intens
(droom nummer
17)
ik stopte de lijkjes met grote volwaardig volwassen hoofden in
kartonnen dozen
hoe intens en vol schaamte hun glimlach, hun grimas
de doden
(1995, bewerkt op 26 mei 2001)
ik beken het eerlijk: mijn voorkeur voor kunst die schoonheid, geluk, genoegen, kortom: het licht brengt, is uiteindelijk een reactie op - jawel - ervaring van pijn, niet alleen in mijn persoonlijk leven, maar ook in het leven van mensen die ik liefheb. ach ja, je moet pijn beleven en verwerken, zeggen de psychologen. maar de beleving en ervaring van schoonheid kan hierbij helpen, is zelfs een fantastisch tegengewicht.
zei oscar wilde niet:
nothing can cure the senses but the soul, just as nothing can cure the soul by the senses.
de zintuiglijke ervaring van pijn kan worden gelouterd door de ziel, de gekwetste ziel echter kan echter ook worden gered door beroep te doen op de zintuigen. het bekijken, het beluisteren, het aanvoelen van schoonheid bevordert de genezing.
soms echter is het verwerkingsproces van pijn puur tijdverlies, want door alle drama's te beleven en te herbeleven (in de kunst bijvoorbeeld, in verontrustende, dramatische vormen van kunst) wordt de pijn bevestigd en ze verergert zelfs in bepaalde gevallen, ze wordt gecultiveerd.
daarom sta ik bij mezelf en anderen de droom toe. dromen mag, dromen moet zelfs. zonder het gevoel voor de werkelijkheid te verliezen (want er bestaat ook zoiets als het dagelijks leven, la vie quotidienne) laat ik de pijn de tijd om te leven en te sterven. ondertussen neem ik wat afstand en vertoef ik veilig in de wereld van de droom.
ach, ik weet: er bestaat geen simpel recept om de grote drama's die in elk mensenleven voorkomen op te vangen. pijn maakt integraal deel uit van het leven, evenals geluk. maar soms kan pijn een heel leven ontwrichten, soms is pijn de overheersende factor.
een japanse therapeut, waar ik indertijd enkele sessies acapressuur heb gevolgd, sprak ooit de gevleugelde woorden:
de tijd is de grootste genezer.
niet de therapie dus, niet de medicijnen, niet de verwerking, niet de
katharsis door het bekijken van een koningsdrama (zoals bij de griekse
treurspelen), niet de sublieme ervaring van schoonheid bevat de oplossing, maar het voortschrijden van de de allesoverwinnende tijd.
|