de menselijke psyche, het menselijk handelen: een ontluisterend enigma. wat zit er onder de ogenblikkelijke realiteit verborgen? wat drijft een mens, wat houdt hem in leven? het ongebreideld consumeren van verrukkingen en genot, de droom van geldstromen en gewin? de actieve en passieve gewelddadigheid waarmee het lenigen* van materiële honger en affectief verlangen gepaard gaat?

de dunne laagjes huid die onze wemelende emoties, onze gedachten en gevoelens, onze stock aan herinneringen en ervaringen omvatten, zijn in werkelijkheid heel transparant. de boomschors die ons lichaam bedekt en beschermt volstaat niet om de positieve en negatieve impulsen, die ons dagelijks beroeren, in bedwang te houden. bij de minste beweging kan die beschermlaag barsten en komen de meest onwaarschijnlijke esbattementen aan de oppervlakte.

wat doen we als wij onze huid voelen barsten? als voorspoed de oorzaak is van deze beweging, dan kunnen wij luidkeels een vreugdelied zingen. als echter het scheuren wordt veroorzaakt door tegenspoed, honger en verdriet komen negatieve gevoelens en impulsen aan de oppervlakte. pijn, agressie, angst en destructief gedrag. maar ook dan kunnen we zingen. geen vreugdelied dit keer, maar een blues of een soullied of een intens droevige ballade...

.
 
vanmorgen geluisterd naar anthony & the johnsons, mijn nieuwe favoriete groep. proberen te peilen hoe diep anthony's verdriet wel (geweest) moet zijn om zo'n indringende muziek te maken, om schuddend en bevend als was zijn lijf aan een eruptie toe, die emoties te verwoorden die mij op een of andere manier raken. en ach ja, ik wil wel zijn teksten kennen, maar zijn lichaamstaal en zijn stemgeluid zeggen me eigenlijk genoeg.

dit doet men dus als de huid begint te scheuren - een ballade zingen, de pijn diep in zichzelf omvormen tot schoonheid. uiteindelijk is dit de enige uitweg. opgekropte frustraties op medemensen projecteren is ordinair en laaghartig, ze omvormen tot kunst voortreffelijk. dat kunstenaars een groot ego hebben, is misschien wel te begrijpen: zij zijn tenslotte de onschadelijke goden die hun medemensen andere waarden dan laaghartig compensatiegedrag presenteren. 

maar ach, ik wil hier niet teveel de zogenaamde superioriteit van kunstenaars benadrukken: zij zijn ook maar mensen. maar wat ze maken kan anderen vreugde verschaffen, hun geest en hun hart verlichten. het aanschouwen, beleven en creëren van schoonheid is tenslotte pure verrukking en vormt een zachtaardig alternatief tegenover de gewelddadig-materiële wereld.

.

in minder dan 1 maand tijd zag ik drie toneelopvoeringen. op 26 april onschuld van dea loher in de kvs, door het gezelschap kvs en het ro theater, op 8 mei de rafaëls van filip vanluchene, gespeeld door de queeste in het wagehuys in leuven en op 16 mei de tuin van de honger, door de amateurgroep d°effekt in de markten in brussel (zie bijlagen).

het laatste toneelstuk was het meest avant-garde. het decor was origineel en grappig, de teksten steengoed en het jonge, absurd-vertederend spel van de acteurs perfect getimed. vooral de bloemige, pulpeuze jongedame op hoge hakken beheerste zwierig het podium, ondanks de drama's die ostentatief uit de voegen van dit stuk vol onvervuld verlangen losbarstten.

de rafaëls, een toneelopvoering gespeeld door drie vrouwen, speelde zich af tijdens de tweede wereldoorlog, in augustus 1943, de dag voor maria-hemelvaart. een bloedhete zomer lang werden wij, de toeschouwers, geconfronteerd met oeioei! het hemelse en het aardse, de leugen en de waarheid. maar omdat dit stuk, ondanks de tragische achtergrond, met een knipoog werd geënsceneerd en daardoor a sense of humour bevatte, was onze ervaring ronduit positief. de vondst om elke actrice te wapenen met een sifonfles (!) waar zij voortdurend gretig gebruik van maakten (want het was snikheet die zomer, dames en heren), was een voltreffer en zorgde bij het publiek de hele tijd voor gegniffel en binnenpretjes...

maar indien ik dit seizoen alleen het stuk onschuld van dea loher in de kvs had mogen bijwonen, was ik ook volkomen tevreden geweest. dit stuk was ronduit super, het beste wat ik in jaren had meegemaakt. de poëtische teksten, het schitterend decor in geel en blauw en feloranje, de fantastische acteurs maakten van deze toneelervaring een hoogtepunt. alleen al de scène waarin de roodharige actrice fania sorel helemaal naakt een intense blues zingt is de moeite waard....

.
 
in alle drie de toneelstukken stond uiteindelijk schoonheid centraal. desondanks. doorheen het wemelen van (wan)hoop en verlangen, de pogingen tot zingeving en bevestiging, de droom van verlossing, de bevrijdende worsteling met de leugen, de eenzaamheid en de verveling sijpelde een ongeëvenaarde schoonheid - de schoonheid van het leven zelf.



* lenigen: bevredigen -buigzaam maken -laven -lessen -vorm van lenig -mitigeren -nederlands werkwoord -soulageren -stelpen -verhelpen -verlichten -verzachten