Doortrek van zangvogels maakt veel slachtoffers.

Gedurende de herfst trekken er veel vogelsoorten door en weg naar warmer oorden. Hieronder zijn vaak zanglijsters , ijsvogels , sperwers, houtsnippen  en vele andere kleinere soorten. Elk jaar weer komen  er vele van deze  soorten om  doordat ze zich tegen de vensterruiten kapot vliegen. In De Fryske Marren (en daarbuiten) heb ik gedurende de afgelopen veertig jaar vele van deze slachtoffers in handen gehad en onderzocht. Nog steeds krijg  ik berichten binnen over slachtoffers. De afgelopen dagen ook weer meer berichten tijdens de weg en doortrek van vogels.  Ja soms ook van die mooie ijsvogels.

IJsvogel.

Foto ©Jan Aalders. Archief Jan de Jong Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant.

De prachtig blauwe rug streep wordt tijdens de vlucht vaak het beste  gezien.

In 2006 schreef ik al eens;

Zo is  het bijvoorbeeld opvallend dat veel ijsvogeltje als vensterslachtoffer sneuvelen in Joure , ik kreeg van  Mevr. Pasma  van de Kooilaan  op 26 augustus 2000 een jong wijfje dat onder het vensterraam gevonden werd , de vogel was eigenlijk nog maar rond de  30 dagen oud en woog rond de 40  gram. Bij Fam. Visser aan de Helling in Joure sneuvelde een jong mannetje op 11 oktober 2002, deze bleek na nader onderzoek tussen de 45 en 65 dagen oud te zijn, ook nog maar kort in leven dus. Zelfs in december 2004 sneuvelde er bij Fam. Spanninga aan de Omkromte nog een jong mannetje , de vogel had al een behoorlijk vetreserve opgebouwd en woog maar liefst 47  gram. Door waarschijnlijk het te vroeg ontsteken van vuurwerk is de vogel door een schrikreactie in blinde paniek tegen de ruiten gevlogen en gesneuveld.

 Recent;

Dit  jaar (2021) weinig ijsvogels gezien rondom Joure en er waren ook veel minder broedgevallen (ook elders). Toch zwerven vooral de jonge vogels wat om  in Friesland en die zijn met name te herkennen aan hun bruine zweem op de voorpoten. Oude vogel hebben meer een oranje pootkleur zonder bruin.

  Foto © Erik Veldkamp. Archief Jan de Jong Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant.

Let op de meer bruine voorkant van de poten en de witte punt van de snavel.

 Hoe dit te voorkomen. 

 Veel vogels komen dan ook na de klap tegen de ruiten om omdat ze wegkruipen en met de handicap niet goed meer kunnen functioneren. Vensterruiten zijn dus een groot gevaar voor deze trekkers. De ruiten beschermen tegen aanvaringen is dus een optie die we kunnen aanbevelen doch dit kan in enkele gevallen niet voorkomen dat er toch slachtoffers vallen, het licht en de lichtinval in de kamer kan soms ook parten spelen en in enkele gevallen de spiegeling van de (grote) glazen ramen. Grote planten die in de kamer vlak bij het raam geplaatst staan worden nogal eens door vogels aangezien als een rustplek. Ook het plaatsen van de voedertafels vlak bij de vensterruiten leidt er in enkele gevallen toe dat er mogelijk meer slachtoffers kunnen vallen. In de regel helpt het om met name bij windschermen vogelstickers te plaatsen of om het glas volledig mat te maken. Voor het beschermen van de vensterruiten van de woning word maar weinig stickers geplakt daar dit in de praktijk , uitzicht vanuit de woning, op problemen zou kunnen stuiten. Meer en meer maakt men ook gebruik van gematteerde plakstrippen die op de binnenzijde van de ruiten geplakt wordt. Soms wordt ook  er een silhouet van een roofvogel  gebruikt en opgehangen, doch deze moeten in het broedseizoen weer verwijderd worden daar de kleine zangers dan ook uit U tuin kunnen  verdwijnen.

 Slachtoffers van vensterruiten melden.

Heeft U bij de woning een slachtoffer gevonden meldt het ons dan. Van alle binnengekomen meldingen houden we bij hoeveel er wel in Nederland gevonden worden.

Dode vogels worden door ons onderzocht op conditie en er worden enkele biometrische gegevens van genoteerd , evenals kleedkenmerken en afwijkingen in verenkleed .Met name het doormeten van het dode dier geeft ons enig inzicht in bijvoorbeeld het gewicht, de vetgraad, vleugellengte, loopbeen, snavel, oogkleur en vele andere kenmerken.

Soms gaat het om een bijzondere  ondersoort die hier maar zelden wordt gezien, met name bij de kleinere zangvogels die voor menigeen  moeilijk uit elkaar te houden zijn, wil het nog wel eens voorkomen dat er iets opmerkelijks tussen zit. Vogelringen bij kleine zangvogels en Lijsterachtigen komen zelden voor, bij kleine roofvogels en uilen vaak veel meer, dit komt omdat de vindkans van een roofvogel (grote vogel) vaak veel groter is dan een klein zangvogeltje. De pootring kan ons meer vertellen over de herkomst van de vogel en zijn  ouderdom, vondsten dus altijd even melden.  

 Bij gewonde vogels kunnen we mogelijk dan nog wat betekenen voor de revalidatie van het slachtoffer. Met name vogels die na een klap versuf achterblijven is het van belang om snel te handelen. Wees altijd bedacht op roofvogels en uilen, deze kunnen vlak na de klap plotseling opleven en dan met hun klauwen en snavels  om hun heen slaan en U mogelijk verwonden.

Het beste is dan om er een lege doos met luchtgaatjes er overheen te leggen  om zo de vogel de nodige rust te geven. Let er op of er direct na de klap tegen de ruiten  ook bloed uit de snavel van het slachtoffer  komt, is dit het geval dan is het zeker een inwendige bloeding en moet er direct hulp geboden worden. Neem de vogel dan voorzichtig op en hou de snavel onder een  langzaam lopende  waterkraan. De vogel neemt zo enig water tot zich wat in veel gevallen met kleine bloedingen grote bloedstolsels kan voorkomen, het bloed word dan namelijk door de circulatie van het water in het lichaam warmer en voorkomt stolsel vorming.

Leeft de vogel na zeker 30 minuten nog en heeft het geen uitwendig letsel  en kan het niet uit vrije wil wegvliegen waarschuw  ons dan  zodat de vogel kan worden opgenomen in een asiel of vogelopvang in de buurt. Ga nooit zelf  proberen de vogel te verzorgen ,daar zijn opvangcentra voor  waar specifieke kennis  voorhanden is. Tevens hebben veel vogelsoorten een beschermde status en mogen ze niet uit het wild zomaar in gevangenschap gehouden worden.

 Opgemaakt  31 oktober 2021.

Jan de Jong E.A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure. Tel. 0513-414788

E; j.d.jonglc@home.nl

Vrijwillig Wetenschappelijk medewerker Vogeltrekstation ( NIOO/KNAW).

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (sinds oktober 1977).