charlotte mutsaers* heeft een uitdeinende nekrimpel in de vorm van een onvolprezen parallellogram, of eenvoudiger gezegd een ruit.

ik merkte geamuseerd, maar toch een beetje verbouwereerd deze vreemde huidkronkel op. want die bewuste woensdagavond zat ik pal achter deze dame, in passa porta, het internationaal literatuurhuis te brussel, net vóór zij geinterviewd zou worden door dirk leyman, journalist bij de morgen*.

mijn vriendin monika had gezien dat het slotje van charlotte's halssnoer was losgeraakt en zij dreigde dit kostbaar kleinnnood te verliezen. maar toen monika op haar schouder tikte om haar voor 'het gevaar' te verwittigen, werd ik me plotseling bewust van de vreemde vorm van de huidplooi in charlotte mutsaers' ranke nek.

waw! wat een dame, die charlotte! niet alleen heeft zij reeds 12 schitterende romans op haar actief, zij is ook gelauwerd met 4 prestigieuze literaire prijzen. ik geloof dat ik jaren geleden zeepijn* heb gelezen en dat deze bundel essays en verhalen mij beviel. of liever: ik herinner mij haar springerige manier van schrijven, die ik leuk en inventief vond en zo helemaal vrouwelijk... maar naast een knappe schrijfster is charlotte ook een elegante vijfenzestigjarige dame, die in een kort pied-de-poule-rokje, laarzen, zwartgebreide kantkousen en daarbovenop een lief roze truitje op en top indruk maakt en met haar pittige présence een hele zaal aan het lachen krijgt.

de titel van haar gloednieuwe roman, koetsier herfst,is ontleend aan een gedicht van niemand minder dan osama bin laden - o, schande? blijkbaar zoekt charlotte een beetje de controverse op. dat zij door haar grappige maar weerbarstige uitspraken het publiek een beetje wil ontregelen, is zeker een feit. verontwaardigd protesteerde zij ook tegen het etiket 'lichtheid', door sommige commentatoren voor haar bedacht. charlotte wil niet 'licht' bevonden worden, zij vindt van zichzelf dat zij echte serieuze literatuur schrijft. of dat zo is wil ik even aan volgend fragment* toetsen:

Zodra de lente begon, vertrokken mijn ouders naar Parijs. Mijn moeder om zomertailleurtjes te kopen, Chanel n°5 en lippenstift. En mijn vader om lekker te eten en te genieten van de vele vrouwen in open bloesjes en met hangend haar. Wij kregen dan een oppas, Anna geheten. Ook Anna droeg open bloesjes en hangend haar. Maar van vogels had ze geen verstand. Ze kon nog geen kraai van een meeuw onderscheiden. Goed, dat komt meer voor. Je zou alleen zeggen: als het over vogels gaat, hou dan je mond. Dat deed ze niet. En ik was zo dom naar haar te luisteren.

Ik wist alles van vogels. In de boekjes stond dat ze alleen maar zongen uit angst of uit baltsaandrift. Dat was niet waar. De meeste vogels, zo had ik ontdekt, zongen puur voor de lol. Ik heb nog meer ontdekt : kippen komen graag bij je op schoot. In Oostende ken ik een man, hij werkt bij de kaartverkoop van het museum, wiens kippen ook altijd op schoot komen. Je moet je er natuurlijk wel voor openstellen maar dat geldt voor alles. In de zomer kwamen de duiven bij ons naar binnen en dan speelden ze boven op de speelgoedkast.

tja, ze leest wel lekker, die charlotte. leuk, eenvoudig, concreet geschreven. nog een hele tijd door praat ze in dit fragment over haar liefde voor vogels allerhande: zij is er duidelijk dol op!

maar kan ik mezelf in charlotte's proza terugvinden?

welnu: haar moeder gebruikte chanel n°5. mijn moeder had een flesje pompéïa van l.t. piver op haar nachtkastje staan. mijn moeder naaide zelf haar kleren en kocht zeker geen tailleurtjes in parijs.

zelf ben ik ben bang van vogels. charlotte is duidelijk een dierenliefhebster. bij mij is het vreemd genoeg net omgekeerd: dieren houden van mij. honden en poezen komen direct naar mij toe, alsof ik een van hen ben, haha!

alle gekheid op een stokje: ik wou hier even de 'lichtheid' van charlotte's literatuur afwegen. wat zeg ik nu? charlotte schrijft licht en vlot, maar door de uitwerking van haar plots en personages en hoogstwaarschijnlijk ook door de gelaagdheid van haar teksten, de 'onderstroom', krijgt deze lichtheid een andere dimensie. daarbij is een roman schrijven als 'koetsier herfst" (464 bladzijden) ernstige arbeid: charlotte heeft er 7 jaar aan gewerkt!

maar het belangrijkste is toch altijd het effect dat een schrijver bij de lezer genereert. en ik moet zeggen: de speelsheid en kruidigheid van charlotte's proza bevalt mij wel. 

hoogstwaarschijnljk zal ik ze lezen, die charlotte.

* Charlotte Mutsaers is een van de belangrijkste auteurs uit ons taalgebied. Haar werk is moeilijk in een genre onder te brengen. Zelf gebruikt ze liefst het woord 'charlottesque'. Haar boeken en schilderijen getuigen van een unieke kijk op de wereld.

* Charlotte Mutsaers, Zeepijn, Meulenhoff, 1999

* (Aankondiging programma van woensdag 27 februari '08 - 20.00 in Passa Porta:)

 ‘Uitgever op bezoek’ is een reeks avonden van de literaire organisatie Het beschrijf en het Vlaams-Nederlands Huis de Buren waarin literaire uitgeverijen u een blik achter de schermen gunnen. Waarom wordt de ene tekst een boek en belandt de andere in de prullenmand? Hoe maken uitgeverijen een keuze uit het enorme aanbod aan te vertalen boeken? Wat is de relatie tussen een auteur en zijn redacteur?

Hoofdredacteur Suzanne Holzer brengt de Nederlands-Belgische schrijfster Charlotte Mutsaers mee met haar gloednieuwe roman Koetsier Herfst. Ze wordt vergezeld door collega Thomas Van den Berg en dichter-redacteur Alfred Schaffer . Deze laatste praat met Miriam Van hee , een van de vijf genomineerden van de Herman de Coninckprijs voor haar nieuwe bundel Buitenland. Moderator en gastheer van de reeks 'Uitgever op bezoek' is Dirk Leyman.

* Fragment uit Zeepijn, pag. 61-64