1.

woeps! eindelijk een beetje slaapcomfort! het wegdek van de auguste de maeghtlaan, mijn straat, is nu volledig gerenoveerd. twee weken lang, van 21 uur 's avonds tot 5 uur in de ochtend, werden wij uit onze slaap gehouden door het enerverend geluid van motoren, drilboren, het gutsen en storten van asfalt op de baan, het geroep en getier van de werklui... met alle respect voor die stoere kikkers (je moet het maar doen, 's nachts, in weer en wind, met de voortdurende stank van het warme asfalt in je neus, banen herstellen en witte strepen trekken), maar zelf heb ik de indruk uit een draaiende mallemolen ontsnapt te zijn.

ben dus mijn getergde zenuwen weer de baas. ik zal geen reuzeplasticbox met berlijnse bollen of berlinerbollen zoals ze genoemd worden in de reclamefolder van carrefour (3.75 euro per 6 stuks, 4 +2 gratis) meer ondersteboven op de grond laten vallen tijdens mijn boodschappensessie in de GB. ik heb geen vreemde droombeelden meer, midden op de dag (mijn lieve moeder die me drie heel jonge oranje poesjes schenkt en/ of een ongelooflijk wederintreden van mezelf in de halse politiek, waarbij ik plots naast yves leterme in de zetel zit)....

mijn hoofd is niet langer een vreemd aquarium met springvissen en luchtbellen en plastic zeewier en nepkoraal, maar mijn eigen hoofd zoals het altijd is geweest: vol woorden en zinnen en gedachten en flitsende emotionele esbattementen.

2.

daarnet een mail gekregen van rose vandewalle, over de uitgave van een nieuwe dichtbundel: 

‘Langs beide oevers van de Maas’, een bundel die verscheen in het kader van ‘De scheiding der Limburgen’, 175 jaar geleden. Vlaamse en Nederlandse dichters (zoals Emma Crebolder, Frits Criens, Richard Steegmans, Quirien van Haelen, Fred Papenhove, Joris Iven, Leo Vroman, Henk van Zuiden) laten hun poëtisch licht schijnen over de provincie(s). Samenstelling: Hannie Rouweler

bij een uitgeverij met de toffe naam 'kleinnood & grootzeer'*

rose vandewalle is al jarenlang, samen met françois vermeulen, de gedegen redactrice van het internettijdschrift voor poëzie genaamd stroom, dat jammer genoeg met het decembernummer 35 aan zijn laatste uitgave toe is. rose vandewalle behoort ook tot een vriendinnengroepje van talentvolle schrijfsters uit het antwerpse milieu, vrouwen die mekaar door dik en dun steunen en solidair en geduldig elkaars pennenvruchten lezen en waarderen. af en toe heb ik het geluk met deze dames te kunnen afspreken: ik ontmoet ze op een boekvoorstelling, een vernissage, een poëzieavond, een etentje....

wij hebben het dikwijls over het door mannen overheerste literaire wereldje, waar je (net zoals in andere sectoren van de samenleving) als vrouw heel hard moet vechten om aan je trekken te komen... haha, ondertussen hebben wij onze feministische militante stellingname bijgesteld, want ach ja, achter elke man schuilt een sterke, liefhebbende vrouw, maar mannen zijn soms toch ook wel erg lief...

3.

in het laatste nummer van stroom lees ik met genoegen een behoorlijk gestoffeerde bijdrage* van rose over de in juli 2009 overleden antwerpse dichter marcel van maele. waarom krijg ik, altijd als ik deze woorden en zinnen lees en herlees, het beeld van een penseeltrek, breed geborsteld bij de aanvang en licht uitlopend naar het einde toe, of van een inktvlek die op een zachte ondergrond (een tissue, een  tafelkleedje) openvloeit tot een onwaarschijnlijk mooi motief????

vroeger zou ik hebben gezegd: dit komt omdat deze tekst op gracieuze wijze door een vrouw geschreven is. nu kijk ik naar de structuur, de opbouw van items, de argumenten en punten en ja: rose begint haar ding op een originele manier, ze valt pardoes met de deur (of misschien, om in vrouwelijke termen te spreken: met de fraaie draperie, de schitterende vitrage, de stijlvolle ornamentiek) in huis en refereert reeds in de titel naar een cyclus gedichten van mvm, verschenen in de poëziekrant eind 2008. daarna, over enige waarderende paragrafen betreffende de mooie uitvaart van mvm heen en na een citaat komende uit de prachtige begrafenisrede door roger m.j. de neef, komt rose vandewalle tot haar punt: het mooie gedicht 'zon van de nacht', dat marcel schreef voor zijn vrouw carine en dat eindigt met de versregels 'als ik verzink in uw gedachten/ hou me dan vast/ vanbinnen'….

carine lampens ontmoette mvm toen zij 30 was. een jonge vrouw die verliefd wordt op een man, meer dan twintig jaar ouder. een vertrouwd beeld, de soort relatie die maatschappelijk volledig wordt aanvaard. vooral: marcel is een succesvol dichter en beeldend kunstenaar uit de antwerpse artistieke scène - en misschien wel, in zijn persoonlijke entourage, een charmante man. maar ik wil hier geen cynisch esbattement opstarten over liefdesgeschiedenissen, amourettes en andere affaires (voorgaande benamingen over de liefde zijn al oneerbiedig genoeg, ik heb mij trouwens het recht ontzegd om ook nog maar 1 opmerking te maken over het privé-leven van anderen, ondertussen zijn wij vreedzaam geworden, gelijkmoedig, zacht en sereen...) want die piste is te dwaas om ook maar woorden aan te verspillen.

marcel was al slechtziend toen hij carine ontmoette, op het einde van ziin leven was hij volledig blind. carine stond hem al die jaren bij (daarvoor verdient zij niet alleen mooie liefdesgedichten, maar een standbeeld!) en vertelt in een vertederend betoog aan rose hoe marcel, ondanks zijn zware handicap, koppig zichzelf bleef en verder werkte aan zijn artistiek project. zijn beperking loste hij op door beroep te doen op andere mechanismen, zoals het inspreken van zijn teksten op bandrecorder. ik heb ze beiden eens bezig gezien, tijdens een optreden in de zaal KAVA en schreef hierover een badinerend stukje:

In het zaaltje was het om vijftien uur poëzievoordracht met onder andere Marcel van Maele en Joke van Leeuwen. Marcel van Maele, daar heb ik in zijn (en mijn) jonge jaren nog mee bovenop een Leuvense kachel (die natuurlijk niet aan was) gezeten, in een of andere artiestenkroeg. Hij vertelde me toen over de oorlog in Korea, waar hij aan deelgenomen had. Nu was Marcel van Maele ondertussen blind geworden, maar hij was nog steeds artistiek bezig. Ook gedichten schrijven deed hij, hij las ze voor met een cassette en oordopjes. Ik denk dat hij zijn gedichten bij voorbaat op cassette zet en ze dan afspeelt tijdens de voordracht en ze tegelijk luidop zegt. Een ingewikkelde manier van doen, maar toch heb ik bewondering voor Marcel, dat hij blind zijnde nog zoveel energie wil steken in kunst. Zijn gedichten gingen over de plicht die de jicht zou zijn van het geweten, over waarden en waardinnen en over de duivel die op het raam zou roffelen en ook heeft hij gedichten over heksen. Originele gedichten, zeg ik, ze deden me een beetje aan sprookjes denken. Maar ik vind dat Marcel iets zou moeten doen aan de vreemde fluistertoon waarop hij spreekt, dat fluisteren van hem maakt van zijn gedichten fluitstergedichten en dat is jammer voor zo’n groot dichter, dat hij zo fluistert. 

oorspronkelijk had ik fluiten geschreven i.p.v. fluisteren, nu vind ik de toon van mijn zin een beetje oneerbiedig (alhoewel marcel werkelijk een beetje fluitend voordroeg) en ach, ik wil niet verder afdwalen. terug naar rose en haar (t)issue. ik kan rose volledig bijtreden in haar keuze van citaten over mvm, waarbij ze werkelijk to the point een verfijnde (karakter)schets maakt van marcel, als kunstenaar en als mens. hoe hij burgerlijke gehoorzaamheid hekelt, zgn. logische verbanden minacht en hoe zijn verbeelding hem over de verbittering en het zelfgenoegzaam fatalisme heen helpt - al bij al heel lovenswaardig - en ik heb het hier ook over rose, die deze attitude schitterend belicht. zelf ben ik in de wolken over de in deze bijdrage opgenomen poëtische pastiche van guido gezelle, bevlogen en bevangen, waarin marcel de zoetgevooisde poëzie van gezelle op charmante wijze parodieert. als toetje refereert rose dan nog naar een gedicht over james ensor en zijn uitbeelding van de menselijke maskarade en dat ragfijn eindigt op deze versregels:

Onder een grijze lucht die grauwer wordt

een schijn van licht dat langzaam donkert

en de vreugde onder een vlies van blauw

verdriet en lauwe dauw 

rose weet blijkbaar als geen ander dat een commentaar over een dichter als mvm op deze wijze afronden veelzeggender is dan om het even welke schitterende retorische eindzin. zij beëindigt haar tekst met een elegante penseeltrek, die uitloopt op een heel fijne, bijna transparante, ogenschijnlijk op niets uitlopende punt.

wat dan volgt is de zachte witruimte.

subliem.

* http://www.kleinood-en-grootzeer.com/
* http://users.telenet.be/francois.vermeulen1/Stroom.htm
* 'Dat men met volle handen geen vlinders vangen kan'

29-11-2009 om 00:00 geschreven door nicole2