Grote groep Grote Canadese ganzen gezien in woonwijk te Joure.

door Jan de Jong

Tijdens een middagwandeling door de wijk Skipsleat in Joure kwam ik op 10 december bij het zandstrandje aan en werd aangenaam verrast door de aanwezigheid van maar liefst 52 grote canadese ganzen en 1 grauwe gans. De groep dobberde rustig op het vrij stille water van het poeltje en enkele met de kop tussen de veren.

Foto © Jan de Jong.

10-12-2021. Dobberend in het flauwe zonlicht dreven de Grote canadese ganzen middags rond op het water.

Nooit eerder had ik zo een grote groep in Joure bij elkaar gezien. De vogels hebben het water gekozen om daar veilig te rusten om niet gestoord te worden door grondpredatoren. Tijdens de broedvogeltellingen van 1972 t/m 1975 voor het standaard werk Vogels in Friesland van de Stichting Avifauna van Friesland, nu al bijna 50 jaar geleden, was de Kanadeeske Goes nog een onregelmatige gast in Friesland. Meldingen van vóór 1965 komen zelden voor. Sinds de eerste grote canadese gans in 1951 in ons land broedde is de soort enorm toegenomen, ook in Friesland. Tijdens de broedvogeltelling van 1998-2000 (SOVON) broedde de grote canadese gans al in grote delen van het Lage Midden en incidenteel in Zuidoost Friesland.

Recent onderzoek van SOVON (Vogelatlas, 2018) toont aan dat de populatie grote canadese gans in Friesland sterk is toegenomen. De grootste dichtheden in Friesland komen voor in het Lage Midden. Toch wordt de soort in de gemeente De Fryske Marren recent nog maar weinig als broedvogel gemeld. Hoor graag waar er dit jaar broedgevallen waren in de gemeente De Fryske Marren.  Van de groep van 52 grote canadese ganzen (droegen geen halsband) in de wijk Skipsleat is niet zeker of het wintergasten uit noordelijker streken zijn of lokale vogels van DFM.Jaarlijks broedden er tussen de 12.000 en 16.000 paar in ons land en worden er in de wintermaanden zelfs een 43.000 a 54.000 wintergasten vastgesteld (tellingen SOVON). Zo werden er in september/oktober in Friesland nog flinke groepen gezien. Enkele meldingen;

05-09-2021. 51 te Heerenveen Skoaterwâld (Karin Uilhoorn).

02-10-2021. 200 op een slaapplaats Duurswoudsterheide (Koert Scholten).

11-10-2021. 55 bij Zwagermieden (Jeffrey Huizinga).

13-10-2021. 90 bij Drogeham.

17-10-2021. 60 bij Harkema (Jaap van der Leest).

Soms tref je na het broedseizoen er al flinke groepen aan zoals op;

26-07-2021 36 op het Nannewijd (Karin Uilhoorn).

12-08-2021. 40 te Goingarijp (Piet Groebe).

Foto © Hugo ter Haar.

De grote canadese gans is na 2000 flink toegenomen in de provincie Friesland.

Het vermoeden is dat er in zwakke winters vrij veel grote canadese ganzen in de wijde omgeving van de broedplekken blijven rondhangen. In Friesland zijn tussen 1911-2021 maar 7 grote canadese ganzen geringd volgens het Vogeltrekstation in Wageningen.

 Toch zijn er wel wat pootringen die van elders komen gevonden of afgelezen. Uit Friesland zijn er meldingen of vondsten bekend geworden uit Noorwegen, Zweden, Duitsland en Nederland. Hierbij enkele meldingen van grote canadese ganzen die in Friesland zijn gevonden /waargenomen;

06-07-1977 geringd als juv. Te Sundänge Zweden. 20-02-1979 vers dood te Stavoren.

24-10-1978 geringd als adult te Oslo Noorwegen.  12-11-1982 vers dood te Cornwerd.

01-07-1997 geringd als juv. Te Munster Duitsland.  05-01-2000 niet vers dood bij Akkrum.

26-06-1999 geringd als juv. Ten n. van Hesel Duitsland. 16-12-2002 vers dood West Terschelling.

12-07-2004 geringd als adult te Munster Duitsland.  24-01-2007 levend te Stavoren waargenomen.

26-06-2006 geringd als adult te Munster Duitsland. 24-02-2011 vers dood te Makkum.

25-06-2007 geringd als adult te Munster Duitsland. 06-10-2020 vers dood bij Witmarsum.

 Dit is de oudste (13,3 jaar) grote canadese gans die in Friesland werd vastgesteld

30-05-2010 geringd als adult te Bielefeld Duitsland. 27-02-2019 vers dood te Drachten.

Deze was kort ervoor (20-02-2018) nog gezien te Midwolda in Groningen, mogelijk ziek.

11-07-2009 geringd als adult bij Haren Groningen. 06-12-2014 vers dood bij Joure.

11-07-2009 geringd als adult bij Haren Groningen. 11-03-2011 en 01-03-2012 te Kollum.

        De vogel werd op 21-10-2014 dood gevonden te Harkema.

07-07-2016 geringd als juv. Bij Eindhoven. 01-10-2017 levend gezien bij Piaam Friesland.

07-07-2011 geringd als juv. Bij Haren Groningen. 10-02-2012 vers dood bij de Tijnje.

15-07-2011 geringd als volwassen bij Burgum. 03-03-2015 waargenomen bij Burgum Friesland.

Als we voor Friesland de terugmeldingen van ringgegevens van het Vogeltrekstation in Wageningen bezien dan komen er nogal wat grote canadese ganzen elders vandaan. Vooral veel meldingen uit Duitsland. Ook in de provincie Groningen zijn nogal wat grote canadese ganzen geringd volgens het Vogeltrekstation. In de periode 1911-2021 zeker 621 vogels. Een klein deel van de vogels die in Groningen zijn geringd zijn dus in Friesland gezien.

Foto © Marc van Schaijk.

In West-Europa zijn veel Grote Canadese ganzen met gekleurde halsbanden met een letter en of cijfercode voorzien. Dit om zo de vogels te kunnen volgen zonder ze nog een keer te vangen. Elk land heeft een eigen kleur nekband oranje voor Engeland/ rood voor Noorwegen/wit voor Belgie/ geel voor Rusland en groen voor Nederland. In Nederland worden vooral groene halsbanden gezien. Voor Friesland zou het leuk zijn als er ook wat meer op deze speciale halsbanden gelet zou worden.

 Ben erg benieuwd of er in deze winter nog grote groepen grote canadese ganzen gezien worden in Friesland en natuurlijk of er ook vogels met gekleurde halsbanden tussen zitten. Momenteel is het winterweer nog zacht doch volgens weerkundigen kan het deze winter toch wel flink gaan vriezen (mogelijk veel sneeuw?) en dan zal de groep overwinteraars in beweging komen.

Opgemaakt 15 december 2021

Jan de Jong, Joure

Email. J.d.jonglc@home.nl