Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van maart 2023.

Nog te goed van februari 2023.

 26-02. Aan westkant van Frentsjer (Franeker) een zanglijster zingend (K. Plat). In De Gordyk (Gorredijk) aan en in de Lange wijk 2 ijsvogel (Piet de Jong). Vandaag boven De Jouwer (Joure) een mooie rode wouw overvliegend richting noord (Lieuwe van Welie). In het Kolonieveld in het Fochteloerveen 1 mannetje roodborsttapuit. Er was een stelletje, het vrouwtje fladderde ook rond (Marco Hasselaar). In omgeving Bakkefean (Bakkeveen) vandaag een licht gekleurde buizerd. Er zijn wel vaker een lichtgekleurde buizerds in deze omgeving te zien (Barry van der Meulen).

27-02. In Stiens twee staartmees aanwezig. Ook veel vinken (Gerard Mast). Vandaag voor het eerst een boerenzwaluw gezien in Zuidoost Spanje, bij Vera Playa een eindje boven Almeria (Nantsje Winia/ melding via Dirkje Winia -Hoekstra uit Offenwier/Offingawier).   Vanmiddag zag ik in de slootkant bij de boerderij van de fam. Boschma te Toppenhuzen (Oppenhuizen) een waterral (Herman Postma). Gistermorgen sinds 5 jaar aan de noordkant van Frentsjer (Franeker) weer een smelleken heb gezien (Sjors Bosma). Vanmiddag trof ik bij de Moarre (Morra) een roerdomp aan. Mooi verscholen tussen het riet Trees Westendorp).

Foto © Trees Westendorp.

Rond eind februari begin maart kan men de baltsroep van de roerdomp in rietvelden horen.

28-02. Een sperwer (man) kwam in Wommels in de tuin zijn maaltje oppeuzelen (Kees Hoogma). In Feinsum (Finkum) 2 scholekster bij ons terug (Hielke de Groot). Vanmiddag fietste ik tussen Slijkenburg en Ossenzijl langs de Linde. Op zo'n 100 meter afstand zag ik een roofvogel (voor zover ik weet een buizerd) op een zwart/ wit object klappen. Ik dacht in eerste instantie een zwart witte kat, maar toen ik dichterbij kwam en de roofvogel verschrikt omhoogvloog zag ik dat het een kievit was, die zich vervolgens snel van de plaats des onheils verwijderde en wegvloog. Net op tijd dacht ik anders was het met de kievit slecht afgelopen (Rinus Spijkerman, Sint Nyk).Vandaag voor het eerst in drie jaar weer een ijsvogel op onze steiger aan de Stienservaart in Stiens gezien (Ger Boersma). Nog even een aanvulling, op 16 en 23 februari liepen er nog een 30 waterhoen op de wal aan het Kollumerkanaal in Kollum (Klaas Tiemersma). Twee kleine zilverreiger op waddendijk Ameland t. h. v. Ballum (Jan en Hannie Haven, IJlst). In Drachten 1 paar nijlgans met 4 jongen van nog maar een paar dagen oud (Sjoerd Koopman, Rotsterhaule).

En dan nu de maart gegevens.

 01-03. Wij bewonen een appartement t.o. de Froske Pôle in Ljouwert (Leeuwarden). Ieder jaar broedt bij ons op het dak een paar scholeksters. Dit jaar kwamen ze voor het eerst op 13 februari. In de bomen op de Froske Pôle zitten vooral 's morgens aalscholvers hun vleugels te drogen. Vanmorgen waren dat er 13, maar soms zijn er meer dan 20. Een mooi gezicht vanuit ons appartement (Sybout Jaasma).

02-03. Bij het Cambuurplein in Ljouwert (Leeuwarden) broedt al jaren 1 paar scholekster op het dak. Op 16 februari waren ze weer terug (A. de Boer). Vandaag reed ik bij Stiens richting Feinsum (Finkum) en telde daar op het land, 12 grote zilverreiger (Hielke de Groot).  Ik hoorde en zag vanmorgen een kievit “oer de wjuk” gaan bij de Warren tussen Tsjom (Tzum) en Winsum (Murk de Groot).  In Fermanjebosk te Damwâld vanmorgen een drietal appelvink, twee zingende grote lijster en een groene specht die een nestholte inspecteerde (Jan Andries Wagenaar). Vandaag in Toppenhuzen (Oppenhuizen) één man grote zaagbek achter huis in “it Ges” aan het Noardein Cor van der Meer). In Aldeouwer (Oldeouwer) bij ons huis 1 dodaars in de vaart (Fokke Stastra).

Foto © Fokke Stastra.

02-03-2023. In de gemeente De Fryske Marren zie je zelden een dodaars dicht bij de bebouwing.

 03-03. De zanglijster begon hier in Frentsjer (Franeker) eind februari voorzichtig met zijn zang met korte strofen. Elke dag iets meer en nu zing deze uit volle borst. Nabij Hitsum (Hitzum) vanmiddag twee zwarte zwanen foerageren tussen groep van 35 knobbelzwanen (Klaas Plat). Sinds enkele dagen is er een tweede roodborst bij mij in Mildaam (Mildam) in de tuin ze wordt steeds gevoerd door de ander (Jan Oord).

 04-03. In een weiland bij De Lemmer (Lemmer) een groep van wel 20 grote zilverreiger bij elkaar (Joke Wolbers, Himmelum/Hemelum).  Twee roodhalsgans in Blaugerzen te Akmarijp, en 1 in Terkaple met kweekring (Sietse Bernardus, Joure). Groep van 74 knobbelzwaan in Groote Sintjohannesgaaster polder, twee daarvan de gele halsband (Gerard Westerhuis). Bij de Griene Dyk aan Sneekermeer 150 slobeend (Fedde Welbedacht). Groep van 2200 kievit bij Sneekermeer/Potskar Zuid (Dick Pruiksma). Drie bonte strandloper in Groote Sintjohannesgaaster polder (Johannes en Gea Koster).  In It Hearrenfean (Heerenveen) 1 kleine burgemeester (Rudy Fopma e.a.).  Bij De Drait in Drachten 1 roerdomp (Sjouke Scholten). In De Jouwer (Joure) bij kerkhof Westermar 1 appelvink (Peter Ockenburg). In Oranjewâld (Oranjewoud) aan de Prinsenwyk 1 otter gezien. Het was op 3 maart er ook toen is er een filmpje van gemaakt Oord, Mildaam/Mildam).  

Foto © Jan Oord, Mildam

3-3-2023. Een otter laat zich even zien bij Oranjewoud

 05-03. In Ypekolsgea (Ypecolsga) groepje van 40 ringmus (Fer-Jan de Vries). In het Easterskar te Sint Jânsgea (Sintjohannesga) twee ijsvogel (Johannes en Gea Koster). Twee vrouwtjes bruine kiekendief, 2 bonte strandloper en een groep van 67 scholekster bij de Grote Wielen (Merel Zweemer). Bij de Bocht van Molkwar (Molkwerum) twee steenloper (Libbe Zijlstra). Drie lepelaar bij Lichtaard (Simon Sprienstra). Groep van 44 scholekster te Balk bij het bungalowpark (Fre-Jan de Vries). In het Lauwersmar 1 roerdomp bij Ezumakeeg (Kees Bode). Twee nijlgans op land tussen Exmorra en Bolsward, op 21 februari ook 2 gezien te Koudum (Thomas van der Veer, Workum).

06-03. In Aldemardum (Oudemirdum) 6 ringmus (Jan Tijsma). Bij het Himsterhout te Drachten 1 witte kwikstaart (R. Riemersma). Groep van 50 sijs in Bremerwildernis (Rogier Schinkel). In Ketlikerskar groep van 50 kramsvogel (Koos Jager). In Snits (Sneek) bij Duinterpen 1 groene specht (Johan Helmus). Op Duurswoudsterheide groep van 50 sijs (Martin Manson). Groep van 40 kramsvogel te Farebourren bij Blije (Sibbele de Jong).  Op de Greiden in It Hearrenfean (Heerenveen) groepje van 21 sijs (Johan E). In Bontebok een groene specht (Bauke Sienema). Vandaag de eerste grutto's in het land van boer Brandsma in Bolsward Oost. Ook waren de eerste kieviten al gearriveerd (Henk Rienstra). In de Blaugerzen bij Eagemaryp (Akmarijp) 20 kemphaan (Lykele Zwanenburg). In Oerterp (Ureterp) een man appelvink in de tuin (Ydwine van der Molen). In de Wurge bij Stiens 1 paar grote zaagbek (Gerard Mast).

07-03. In de Huitebuurtsterpolder bij Aldemardum (Oudemirdum) 6 zwarte zwaan. Bij Starum (Stavoren) een groep van 53 grote zaagbek en nog eens 22 grote zaagbek en 1 middelste zaagbek in de haven bij Stavoren (Hessel van der Iest). In het Easterskar bij Sint Jânsgea (Sintjohannesga) 4 bonte strandloper (Martin Huisman). In Fochteloerveen 1 klapekster (Peter Ockenburg). Aan Nije Heawei in Wynjewâld (Wijnjewoude) groepje van 40 vink (Koert Scholten). In het Easterskar bij Sint Jânsgea (Sintjohannesga) 1 lepelaar (Bauke Sienema). In Ljouwert (Leeuwarden) 1 grote gele kwikstaart bij Van Hall Larenstein (Rick de Groot). Aan de zuidkant van Frentsjer (Franeker) al 2 paar grote zilverreiger terug bij de (boom)nesten. Vorig jaar broeden er zeker 7 paar op dezelfde plek in Franeker Zuid (Hendrik Deelstra/Vogelwacht Franeker).

08-03.  In het Lauwersmar bij Ezumakeeg 1 zomertaling (Ben Staal). Bij de vogelkijkhut in het Easterskar 2 lepelaar (Reitze van der Werf).  Bij Ferwert Buitendijks 1 smelleken (Sibbele de Jong).  In Jobbegea (Jubbega) 1 vrouwtje zwartkop (Anne).In de Schaopedobbe (bij Elsloo) zwommen 2 koppeltjes grote zaagbek, en 1 koppeltje wilde eend. Veertien dagen geleden zagen we er 2 vrouwtjes en 1 mannetje grote zaagbek (Ieke en Herman Schreuder, Aldeberkeap/Oldeberkoop). In Stiens in de bosvijver 1 paar grote zaagbek, de vogels waren ook op 1 – 4 - en 6 maart daar te zien (Gerard Mast). 

09-03. Groep van 22 knobbelzwaan voedsel zoekend bij Azeven Noord bij Drachten (Koert Scholten). In It Surhústerfean (Surhuisterveen) 16 waterhoen (Wieger Poelstra). In de Blaugerzen bij Eagemaryp (Akmarijp) groep van zeker 5000 kievit (Wouter M.G. Vansteelant). In het Easterskar bij Sint Jânsgea (Sintjohannesga)3 lepelaar (Bauke Sienema). In de Zwagermieden bij Broeksterwâld grote groep van 177 scholekster (Jeffrey Huizenga). Bij de Westereen (Zwaagwesteinde) 1 rode wouw overvliegend (Erwin Walstra).  Bij Ferwert Buitendijks 1 veldleeuwerik zingend (Cora Boesenach). In de Alde Feanen in de Wyldlannen 4 witte kwikstaart (Eric Schipper).  In Eastermar (Oostermeer) groepje van 80 vink (Arend Timmerman). Groepje van 6 rietgors in Graverijpolder te Wijckel (Bertus Albada).  Bij het Woudagemaal op het IJsselmeer bij De Lemmer (Lemmer) 1 man (tweede kalenderjaar) kleine topper.Voor Friesland een nieuwe soort (Rommert Cazemier e.a.).

Foto © Rommert Cazemier.

09-03-2023. De zeldzame kleine topper is voor het eerst in de provincie Friesland gezien.

De kleine topper wordt af en toe in ons landgezien, vooral in de winterperiode (bron; commissie CDNA) en is afkomstig uit de broedgebieden in het NW-deel van Verenigde Staten en Canada. In Nederland werd deze eenden soort voor het eerst gezien in Veere (Zeeland) in 1994. Sindsdien zijn er opvallend veel meldingen (39) uit het IJsselmeergebied  en de randmeren gemeld. Een deel van het IJsselmeer bij Lemmer behoord bij de provincie Friesland. Het is dus het 1^e geval voor Friesland.  De soort is nu in Nederland in de volgende provincies gezien; Flevoland, Zeeland, Noord-Holland, Zuid-Holland, Gelderland, Groningen en dus nu ook in Friesland.   Alle goedgekeurde gevallen staan op; https://www.dutchavifauna.nl/species/kleine_topper

Het geval in Friesland moet nog beoordeeld worden door de CDNA. De foto spreekt voor zich!

 10-03. In De Jouwer (Joure) 1 putter in de tuin (Mevr. Zwan). Afgelopen week fietste ik op een weggetje door het land bij Warten en hoorde en zag ik twee veldleeuwerik. Prachtig. Boven “Fûgeltsje lân”, met echte oude dong. “Het voorjaar komt eraan “, dacht ik. Nu lijkt het wel winter met de sneeuw! (Anneke Zeinstra, Goutum). Eerste kievitsei gevonden in Hasselt (Overijssel) door Klaas Binnendijk. Bij Eastermar groepje van 18 holenduif,130 vink en 16 rietgors foeragerend in de sneeuw op akkerland (Arend Timmerman).    Vijf dodaars bij Starum (Stavoren) gezien (Hessel van der Iest). In het Easterskar bij Sint Jânsgea (Sintjohannesga) 4 lepelaar (Bouke Sienema). Bij (Nijemardum (Nijemirdum) een zwartkopmeeuw in polder Nieuwe Grasfennen (Sietse Bernardus, De Jouwer/Joure). Op de Duurswoudsterheide 50 keep en 30 groenling waargenomen (Martin Manson).  In Drachten aan de Akkerland 1 vrouw groene specht in de tuin. Vogel was gisteren en vorige week hier ook al te zien (Marten en Anneke Nijboer).

Foto © Marten Nijboer, Drachten

10-03-2023. Vrouwtje groene specht in de sneeuw op zoek naar voedsel. In de namiddag van 9 maart begon het ook in Joure te sneeuwen, zeker een 5 cm sneeuw!

 11-03. Groep van 40 scholekster bij de Knipe (Martine Huisman). In de Alde Feanen- Jan Durkspolder 18 lepelaar (van der Wal). Bij It Swin te Ealahuzen (Elahuizen) 29 grote zilverreiger (Libbe Zijlstra). Groep van meer dan 100 kramsvogel te Elsloo-De Riete (Vincent Douwes).  Grote groep van 500 stormmeeuw bij de Goaiingarijpster Puollen en bij Goaiingaryp (Goingarijp) groepje van 9 witte kwikstaart (Wouter M.G. Vansteelant). Te Surhuzum (Surhuizum) bij het Ophûs 15 sijs (Wieger Poelstra). In Easterwâlde (Oosterwolde) 1 grote bonte specht aan vetbol rekje hangend. Verder nog 7 appelvink aanwezig. De boomklever weet de silo met ongepelde zonnebloempitjes ook te vinden. En...heel veel merels en vinken. De zanglijster maakt mij 's morgens wakker met zijn prachtige gezang. Wat de merels betreft…hoe koud het soms ook is, ze badderen en ze badderen. Soms met z'n tweeën. Kopje onder. Geweldig om te zien en ze hebben schijnbaar geen last van de kou (Nel van Charante).

12-03. Bij Riis (Rijs) in de Zuiderfennenpolder groep van 135 knobbelzwaan (Libbe Zijlstra). Aan het Sneekermeer 2 zwartkopmeeuw (Jelmer Luyckx en Dick Pruiksma). Te Hoog Duurswoude (ZW van Easterwâlde/Oosterwolde) 1 bosuil (Tijn de Boer). In Bakkefean (Bakkeveen) groepje van 8 staartmees (Koert Scholten). Eerste kievitsei (twake) gevonden bij Skarsterbrége (Scharsterbrug) op een stuk maisland door Anne Wind uit Pingjum. Ook in de provincie Noord-Holland werd op dezelfde dag 1 nest met twee kievitseieren gevonden door Michel Mannes uit Heiloo.  Om 19:00 uur 1roodborst zingend te Stiens (Hilbrand Dijkstra). Bij het Geele Strand te Warkum (Workum) 100 bonte strandloper en 3000 goudplevier (Libbe Zijlstra).

Opmerking Jan de Jong; De goudplevier komt in Friesland in herfst en winter hier veel voor. Broeden doen ze vooral in de Skandinavische landen tot ver in Rusland. Zo werd een volwassen man goudplevier op 2 april 2002 geringd bij It Heidenskip aan de westkant van de Fleuzen. De vogel werd op 28 mei 2005 doodgeschoten ten NO van Yakutsk (bij Kentehn) in Oost-Rusland op 6314 km van de plek waar hij geringd was. Een andere goudplevier die op 30 november 1973 door Willem Louwsma geringd is bij Pingjum werd op 2 februari 1987 doodgeschoten te Doukkala, Dour, Afra in Marokko. Dit is in het zuidelijkste puntje van het overwintergebied van in Nederland geringde goudplevieren. Er is dus een enorme winterverspreiding in west Europa van Engeland langs de kust tot ver in Marokko. De oudste goudplevier werd 15,2 jaar (bron Vogeltrekstation Wageningen).

Foto © Libbe Zijlstra

04-12-2022. In de Zuidwesthoek van Friesland komt elk jaar grote groepen goudplevieren van Noord-Europa tot ver in Rusland om hier deels te overwinteren. 

13-03. In Frentsjer (Franeker) een groep van 32 putter (Klaas Plat). Groene specht nog steeds in Stiens. Ook op 6 en 9 maart gezien (Gerard Mast). Vanavond een roerdomp zien vliegen aan de oostelijke oever van de Morra, tussen Himmelum (Hemelum) en Koudum (Sytze de Boer), Hemelum).

14-03. Vanmiddag in het Hegewiersterfjild bij Harns (Harlingen) 2 lepelaar (Klaas Plat). Aan de Munnikeleane te Wyckel (Wikel) 1 witte kwikstaart terug (Annemiek Troost). De laatste jaren zie ik geregeld een roerdomp bij de Ursulapoel in It Heidenskip. Soms kan ik hem op 5 meter benaderen, een prachtige vogel (Michel Galama).

Tot zover de lijst van de eerste helft van maart. Een periode met sneeuw en harde wind. Hopelijk wordt de 2^e helft van maart wat zachter en komen ook de kleine zangers terug uit hun overwintergebieden. Houd ons op de hoogte van U bijzondere (aankomst) meldingen van allerlei soorten.

Meldingen voor de Nieuwsbrief 36 graag vóór 1 april 2023 inzenden met vermelding van naam en adres.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

15 maart 2023.

Jan de Jong, Joure. 

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.