Vondst van een  bijzondere zilvermeeuw uit Rusland.

Waarnemingen van meeuwen met pootringen komen de laatste jaren steeds vaker voor in ons land. Vooral nu er ook veel met gekleurde pootringen word gewerkt in allerlei landen in Noord en West Europa zijn er veel vogelaars die letten op deze kenmerken. Het vinden van een dode zilvermeeuw met pootring uit Rusland is dan ook opmerkelijk. Van Theo en Janet de Jong uit Leeuwarden kreeg ik onlangs een terugmeldingsformulier toegezonden  van een vondst van een zilvermeeuw in de omgeving Cornwerd (Friesland).

Ring; (RUM)Moskwa ES..010650  Zilvermeeuw spec. - nestjong.Geringd; 23 juni 2012 te Ozerchanka, Kandalakshskiy,Rusland.Gevonden; 11 januari 2015 te Cornwerd, Friesland, Nederland. vers dood olieslachtoffer.Afstand; 2162 km. Tijd; 933 dagen.

Het betreft hier een zilvermeeuw spec. (Larus argentatus) die 2 jaar ,6 maanden en 20 dagen oud was, dus nog niet in zijn volwassen kleed. De vogel is geringd in het gebied van de Geelpotige zilvermeeuwen , deze komen  regelmatig voor in twee populatie van Larus argentatus in Noord Noorwegen en oostelijk deel van Baltische Zee. Deze Baltische populatie kreeg de  naam Larus argentatus omissus. (DB.Kenmerken gids p.133).

Deze vogel werd  als nestjong geringd in het "omissus" gebied.Helaas is de vogel niet verder  onderzocht op biometrie en zijn de resten niet bewaard gebleven voor verder onderzoek.

In mijn archief vond ik nog twee vondsten met ringen uit het "omissus" gebied.

Ring;(RUM) Moskwa DB154960 Zilvermeeuw  - nestjong. Geringd;4 juli 1988 te Kandalaksha Reserve, Murmansk, Rusland. Gevonden; 6 november 1988 Bornrif, paal 3.800 op Ameland, Nederland. Vers dood gevonden in staand visnet door K.Koolman uit Zaandam (via D.C.Visser Ameland). Afstand; 2135 km. Tijd: 125 dagen. 

Deze vogel werd via de PTT ontvangen op 8 november 1988. Biometrie genoteerd en geslacht bepaald; is vrouw 1e kalenderjaar.

Ring:(RUM)  Moskwa D.970281 Zilvermeeuw - nestjong. Geringd; 11 juli 1983 te Parya Guba, Murmansk, Rusland. Gevonden; 9 december 1984 bij zandput Langweerder Wielen, Friesland, Nederland. Niet vers dood.Afstand: 2169 km.  Tijd; 516 dagen

Ook deze beide vondsten  van nestjongen komen uit het "omissus" gebied en behoren mogelijk tot de Geelpotige Zilvermeeuwen (Larus argentatus omissus).

Vondsten van zilvermeeuwen die nog deels in het jeugdkleed zijn met Russische pootringen (+ kleurringen) zouden beter onderzocht moeten worden  door  specialisten om achter de juiste (onder)soort te kunnen komen. Nu is dit door steeds verder ontwikkelende  determinatie problematiek ook voor een vogelkenner met name voor jonge meeuwen nog erg moeilijk om vast te stellen  om welke (onder) soort  het gaat. 

Jan de Jong, Joure j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
RUM ES..010650.pdf (153.3 KB)   
zilvermeeuw 1kj Jos Welbedacht..jpg (122.4 KB)   
zilvermeeuw man en vrouw Ria Vogels.jpg (247.7 KB)   

Velduilen nog lang niet vertrokken uit Friesland.

De velduilen die in 2014 op de grote  veldmuizenplaag afkwamen in de Friese weiden en er massaal tot broeden kwamen zijn nog lang niet verdwenen. Op heel veel plekken in de provincie zitten nog groepjes  bij elkaar op ruige  terreintjes en akkers  waar de veldmuizen nog weeldig tieren. Boeren zetten op enkele plekken zelfs de landerijen  maar onder water om zo de schade  nog enigzins te beperken.  Als vogelkundig medewerker van de regionale courant ontving ik in de  decembermaand en de eerste dagen van januari nog een flink aantal meldingen van waargenomen groepen velduilen. Soms  vlogen enkele tientallen velduilen op van de landerijen bij jachtpartijen  of werkzaamheden op het boerenland. Vanuit de gehele provincie komen nu meldingen binnen van deze groepjes; Joure (bij Trijntje Wiel), Abbega, Bolsward , Pietersbierum , Koudum, Heeg, Sneek, Ameland, Vleiland, Sijbrandaburen, etc. Op enkele  plekken zitten de velduilen zelfs tussen de ransuilen op de roestplekken, o.a.te Heeg en bij Terhorne. Het is dus opletten bij de tellingen van roestplekken van ransuilen. Vermoedelijk is het aantal velduilen wat momenteel aanwezig is nog veel groter omdat de soort zich overdag vaak wat schuil houd, in de schemering en nacht jagen ze vooral op muizen. Deze zijn nu massaal aanwezig zodat ze in een relatief klein gebied kunnen verblijven. Vaak zijn het de boeren en jagers die deze groepjes  uilen  ontdekken als ze spontaan opvliegen uit de velden als deze betreden worden. We zijn benieuwd of er de laatste maanden ook door meer  mensen deze grote groepen velduilen zijn ontdekt en  dit nog niet gemeld hebben. Reacties  zijn welkom.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788  Email; j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
velduil foto Renate Fokkens.jpg (244.7 KB)   
velduil foto Jaco Walhout.jpg (495.5 KB)   

In het Friese Haule duikt een vreemde mus op.

Na de kerstdagen ontdekten Douwe en Joke Visser in het Friese Haule een wel erg vreemde mus op het boerenerf. Op de voedertafel zat tussen een groepje huismussen en enkele ringmussen  een huismus mannetje met een sterk afwijkende kleur. Op de rug , staart en bovendekveren had de vogel een sterke roodbruine kleur. Nooit eerder had ik deze opvallende kleuren bij een huismus man gezien. In eerste instantie dacht Douwe Visser  aan een kruissing met een roodmus man, doch deze soort komt daar niet voor. Ook is gedacht dat iemand de vogel geverft zou hebben.  Mogelijk dat de kleurafwijking is ontstaan doordat de vogel ongewild  grote hoeveelheden andere voedingsstoffen heeft opgenomen en dat daardoor de  afwijkende kleur  is ontstaan. Ook hormonale afwijkingen bij vogels kunnen kleurafwijkingen veroorzaken.  Ik kom de laatste 20 jaar regelmatig in ligboxen en stallen en zie de laatste jaren steeds meer afwijkend  gekleurde huismussen, vaak  meer bonte eksemplaren. We weten dat bij de huismus vele variaties rondvliegen van miskleuren.  Meestal zijn dit wat zwart wit gevlekte of soms geheel witte vogels. Zo is er in Sneek in 2014 door  Eelke van der Meer een vrijwel witte huismus gezien die net geen albino was, de rode ogen ontbraken en in de vleugel zat nog een spoortje van bruin. De "rode" huismus dook op 6 januari plotseling weer op bij de voedertafel aldus Douwe Visser. Het is steeds dezelfde vogel, er zijn geen meerdere eksemplaren met dezelfde afwijkende kleur. Een aparte mus dus, zijn er ook meerdere met een dergelijke afwijking  gezien? De kleuren zitten dus IN de veer , dat kan dus alleen door de veerzakjes  zijn aangemaakt. Foto  van de opvallend rood gekleurde huismus van Douwe Visser bijgesloten , en tevens de witte huismus uit Sneek van  Eelke van der Meer toegevoegd. Graag ontvang ik meer fotos van nog andere  afwijkend gekleurde vogels uit deze plaatsen  Haule en Sneek of nabije omgeving.

Jan de Jong Joure Tel. 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl  

Bijlagen:
huismus man miskleur . Douwe Visser Haule.JPG (106.5 KB)   
huismus rood. Douwe Visse Haule.JPG (92.5 KB)   
huismus wit. Eelke van der Meer Sneek.jpg (1.2 MB)   

Het eindverslag van het ringonderzoek in 2014 Rohel Tjeukemeer.

In 2014 is er  aan de  noordkant van het Tjeukemeer bij Rohel in het Staatsbosbeheergebied Marswâl voor het wetenschappelijk ringonderzoek weer heel wat uurtjes doorgebracht. In totaal werden er 1902 vogels van een nieuwe ring voorzien  en werden er 51 individuen van één  of meerdere jaren terug gekontroleerd, waaronder enkele niet op de ringplek aangebrachte ringen. Dit jaar waren er weer enkele opmerkelijke vangsten bij die de zogenaamde "krenten in de pap" zijn. Onder anderen een sperwergrasmus, drie sijs, twee  ijsvogel, vijf  bokjes en en zes witsterblauwborst. In een tabel op blz. 56 van dit verslag staan ze allemaal per soort/per maand vermeld.Van alle dagvangsten is een verslagje opgenomen, soms aangevuld met interesante fotos of leuke waarnemingen.  Een lijst met allerlei bijzondere terugmeldingen die in 2014 zijn ontvangen  van het Vogeltrekstation in Wageningen (tot 14 december) geven prachtig weer dat sommige soorten soms na 3 a 4 dagen het land  al uit zijn. Een vogel werd na 22 uur zelfs al teruggevangen.

In een aparte Bijlage is het aantal vangsten per jaar  vermeld tussen 1985-2014. Maar liefst 39024 vogels  verdeeld over 89 soorten waaronder maar liefst 55 buidelmees,75 bokjes, 888 boerenzwaluwen, twee noorse nachtegalen en 31 ijsvogels.   Veel leesplezier.

Jan de Jong, Joure. Tel. 0513-414788.  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
Geringd 1985-2014 Rohel Tjeukemeer.xlsx (27 KB)   
Rohel Tjeukemeer 2014 ringverslag.pdf (4 MB)   

Oeverzwaluwen maken verre reizen.

De oeverzwaluw komt in de gemeente   De Friese Meren als broedvogel vooral voor in zanddepots, modderbulten en in speciale nestwanden. De aantallen wisselen van jaar op jaar soms sterk. Op plekken waar in zand en modderbulten gewerkt word verschijnen in luttele dagen soms nestgangen. Oeverzwaluwen verschijnen al in april terug uit hun overwintergebieden en zoeken dan vaak hun oude broed- en/of geboorteplek weer op. Zijn deze verdwenen dan gaan ze naar nieuwe plekken in de omgeving op zoek. We weten al heel veel over de interne verplaatsingen binnen het broedgebied doch van de werkelijke overwintergebieden en de lange weg daar naar toe hoor je maar weinig.

Twee opmerkelijke ringvangsten van oeverzwaluwen uit de gemeente De Friese Meren

Op 10 april 2014 kreeg ik van het Vogeltrekstation in Wageningen bericht dat er een oeverzwaluw met ring Arnhem BA…74702 is gecontroleerd door Engelse natuuronderzoekers op 26 januari 2013 in Afrika. De vogel werd gevangen te Dagana, Saint-Louis, in Senegal op 4494 km van Joure. De oeverzwaluw is op 6 juli 2012 als volwassen vrouw geringd in de kolonie De Twigen bij Joure. Dit was de eerste terugmelding die ik van een oeverzwaluw mocht ontvangen uit het overwintergebied. Eindelijk een bericht binnen uit het overwintergebied!

In hetzelfde jaar 2012 toen de oeverzwaluw geringd werd in de Twigen vingen we op 30 mei 2012 tijdens een onderzoek in de oeverzwaluwwand in de wijk Wyldehorne in Joure een oeverzwaluw met een vreemde ring. Op de ring stond in Bird Live Malta Valletta 260215.

Na lang aandringen kregen we pas op 13 november 2014 bericht van deze opmerkelijke ringvangst. De oeverzwaluw bleek op 18 april 2012 geringd te zijn te Rabat op het eiland Malta in de Middellandse Zee op 2015 km van Joure. De vogel, een volwassen mannetje, was dus op weg naar zijn broedgebied toen hij de oversteek van Afrika naar Europa maakte via Malta. Van Malta zijn er maar weinig gegevens bekend van oeverzwaluwen die bij ons in Friesland terugkeren. Ik neem aan dat dit de eerste is die in Friesland teruggemeld is. Tijdens een tweede controle in de kolonie in Wyldehorne werd de vogel op 20 juni 2012 nog een keer vastgesteld.

Jan de Jong ,Joure Ringer 403 Vogeltrekstation Wageningen. Tel. 0513-414788

Email; j.d.jongringer403@home.nl

14-12-2014, 14:14 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Boerenzwaluw Journaal Friesland  2014 .

Het heeft even geduurd voordat het verslag van mijn boerenzwaluw onderzoek in zijn uiteindelijke versie klaar was. Door de uitbraak van de vogelgriep is het versnelt zodat het verslag al voor de Sinterklaas  klaar is.

In 2014 zijn er in Friesland  door diverse ringers tenminste 3712 boerenzwaluwen geringd , daarvan waren er 2894 pulli (77.96%). Dit aantal is samengesteld uit diverse gegevens van Friese Boerenzwaluw ringers en hun assistenten; Willem en Wender Bil, Sander Veenstra, Ype en Tryntsje Albada , Tseard en Derick Hiemstra,Arend Timmerman ,Germ de Vries en Bareld Storm . Veel van deze boerenzwaluwen zijn geringd in het centrale deel van Friesland, in het NW , ZW en het ZO van de provincie worden maar erg weinig of geen boerenzwaluwen  geringd. Vreemd eigenlijk dat er vooral in het NW deel van Friesland volgens recente Atlas gegevens een  hogere broeddichtheid word toebedeeld en dat daar geen onderzoek plaats vind. In het verslag meer over de plaatsen waar geringd is.

Verder natuurlijk een overzicht van de vroege en late meldingen uit de provincie, veel eigen onderzoek en terugmeldingen, stickeronderzoek, aantekeningen over staartpennen , sponsors  en allerlei andere wetenswaardigheden. Het verslag is 52 blz. groot en moet  meer gezien worden als een eigen naslagwerk van verricht onderzoek. In de Bijlage een PDF verslag . Veel leesplezier!

Mochten er aanvullingen , reactie's of bijzondere gevallen zijn dan hoor ik dit uiteraard graag.

Jan de Jong, Joure . Tel 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
Boerenzwaluw journaal 4 verslag 2014.pdf (3.2 MB)   

Ringonderzoek tijdelijk gestopt aan Tjeukemeer door uitbraak vogelgriep.

De laatste weken is het  ringonderzoek aan het Tjeukemeer bij Rohel op het Staatsbosbeheer terrein Marswâl op een laag pitje komen te staan door het uitbreken van de vogelgriep. Van overheidswege  kwam al snel het bericht binnen dat vogelringers hun activiteiten met onmiddelijke ingang moesten stoppen. Even afgewacht of het zo weer over zou waaien, maar neen, de uitbraken  van vogelgriep kwamen  daarna met tussenpozen door. Besloten om daarom maar de zaken op te ruimen en de vangmiddelen te ontsmetten. Volgend jaar maar weer eens zien.

Toch zijn er in het vangseizoen van 2014 behoorlijk wat vogels geringd. In een bijgevoegde jaarstaat blijkt dat er toch 1902 vogels van een ring zijn voorzien.En daarbij waren toch weer enkele leuke vangsten, zoals een sperwergrasmus, vijf bokjes, drie sijsjes in juni, etc. Om het geheel compleet te maken sluit ik hierbij de vangstotalen en dagverslagen bij.

Dit jaar is 30 jaar onderzoek verricht op de Ringplek Rohel Tjeukemeer. Zowaar een mijlpaal. Meer dan 39000 vogels geringd in 89 soorten.

Jan de Jong, Joure  Tel. 0513-414788

Bijlagen:
141011..docx (22.3 KB)   
141019..doc (324.5 KB)   
141026..doc (53.5 KB)   
141113..doc (229.5 KB)   
141126..docx (14.5 KB)   
30 jaar Rohel Tjeukemeer.xlsx (26.6 KB)   
jaarstaat geringd 2014 Rohel Tjeukemeer.xlsx (14.7 KB)   

Opmerkelijk verslag van van vertrek boerenzwaluwen in Terwispel.

Begin november 2014 ontving ik via de post een flinke enveloppe  zonder afzender maar met een duidelijk handschrift. Ik kende dat handschrift en wist dat het afkomstig  moest zijn uit Terwispel en wel van Appie Venema. Elk jaar kom ik als vogelringer en onderzoeker van boerenzwaluwen bij hem in de schuur om de boerenzwaluwen te ringen, meten en onderzoeken. Venema geeft in zijn brief van november van dit jaar prachtig het vertrek van de boerenzwaluwen weer uit zijn  schuur en zette dit op acht kantjes papier uiteen. Deze brief (zie Bijlage hieronder) heb ik deels overgeschreven en hier wat fotos en opmerkingen toegevoegd. Het verslag  geeft mooi  de binding van de oude en jonge vogels met hun geboorte /broedschuur weer en toont aan dat ze tot laat in het seizoen nog gehecht zijn aan hun plek. Pas laat in het seizoen vertrekken ze dan en verlaten  na vaak nog een laatste groet deze plek. Dergelijke verslagen zijn erg zeldzaam. Daarom deel ik het graag en hoop dat meer mensen hun boerenzwaluw waarnemigen aan ons toevertrouwen. We zijn dan ook benieuwd wanneer U de laatste boerenzwaluw heeft gezien dit jaar en of er dit jaar ook bijzondere gevallen zijn te melden.

Opgemaakt 9 november 2014.

Jan de Jong, Joure . Tel. 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
boerenzwaluw zesling in Boelenslaan.JPG (266.5 KB)   
Vertrek van boerenzwaluwen uit de schuur in Terwispel..pdf (152.5 KB)