Nieuwsbrief 68. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

 Door Jan de Jong.

 Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van juli 2024.

15-07. Bij Lange sloot op Ameland 1 wilde zwaan (Robert Middelveld). Bij de Slotplaats te Bakkeveen 1 kruisbek (Jeffrey Huizenga). Twee ijsvogel in het Oosterschar te Sint Johannesga (Pieter Jan Stuiver). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 bosruiter (Johan Ee). In het Fochteloerveen 1 boomvalk jagend (Lieneke van Tilburg). Groep van 34 bergeend voedsel zoekend op Engelmansplaat (Vasco van den Boon). In de Akmarijpsterpolder 1 gele kwikstaart (Wim Jager). Vier grauwe vliegenvanger bij het Gerbrandy gemaal aan Sneekermeer (Dick Pruiksma). Dertig grote stern op Vliehors op Vlieland (Michiel Dissel).  In de Twijzelermieden 1 ooievaar rondstappend ((John Hoeksma).

Foto © John Hoeksma

15-07-2024. Deze volwassen ooievaar is op zoek naar muizen en kikkers in het Friese landschap.

16-07. Het valt me op dat ik dit jaar de fitis bijna niet heb gehoord/gezien heb hier in Harkema. Zijn er dit jaar minder broedparen dan andere jaren? (Willem Feenstra). De boerenzwaluwen zijn hier in Tirns met tweede leg bezig en we hebben er een nest bij onder de veranda, ook die zijn aan de leg. Verder regelmatig een zingende spotvogel in de tuin en een grauwe vliegenvanger voert hier zijn 4 jongen (Karst Tamminga). In 2022 en 2023 heeft er een boomvalk met succes gebroed op onze golfbaan in De Groene Ster, in Leeuwarden. Dit jaar hebben we begin mei 1 boomvalk gezien en gehoord, de laatste tijd merken we er niets meer van. Onze hoofdgreenkeeper, Erik van der Laan, is vogelringer, en een betrouwbare dagelijkse waarneembron. De vorige jaren was de aanwezigheid van de boomvalken en hun jongen overigens niet te missen (Marten Reitsma GEO commissie LGC De Groene Ster).

17-07. Vandaag hier op het platte dak in Stiens een appelvink, wordt hier niet vaak gezien.  Om 17:00 uur nog even bij de Wide Mar onder Stiens gekeken; aanwezig 9 grote zilverreigers, 6 lepelaar en 70 kemphanen (Gerard Mast).

18-07. Wij vonden in ons machinehok in Gaastmeer een torenvalk dood op de zolder Mogelijk een slachtoffer van de lage muizenstand? (Herre Klaas IJkema, Gaastmeer). Wij wonen naast strookje bos (Griekenland en Turkije). Zie hier bij Oudkerk al jaren (min. 10 jaar) een boomvalk vliegen boven het strookje bos tussen Griekenland en Turkije. Soms achtervolgd door groep boerenzwaluwen, huiszwaluwen en gierzwaluwen met veel gekwetter. Verder tussen de huizen door duikend in de hoop zangvogels te verrassen. Zag hem een paar dagen terug met een jonge vogel tussen de poten (melder bekend).

19-07. Twee kruisbek te Oldeholtpade (Ruurd Jelle van der Leij). Vier witte kwikstaart te Rohel (Klaas Pietersma). In het Fochteloerveen/Bufferzone 1 man grauwe klauwier (Rob Wassenberg).

Foto © Rob Wassenberg

19-07-2024. Grauwe klauwier wordt steeds vaker in Friesland opgemerkt als broedvogel.

 Bij Hoorn op Terschelling 1 zwarte ooievaar (Trinus Hek). Bij Kornwerderzand 2000 knobbelzwaan en een zestigtal krooneend ((Koen Kuiper). Op de Delleboersterheide 1 kwartel en 5 grauwe klauwier (Patrick Agterberg en Marcel Stienstra). Te Metslawier 9 holenduif (Justus Fakkeldij).  Veertig binnenkomende grote zilverreiger geteld bij de Wide Mar onder Stiens op de slaapplek, mogelijk meer aanwezig achter het hoge riet (Gerard Mast, Stiens).  Twee reuzenstern in het Lauwersmeer bij Ezumakeeg (Kees Bode).  

Foto © Kees Bode

19-07-2024. Reuzensterns worden steeds vaker in Friesland waargenomen.

20-07. Bij de Burgumermar/Eastermar 1 man eerste jaars kleine bonte specht geringd en weer los (Ringroep Burgumermar/Arend Timmerman en Germ de Vries e.a.). In de Anjumer en Lioenssenserpolder 70 ringmus (Pieter van der Giessen/Hans en Elsa van Driel). In het Fochteloerveen een boomvalk jagend (Chris Busscher). In de Broekpolder bij Damwâld 1 zwarte ooievaar (Koen). In het Lauwersmeer 3 reuzenstern (Madeleine Postma). In de Oude Sondeler polder 500 kemphaan (Niek Lubber). Een volwassen grauwe franjepoot in de Bildtpollen Buitendijks -west (Sietse Bernardus, Joure).

Foto © Sietse Bernardus, Joure

20-07-2024. Deze volwassen grauwe franjepoot is al vroeg terug uit de noordelijke broedgebieden die liggen in grote delen van Noorwegen, Finland en noord Rusland. Broedt ook op IJsland. De soort komt er qua meldingen maar wat “bekaaid” af wat meldingen en voorkomen betreft in ons land in de Vogelatlas van Nederland 2018 p.590.(SOVON-inventarisatie 2013-2015).

21-07. Groep van 28 lepelaar in Bocht van Molkwar en bij de Workumer Buitenwaard 3 reuzenstern (Libbe Zijlstra).

22-07. Vanmorgen rond 7 uur aan het dwalen over het Noarderleech, ter hoogte van Nije Syl, en zag enige beweging bij het klein waterplasje in de zomerpolder achter de zeedijk. Dit wekte mijn nieuwsgierigheid, was veraf, het bleek een watersnip en een bosruiter te zijn (Netty Way, Oudebildtzijl).

Foto © Netty Way

22-07-2024. De bosruiter is broedvogel in grote delen van Skandinavie en het Noordelijke deel van Rusland. De Europese populatie telt 760.000 – 1.500.000 paar (EBBC Atlas,2020). 

23-07. Een zwarte ooievaar te Wearbuorren bij Aldtsjerk(Marcel Stienstra e.a.). In Morrapark te Drachten 1 koekoek (Marten Krans). In de Bocht van Molkwar 1 visarend (Hessel van der Iest).

24-07. Onlangs is bij ons een boomvalk gespot, vorig jaar een paartje en we horen en zien ze regelmatig. (Mirjam Frid wijk, Eastermar).  Vandaag is bij ons in Terkaple een jonge koekoek tegen het raam gevlogen. De vogel heeft 2 uren verdwaasd onder het raam gezeten, en is daarna gelukkig weer weggevlogen (Cobi Veldman, Terkaple).

Foto © Cobi Veldman.

24-07-2024. Jonge koekoek overleeft botsing tegen vensterruiten in Terkaple.

25-07. Ik had al eens eerder een oeverloper in de tuin hier in Heerenveen. Deze komt zo nu en dan terug. Deze keer vloog hij tegen mijn raam. Er kwam na enige tijd een andere oeverloper bij die de versufte vogel op 50 cm afstand toesprak. Daarop besloot deze dan toch zich te vermannen en nam (eerst aarzelend) de vlucht richting het Heidemeer. Een bijzondere paar minuten. (Bep van den Berg. Heidemeer, Heerenveen).

Foto © Bep van den Berg

25-07-2024. Oeverloper komt soms dicht bij de bebouwing in Heerenveen aan het Heidemeer.

26-07. Ondertussen zijn de boerenzwaluwen bij mij in de Tijnje verhuisd naar een ander nest in de paardenstal en daarmee buren geworden van de winterkoning (beiden in een al bestaand nestje). In de afgelopen weken was er zo nu en dan een schermutseling, maar over het algemeen lijken ze 'goeie buren'! Als ik het goed heb zijn de boerenzwaluwen inmiddels aan het voeren; winterkoning is vermoedelijk nog aan het broeden Annemarie van Garderen).

Foto © Annemarie van Garderen.

26-07-2024. Boerenzwaluw en winterkoning broeden gezellig naast elkaar in de paardenstal in de Tijnje.

27-07. In de Venebuurt bij Terwispel 1 waterrietzanger en 1 volwassen vrouw grauwe klauwier gevangen en geringd weer los (ringroep Menork).

28-07. Groot spektakel bij ons in Hitzum in de schuur. Een ‘vreemde’ boerenzwaluw valt een jonkie aan die op een touw zit, samen met 4 andere kleintjes. Jonkie valt om en bungelt langere tijd ondersteboven aan het touw. Dan valt hij en fladdert onbeholpen rond. De vreemdeling probeert hem weer aan te vallen. Ouders compleet in paniek en verjagen de indringer gelukkig. Nou gebeurt het wel vaker dat er vreemde boerenzwaluwen in de schuur komen. Ze worden er dan altijd snel weer uitgewerkt door 'mijn eigen zwaluwen'. Maar dit gedrag heb ik in al die jaren niet eerder waargenomen. Enig idee waarom zoiets gebeurt?

Opmerking Jan de Jong; Zeer waarschijnlijk is het een mannetje boerenzwaluw geweest die dit doet. Vaak komen ze “buurten” bij de buren en proberen de jonge vogels uit de stal te verjagen. Dit doen ze om de vrouwtjes vrij te krijgen voor nog een vervolglegsel. Vaak gaan vrouwtjes al weg met hun jongen naar de slaapplekken in de omgeving (vaak rietveld bij water) als ze goed kunnen vliegen.

29-07. Mijn vrouw zag vanmorgen een grote roofvogel, met prooi, bij ons in Kollumerpomp de bosjes in vliegen. Toen ze ernaar toe liep, vloog de roofvogel weg en liet de prooi vallen. De prooi bleek een vrouwtje sperwer te zijn, zie bijgaande foto's. Helaas hebben we de grote roofvogel niet kunnen determineren. Neem aan dat dit een havik is geweest (Menne Osinga). Ik heb al duizenden foto's van ooievaars, genomen in Nederland. Maar het exemplaar wat ik nu voor de lens had buiten Friesland is toch echt zeer zeldzaam. Nog nooit eerder zoiets gezien in de afgelopen 50 jaar. Als je hem op het juiste moment fotografeert lijkt hij zelfs voor 100% wit (Haye Folkertsma Boazum).

Foto © Haye Folkertsma

29-07-2024. Miskleuren bij de ooievaar komen zelden voor, deze vogel heeft gebrek aan melanine, delen van de buitenste groten slagpennen behoren zwart te zijn.

30-07. Wij hebben sinds 6 jaar de huiszwaluw aan ons huis in Baaium. Daarvoor nooit. Het begon met een nestje en het werden er elk jaar meer. Dit jaar zijn het er alweer 7 nesten.  Drie op de oostkant, 2 op de westkant en 2 op de noordkant van ons huis. Het is elke avond weer een pracht gezicht hoe ze boven door de lucht zeilen, vooral nu met het mooie weer (Rudi Smink Baaium).  Bij mijn dagelijkse therapie rondjes rond en door Heeg, nog steeds geen huiszwaluw, bij hun nestplaatsen, en in de lucht slecht (nu nog) gierzwaluwen in de lucht, dus nog steeds niets veranderd, onze hele populatie is niet teruggekomen (Feyte Terpstra Heeg). Aan ons huis in Franeker hangen 4 huiszwaluw nesten (Tjerk Fokkema, Franeker). Groep van 75 boerenzwaluwen rondvliegend bij Burgumer Mar (Wiebe Sjoerd van der Veen).

31-07. Op de Makkumer Zuidwaard 1 eerste jaars grote karekiet gevangen (Tryntsje en Ype Albada, Jaap Strikwerda). Vier zwarte ooievaar bij Bochtjesplaat in het Lauwersmeer (Mart van Zweeden).

Tot zover de waarnemingen lijst in de tweede helft van juli 2024. Alle medewerkers bedankt voor het zenden van de waarnemingen, fotos en meldingen.

1 augustus 2024.

Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation VRS  Rohel Tjeukemeer van het Vogeltrekstation Wageningen.

Telefoon; 0513-414788.