Op 12 september ben ik in donker afgereist naar Zuidhorn om daar aan de oostzijde vlak aan de Friesestraatweg richting Groningen samen met wilsterflapper en collega vogelringer Klaas Koopman uit Leek Goudplevieren te vangen en te ringen.Het weer zat ons niet mee er stond een vrij strakke ZZW wind van ca. 3B die in de ochtend en rond de middag toenam tot wel 5 B afgewisseld met snel opkomende regenbuien en motregen. Wilsterflappen is soms afzien qua weersomstandigheden. Er waren Goudplevieren genoeg in de omgeving, toch kwamen ze maar montjesmaat bij het net. In de eerste uren vingen we een drietal Kieviten Op slechts een honderdtal meter van ons naast de skule (schuildoek) zaten grote groepen te slapen samen met vele Kieviten. Deze grote groep slapers trekt natuurlijk veel binnenkomende en langstrekkende vogels aan zodat we ze probeerden te spreiden en opnieuw te laten rondvliegen Bij het omhoog gaan van de groep gingen de vogels echter verder weg in noordelijke richting een slaapplek zoeken, ze hadden zich behoorlijk vol kunnen eten in de afgelopen nacht met volle maan. Toch werden er vanochtend nog een 9 tal Goudplevieren gevangen , 2 adulte en 7 eerste jaars! Tussen 12.00 en 14.00 uur nog maar weinig vliegbeweging meer door de alsmaar komende buien en toenemende wind.We zijn dan ook toen gestopt.
TERUGMELDINGEN.
Van de Goudplevier worden er niet zoveel vogels met een ring gevonden of teruggevangen , in mijn papieren archief heb ik dan ook een 90 tal meldingen teruggevonden van vooral wilsterflappers uit Friesland . Toch zitten er wel enkele bijzondere en interessante vondsten en of vangsten tussen. Hierbij enkele die het melden zeker waard zijn.
1. Op 30 november 1973 is er te Pingjum een volgroeide Goudplevier geringd (Arnhem 1.119.507)door Willem Louwsma. Op 2 februari 1987 werd de vogel dood geschoten te Doukkala, Douar Jafra in Marokko.Maar liefst 2504 km verwijderd van Pingjum en toch nog op hogere leeftijd , de vogel was zeker al bezig met zijn 14-15e kalenderjaar. Volgens mijn gegevens is dit de meest zuidelijke vondst van een in Nederland geringde vogel.
In mijn archief zit nog een verre doortrekkende Goudplevier (Arnhem 1.161.438) , deze is op 5 december 1980 geringd op de Makkumer Zuidwaard door B.Kuipers uit Makkum, deze vogel is op 25 januari 1986 doodgeschoten te El Jadida in Marokko, op 2465 km van de Zuidwaard in Makkum.
2. Op 12 november 1999 is er in de Olde Skatting bij Heeg door wilsterflapper A.van der Veen uit Abbega een Goudplevier met ring Reykjavik 625756 gevangen met het wilsternet. De vogel werd nadat hij gecontroleerd is weer losgelaten.Een bijzondere vangst voor Friesland want dergelijke vangsten met een IJslandse ring komen maar zelden voor.Mogelijk behoord deze tot de ondersoort Pluvalis apricaria altifrons, zie The Birds of the Palearctic Fauna, Non Passeriformes (Charles Vaurie,1965) . Een jaar later kreeg van der Veen bericht dat deze vogel als nestjong geringd was op 26 juni 1996 te Skogarmannajal, Burfellshraun op IJsland op maar liefst 1868 km van Heeg.
3. Op 2 augustus 1981 is er in de polder Cornwerd door wilsterflapper B.Kuipers uit Makkum een Goudplevier gevangen en gecontroleerd met een Franse ring (Paris FU.27819). Deze vogel bleek op de voorjaarstrek op 1 maart 1970 te Cestas, Gironde in Frankrijk geringd te zijn. Franse ringen treft men niet zo vaak aan bij het wilsterflappen.
4. De volgende vogel was een snelle wegtrekker. Op 1 december 1984 ringde B.Kuipers uit Makkum een Goudplevier (Arnhem 1.209.063) bij De Weeren bij Wons. Op 8 december 1984 , dus 7 dagen later al ,werd de vogel geschoten in Frankrijk te Beauvoir Sur Mer, Vendee op 867 km van de ringplek. Helaas komen er veel meldingen it Frankrijk van vogels die geschoten zijn.
5. Toch worden er ook wel vogels teruggemeld uit het noorden. Op 18 november 1995 ringde Willem Louwsma in de polder het Geele zand bij Workum een Goudplevier (Arnhem 1.325.958) die op 30 april 2000 vers dood werd aangetroffen onder een hoogspanningsleiding te Manninen, Ypaja, Hme (Tavastehus) in Finland op 1381 km van Workum.
Tot zover een lijstje van enkele interessante vangsten en of terugmeldingen van Goudplevieren. Voor meer bijzondere vangsten en of vondsten hou ik me uiteraard aanbevolen. Zijn er ook Belgische wilsterflappers nu nog actief?
Ringvangsten aan het Tjeukemeer op 1 en 3 september 2011.
Begin september kon er in de vroege ochtend weer onderzoek aan vogels worden gedaan aan de Noordoever van het Tjeukemeer. De vangbanen en de ringplek lag er weer goed bij en er waren volop vogels aanwezig. Voor de gevangen aantallen van 1 en 3 september zie de Bijlagen onderaan dit verslag. Op 1 september ving ik een 4 tal Pimpelmezen in de opgezette netopstelling. Een vogel daarvan had een opmerkelijk geler gekleurd verenkleed en gedroeg zich wat vreemd tegenover de andere soortgenoten in het verzamelnet. De vogel zat met opgeheven kop en maakte zich erg breed. Ik vond dit opmerkelijke imponeergedrag en appart om te zien. Opmerkelijk was dat de vogel dit zelfde ook deed toen ik hem op de foto wilde zetten.
Als sinds het begin van deze eeuw (rond 2000) worden er op het Tjeukemeer op de eilanden Oud kerkhof/Margjepolle en Tsjûkepolle kokmeeuwjongen geteld en worden er jonge vogels geringd. Het ringen van deze vogels is (helaas) een kostbare zaak geworden zodat we ons altijd moeten beperken tot enkele 100 den vogels want ze kosten ons 0.56 euro per stuk. En op zo'n ringmorgen ben je al snel 225 euro kwijt! Veel geld, als je weet dat een groot deel van de jonge vogels (zeker 60%) in het eerste levensjaar sterft. Toch proberen we dit nog vele jaren vol te houden om aan de weet te komen waar onze Kokmeeuwen van het Tjeukemeer zoal omzwerven en of ze ver weg trekken.We zijn nog altijd op zoek naar sponsors die ons willen ondersteunen in dit onderzoek. Per streng ringen van 50 stuks is dit een kostenpost van 28 euro. Graag zouden we in 2012 eens een 1000 tal flinke grote jonge vogels willen ringen . Mochten er mensen zijn die ons financieel willen steunen dan graag!
De tellingen worden al sinds jaren door de Vogelwacht van Oosterzee onder leiding van Jan de Vlas eind april/begin mei uitgevoerd . Het aantal broedparen van Kokmeeuwen op de drie eilandje is sinds de jaren 2001 al sterk afgenomen , waren er in 2001 nog een 3151 broedparen in 2011 waren daar maar meer een 1298 van over. De afname is voor een groot deel te verklaren doordat de begroeiing op de strekdammen sterk is toegenomen en op diverse plekken bomen of struiken zich ontwikkelen. Ook predatie door Zwarte kraai komt de laatste jaren steeds meer voor. In 2011 zijn er op de Margjepolle een 70 tal nesten verstoord door mensen en zijn op de strekdam bij Oosterzee ,waar ook een 30 paar aanwezig waren , alle eieren uitgehaald. Vermoedelijk is een "meeuwenhater" actief geweest. Toch bleven er ook in 2011 nog genoeg jonge vogels over om van een ring te voorzien. Op 3 juni 2011 ringden we (Eelke Haagsma Bolsward, Jan de Vlas Echtenerbrug en Jan de Jong, Joure) een 449 jonge kokmeeuwen op een van de eilandjes.
Van Ringer Eelke Haagsma uit Bolsward kreeg ik onlangs enkele terugmeldingen die het vermelden waard zijn.
1. Ring Arnhem 3623705 Op 7 juni 2004 geringd als nestjong op Tjeukemeer. Deze vogel werd op 18 mei 2011 als vrouw na eerste kalenderjaar (waarschijnlijk) op het nest afgelezen met een telescoop in de Zwillbrocker Venn, Flamingo-Insel in Duitsland. Duitse ring onderzoekers van Vogelwarte Helgoland melden dit. Opmerkelijk dat de vogel 110 km van zijn geboortegrond in het broedseizoen daar werd aangetroffen.
2.Ring Arnhem 3631731 Op 3 juni 2005 geringd als nestjong op het Tjeukemeer. Na 975 dagen werd de vogel op 3 februari 2008 (in de winter dus) aangetroffen te Chester Close bij London in Engeland. De vogel met ring werd daar door een waarnemer met een telescoop afgelezen en gemeld aan de Engelse Ringcentrale. De afstand tussen Tjeukemeer en de waarneemplek in Engeland is zeker 436 km.
3. Ring Arnhem 3645571 Op 8 juni 2007 geringd als nestjong op het Tjeukemeer. Op 20 augustus 2011 is de vogel dood gevonden door Paul Stephenson uit Harborne in Birmingham. De vogel werd vers dood gevonden bij Hill Hook in Local Nature Reserve bij Sutton in Engeland op 443 km van het Tjeukemeer. De vogel heeft de ring maar 1534 dagen gedragen.
Zo zie je maar dat jonge Kokmeeuwen uit het binnenland van Friesland alle kanten uit kunnen trekken en zwerven. Het loont dan ook de moeite om eens naar een dood gevonden meeuw te kijken of er toevallig ook een pootring aangelegd is. De laatste 10 tal jaren worden er ook veel waarnemingen met telescoopkijkers gedaan in Europa, ook in Friesland zijn daar mensen mee bezig. Ze letten dan speciaal op vogels die naast de metalen ring ook een plastic ring met een zeer duidelijke inscriptie dragen. Ook enkele van "onze" vogels van het Tjeukemeer dragen een kleurring. Mogelijk dat U een dezer dagen er een tegenkomt, meldt het ons dan even. In Nederland zijn er vele geringd, doch ook gekleurringd.
Van T.Cuperus ontving ik onlangs een melding dat hij met zijn metaal detector een pootring gevonden had van een vogel in de omgeving van Sexbierum , deze ring met inscriptie Vogeltrekstation Arnhem 5.155.286 bleek al enige tijd geleden aangelegd te zijn bij een Waterhoen. Vondsten van pootringen met een metaaldetector kunnen al lang in de grond hebben gelegen doch ze kunnen ons wel degelijk nog informatie verstrekken. Als vinder ben je zowiezo nieuwsgierig wat het is en wanneer de vogel geringd is. De Waterhoen bleek op 14 februari 1991 te Franeker geringd te zijn als na tweede kalenderjaar vogel door A.G.Bakker uit Franeker.De verstreken tijd tussen het aanleggen van de ring en het vinden was maar liefst 20 jaar + 6maanden en 22 dagen. Belangrijk in dit geval is dat de exacte vindomstandigheden van de ring goed gemeld worden anders zou je maar al te snel concluderen dat de Waterhoen meer dan 20 jaar oud geworden is. Volgens de Europese Ringcentrale is de oudste Waterhoen zeker 18 jaar en 7 maanden (Copenhagen 403675). Hoe oud deze vogel uit Sexbierum is geweest weten we dus niet exact. Blijf vondsten vooral melden!
Op 3 januari 1999 kwam Klaas Reidsma uit Rotstergaast me een roofvogel brengen die hij bij zijn erf dood gevonden had op het weiland. De vogel was erg mager en w.s. ziek geweest en woog nog maar 550.0 gram. Hij had het eksemplaar al enkele dagen niet gezien en ontdekte het bij toeval omdat een groepje Zwarte kraaien bij de dode Buizerd aan het ruzie maken waren. De Buizerd is door mij onderzocht , het bleek een 2e jaars vrouwtje te zijn en droeg tevens een pootring met inscriptie Stockholm 90A..11278 en is door ondervoeding gestorven. De vogel is op 25 juni 1998 geringd als nestjong (uit een nest met twee jongen ) in Jarvso, Mellanberget, Gavleborg in Zweden, op maar liefst 1135 km van Rotstergaast!
Buizerden in de wintermaanden behoeven dus niet altijd uit de directe omgeving te komen en zijn dus geen indicatie van een broedvogel populatie in Friesland! Roofvogel vervolging kom helaas nog veel voor in Friesland in de zomer- en wintermaanden, de roofvogelhaters menen dat deze soort in de zomermaanden mede verantwoordelijk moet worden gehouden voor de toegenomen predatie van weidevogels en roepen in de winter dat er veel te veel van zijn. Deze vondst van een Buizerd uit Zweden bewijst dat Buizerden uit noordelijker streken hier ook overwinteren .Helaas worden in Skarsterlan de laatste jaren nog steeds Sperwers, Buizerden en Haviken gedood door mensen die geen verstand van vogels hebben en geen idee hebben met wat voor soorten ze te doen hebben. Vondsten van slachtoffers graag even melden.
Enkele buitenlandse Ringvondsten uit Friesland van zangvogels (3).
Bij het snuffelen in de oude doos met vele honderden terugmeldingen van gevonden vogelringen vond ik ook diverse van Roodborsten. Nog even en de trek van deze prachtige vogeltjes barst weer los, bij duizenden komen ze dan uit het noorden en zoeken een plekje om te overwinteren. Menig een heeft wel eens een Roodborstje in de winter op de voedertafel of in de tuin gehad. Drie meldingen licht ik er even uit omdat deze uit het buitenland komen.
Roodborst.
Op 26 januari 1983 is er in Gorredijk door H.Huitema een dode Roodborst gevonden ! De vogel kwam op een wat ongewone manier aan zijn einde. In de kippenren plaatste hij de dag tevoren een muizenval omdat muizen regelmatig bij het voer kwamen in de winter, althans dat dacht hij. Tot zijn grote verbazing en teleurstelling bleek er de volgende morgen geen muis in de val te zitten maar een Roodborst. Deze pikte dus ook van het voedsel wat voor de kippen bestemt was. Opmerkelijk was dat deze Roodborst een pootring met inscriptie Helsinki J...952449 droeg, de vogel bleek op 21 april 1982 als volwassen vogel geringd te zijn te Degerobagen bij Uusimaa in Finland. Maar liefst 1405 km verwijderd van Gorredijk! Een Roodborst die in het broedseizoen in Finland geringd werd en hier in Friesland in de winter vreemd aan zijn einde komt.
Roodborst.
In de winter op 4 januari 1993 kwam J. Meijer uit It Heidenskip thuis en ontdekte dat de kat een vogeltje had gepakt. Om te zien om wat voor vogel het ging werd de kat even van het slachtoffer beroofd en ondekte Meijer dat het een Roodborst was die warempel ook nog een pootring droeg waarop stond Bruxelles ...4204957. De Roodborst bleek geringd te zijn op 9 oktober 1991 als eerste jaars vogel in het Zwin in West Vlaanderen in Belgie. Dat de vogel in 1993 zeker 228 km noordelijker overwinterde is niet verwonderlijk omdat vogels in zwakke winters niet verder naar het zuiden lijken te trekken en blijven dan op hun stekkie waar waarschijnlijk veel voedsel was te vinden.
Roodborst.
Ook aan de Friese kust verblijven in de herfst en winter Roodborsten. Op 20 november 1990 vond W.P.tulner uit Sint Anna Parochie een dode eerste jaars Roodborst die door de kat was gepakt.Deze Roodborst droeg een pootring met inscriptie Copenhagen 9N...28225 en bleek op 1 oktober 1990 geringd te zijn te Klitmoller in Noord Jutland in Denemarken! Ook deze vogel sneuvelde door een kat op maar liefst 455 km van de plek waar hij geringd was. Kat slachtoffers komen veel vaker voor dan we wel denken. Vaak slepen ze hun pooi mee naar een rustig plekje en peuzelen hem daar op. Let op vooral de huiskatten in de wintermaanden en controleer de prooien die ze eventueel meeslepen tot in de woonkamers!
Zuidhorn ,12 september 2011
Joure 7 september 2011.
Joure 7 september 2011.
Joure 7 september 2011.
