Astronomen hebben de Hubble-ruimtetelescoop ingezet om de afstanden tot sterren in negentien verschillende sterrenstelsels te bepalen. Wat blijkt nu: het universum dijt sneller uit dan verwacht.

Het universum groeit vijf tot negen procent sneller dan dat wetenschappers eerder hebben berekend. “Dit is een belangrijke vondst, omdat het ons inzicht geeft in mysterieuze zaken, zoals donkere energie, donkere materie en donkere straling”, vertelt astronoom Adam Riess van de Johns Hopkins universiteit.

De snelheid waarmee het heelal uitdijt komt niet overeen met de expansiesnelheid kort na de oerknal. Eén mogelijk verklaring voor de snelle uitdijing is het bestaan van een nieuw subatomisch deeltje, die kort na het ontstaan van het heelal wellicht invloed heeft gehad op de evolutie van het universum. Een andere verklaring is dat het effect van donkere energie groter is dan verwacht.

Hubblecostante
De verhouding van de snelheid waarmee een bepaalde lengte groter wordt door de uitdijing van het heelal wordt de Hubbleconstante genoemd. Wetenschappers hebben de Hubbleconstante nu vastgesteld op 73,2 kilometer per seconde per megaparsec. Stel, twee sterrenstelsels staan één megaparsec (=3,26 miljoen lichtjaar) uit elkaar, dan groeit de afstand tussen deze twee stelsels met een snelheid van 73,2 kilometer per seconde. De New Horizons-ruimtesonde reist met een snelheid van 50.000 kilometer per uur, maar zelfs dat is bij lange na niet genoeg om van het ene sterrenstelsel naar het andere sterrenstelsel te reizen. Sterker nog: pas bij een snelheid van ruim 263.000 kilometer per uur is er sprake van break-even en blijft de afstand tussen het ruimtevaartuig en het doel (het andere sterrenstelsel) gelijk.

Het einde van het heelal
Het onderzoek van de astronomen zegt in principe weinig over de toekomst van het heelal. Er zijn verschillende scenario’s, zoals de Big Freeze (het heelal blijft uitdijen), de Big Crunch (het heelal krimpt) en de Big Rip (het heelal scheurt uit elkaar). Het idee van een Big Rip is niet gek. Een Big Rip ontstaat mogelijk wanneer het universum steeds sneller en sneller uit blijft dijen. Dat zou dan na een tijdje zó snel gaan, dat het universum letterlijk ‘uit elkaar wordt getrokken’. Toch lijkt het alsof we te maken gaan krijgen met de Big Freeze: het heelal blijft uitdijen en alle materie dooft op een bepaald moment uit. Dit stervingsproces gaat overigens heel langzaam. Zo is 75% van alle sterren in de Melkweg een rode dwergster en zo’n rode dwergster gaat mogelijk tien biljoen jaar mee. Dat duurt dus nog even!