|
Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van maart 2023.
door Jan de Jong
15-03. Minstens 10 witte kwikstaart bij de Bouwepet bij Hurdegaryp (Wiebe Sjoerd van der Veen). Gisteren de eerste twee grutto in het plasdrasgebied bij de Morra bij Koudum. Nu hopen op de rest. (Trees Westendorp, Koudum). Groepje van een tientallen koperwiek kwetterend, en in het bosplantsoen 1 tjiftjaf gehoord aan de Korte Ekers bij Skipsleat in Joure (Durk Visser, Joure). Groepje van 24 knobbelzwaan in Wide Mar bij Stiens (Koos Klijnsma). Op Ameland in Hollumermieden 60 bontbekplevier (Guido Soons). Groep van zeker 200 kemphaan bij Griene Dyk aan Sneekermeer (Yvonne Kruize Box). Bij de Blaugerzen te Akmarijp 60 bonte strandloper en bij Terkaple bij Aldhof nog eens 15 bonte strandloper (Wouter M.G. Vansteelant). Drie zwartkopmeeuw in Snikzwaagsterpolder bij Snikzwaag (Sietse Bernardus, Joure). Groepje van 11 witte kwikstaart bij Mokkebank te Laaxum (Bouke Roosma). Aan het Sneekermeer 1 tjiftjaf roepend (Dirk Haaijema en Dirk Pruiksma).
16-03. Vanmorgen 1 kleine vos vlinder in het huis aan de E.A. Borgerstraat te Joure. Vlinder in de tuin losgelaten bij de bloeiende in tuin (Jan de Jong). In Hollum de eerste dagpauwoog vlinder gezien (Klaas en Jellie Nobel). In de omgeving van Allardsoog (Een-West) de grote lijster en de boomklever gehoord (Auke van Eck, Hitsum). Aan de Koarte Ekers te Joure een tjiftjaf gehoord (Tonny de Jong). De twee jonge turkse tortel staan op punt van uitvliegen in Leeuwarden ((Feikje Zijlstra). Regelmatig in februari en maart 3 holenduif in de achtertuin aan de Langewyk te Drachten (Carel van der Lippe).
Foto © Carel van der Lippe
15-02-2023. Holenduif komt regelmatig bij woning op gestrooid voedsel.
17-03. Twee groene specht te Stiens (Gerard Mast). De tjiftjaf en citroenvlinder bij de Rottige Meenthe gezien (Ytsje Dijkstra, Lemmer). Vier bergeend gezien omgeving Nijland (Rients de Jong, Goënga).Twee citroenvlinder in de tuin in De Knipe (Auke en Theresia Postma). In Joure 1 man citroenvlinder (Jan de Jong). In het Leeuwarder bos voor het eerst de tjiftjaf zingend gehoord (Sybout Jaarsma, Leeuwarden). Bij het verkeerspunt Haskerhorne/Joure 1 goudvink (Henk Bulsing, Joure). Nest met 4 eieren grauwe gans in een natuurgebiedje bij Heerenveen (Nico Vink). In Drachten in een tuin aan de Tjonger al diverse vlinders gezien, 1 gehakkelde aurelia, 1 citroenvlinder, 1 witje, 1 dagpauwoog en al een vroege kolibrievlinder (Lolke Veenstra, Warns).
Foto © Lolke Veenstra (Warns).
17-03-2023. Een vroege kolibrievlinder zoekt nectar bij een narcis in Drachten.
Opmerking Jan de Jong; waarneming van de kolibrievlinder op 17-3-2023 is de vroegste dit jaar.
18-03. Tijdens eerste ringdag in 2023 aan het Tjeukemeer bij Rohel 16 tjiftjaf geringd (VRS Rohel Tjeukemeer). In Oranjewoud zaten twee paar ijsvogel en de ooievaars zijn allemaal bijna weer terug, er zitten onderhand negen paartjes. Sommige zijn geringd. Ze komen uit Spanga, Ureterp, Staphorst, Olterterp en Beetsterzwaag ook zitten er drie paar middelste bonte specht (Jan Oord, Mildam).
Foto Jan Oord, Mildam.
14-03-2023. In Oranjewoud zitten in de omgeving van Overtuin 3 paar middelste bonte spechten.
In Leeuwarden aan Het Vliet-Oranjebuurt 1 kolibrievlinder nectar zoekend op narcis (Corrie van Hilten). In Harlingen in Oosterpark 1 kolibrievlinder gezien (Ruben en Jochum Drost).
Opmerking Jan de Jong; We zijn benieuwd of er op meer plaatsen vroege kolibrievlinders zijn gezien. Door de zachte winter zijn ook de andere vlindersoorten er vroeg bij.
18-03. In Langweer 16 putter aanwezig (Lusinski Hoogeboom). Bij Hallum op landerijen hoorde ik de veldleeuwerik alweer (Ynse Vellenga, Hallum). Een citroenvlinder in Stiens (Gerard Mast).
Opmerking Jan de Jong; Verder ontving ik vandaag van Ynse Vellenga uit Hallum (al 5 jaar biologische boer) een prachtige lijst van de aankomst van de boerenzwaluw in zijn stal tussen 2005 en 2022. Elk jaar noteerde hij de aankomst van de boerenzwaluwen in zijn stal waar per jaar zo’n 20 paar broeden De aankomstdata (alle april) zijn in onderstaande grafiek door mij uitgezet.
Grafiek aankomst boerenzwaluw © Jan de Jong.
In deze grafiek kan je zien dat de trent is dat de boerenzwaluwen bij boer Ynse Vellenga gemiddeld 6 dagen vroeger is geworden (zie trentlijn/blauwe stippellijn). Gemiddelde aankomstdata tussen 2005-2022 is ruim 9 april (164:18 = 9,11).
19-03. Al meerdere tjiftjaf gehoord tussen Hitsum en Franeker (Auke van Eck). Een tjiftjaf gehoord aan de Leijen in Gorredijk en 1 bij de Kiekenberg in Oudehorne (Johannes Grondsma, Gorredijk). Bij Heaburgen in Nijemirdum 1 roodhalsgans (Marten Wesselius). Aan de Lindedyk te Wolvega 2 mandarijneend (J. Stummel). In Oosterwolde 1 houtsnip (Jan Kalsbeek). In de Lendevallei- Driessenpoolder 1 klapekster (Tom Jager). Aan het Sneekermeer bij Griene Dyk 1 Cetti’s zanger zingend (Fedde Welbedacht).
20-03.). Bij de vogelkijkhut De Blikken te Wier 1 lepelaar (Ita Spoelman, Berltsum). Aan de Snekertrekweg in Leeuwarden, op braakliggende terrein van Brada 1 witte kwikstaart gezien (Thomas Bakker). Een goudvink met pootring is al van 12 februari steeds aanwezig in onze tuin te Burgum (Andrys en Henny Stienstra). In De Westereen/ Zwaagwesteinde 1 man gekraagde roodstaart terug in tuin. De gekraagde roodstaart heeft verleden jaar bij de buren genesteld, vorige jaren bij mij achter schuur, heeft daar meer geweest, en voor de woning is ook een keer gebeurt, de verwachting is dat ie achter de schuur plaats neemt (J.W. Lourens/ de Westereen).
Opmerking Jan de Jong: Dit jaar de eerste in Friesland. In Groningen/Lewenborg op 17-3-2023 1 man gekraagde roodstaart terug. Waren ze op meer plaatsen vroeg terug?
21-03. Bij Franeker een alpengierzwaluw (Dirk Kooistra/Wim van Zwieten e.a.).
Foto © Wim van Zwieten.
23-03-2023. De zeldzame alpengierzwaluw bij Franeker in beeld, sinds 1900 slechts 5 gezien in Friesland.
Opmerking Jan de Jong; De alpengierzwaluw (Tachymarptis melba) is een zeldzaamheid voor Friesland. Er zijn tot nog toe nog maar een vijftal waarneming uit Friesland bekend.
1. 28-05-1992. Te Bakkeveen 1 ex. (Koert Scholten).
2. 20-09-2002. Op Terschelling 1 ex. (Arie Ouwerkerk).
3. 07-05-2011. Op Schiermonnikoog 1 ex. (Jacob Bosma).
4. 27-09-2019. Op Schiermonnikoog 1 ex. (Lauwens Stein).
5. 21-03-2023. Te Franeker 1 ex. (Dirk Kooistra/Wim van Zwieten e.a.).
De alpengierzwaluw broedt in Zuid-Europa en is kennenlijk door de zachte winters steeds vaker in ons land te zien. Dit is al de 2e maart melding in Nederland. De eerste maart melding was op 27-3-2016 in Veere (Zeeland).
22-03. Bij de Zwettepoel te Broek (bij Joure) 1 boerenzwaluw gezien (Wouter M.G. Vansteelant). Aan het Sneekermeer bij Potskar Noord 11 lepelaar (Dick Pruiksma). In Oosterwolde 1 zwartkop (Rudi Huiting). Groepje van 20 witte kwikstaart bij Westerse Veld op Vlieland (Bart Vastenhout). In Sneek bij Waterbassin 1 man zwarte roodstaart terug (B. Schurer). In Stiens groepje putter en 1 groene specht (Gerard Mast).
23-03. Groep van 60 fuut in Lemsterhoek bij Lemmer (Dick Kuipers). In de Alde Feanen bij Grou in Jan Durkspolder 22 lepelaar (Koert Scholten). Tussen Gaast en Ferwoude in Poldergaast 1 boerenzwaluw gezien (Hans Grotenhuis en Rob Struyk). In het Easterskar/kijkhut te Sintjohannesga 1 ijsvogel (Eb van Hijum). In Franeker bij mijn broer in de tuin een wat suffe houtsnip. Na ongeveer vier en een half uur is de vogel weer op de wieken gegaan (Klaas Plat). In Stiens tjiftjaf zingend (Gerard Mast). Groep van 32 slobeend in De Deelen (Dick Kuipers). Vier zomertaling in de Blaugerzen bij Akmarijp (Sietse Bernardus, Joure). In de Bocht van Molkwar 1 Amerikaanse smient (Hessel van der Iest). Bij St.-Jacobiparochie 1 blauwe kiekendief (Ita Spoelman, Berltsum).
Foto © Hessel van der Iest
23-03-2023. De schaarse Amerikaanse smient samen met twee smienten dobberend op water in de Bocht van Molkwar. Voor Friesland zijn er tot 2015 meldingen bekend uit 1988-1989-1997-2000-2001-2002-2003-2007-2009.
24-03. Al geruime tijd horen we de groene specht op Dekema State te Jelsum (Wim Hoogendam). Nest met 3 eieren meerkoet te Joure (Jan de Jong). In Easterskar te Sintjohannesga groep van 40 pijlstaart (J. van Oosten). Groep van 85 regenwulp bij Ezumakeeg in het Lauwersmeer (Aldo Hoekstra). Op Gele strand bij Workum 500 kemphaan (Anne van der Wal). Houtsnip als vensterslachtoffer/ gewond aan oog/bij Van Hal Larenstein in Leeuwarden (Jeroen Breidenbach). Twee ijsvogel in het Leeuwarder bos (T. Brontsema). Te Kornwerderzand 1 boerenzwaluw (Johan op den Dries).
25-03. Een tjiftjaf in de tuin gehoord in De Knipe (Auke en TheresiaPostma). Groep van 150 slobeend Alde Feanen- Jan Durkspolder bij Grou (Louis Witte). Groepje van 16 dwergmeeuw overvliegend aan de IJsselmeerkant bij Breezanddijk (Robert en Frank van der Meer). Twee zwartkopmeeuw in Snikzwaagsterpolder bij Snikzwaag (Sietse Bernardus). In Bocht van Molkwar 1 rouwkwikstaart (Libbe Zijlstra).
26-03. Aan de Boeyer in Joure een zwartkop zingend (Lieuwe van Welie). Groep van 25 bergeend in van Oordts Mersken (Erwin Reinstra). In Strieper kwelder op Terschelling 400 wulp (Pim Wolf).
Drie witgat te Hoornsterzwaag (A.C. van Klinken). In Jubbega 1 rode wouw overvliegend (Andries Zijlstra). Aan Griene Dyk bij Sneekermeer 1 boerenzwaluw en 2 oeverzwaluw (Jeroen Breidenbach). Bij de Fluessen bij Elahuizen tijdens een BMP telling acht zingende blauwborst (Jorrit Zondervan).
27-03. Vandaag kwam het vrouwtje zwarte roodstaart terug bij Waterbassin te Sneek, man was op 22 maart gearriveerd (B. Schurer). Een zwartkop man in polder Het Goutumer Nieuwland (Paul van Eik). In Heerenveen- Skoaterwâld 1 zwarte roodstaart (Joost Vogelzang). Twee paar roodborsttapuit te Oldeholtpade (J.de Groot).
28-03. Een tjiftjaf in tuin te Berltsum ((Ita Spoelman). Vandaag het vrouwtje gekraagde roodstaart ook terug in De Westereen /Zwaagwesteinde (J.W. Lourens/ De Westereen). Vanmorgen 1 rietzanger langs noordoever Tjeukemeer bij Rohel gehoord doch liet zich niet vangen (Gerard Westerhuis/VRS Rohel Tjeukemeer). Vanmorgen om 8:00 uur een boerenzwaluw binnen in de schuur te Oldeberkoop (Anton Koning).
Opmerking Jan de Jong; Dat is de eerste melding die ik dit jaar binnen kreeg van een boerenzwaluw die terug is IN de schuur op de broedplek. Weldra komen er meer! Graag ontvang ik meer reacties van aankomsten in schuren en stallen.
Vandaag zeker 6 jonge meerkoet uit het ei gekomen in Franeker.Drie nog op het nest en drie zwommen rond. Ik weet niet zeker of dit hetzelfde meerkoeten paar is maar vorig jaar hebben ze vijf jongen gehad, uiteindelijk zullen er wel een paar overblijven (Willem van der Meulen).
Foto © Willem van der Meulen.
28-3-2023. Vroeg meerkoet paar heeft op 28 maart al jongen in Franeker.
Opmerking Jan de Jong; Ook de meerkoet begint steeds vroeger met het leggen van de eerste eieren.Bij een legsel van 6 eieren en een gemiddelde broedduur van 22 dagen zou het eerste ei rond 1 maart al gelegd zijn. De soort broedt steeds meer in stadsgrachten, vijvers, parken in steden en dorpen. Rond de zeventiger jaren vond je de eerste eieren vaak begin april pas en dan meer in de poldersloten en langs meren en plassen.
29-03. Op Lesbos (eiland Griekenland) 1 boerenzwaluw man terug bij nest (Jelle Hofstra, Terwispel). Vijftig wintertaling in Bouwepet bij Giekerk (Wiebe Sjoerd van der Veen). Drie nonnetjes (1 man /2 vrouw) in Easterskar (Bauke Sienema, Heerenveen). In de Blaugerzen bij Akmarijp 800 kemphaan (Wouter M.G. van Steelant). Aan Griene Dyk bij Sneekermeer 300 kemphaan (Ben Staal). Te Gytsjerk/Giekerk 1 boerenzwaluw overvliegend naar noordoost (Marnix Oudega). Op Vlieland 1 man beflijster bij de jachthaven (Bart Vastenhouw en Niels Bal). Vijf lepelaar rustend aan Vegelinsweg te Vegelinsoord (Durk Visser, Joure).
30-03. Bij de Griene Dyk aan Sneekermeer 1 boerenzwaluw overvliegend (Wim van Zwieten). Te Sumarreheide 2 rietzanger gevangen, een ervan droeg een Belgische pootring (Bareld Storm). In Warns eerste boerenzwaluw terug in ligboxstal (Bauke Smid). In Sumar 1 boerenzwaluw terug in stal (Hendrik van der Meer). Een boerenzwaluw bij hut in het Easterskar (Bauke Sienema, Heerenveen). Aan de Wielwei te Doniaga/ Dunegea 1 boerenzwaluw (Aldert Jan Semplonius). In Zuiderburen te Leeuwarden al 1 fitis zingend (Sybout Jaasma). Twee boerenzwaluw gezien bij Mokkebank in Laaxum (Haye Folkertsma, Warns). Twee bruine kiekendief (man en vrouw) bij de Westhoek (Ita Spoelman, Berltsum/ Berlikum). In Tjalleberd 1 boerenzwaluw terug in de schuur bij Annelies Banga (med. Piet de Boer/Tjalleberd).
31-03. In boerenzwaluw terug in de broedschuur te Noordburgum (Jan van der Veen). Groepje van 3 boerenzwaluw bij de hut in het Easterskar te Sintjohannesga, overvliegend richting zuidoost (Bauke Sienema, Heerenveen). Vanmiddag vloog er een houtsnip tegen ons raam in Ballum op Ameland. Veel veren op het raam, gelukkig is hij toch weggevlogen) Janke Nobel Ballum/Ameland).Een boerin uit Meddo bij Winterswijk meldde vandaag dat bij haar in de stal vannacht twee boerenzwaluwen overnachtten. Een buurman in Gelselaar zag er een paar dagen geleden één bij zijn paardenstal (Arend Heideman, Gelselaar).
Tot slot.
Houd ons op de hoogte van U bijzondere (aankomst) meldingen van allerlei soorten. Let de komende weken speciaal op de aankomst in schuren en stallen van de boerenzwaluw.
Van Gerrie Janssen van Rensburg uit George in uiterste puntje van Zuid-Afrika (bij Victoria baai) kreeg ik op 29 maart 2023 via Facebook bericht dat de eerste boerenzwaluw daar op 24 oktober 2022 was aangekomen om 07:56 uur. In 2021 was de eerste aankomst 18 oktober (vertrek 18 april 2022). Op 9 februari 2023 zaten de groepen boerenzwaluwen in het National Olifant Park in Addo (iets boven Port Elizabeth/ noord -oostelijk van George) nog in groepen op de draden. Gerrie meldt verder dat de boerenzwaluwen er op 29 maart nog steeds een paar boerenzwaluwen aanwezig zijn, het grootste deel is echter al vertrokken en op pad naar de broedgebieden.
Foto © Gerrie Jansen van Rensburg (George/Zuid Afrika).
9-2-2023. De boerenzwaluwen in het National Olifant Park in Addo (iets boven Port Elizabeth/ noord -oostelijk van George) zitten hutjemutje op draden.
Meldingen voor de Nieuwsbrief 37 graag vóór 15 april 2023 inzenden met vermelding van naam en adres.
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.
31 maart 2023.
Jan de Jong, Joure.
Email; j.d.jonglc@home.nl
Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).
Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.
Tel; 0513-414788.
|
