Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van mei 2023.

door Jan de Jong  

16-05. Ja eindelijk, ze zijn er, vanmiddag laat de eerste huiszwaluwen gezien in Heeg, nu met meerderen jagend tussen de gierzwaluwen, alle dagen de lucht geschouwd, op huiszwaluwen, 15 dagen later aangekomen dan gemiddeld (Feyte Terpstra, Heeg). In het Tuimelaar bos bij Oranjewoud 3 nachtegaal zingend (Martine Huisman). In het dorpsgebied Katlijk een man vuurgoudhaan zingend (Johan Medenblijk).  In het Rijsterbos in Gaasterland 1 fluiter zingend (Theo de Vries). In Grou een zwarte roodstaart aanwezig (Naut van der Mei). In de Tijnje 10 paar huiszwaluw nestelend aan een elektriciteit gebouwtje (Jan de Jong, Joure). In de Tjaardpolder bij Wirdum 1 velduil gezien (Wieger van Keulen).

Foto © Wieger van Keulen.

16-05-2023. Velduilen worden de laatste weken op veel meer plekken in Friesland waargenomen.

Bij de Hommerts/Jutrijp broeden dit jaar 2 paar in een weilandgebied zo meldde M.P. van de Hoek me. Helaas was een nest met 8 jongen gesneuveld door een steenmarter. Gelukkig proberen ze het op enkele honderden meters verder nog eens. Predatie van weidevogels komt de laatste jaren steeds meer in beeld, ook vossen pakken hun deel. Bij Hommers Jutrijp ook een vos actief. 

17-05. In de Kleine Wiskepolder 25 kemphaan in zomerkleed (Tjerk Kunst). In de Bantpolder in Lauwersmeer 1 rosse franjepoot (Jesse Sinnema e.a.). Bij het Spoordok in Sneek 1 kwak (Jelmer Luyckx). Op Ameland 1 baltsende grote karekiet (Folkert Smit e.a.). Aan de Newtonweg in industriegebied van Leeuwarden een zwarte roodstaart roepend (Hendrik Koster). Bij de Kooiplaats op Schiermonnikoog 1 vrouwtje beflijster (Gertjan Klein).

18-05. Vanmorgen 5 nachtegaal zingend bij de Put van Nederhorst aan de Langweerder Wielen (Durk Visser, Joure). In Munnekeburen 1 mandarijneend vrouw met 10 jongen (Ben Zwinselman /Klaas Tolsma). In Sneek een muskus eend in Wilhelminapark (Lisette). Bij de Velden Nieuwe Kooi op Vlieland een nachtzwaluw gezien (Carl Zuhorn). In de polder Het Noorden bij Westhoek drie morinelplevier (Sietse Bernardus, Joure).  Groepje van 20 kemphaan in Zuidhoeksterpolder bij Burgwerd (Paul Obdeijn).  In de Bantpolder in het Lauwersmeer 1 bonapartes strandloper en 1 grauwe franjepoot waargenomen (Durk Kooistra e.a.). Bij de kijkhut de Ral bij Piaam 1 grijze wouw gezien (Sietse Bernardus e.a.). Bij Ferwerd 2 velduil jagend (Tonnie van den Berg e.a.). Op de Boschplaat op Terschelling 1 bijeneter (Jan Bos). Op Schiermonnikoog in dorp 1 2^e jaars roodmus (Jesse Sinnema e.a.).  Twee mannetjes beflijster bij Kooiplaats op Schiermonnikoog (Hein Prinsen). In Holwerd zijn we momenteel aan het rietdekken, het dak op de noordelijke kant van de boerderij is helemaal open. Ik heb niet de indruk dat de boerenzwaluwen daaronder hebben te lijden. Ze nestelen nu in het onderste deel van de schuur (Jan Idsardi, Holwerd). In de Hollanderwijk in Leeuwarden een groepje van 10 huiszwaluw terug (Rindert Algra).

19-05. Aan de Graverij in Snikzwaag een kwartel gehoord (Tonny de Jong, Joure). In Oldeholtpade 1 bijeneter (Ruurd Jelle van der Leij).  In Uitwellingerga 1 muskus eend (Aniek ter Horst). Bij de Golfbaan in Beetsterzwaag 1 glanskop (Willem Bosma).  In de Knipe een 30-tal huiszwaluw voedsel zoekend (Michel van Ettingen). In Bosgebied in Appelscha 1 man beflijster (M. Dekker). In het Ketlikerskar 1 boompieper, 1 sijs en 1 geelgors gezien en gehoord (Hendrik Koster). In Zwemmerpark bij De Westereen/Zwaagwesteinde 1^e bosrietzanger gehord (Rindert Algra, Leeuwarden). In Maastricht bij kinderboerderij een nest boerenzwaluw met 3 jongen van 19-20 dagen oud. Eerste ei moet dan rond 15 april gelegd zijn, best vroeg (Peter Alblas, Maastricht).

20-05. Bij maatschap van der Hoek in de Hommerts broeden 4 paar holenduif in de ligboxstal (Jan de Jong).  In Sneek bij Bouwbedrijf van der Meer 1 nestje met 5 zwarte roodstaart van 8 a 9 dagen oud op zolder geringd (Jan de Jong/ Cor van der Meer).In de Haulsterbossen bij Haskerhorne bij het droppingsveld 1 koekoek gehoord. Verder daar de gekraagde roodstaart aanwezig en zeker 2 a 3 boompiepers zingend aan het schelpenpad (Durk Visser, Joure). Vandaag troffen wij in het plasdras gebied bij Koudum bij de Morra deze drie jonge tureluur aan. Dit zijn de eerste jongen van alle vogels die we daar aantroffen. Vorig jaar was het allemaal meer en vroeger (Trees Westendorp, Koudum).

Foto © Trees Westendorp, Koudum.

20-05-2023. De plas dras gebiedjes zijn een mooie voedselplek voor de jonge weidevogels om op zoek te gaan naar voedsel.

Bij Oosterzee op het Tjeukemeer 1 mannetje witoogeend gezien en gefotografeerd (Wietze de Vries). Bij de Merriemaden bij Oldetrijne groepje van 20 zwarte stern (Bendiks Westerink). Vandaag in het gebied Bouwepet bij Molenend een krooneend gezien en een lepelaar en zeker 100 grauwe ganzen met jongen (Nel van Charante, Oosterwolde). In de Groote Veenpolder bij Slijkenburg 2 bijeneter (Aant de Jong, Joure).

Foto © Aant de Jong, Joure.

20-5-2023. Een van de twee aanwezige bijeneters liet zich fraai op de foto zetten bij Slijkenburg.

21-05. Vandaag 2 bosrietzanger in De Valom/ It Houtwiel (Rindert Algra, Leeuwarden). Groep van 150 knobbelzwaan bij Kijkhut de Ral te Piaam (Francoise Dandoy). In Fochteloerveen 1 kwartel roepend (Willem Bosma). Aan het Sneekermeer bij de Griene Dyk 1 porceleinhoen roepend in de nacht (Jens Tamminga e.a.). Bij Boornzwaag 10 kleine mantelmeeuw overvliegend en 1 nachtegaal horen zingen (Tim van Nus). Drie oeverloper in de Lendevallei/Driessenpolder (Koos Jager). Te Feanwâlden/Veenwouden 1 smelleken (Erwin Walstra). In het Ketlikerskar 1 wielewaal gehoord (Martine Huisman). In Lauwersmeer 1 grote karekiet aanwezig (Frans Bot).

22-05.  Vanmorgen zat een vrouw grauwe klauwier bij ons in Laaxum op een dode tak van de appelboom. Voordat we een foto konden maken, vloog ze weg (Ype en Tryntsje Albada).De eerste boerenzwaluw jongen in Snikzwaag zijn geboren en steken de kopjes al boven de rand van het nest (Fam Menno-Kier Visser). Groep van 12 volwassen kleine mantelmeeuw en een twaalftal (!) zwarte kraai op gemaaid grasland aan de Greate Kritewei bij Warga (Jan de Jong). Vandaag vloog hier in Berlikum een grote zilverreiger over ons huis (Ita Spoelman).  

23-05. Er is hier in Wijnjewoude een nest van een waterhoen bij de vijver geplunderd, nu broeden ze in een eendenkorf in de vijver, dat is veiliger (Frans Pool).Vannacht zijn bij ons in Noardburgum de eerste jongen van de boerenzwaluw uitgekomen (Jan van der Veen). Helaas is door de verbouwing van de hooibergschuur in Offingawier die plek niet meer beschikbaar voor boerenzwaluw. Gelukkig zit er tenminste nog 1 nestje met eitjes op de houten boerengrashark die hangt tegen het golfplaten dak van een andere open schuur op ons erf (Dirkje Winia-Hoekstra).Een nest van een waterhoen is bij mij in Wijnjewoude onlangs bij de vijver geplunderd, nu broeden ze in een eendenkorf in de vijver, dat is veiliger (Frans Pool). Vandaag vloog er voor het eerst weer een zwerm boerenzwaluwen over het land achter ons huis en een beetje door de tuin. Wat een prachtig gezicht dat laveren langs en over de bomen in onze tuin. Ik denk dat ze nesten hebben onder het afdak van een schuur van de tulpenkwekerij in Pietersbierum (Beitske bijl de Vroe, Pietersbierum).

24-05.Op Dekema State in Jelsum deze week 1 opvallende bonte vliegenvanger gezien bij nestkast (Wim Hoogendam). Bleek later dat het w.s. om een withalsvliegenvanger gaat. Op de Heide bij Allardsoog 4 morinelplevier (Koert Scholten e.a.). Bij de Haven Noord in Drachten 1 zwartkopmeeuw (Jaring Roosma). In de omgeving van de Stokersdobbe bij Ureterp 4 bosrietzanger zingend (Oene Roelsma). In Warns 1 spotvogel zingend in de Zuiderburen (Hessel van der Iest). Op gemaaid grasland aan de Krimwei te Hommerts groep van 21 adulte kleine mantelmeeuw (Jan de Jong).  In Dokkum 1 zwarte roodstaart bij Betterwird (Sibbele de Jong).

25-05. De gekraagde roodstaart heeft een nest in een holte in één van onze oude lindebomen in Tjalleberd en zijn al druk aan het voeren. In de andere lindeboom worden de koolmees jongen al druk gevoerd. In een nestkastje heeft de ringmus een nest gemaakt en in de duivenkast broedt een holenduif paar. Eerder is al een nestkast met jonge pimpelmees uitgevlogen. Het gaat lekker hier (Sia de Heus-Krikke). Nest van een knobbelzwaan die zat te broeden in een weiland bij Joure is verstoord (Artina Oppenhuizen).  Op Ameland bij Hollum broedt een torenvalk in een eenden korf (Jeroen Lap).

Foto © Jeroen Lap.

25-05-2023. Het torenvalk vrouwtje zit te broeden achter in de eendenkorf bij Hollum op Ameland.

26-05. In het Lauwersmeer/Ezumakeeg 1 roodpootvalk (Peter Post e.a.). In Wijnjewoude 1 bosuil gezien (Roel Oost). In het Lauwersmeer 1 zwarte ibis (Marije Hoekstra e.a.). En rode wouw in Oudeschoot gezien (Marc Bleijerveld). Groep van 520 dwergmeeuw in Huitebuursterbuitenpolder bij Oudemirdum (Hugo Wieleman/Pim Rijk). In Groote Sintjohannesgaaster veenpolder 1 purperreiger (Bauke Sienema).  Groepje van 5 wilde zwaan in Appelscha/Nieuwe Vaart (Rudi Huiting).

27-05. Een span heggenmus bij de coniferen achter de woning in Zwaagwesteinde, had dezen hier nog nooit waargenomen (J.W. Lourens). Bij een kennis vloog met een harde knal een ekster tegen zijn raam en hij had een grote bonte specht te pakken. Na ingreep hebben beide het gelukkig overleefd, alleen had de grote bonte specht wel een uur nodig om op krachten te komen (Jappie Boersma, Sneek).  

28-05. Vijf overzomerende wilde zwanen in het Fochteloerveen (Marco Hasselaar, Heerenveen).

29-05.  Triest.De vijf zwarte roodstaart jongen in De Knipe zijn alle vijf door de eksters opgevreten /dood gemaakt. Maar het eerste eitje is er alweer en ik heb het plekje wat aangepast zodat de eksters er niet meer bij kunnen (Sil Dekker). In Jelsum op Dekema State 1 tweede kalenderjaar man withalsvliegenvanger (of toch hybride?) bij nestkast (Jeroen Breidenbach, Leeuwarden).

Zie ook melding van 24 mei op zelfde plek door Wim Hoogendam.

30-05. Een jaar geleden is er door de grote bonte specht een nest uitgehakt in een oude wilg bij ons huis in Wier. Doordat het nest vrij laag zit, op zo'n 1.50 meter hoogte, hebben we toen alles mooi kunnen volgen, ook het uitvliegen van de jongen. Tot onze vreugde is nu hetzelfde nest weer in gebruik. De jongen laten zich de hele dag luidkeels horen en het zal niet lang meer duren eer ze uitvliegen (Nynke en Bob Mollema).

Foto © Bob Mollema, Wier).

30-05-2023. Een jonge grote bonte specht kijkt de wereld in vanuit een natuurlijk nest in een wilg. Het aantal broedgevallen in Friesland neemt de laatste jaren flink toe. In menig tuin worden grote bonte spechten ontdekt.

31-05. In tuin in Wijnjewoude in een nestkastje in een lindeboom een paartje bonte vliegenvanger met jongen.  Een prachtig gezicht, we kijken er vanuit onze keuken op (Marianne Hulsbergen, Wijnjewoude).

Foto © Marianne Hulsbergen, Wijnjewoude.

31-05-2023. De bonte vliegenvanger broedt graag in nestkastjes.

Foto © Marianne Hulsbergen, Wijnjewoude

11-07-2022. In dezelfde lindeboom broedde in 2022 ook een paartje grauwe vliegenvanger in een meer open nestkastje.

Speciale euro munt met boerenzwaluw.

Via Rita Delger uit Bovensmilde ontving ik een berichtje dat er in Estland een speciale 2 euro munt is uitgegeven met de afbeelding van een boerenzwaluw. Leuk om te weten voor boerenzwaluw liefhebbers. Onderaan de foto een link naar marktplaats waar de munt te verkrijgen is. Kosten 2,60 euro.

Foto © Rita Delger.

De speciale 2 euro uitgave met een boerenzwaluw in vlucht.

Delink;https://link.marktplaats.nl/a1000059773?htm_source=ios_social&utm_medium=social&utm_campaign=socialbuttons&utm_content=app_ios

Aankomst Boerenzwaluwen in stallen en schuren in 2023.

 Dit voorjaar kon ik wat meer aandacht schenken aan de terugkeer van de boerenzwaluw in stallen en schuren. Er kwamen veel meldingen binnen uit Friesland en daarbuiten. Alleen al in Friesland zijn er in 2023 122 meldingen geregistreerd. Dat is een toename vergeleken met de jaren 2021 (110) en 2022 (112).  In onderstaande grafiek heb ik de aankomsten van de jaren 2021,2022 en 2023 eens op een rij gezet per decade in maart/april en mei. We zien onmiddellijk dat er nogal wat verschillen in aankomst zijn.

De aankomst in Friesland in de jaren 2021,2022 en 2023.

Tot zover eerst even  om een indruk te krijgen van de grote verschillen in aankomst. Later meer in het Boerenzwaluw Journaal 2023 wat omstreeks januari 2024 zal verschijnen.

 Tot zover weer deze Nieuwsbrief 40. Door het RAS boerenzwaluw en oeverzwaluw ringonderzoek is deze Nieuwsbrief wat later dan anders. Allen heel veel dank voor de meldingen en de vele fotos die ik mocht ontvangen.

NIEUWSBRIEVEN WAT LATER;

Van juni 2023 tot september 2023 kunnen de Nieuwsbrieven wat onregelmatiger verschijnen. Het Vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft onveranderd doorgaan en ik ontvang dan ook graag de nieuwtjes uit de natuur van U allen om deze zo goed mogelijk te registeren en onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Deze wijze van voorlichting over de (Friese) natuur geef ik nu al meer dan 48 jaar aan U door. In totaal zijn er duizenden artikeltjes verschenen, ben de tel inmiddels kwijt. Eerste stukjes verschenen er o.a. al in 1975 in de Jouster Courant. Nadien vele artikelen voor BFVW en diverse vogelwachten. Onder anderen voor de Vogelwacht Joure heb ik zelfs meer dan 40 jaar het Vogelnieuws verzorgt (1979-2019), en vele jaren actief aan weidevogelbescherming gedaan.

Jan de Jong (72); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).  

Meldingen voor de Nieuwsbrief 41 graag vóór 15 juni 2023 inzenden met vermelding van naam en adres.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen. Het aanbod was deze keer ook weer erg groot.

2 juni 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

04-06-2023, 07:49 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

 Nieuwsbrief 39 Vogelnieuws Leeuwarder Courant 

Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van mei 2023.

01-05. Broedgeval in  nestkast van een gekraagde roodstaart in de Knipe aan de Jan Jonkmanweg (Koen en Corrie de Jong).   In deWide Mar bij Stiens  1 bruine kiekendief, 2 kleine plevier,  6 zwarte ruiter, 2 oeverloper , veel  kluten, 40 kemphaan  en groepje van  10 tureluur (Gerard Mast, Stiens). Vandaag 1 koekoek gehoord bij de "lytse mar" in Sumar, en een 30 tal regenwulp in Soestpolder te Burgum (Herman Hoekstra, Burgum). In Ryptsjerk/Rijperkerk een ooievaar ring (NLA……4850) afgelezen. Deze ooievaar was op 11 juni 2001 als nestjong in Akmarijp geringd en heeft de ring 21 jaar, 10 maanden en 20 dagen gedragen (Gerard Westerhuis, Sint Annaparochie ).

 Best al wel oud voor zo’n grote vogel Direct al is de ring van dit vrouwtje in haar eerste winter op 17 januari 2002 afgelezen in  het zuiden van Spanje bij Los Barrios /dicht bij Gibraltar op ruim 2066 km van Akmarijp. Na 2002 wordt de pootring alleen nog maar in Friesland afgelezen; 2003 Leeuwarden, 2004 Rijperkerk, 2005/2006 en 2008 Leeuwarden. Dan tot 2017 geen aflezingen en in 2018 wordt ie weer gezien in Tietjerk en daarna in 2021 in Wijns en tenslotte als laatste afgelezen  op 1 mei in Ryptsjerk/Rijperkerk.

Foto © Gerard Westerhuis.

01-05-2023. De al aardig op leeftijd zijnde vrouw ooievaar(bijna 22)  zoekt op pas gemaaid grasland naar voedsel bij Ryptsjerk/Rijperkerk.

Aflezingen van pootringen brengen vaak interessante gegevens over de trekbewegingen in kaart. Toch is  dit vrouwtje het nog een “broekie” want de ooievaar kan wel een leeftijd van 40 jaar bereiken volgens de Vogeltrekatlas van het Vogeltrekstation in Wageningen.

Kijk op https://vogeltrekatlas.nl/soortzoek2.html?-0-Ooievaar-Totaal

Een citaat uit de  recente Vogeltrekatlas;

“Nederlandse ooievaars tonen een sterke zuidwestelijke trekrichting. In Nederland worden ook wel Zweedse, Deense en Duitse ooievaars teruggemeld. Sommige daarvan komen hier tot broeden. Gewoonlijk trekken vogels uit deze populaties via de Bosporus naar Oost-Afrika. Tot 2000 werden Nederlandse ooievaars ook uit de zuidoostelijke trekroute teruggemeld. Doordat in de Nederlandse broedstations ooievaars met een zuidwestelijk georiënteerd trekgedrag worden gebruikt is de zuidoostelijke trekcomponent inmiddels uit de Nederlandse populatie verdwenen. Nederlandse vogels worden nu alleen nog uit Zuidwest Europa en Noord- en West-Afrika teruggemeld. Tegenwoordig stopt de trek steeds vaker in Spanje. Toegenomen voedselaanbod op niet-afgedekte vuilnisbergen lijkt de oorzaak daarvan te zijn”

02-05. In bosgebied Appelscha 1 nachtzwaluw (Hugo van der Wal). In het Easterskar bij Sintjohannesga 10 witgatje en  1 koekoek (Jorrit Zondervan). Bij de Bocht van Molkwar 1800 kemphaan (Hessel van der Iest). In het Lauwersmeer in Bantpolder 1000 bonte strandloper  (Willem Bosma). Bij Janum 11 zwarte Ibis (Robin van der Land). Zeventig dwergmeeuw bij de Mokkebank in Laaxum (Hessel van der Iest). In Boijl 1 boerenzwaluw als raamslachtoffer (Rudy Klesman). In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 nachtegaal zingend en 1 purperreiger  (Bauke Sienema). In Beetsterzwaag 1 kuifmees (Willem Bosma). In Heerenveen  1 nachtegaal zingend (Bauke Sienema).  Vier geelgors in het Wijnjeterperschar en 1 bosrietzanger bij het Koningsdiep (Koert Scholten, Bakkeveen). In het Rijsterbos twee nachtegaal zingend (Theo de Vries).

03-05. Groepje van 21 zwarte stern voedsel zoekend in de Alde Feanen  (Marten Sikkema). Op Terschelling bij Midsland Noord 1 hop (Remco Roodselaar). In Kollum  1 nachtegaal zingend (Joost de Bruijn). In het Fochteloerveen  1 paapje (A, Schaaf).  In de Amvestbossen bij Olterterp 1 fluiter (Koert Scholten, Bakkeveen). Twintig huiszwaluw terug bij de kolonie  aan De Bouwen in Drachten (G.J. Wester). Bij de Terkaplester Puollen 1 visarend (Wiebo Buikstra).

Foto © Wiebo Buikstra.

03-05-2023. Visarend met prooi (blei)  in boom aan de Terkaplester Puollen.

Vandaag eindelijk een drietal gierzwaluw boven centrum Burgum gezien, de rest zal nog wel onderweg zijn  (Herman Hoekstra). Bij Sonnega /It Wiede  1 roodborsttapuit (Ton Stubij).Te Kortezwaag 1 groene specht  (Frank van Gessele).  In de Overtuin te Oranjewoud 1 ijsvogel (Job Reitsma). Bij de Kleine Wielen  bij Leeuwarden 1 groene specht (Linda Veerman). In Dekema State te Jelsum nog steeds de groene specht aanwezig.Verder zijn de beide  ijsvogels er weer, waarschijnlijk broeden die er ook (Wim Hoogendam tuinbaas Dekema State, Jelsum). Vandaag hoorde ik de eerste 2 gierzwaluw boven ons huis op de Emmakade in Leeuwarden (Marianne Borgman).     De eerste huiszwaluwen zijn terug in Dedgum (Ton Westendorp).  In het Ketlikerskar 1 tapuit en een boompieper (Stefan de Vries).

04-05. In het Lauwersmeer in Diepsterbos 2 wielewaal (Benjamin Berg). Tot nu toe nog maar drie paar boerenzwaluw terug op de oude nesten in Wijnaldum Op 25 april was pas het eerste paar terug Blij hun vrolijke gekwetter weer te horen (Maartje en Rintje Post). Hier in Berlikum een groepje van  9 gierzwaluw boven huis (Ita Spoelman).

05-05. In Joure aan de Koarte Ekers 1 nachtegaal zingend (Tonny de Jong). Gisteravond om elf uur bij ons in de tuin  te Rijperkerk/Ryptsjerk een privé concert gehad van de nachtegaal. Heel lang. Heel bijzonder en super mooi. Was een verrassing zo laat op de avond en zo vroeg in het voorjaar.  Ook vonden we op 6 mei nog een dode fitis  als ruitslachtoffer. (Klaske Klaassens van Bolhuis).Vandaag een koekoek gehoord in Dokkum (Piety Oberman).

06-05. Een purperreiger overvliegend aan de  Boeyer te Joure (Lieuwe van Welie). Twee spotvogel gevangen aan de noordoever van Tjeukemeer bij Rohel (VRS Rohel Tjeukemeer). Het aantal boerenzwaluwen bij mij in de schuur was toegenomen tot 3 (denk mannetjes), tot….. een kerkuil binnen is geweest. Ik had het niet in de gaten maar is bijna twee weken af en toe in schuur geweest. Inmiddels kan hij niet meer naar binnen en opgelost. Ik vrees dat dit wel enkele zwaluwen heeft gekost.Gisteren, 5 mei, is het aantal boerenzwaluwen in de schuur toegenomen en idem meer huiszwaluwen. Het mooie weer is daar wel debet aan (Ton Westendorp) .Vanavond om 7 uur voor het eerst de koekoek weer gehoord  in het  Bouwe Pet bij Rijperkerk/ Ryptsjerk (Klaske Klaassens van Bolhuis). In het Fochteloerveen 1 paar kraanvogel met twee jongen (Nel van Charante, Oosterwolde).

Foto © Nel van Charante.

06-05-2023. Pa en moe kraanvogel met twee jongen in het  Fochteloërveen.

Sinds 4 april zit er een leucistische scholekster aan de Leppedijk in  Nij Beets. Is gepaard met een gewone, lijkt daar te gaan broeden. Zit er nu nog steeds (Lieuwe van Welie, Joure).

Foto ©  Lieuwe van Welie

Een kleurafwijking van de scholekster ontdekt bij Nijbeets.

07-05. Sinds een paar dagen zit er een paar steltkluten bij de Blessebrug over de Linde, een paar km ten zuiden van Wolvega. Ook zijn de nachtegalen daar weer terug. Bij de oude brug zitten er al een tijdje twee te zingen (Albert Koning, Wolvega).Bij het vennetje bij vogelkijk hut de Blikken bij Berlikum zijn er al een paar weken visdiefjes te zien, vandaag zag ik er een zestal. Ook daar de koekoek gepot, was er op 1 mei ook al daar (Ita Spoelman).  Bij paviljoen de Leijen te Rottevalle een  nachtegaal gehoord (Rindert Algra, Leeuwarden). De gekraagde roodstaart broedt al jaren bij ons in Sumar aan de Heidereed, vandaag al drie eieren (Hendrik van der Meer, Sumar).Vandaag hoorde ik 2 nachtegalen op het eiland in het Tjeukemeer (Henk Rienstra, Bolsward).

Foto © Henk Rienstra, Bolsward.

07-05-2023. De nachtegaal wordt in Friesland steeds vaker gehoord en gezien.

08-05. Bij Menaldum/Menaam aan de /Sânwei 1 koekoek gehoord (Oane Baarda). Helaas is de fazant vorige week toch slachtoffer geworden van het verkeer op de Aengwirderweg in Tjalleberd. (Zie ook Nieuwsbrief 31).  Hij is hier bijna een jaar geweest en scharrelde zijn kostje bij diverse buurtgenoten op. Wel jammer, hij kwam altijd tegen de avond bij ons en vloog dan in een boom om te slapen (Sia de Heus-Krikke, Tjalleberd). Aanzienlijke groep gierzwaluw boven Heeg gezien (Feite Terpstra).

09-05. In Appelscha de appelvink in de tuin gehad bij de zonnebloempitten (Henk Zuiderbaan). Vandaag een bonte vliegenvanger gespot in onze tuin te Lippenhuizen (Coen Leenstra). Vanmorgen de koekoek gehoord te Aalsum (Sake Dijkstra).Al ongeveer een jaar of vijf hebben we jaarlijks in onze tuin een broedend paartje gekraagde roodstaarten in Damwâld en ook dit afgelopen weekend zagen we weer voor het eerst het vrouwtje en maandag ook het mannetje. Hij zit met grote regelmaat op een betonnen waslijnpaal. Om beurten inspecteerden ze een nestkast. Hopelijk komt het weer tot broeden. Onze tuin grenst aan weiland met boomsingels (Auke en Martje de Boer, Damwâld). In Woudsend 1 mannetje zwarte roodstaart gezien (Jorrit Zondervan).  

10-05. In het park aan de Zuidelijke Rondweg te Dokkum 1 koekoek gehoord (Tjip Oberman). Achter bedrijvenpark De Ekers in Joure twee  mandarijneend (Durk Visser ). Drie tapuit te Oldeholtpade (J.de Groot). In Van Oordt’s Merksen /Smelle Warren 1 nachtegaal zingend (Wender Bil). Vier beflijster op Schiermonnikoog bij Kobbeduinen (Annemiek Eggenhuizen). Aan de Griene Dyk bij Sneekermeer 1 bosrietzanger en 1 spotvogel zingend (Dick Pruiksma). In het Lauwersmeer 1 wielewaal (Pieter Hamstra). Op de Duurswoudsterheide  1 wespendief (Helga Manson). Bij Nijbeets groepje van 4 zwarte ibis (Mike Lodewijks). Bij Appelscha /Willemstad 8 tapuiten gezien (Peter Keune). Aan het Sneekermeer  1 paapje (Dick Pruiksma). In Veenpolder te Delfstrahuizen  1 spotvogel (Sjouke Scholten). In het Fochteloerveen 1 grauwe klauwier (Dick Vogt) . In het Lauwersmeer een reuzenstern (Marc Batsleer).  In de Lendevallei bij Wolvega  1 Aziatische goudplevier (Marco Hasselaar e.a.).

Foto © Marco Hasselaar, Heerenveen).

10-05-2023.De Aziatische Goudplevier is een dwaalgast in Nederland, die broedt in het noorden van Siberië en in Alaska, maar die de laatste jaren vrijwel jaarlijks in ons land wordt vastgesteld. 

11-05. Vandaag in het bosje aan de zuidkant fan Holwert  de wielewaal gehoord (Sara Hofman). Vijf morinelplevier  bij Anjumer  en Lioenssenerpolder  waargenomen (Patrick de Boom e.a.). In Lippenhuizen 1 draaihals (Vincent Douwes). Twee wielewaal in het Leeuwarderbos (T. Brontsema). In Terhorne 1 spotvogel (Rommert Cazemier).   In De Knipe een nest met 5 jongen van de zwarte roodstaart van zeker 7 dagen oud (Sil Dekker).

Opmerking Jan de Jong; Deze jongen van de zwarte roodstaart in de Knipe zijn mooi vroeg. Bij een broedduur van zeker 14 dagen is het eerste ei rond 16 april gelegd. De vijf jongen vogels die mooi verscholen zaten achter een plankje in de zithoek  onder een afdak in de tuin zijn  door mij geringd. Zo vaak krijg je niet de kans om jongen van de zwarte roodstaart te ringen. Nooit eerder ringde ik zo vroeg jonge zwarte roodstaarten. In 2022 ringde ik ook 5 jongen op dezelfde plek bij Sil Dekker in de Knipe op 27 mei.  In 2014 een nestje met 5 jongen  in Kortehemmen en in 2022 5 jongen in Sneek bij Bouwbedrijf van der Meer.

Foto © Jan de Jong

11-05-2023. Een van de jongen van de zwarte roodstaart  op de hand  van Sil Dekker uit het goed verscholen nest in de tuin in de Knipe.

12-05. Naast de boerenzwaluw werd er dit jaar door de gekraagde roodstaart ook een nest gebouwd in een nestkastje in Drachten. In totaal 7 eieren. Jammer genoeg heeft de steenmarter het vrouwtje gekraagde roodstaart opgegeten en veertjes zaten op het dakje van de nestkast. Vorig jaar is het nest ook verstoord maar was de oorzaak niet duidelijk. De laatste 3 jaar heeft de steenmarter ook de nestkast van de holenduif bezocht en broedvogels opgegeten. Dit jaar kippengaas rondom boom maar dit heeft echter niet geholpen.  Dus niet alleen de weidevogels maar ook holenbroeders zijn het slachtoffer van de steenmarter. Denk dat ik de nestkast voor de gekraagde roodstaart net zoals voor de boerenzwaluw ook aan een plafond ga hangen zodat het niet meer bereikbaar is voor de steenmarter (Thomas Dijkstra , Drachten).

13-05. boerenzwaluw nest met 2 ei op Oost Vleiland (Alie Wijbenga ).In de Haulsterbossen  bij Haskerhorne (richting Wolvedyk) 1 zingende boompieper gehoord (Durk Visser ,Joure). Bij de Zuidwaard te Makkum 2 spotvogel (Andries Zijlstra en Haje Valkema). In het Easterskar bij Sintjohannesga  1 bosrietzanger zingend en 1 boomvalk gezien (Joost Vogelzang). In Bakkeveen 1 fluiter  gehoord (Martin Boomsma). In de Deelen 2 wielewaal (Martin Huisman). Groepje van 40 regenwulp bij Gaast (Harry de Vries). Bij de Meulereed bij Oldeberkoop 1 man grauwe klauwier gezien (Henk Dommerholt). Te Donkerbroek 1 raaf (Christiaan de Vries). Op Ameland 1 grote karekiet  (Henk Gazon e.a. ). In het Compagnonsveld op Fochteloerveen  4 wielewaal (Arnoud van den Berg).

14-05.  Twee velduil aan het Tjeukemeer bij Rohel gezien (Gerard  en Jacob Westerhuis, Sint Annaparochie).Vanmiddag een grote karekiet horen zingen (en de vogel ook even heel vaag gezien), net ten oosten van de zandput bij Mildam, in de rietkraag van een klein plasje langs de Tjonger (Bauke Sienema, Heerenveen).Er zit al 3 dagen een koekoek roepend in de bosrand van de korte ekers in Joure, nabij de vierljepschans (Bertus Rijpkema). Groepje van zeker 22 dwergmeeuw aan de noordoever van het Tjeukemeer bij Rohel  jagend op insecten langs de rietzoom (VRS Rohel Tjeukemeer).  Vanmiddag bij onze fietstocht  zagen we in de Dyksfeart ( t.o. Hubert) bij Stavoren, een chileense smient. Deze liet zich enkele keren horen (Ype en Tryntsje Albada, Laaksum).

Foto © Ype en Tryntsje Albada)

14-5-2023. De Chileense smient is een exoot in ons land en wordt de laatste jaren steeds vaker in Friesland gezien.

15-05. In Van Oordt’s Mersken -De Dulf een groepje van 7 smient  gezien  en een kwartel  gehoord ( Willem Bosma). Bij de Burgumer Mar 1 visarend met vis (Auke Dotinga). Bij de veerdam te Holwerd 3 velduil jagend (Martin Verbeeten). Op Schiermonnikoog nog een beflijster man in het dorp (Jan van Bokkum). Zeker een 20 tal steltkluut in Lauwersmeer bij Ezumakeeg (Rick Jongerhuis). Bij de Herik in Koningdiep 1 watersnip baltsend (Willem Bosma). In de Driessenpolder in Lendevallei 3 kleine strandloper (Wolbert Hermus).

Tot zover weer deze Nieuwsbrief 39. Er kwam erg veel materiaal binnen. Allen heel erg bedankt voor de meldingen en de vele fotos die ik mocht ontvangen.

VOLGENDE NIEUWSBRIEVEN WAT LATER;

Van half mei 2023 tot september 2023  kunnen de Nieuwsbrieven wat onregelmatiger verschijnen omdat ik dit jaar o.a. meer  aandacht probeer te geven aan mijn boerenzwaluw onderzoek in Friesland. Het Vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft onveranderd doorgaan en ik ontvang dan ook graag de nieuwtjes uit de natuur van U allen om deze zo goed mogelijk te registeren en onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Deze wijze van voorlichting over de (Friese) natuur  geef ik nu al meer dan 48 jaar aan U door. In totaal zijn er duizenden artikeltjes verschenen, ben de tel inmiddels kwijt. Eerste stukjes verschenen er o.a. al in 1975  in de Jouster Courant. Nadien vele artikelen voor BFVW en diverse vogelwachten. Onder anderen voor de Vogelwacht Joure heb ik zelfs meer dan 40 jaar het Vogelnieuws verzorgt (1979-2019), en vele jaren actief aan weidevogelbescherming gedaan.

Jan de Jong (72) ;Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).  

Meldingen voor de Nieuwsbrief 40 graag vóór 31 mei 2023 inzenden met vermelding van naam en adres.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

18 mei 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

18-05-2023, 14:48 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)