No pressure.

Later deze week moet het gaan gebeuren. Op 5 oktober zal Triton voor het eerst in zestien jaar tijd voor een ver van ons verwijderde ster langs bewegen en het licht van die ster tegenhouden. Het biedt kansen. Want terwijl Triton voor de ster langs beweegt, glijdt een deel van het sterlicht door de atmosfeer van de maan heen. En door dat door Tritons atmosfeer gefilterde licht te bestuderen, kunnen we meer te weten komen over de temperatuur, druk en dichtheid van die atmosfeer.

SOFIA
Voor die waarnemingen wordt een beroep gedaan op het vliegende observatorium SOFIA (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy). Het observatorium heeft daarmee een lastige taak op zich genomen. Want het betekent dat SOFIA zich direct in de schaduw die Triton op de aarde werpt, moet zien te wurmen. En die schaduw haast zich met een snelheid van meer dan 17 kilometer per seconde voort, terwijl ook SOFIA een snelheid heeft van 1050 kilometer per uur.

2014 MU69
Gelukkig heeft SOFIA ervaring met dit soort karweitjes. In 2011 en 2015 werd het observatorium ingezet om meer over Pluto’s atmosfeer te weten te komen terwijl de dwergplaneet voor een verre ster langsbewoog. En recent werd SOFIA gebruikt om op vergelijkbare wijze meer te weten te komen over Kuipergordelobject 2014 MU69 (de volgende bestemming van ruimtesonde New Horizons). De geschiedenis leert ons bovendien dat uit dit soort studies verrassende ontdekkingen kunnen komen. Zo werden er sterke aanwijzingen gevonden dat 2014 MU69 uit twee delen bestaat. En dankzij vergelijkbaar onderzoek ontdekte de voorloper van SOFIA – Kuiper Airborne Observatory – dat Uranus ringen heeft.

De druk om op 5 oktober ook nieuwe ontdekkingen te doen omtrent de atmosfeer van Triton is enorm. Het is namelijk jaren geleden dat Triton voor een heldere ster langs heeft bewogen. Om er alles uit te halen, wordt naast SOFIA ook een beroep gedaan op meer dan dertig telescopen op aarde. Zij worden onder meer ingezet om de vorm van Tritons atmosfeer te achterhalen. Die vorm wordt weer bepaald door Neptunus, waar Triton zeer dicht bij in de buurt staat.