Het jaarverslag  van 2016 is klaar!

2016 was een druk jaar aan de oever van het Tjeukemeer. Op het Staatsbosbeheerterrein Marswâl werden maar liefst 2202 vogels  van een ring voorzien. In het 87 blz. tellende verslag zijn weer veel wetenswaardigheden opgetekend.  Vooral veel dagverslagen ,een uitvoerige jaarstaat en een 60 tal terugmeldingen van allerlei soorten.

Een top 10 lijst  2016 die aangevoerd word door de zwartkop.  Verder nieuws over een nieuwe  baansoort en speciaal onderzoek naar de zwartkop  met geolocators  van het Vogeltrekstation. 

In de afgelopen 32  jaar zijn er 42938 vogels van een ring voorzien aan het Tjeukemeer , een respectabel aantal verdeeld over een 90 soorten. Daarbij spant de kleine karekiet  met 9322 de kroon. Dit jaar een absoluut record  wat de ijsvogel aangaat, er zijn maar liefst 12 gevangen en geringd. Oorzaak is stellig  de zwakke winters  van de afgelopen jaren.

Een zwartkop die na 26 dagen teruggemeld word uit Engeland na 27 dagen en een rietzanger die na 32 dagen  gecontroleerd  word in Frankrijk  zijn leuke meldingen en geeft aan dat ze  soms snel vertrekken. Een rietzanger was wel heel snel en na twee dagen  al in Belgie. Kokmeeuwen  geboren op een van de eilandjes in het Tjeukemeer die de winter doorbrengen in Engeland en Frankrijk. Nieuwschierig  geworden naar al die bijzonderheden, lees dan het hele verslag in de Bijlage.

Jan de Jong,Joure  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
Jaarverslag Rohel Tjeukemeer 2016.pdf (8 MB)   

Boerenzwaluwen Journaal 2016

Het jaar 2016 is voor mij een jubileumjaar, het onderzoek aan boerenzwaluwen is door mij 25 jaar  geleden gestart.Het boerenzwaluwen Journaal bevat deze keer maar liefst 57 bladzijden, genoeg materiaal dus om even naar te kijken. Dit jaar veel aandacht  geschonken aan de witte vlek op de buitenste staartpen, is dit nu wel of niet een geslachtskenmerk en hoe en waarom zit er zoveel variatie in deze witte vlek.  Veel terugmeldingen en waarnemingen van de terugkeer en vertrek  van de boerenzwaluwen, iets over de biometrie, etc. Ook de rui van keelveren en voorhoofdsveren met name  bij eerste jaars boerenzwaluwen  was in 2016 opvallend. Kortom er is weer veel te  lezen. 

Het boerenzwaluwen Journaal Friesland 2016 is dit jaar wat later verschenen dan andere jaren. Eind vorig jaar kreeg ik last van  zuurstof gebrek bij het hart en was genoodzaakt enige  tijd het rustiger aan te gaan doen. Vandaar ook dat U de laatste maanden mijn stukjes op de Blog hebt moeten missen. Sindsdien  zit ik een een traject  met hartrevalidatie en geneesmiddelen. Volgende week  begint een traject met intensieve  fysio en daarmee hoop ik begin april weer zover te zijn dat ik me weer actief (zonder al te zware belasting) bezig kan houden met het ringwerk aan boerenzwaluwen  en andere vogels.

Jan de Jong, Joure  

Bijlagen:
Boerenzwaluw Journaal Friesland 2016.pdf (4.7 MB)   

Jeugdvogelwacht van Joure op bezoek op ringplek.

Op 22 oktober al vroeg  naar de ringplek  aan het Tjeukemeer  vertrokken want  vanmorgen komt een groepje van de jeugdvogelwacht  Joure  langs voor een excursie  en het bijwonen  van een vangochtend. De weersvoorspelling  was een ochtend  met mist, doch het pakte heel anders uit. Van mist  hebben we weinig  last  gehad. Het begon al vroeg met enkele koperwieken na het aanzetten van het geluid en het  opzetten van de netten. Na het  aankomen  van de jeugdleden  zo rond 7.20 uur  zaten er al flink wat  vogels in de netten, voornamelijk  roodborsten  en koperwieken. Het zou een 100 + dag  worden  met erg veel koperwieken. De jeugdleden  genoten zichtbaar van de vele vogels   en waren erg nieuwsgierig naar de soorten. Zelfs het al erg oude  record van 36 koperwieken gevangen op 1 dag  moest er vanmorgen  aan geloven. Wat normaal maar weinig  voorkomt  zoals het vangen van kramsvogels  gebeurde  vanmorgen toch. Er werden  zelfs  drie  gevangen.

Een verslag van de  drukke ringochtend, met fotos o.a. van Jan Veldman,  gaat hierbij.

Jan de Jong, Joure  Email  j.d.jongringer403@home.nl.

Bijlagen:
161022..docx (1.3 MB)   
DSC06763.JPG (187.4 KB)   
DSC06769.JPG (104.8 KB)   
Tomke okt 2016 058.JPG (1.8 MB)   
Tomke okt 2016 065.JPG (2.5 MB)   

Zwartkop en roodborst veel gevangen in september aan het Tjeukemeer.

Na de massa vangst van 181 vogels op  8 september 2016 aan het Tjeukemeer, waarbij veel  zwartkoppen (80) zijn gevangen  gingen de aantallen  in de daarna komende  vangdagen nog mooi even door(13 sept.  19/ 15 sept. 49/ 21 sept.  61 en op 28 september zelfs nog 20. Daarmee kwam het aantal  in september op  243  zwartkoppen!

Ook de roodborst liet zich in september in een flink aantal van  maar liefst 116 vogels vangen, topdag  daarbij was wel 21 september  toen er maar liefst 84 roodborsten op een morgen  werden  gevangen. Deze dag was trouwens  toch een bijzondere dag  want er werden  maar liefst 220 vogels gevangen  waaronder onder anderen zelfs 1 ransuil, 11 zanglijsters  , 61  zwartkoppen en 23 tjiftjaffen. Een topdag dus.

In de bijlagen de volledige  dagverslagen.

Jan de Jong, Joure  E mail ;  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
160913..docx (18.2 KB)   
160915..docx (700.7 KB)   
160921..docx (192.7 KB)   
160928..docx (149.6 KB)   
roodborst Ricardo van Dijk.jpg (145.5 KB)   

Zwartkop met geolocator  laat zich terugvangen.

Eind  augustus zijn er op de ringplek diverse ringbanen gesnoeid en zijn kleine vernielingen door vandalen  hersteld. Het bleek dat ze vlak voor eind augustus op de plek waar de vogels worden doorgemeten /geringd en losgelaten veel overhoop hadden gehaald. Balken en materiaal  lag overal verspreid, gelukkig was de ringtafel nog heel en kon ik de zitbalken met wat nieuw materiaal goed herstellen. Zo kunnen de jeugdige vogelwachters  van de vogelwacht Joure in oktober weer  mooi bij het ringwerk zitten en kijken en luisteren hoe het ringonderzoek aan vogels hier gedaan word.

Op 2 september  stonden om 4:42 uur  de netten al op de ringplek en direct al bleek dat er vlak na zonsopkomst (06:53uur) er al flink wat vogels in de netten hingen. Die morgen zouden we veel karekieten en zwartkoppen vangen, maar ook twee tapuiten die doordat de oevervegetatie door SBB  gemaaid was meer op insecten konden jagen. Sinds 1985  zijn dit de 3e en 4e vangst aan de ringoever!. Eerdere data waren 13 september 2003 en 1 mei 2005. De hele morgen hadden we al het geluid van de zwartkop laten horen. In totaal werden er een 24 tal gevangen. Toch werd  2 september met een totaal aantal van 97 vogels  niet de topdag zo zou op 8 september  blijken. 

Op 8 september stonden de netten om 04:15 uur klaar en bleek al vrij snel na zonsopkomst dat er veel zwartkoppen waren. Er werden vanmorgen maar liefst 80 (!) gevangen. Vijftig mannetje en 30 vrouwtjes. Van de 80 zwartkoppen waren er 74 eerste jaars  (44 man en 30 vrouw) en  waren er 6 ouder dan 1 jaar(na 1kj dus). Bij de 6 volwassen vogels bleek er tot onze grote verrassing twee vogels bij te zijn die we eerder hadden geringd. Een van deze twee had zelfs een geolocator op de rug, deze bleek op 7 juli 2016 aangelegd te zijn door Teja Curk hier op de ringplek. Deze  zwartkop is na ruim twee maand geheel door de slagpenrui heen en  kan naar zijn overwintergebied trekken. Of zou hij  toch in het warme  winterse Nederland blijven deze winter? We zijn erg benieuwd of we de vogel volgend jaar weer zullen aantreffen in de netten aan het Tjeukemeer! Na deze ongeloofelijke  aantallen zwartkoppen , een dagrecord voor deze ringplek, werd er zelfs ook al een voor deze ringplek vroeg najaarsgast  gevangen  , een vuurgoudhaan.

Voor meer details  zie de ringverslagen en fotos in de Bijlage.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788

j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
160831.docx (735.7 KB)   
160902..docx (160 KB)   
160908..docx (474.8 KB)   
DSC06646.JPG (139.8 KB)   
DSC06664 - kopie.JPG (155.4 KB)   
DSC06667.JPG (139.1 KB)   
DSC06668.JPG (157.1 KB)   

Eind augustus had toch nog verrassing aan het Tjeukemeer.

Op 19 augustus was het  eerst stil toen ik alleen de oever betrad, het leek net of de trek eerst voorbij was zo rustig was het.Boerenzwaluwen reageerden  maar weinig op het geluid en in de rietzoom was in de eerste uren maar weinig  beweging. Gelukkig kwam dat  later wat op gang en daarbij viel me op dat er nogal wat eerste jaars kleine karekieten met groeistrepen bij waren. Een groepje Candese ganzen zorgde voor nogal wat spektakel door erg laag over te vliegen. Verder viel me  de vangsten van de tuinfluiters op, er werden die ochtend  10 gevangen. Al met al toch nog 83 vogels. Voor verdere  details zie in de bijlage het dagverslag.

Op  26 augustus leek het eerst ook rustig  ,doch al vrij snel na het plaatsen van de netten bleek dat er trek in de lucht zat. Vandaag is er , totaal niet verwacht, aan de noordoever van het Tjeukemeer toch nog  een nieuwe soort gevangen. In netbaan C4 hing plotseling een draaihals, die door Jan Stegeman uit de netten werd bevrijd. Deze soort had ik nog nooit in de mistnetten  gehad sinds de start van het ringonderzoek in 1985 aan het Tjeukemeer. De dag kon toch al niet stuk door de vangst van maar liefst drie IJsvogels (!) en veel rietzangers , kleine karekieten en zwartkoppen. Er werden er maar liefst 144 vogels uit de netten  gehaald die dag. Nadat de warmte kwam was het snel  gedaan met de trek in de rietzoom en bosjes.

In de bijlagen de dagverslagen en enkele foto's.

Jan de Jong. Joure  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
160819..docx (189.8 KB)   
160826..docx (486 KB)   
DSC06607.JPG (167.8 KB)   
DSC06615 (2).JPG (161.6 KB)   
DSC06622.JPG (134.1 KB)   

Veel eerste jaars boerenzwaluwen in partiele rui?.

Tijdens het vangen op de vaste ringlokatie aan het Tjeukemeer te Rohel (Friesland) in het Staatsbosbeheergebied Marswâl werden op 6 en 14 augustus 2016 in totaal een 41 tal boerenzwaluwen  gevangen en doorgemeten.Slechts 1 van de 41 was een volwassen vogel. Het viel op 6 augustus meteen op dat er net als in 2015 in augustus (21-8) weer enkele boerenzwaluwen bij waren (1e jaars) met "roodbruine vlekken" op het voorhoofd. Deze vlekken bleken al reeds geruide voorhoofdsveren te zijn.Deze voorhoofdsveren zijn bij jonge vogels meer licht van kleur en normaal worden deze  pas in Afrika in het overwintergebied vervangen door de meer roodbruine veertjes.  Op 14 augustus werden er weer een vijftal ontdekt, nu waren er enkele bij die ook vlekken op de keel hadden en ook daar de veertjes aan het ruien waren. Vreemd genoeg waren deze gevlekte keelveren veel lichter van kleur en hadden niet al de roodbruine kleur die de vernieuwde keelveren hebben van volwassen  boerenzwaluwen. Mogelijk dat deze keelveren in Afrika nog eens  geruid zullen worden?

Het lijkt er op dat de eerste jaars al vanaf  begin augustus (alleen in Friesland?) dus met de rui van de voorhoofds- en keelveren kunnen beginnen te ruien. In de literatuur heb ik tot nog toe hierover nog niks terug kunnen vinden.  Dit  verschijnsel is tot nu toe alleen door mij bij eerste jaars vastgesteld bij boerenzwaluwen van vroege  broedsels. Deze  jonge boerenzwaluwen van  vroege  broedsels zijn vanaf eind juli tot zeker diep in augustus  te herkennen  aan het jeugdkleed en de opvallend zwarte /donkere  snavelrand. Boerenzwaluwen van tweede of vervolglegsels  hebben de snavelrand nog deels met een gele rand. In de bijgeleverde dagverslagen van 6 en 14 augustus staat een uitgebreid verslag van de  vangsten. ik ben dan ook erg benieuwd of er meer ringers en of  fotograven het is opgevallen dat er bij meer vroege geboren eerste jaars boerenzwaluwen  deze partiele rui is vastgelegd en/of geconstateerd.

Reacties ontvang ik  graag op j.d.jongringer403@home.nl  

Jan de Jong Ringer 403 Vogeltrekstation Wageningen

Bijlagen:
160806..docx (76.4 KB)   
160814..docx (2.3 MB)   
boerenzwaluw 1kj BC...07813 links voorhoofdrui.JPG (56.7 KB)   
boerenzwaluw 1kj BC...07895 rui keelveren.JPG (80.6 KB)   

Veel Braamsluipers  gevangen aan Tjeukemeer tot 6 augustus.

Al een hele tijd hebben jullie niks  gehoord of gezien op mijn Blog. Tussen 14 mei en 5 augustus heb  ik een rustpauze  genomen. Dit om zaken eens te bekijken en veel gegevens  bij te werken en te herschikken. Intussen bleef het ringwerk aan het Tjeukemeer wel steeds doorgaan. In de afgelopen periode zijn er dan ook weer veel vangsten en bijzonderheden  genoteerd.  Opvallend daarbij is de toename van de vangsten van de braamsluiper dit jaar. Tot en met 6 augustus  zijn er al 19 gevangen. Zouden we het record van 21 in 2014 dit jaar kunnen verbeteren? Op 7 juli zelfs 4 braamsluipers tegelijk. Verder in  de verslagen enkele topdagen met meer dan 100 vangsten (28-6/7-7/23-7).Op 7 juli zijn er zelfs een zevental zwartkoppen van geolocators aan het Tjeukemeer voorzien door onderzoekster  Teja Curk van het Vogeltrekstation Wageningen. Op 28 juni  ringden we zelfs DRIE ijsvogels en op 7 juli nog een twee. Alles staat te lezen in onderstaande Bijlagen.

Bijlagen:
160531..docx (17.1 KB)   
160608..docx (508.1 KB)   
160622..docx (403.5 KB)   
160628..docx (298.8 KB)   
160707..docx (385.7 KB)   
160709..docx (1.2 MB)   
160709..docx (1.2 MB)   
160723..docx (118.7 KB)   
160806..docx (76.4 KB)   
braamsluiper.JPG (145.8 KB)