|
Nieuwsbrief 67. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant
Door Jan de Jong.
Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van juli 2024.
01-07. Vanmorgen in Terwispel met de klas van juf Hillie en juf Sharon een lesje in de praktijk voor de jeugd over het ringen en onderzoek aan de boerenzwaluwen. De jeugd van 7 a 8 jaar oud liep vanmorgen van school naar de paardenstal van juf Hillie aan de Alde Dyk waar ze het ringen van de vogels van nabij mochten meemaken. Van nabij konden ze nu de boerenzwaluwen goed bekijken en natuurlijk mochten ze na instructie de vogels op gepaste wijze weer de vrijheid geven. Na afloop met zijn allen nog even op de foto (Jan de Jong).
Foto © Jan de Jong
01-07-2024. Juf Sharon maakt een groepsfoto van enthousiaste jeugd.
Terwijl de jonge ooievaars hier in Opende bijna vliegvlug zijn, heeft een merel paar nog een nieuw nest gebouwd. Het eerste eitje ligt er net in. (Sipke Lindeboom, Opende). Bij ons in Wijnjewoude zit een grauwe vliegenvanger verscholen in de blauweregen op de hoek van het huis, bij de oprit met vrij uitzicht te broeden. Als ik te dichtbij kom met de camera is hij weg; het is een alert vogeltje. Twee jaar geleden hadden we achter het huis in het nestkastje in de grote linde ook een nestje van de grauwe vliegenvanger. Het mos in het nestje is waarschijnlijk vorige week uit een wat oude schaal met bollen en mos gehaald. Alles lag er ’s morgens naast, en het mos was weg (Marianne Hulsbergen).
02-07. In Drachten 2 boomvalk overvliegend (R. Riemersma). Groepje van 8 lepelaar (3 adult + 5 juveniel) rustend in Groote Sintjohannesgaaster veenpolder (Wiebe Poppe en Bauke Sienema). Twee ijsvogel in Recreatiepark De Heide te Heerenveen (Dennis Tuinstra). Bij Anjum 1 koekoek gezien (Johannes Veenstra).
03-07. Vanuit onze woning in Irnsum heb ik zicht op een daklijst aan de overkant. Al enige tijd zie ik dat huiszwaluwen de jongen voeren. Tot mijn schrik krijgen ze systematisch bezoek van een torenvalk. Hij hangt secondenlang aan een nest tot groot paniek van de huiszwaluwen. Tot nu toe hebben ze de nesten nog niet verlaten. Ik heb die torenvalk al vier keer gezien (Oane Wester, Irnsum).
Opmerking Jan de Jong; Dit doen torenvalken soms om aan voedsel voor hun jongen te komen. Door het toenemend gewicht van de jongen + het gewicht van de torenvalk valt het nest (met jongen) naar beneden en kan de torenvalk zijn prooi pakken.
04-07. Zes kruisbek overvliegend te Feanwâldsterwal (Jo Scheepers). Een man grauwe klauwier in de Grootte Sintjohannesgaaster veenpolder (Koos Jager). Bij de Griene Dyk aan Snitsermar 1 boomvalk (Frans Oud). Zes grote lijster overvliegend op heide te Allardsoog (Wieger Poelstra). Groep van 500 knobbelzwaan Workumerwaard bij Uitkijkplateau (Peter van de Beek). Twee slangenarend in Fochteloerveen bi Informatiecentrum (Christiaan de Vries).
05-07. Bij het Zwin te Elahuizen een groep van 20 lepelaars gezien. Vraagje: waar zijn de vlinders. Voortuin ingezaaid met vlinder- en bijenmengsel maar een enkel koolwitje en verder bijna niks. Ook bij de vlinderstruik en in de achtertuin bijna geen vlinders. (Jan Stobbe Balk.)
Bij het Fermanjebosk in Damwoude sinds tijden ook weer eens een mannetje appelvink druk in de kersen aan het foerageren. Zo te horen ook jonge appelvinken in de nabijheid. Ook de eerste eikenpages (vlinders) vliegen weer aldaar. Vorig jaar heel weinig eikenpages gezien. Nu zo'n 15-30 exemplaren bij zonnige periodes in de boomtoppen van de eiken gezien (Jan Andries Wagenaar).
Foto © Jan Andries Wagenaar.
05-07-2024. In het Fermanjebosk fladderen zo’n 15 a 30 eikenpages rond.
06-07. Vandaag bij Klooster Lidlum aan de Mûntsewei, ongeveer 450 wulpen foerageren (Klaas Plat Franeker).
07-07. Vanavond om 21.15 uur mocht ik een grote bonte specht waarnemen in Harlingen, in de bomen tegenover mijn huis aan de Zoutsloot 45. De grote bonte specht wordt wel op meer plekken in Harlingen gezien, meest in parkachtige omgeving. Hier bij mijn huis, vlak aan zee, had ik deze vogel nog niet eerder gezien (Nico Pellenbarg).
Vandaag zag ik een volwassen lepelaar met een jong in een weiland rustend en foeragerend in een ondiepe tochtsloot bij Lytsewierrum, Het jong was voortdurend aan het bedelen. De volwassen lepelaar was geringd met een metalen ring in combinatie met kleurringen aan beide poten. Ik heb de gegevens doorgestuurd naar Werkgroep lepelaar en de volwassen lepelaar blijkt geringd te zijn op 11 juni 2018 als man nestjong op de Boschplaat op Terschelling (Pascal Osinga, Scharnegoutum).
Aflezingen van de kleurringen van deze lepelaar
* bron; Werkgroep Lepelaar.
30-11-2018 Algarve, Lago, Alagoas Blanca 37,13N -8,45E Portugal 2107 km Manfred Temme
08-12-2019 Santarem, Leiria Sul Vila Franca IRA 38,91N -8,94E Portugal 1951 km Miguel Lorenzo
21-05-2020 Terschelling, Stria verward 53,37N 5,30E The Netherlands 11 km forain Jacob de Vries
21-05-2020 Terschelling, Stria verward 53,37N 5,30E The Netherlands 11 km forain Harry Horn
11-04-2021 Sneekermeer, Griene dijk, De Potten 53,04N 5,72E The Netherlands 46 km forain G. Bijker- Bos
25-08-2021 Harlingen, Hegewiersterfjild 53,15N 5,42E The Netherlands 30 km resting, sleeping Eus de Groot
27-08-2021 Gaast, Not specifiek 53,00N 5,40E The Netherlands 47 km chick guitig Camille Dreef
13-09-2021 Sint Jacobiparochie, Kwelder Westhoek 53,28N 5,55E The Netherlands 17 km Sids Boersma
22-03-2022 Cantabrië, Bay of Santander 43,47N -3,83E Spain 1300 km forain Antonio Sans Caro
11-10-2022 Onderdijk, Vooroever 52,77N 5,12E The Netherlands 76 km resting, sleeping Douwe Greidanus
07-07-2024 Friesland, Lytsewierrum 53,08N 5,66E The Netherlands 40 km chick guitig Pascal
Opmerking Jan de Jong; We zijn benieuwd waar dit jong van de lepelaar uit het ei is gekropen. Ook op de vaste wal van Friesland komt de lepelaar als broedvogel voor, al wordt ie dat niet expliciet gemeld in de Vogelatlas van Nederland (SOVON 2018).
Foto © Pascal Osinga
07-07-2024. Een mannetje met kleurringen en een jonge bedelende lepelaar liet zich bij Lytsewierrum zien.
08-07. In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 boomvalk jagend (C. Hoek). Bij de Noorderhoek in Sneek 2 ijsvogel (Bouke Roosma). In het Formerumerbosk op Terschelling 1 nachtzwaluw (Anouk Scholten). In de Lendepoolder bij Wolvega groep van 125 kneu en zo’n 45 witte kwikstaart, de laatsten zaten alle op het fietspad (Donny Dolman). In Balk 1 zwarte roodstaart gezien (Harmen van Dijk). Vandaag een groep van 25000 spreeuw bij De Houtwiel bij de Falom. Eerst zo'n 5000 langs de hoogspanningsmasten en even later grotere groep uit westzuidwest invliegend. Laatste groep wordt aangevallen door inkomende man slechtvalk die er eentje te pakken krijgt en daarmee in een hoogspanningsmast ten zuiden van Houtwiel verdwijnt. De spreeuwen zijn dan ineens allemaal supersnel in het riet verdwenen (Wiebe Sjoerd van der Veen).
Foto © Wiebe Sjoerd van der Veen
08-07-2024. In de eerste helft van juli zijn er al flinke aantallen spreeuwen aanwezig in Midden-Friesland.
09-07. Vandaag ben ik naar Ezumakeeg geweest om vogels te spotten. Op een gegeven moment kreeg ik een zwarte zwaan in het vizier in gezelschap van een knobbelzwaan (Albert Stellingwerf, Menaam). In Olterterp 1 kruisbek (Willem Bosma). Drie gekraagde roodstaart (1 man/1 vrouw/1 jong) in Opeinde (Albrie Beemer). Twee zwarte ooievaar in Heerenveen (Michiel). In Parrega 1 boomvalk jagend (Bert Zijlstra). Twee ijsvogel in Balk gezien (Marten Wesselius).
10-07. Wij helpen hier in Nes (bij Akkrum) de huiszwaluwen met kunststof nesten aan het huis. Dat werkt prima en jaarlijks hebben wij alle 10 nesten wel bezet. Nu doet iets bijzonders voor. Vaak komen in het begin van de avond een paar gierzwaluwen op bezoek bij de nesten. Die hangen kort aan de opening van enkele nesten en het lijkt dat zij de jongen voeren, maar is niet heel duidelijk te zien want dat gebeurt in een snelle actie. De huiszwaluwen reageren niet op die acties en worden niet agressief is vastgesteld. Is dit wel eens vaker gezien? (Tjibbe Zandstra, De Seine 7 Nes (bij Akkrum).
Opmerking Jan de Jong; Mogelijk dat de gierzwaluwen erin willen slapen tegen de avond. Kan ook zijn dat ze het als nest gebruiken willen. Voedering van nestjongen van de huiszwaluw door gierzwaluwen heb ik niet kunnen vinden in de literatuur. Wie heeft ervaring hiermee of komt het bekend voor. Laat het ons even weten.
Foto © Tjibbe Zandstra.
10-07-2024. Een gierzwaluw bij het nest van de huiszwaluw en de andere komt aanvliegen! De huiszwaluw nesten zijn bezet door de huiszwaluw!
11-07. Bij ons in Damwoude in een bakje aan de muur van het hok een nestje met zeker drie jongen van de grauwe vliegenvanger (Aly Zijlstra). Dit jaar zit er weer een boerenzwaluw te broeden op de varende veerboot tussen Lauwersoog en Schiermonnikoog (Oane Taekema, Paesens).
Opmerking Jan de Jong; Van Oane Taekema uit Paesens kreeg ik een foto (bijgesloten) toegestuurd van een broedende boerenzwaluw op een veerboot. Boerenzwaluw broedpaar broedt op de veerboot die van Lauwersoog naar Schiermonnikoog visa versa vaart. Ook vorig jaar was dit het geval. Boerenzwaluwen broeden soms op uitzonderlijke plekken. Vroeger zaten ze wel eens in het houten hokje van een melkmachine die op het land stond, ook die verplaatste de boer met het weiden van het vee. Ook vond ik ze wel eens in veewagens, kippenhok, woonboten en zelfs 1 x in een huiskamer! Hoor graag of er meer ervaringen zijn met vreemde nestplekken van de boerenzwaluw.
Foto © Oane Taekema.
11-07-2024. De broedende boerenzwaluw op de veerboot. Het mannetje vliegt steeds met de boot mee als de veerboot vertrekt.
12-07. In het Walle Bosch te Beetsterzwaag 2 kruisbek (Rommert Cazemier). In Warns 1 broedgeval zwarte roodstaart, 2 jongen op nest (Jan Bijsterbos). Te Molkwerum 1 porceleinhoen overvliegend /roepend (Hessel van der Iest). Te Veenklooster 3 ijsvogel in Fogelsanghstate (Kees Bode).
13-07. Al een tijdje is de grote lijster gespot bij ons in Haskerhorne, maar vandaag met 4 vliegvlugge jongen. Ze worden af en toe door een sperwer belaagd, maar geen goed idee want de ouders zijn dan niet mals, we tellen na ruim een week nog steeds 4 stuks. Onze enige span boerenzwaluwen zijn uitgevlogen (4). Ze broeden inmiddels weer op een nieuw nest (Henk Bulsing).
14-07. Groep van 300 boerenzwaluw voedsel zoekend bij Langehoekspôlle bij de Fluessen te Elahuizen (Bauke Albada). In het Fochteloerveen zes (!) boomvalk jagend (Sybrand de Bruin). Bij de Steile Bank te Oudemirdum 1 reuzenstern (Libbe Zijlstra). Te Hardegarijp 1 wespendief gezien (Marcel Stienstra).
15-07. In Fochteloo 1 man adult en 3 juveniele grauwe klauwier (Lieneke van Tilburg). Bij de 5e Slenk op Terschelling 70 dwergstern (Marcel Huijgens). Bij It Swin te Elahuizen 4200 grauwe gans (Fer-Jan de Vries). Groep van 5000 kanoet bij Vogelpolle op Ameland (Robert Middelveld).
Tot zover de waarnemingen lijst in de eerste helft van juli 2024. Alle medewerkers bedankt voor het zenden van de waarnemingen, fotos en meldingen.
Toename holenduiven in boerderijen?
De laatste jaren tref ik steeds vaker tijden het ringen van boerenzwaluwen holenduiven aan in boerderijen en schuren in Friesland waar ik kom. Vooral in de omgeving van Hommerts/Jutrijp ringde ik er in 2024 al zes holenduiven.
23-5. 1 geringd bij Ids Groenveld in Jutrijp. Er vlogen 2 rond.
17-6. 1 geringd bij Andre Zonderland in Hommerts. Er vlogen zeker 8 rond.
15-7. 4 (!) geringd bij van der Hoek in Hommerts. Er vlogen meer dan 12 in en rond de boerderij!
Ook op andere plaatsen verbleven dit jaar holenduiven in stallen;
03-7. Jutrijp bij de Jong zeker 6 vogels
13-6. Rotsterhaule bij Venema zeker 8 a 10 vogels.
26-6. Nijemirdum bij Jurjen en Anneke Draaijer 2 vogels.
03-7. Hommerts bij van Os 6 vogels.
05-7. Warga bij K. de Boer 2 vogels.
05-7. Warga bij P. Talsma 4 vogels.
10-7. Hommerts bij van der Velde 2 vogels.
De holenduiven die de boerderij in of uit vliegen knallen soms met volle vaart in het mistnet wat opgesteld is om de boerenzwaluwen te vangen. Met wat geluk en een snelle handeling zijn ze dan te pakken. Het zijn bijzonder krachtige vogels en soms moeilijk in de hand vast te houden. Soms gaat het mis (wanneer het net te strak gespannen is) en knalt ie er door het mistnet heen en een flink gat achter latend of slaat ie met een flinke kracht een gat in het mistnet en weet zo te ontkomen. Het is vaak moeilijk te bepalen hoeveel paren er zijn in de stal omdat de nesten vaak goed verscholen hoog in de stal zitten.
Een telling in maart/april geeft een zuiverder beeld van het aantal aanwezige paren. Rond juni/juli kennen er ook al flink wat jonge vogels rondvliegen. Ik ben dan ook benieuwd of er veel meer plaatsen een toename geconstateerd wordt van deze bijzondere stalbroeders!
Foto © Jan de Jong.
17-06-2024. Een volwassen holenduif gevangen in de stal bij Andre Zonderland in Hommerts.
16 juli 2024.
Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.
Email; j.d.jonglc@home.nl
Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).
Ringer 403 (Ringstation VRS Rohel Tjeukemeer van het Vogeltrekstation Wageningen.
Telefoon; 0513-414788.
|
