Veel Braamsluipers  gevangen aan Tjeukemeer tot 6 augustus.

Al een hele tijd hebben jullie niks  gehoord of gezien op mijn Blog. Tussen 14 mei en 5 augustus heb  ik een rustpauze  genomen. Dit om zaken eens te bekijken en veel gegevens  bij te werken en te herschikken. Intussen bleef het ringwerk aan het Tjeukemeer wel steeds doorgaan. In de afgelopen periode zijn er dan ook weer veel vangsten en bijzonderheden  genoteerd.  Opvallend daarbij is de toename van de vangsten van de braamsluiper dit jaar. Tot en met 6 augustus  zijn er al 19 gevangen. Zouden we het record van 21 in 2014 dit jaar kunnen verbeteren? Op 7 juli zelfs 4 braamsluipers tegelijk. Verder in  de verslagen enkele topdagen met meer dan 100 vangsten (28-6/7-7/23-7).Op 7 juli zijn er zelfs een zevental zwartkoppen van geolocators aan het Tjeukemeer voorzien door onderzoekster  Teja Curk van het Vogeltrekstation Wageningen. Op 28 juni  ringden we zelfs DRIE ijsvogels en op 7 juli nog een twee. Alles staat te lezen in onderstaande Bijlagen.

Bijlagen:
160531..docx (17.1 KB)   
160608..docx (508.1 KB)   
160622..docx (403.5 KB)   
160628..docx (298.8 KB)   
160707..docx (385.7 KB)   
160709..docx (1.2 MB)   
160709..docx (1.2 MB)   
160723..docx (118.7 KB)   
160806..docx (76.4 KB)   
braamsluiper.JPG (145.8 KB)   

Viervlek libel liet zich vangen in mistnet aan Tjeukemeer.

Op vrijdag de 13e (!) mei was ik om 03:40 uur al vroeg op weg naar de  ringplek  aan de noordoever van het Tjeukemeer te Rohel. Na in Joure weer de nodige omleidingen gepasseerd te zijn leek de weg als vanouds te volgen, totdat ik in het donker bij de ringplek aankwam. Eerst dacht ik nog dat er wat materialen waren gestalt bij het bruggetje, doch toen ik dichter bij kwam bleek het HELE bruggetje verwijderd  te zijn en stond er een ponton met een takelkraan. Het oude witte bruggetje was zeker aan vervanging toe. Vervelend was dat ik van niks wist en nu in het donker maar moest zien hoe bij de ringplek te komen. Na wat met hoofdlamp op de ponton te hebben rondgekeken bleek meteen al dat er  een stuk van rond de twee meter water tussen de ponton en de oever zat.  Springen was geen optie omdat de zware  mistnetstokken ook meegenomen moesten worden  en omlopen(zeker 200 m over hekken en weiland) met  een zwaar pakket was geen optie. Dus zocht ik wat palen bij elkaar en vond gelukkig nog een smalle plank. Met deze materialen maakt ik een smalle loopplank en kon zo met al het materiaal de oever bereiken en eindelijk de netten opzetten.Dacht nog;heb ik weer, vrijdag de 13e! Snel het materiaal naar de oever brengen.

Direct al bij aankomst hoorde ik  rietzangers  en kleine karekieten  zingen. De wind kwam uit oost-noord-oostelijke  richting en zorgde op enkele  plekken wel voor wat trilling in de netten. Vanmorgen kwam Durk Venema (nieuwe opzichter SBB) rond 05:00 uur ook nog langs en kon via de palen en de smalle loopplank gelukkig   op het terrein komen. De aantallen vogels waren vanmorgen minder dan vorige week ,maar toch waren er nog wel doortrekkers die zich lieten vangen. Diverse tuinfluiters passeerden  vanmorgen  doch ook de lokale broedvogels  (waaronder een paartje  sprinkhaanzangers) lieten zich in redelijk aantal vangen. In de Bijlage is een foto van een sprinkhaanzanger opgenomen.  Opvallend was dat er vanmorgen ook diverse viervlek libellen actief waren. Deze zijn met de nodige  voorzichtigheid uit de mistnetten verwijderd en een eindje verder weer losgelaten. Vooral bij de kop moet je voorzichtig zijn , lukt het niet gemakkelijk dan moet je enkele draden van het mistnet doorknippen op de libel ongeschonden weer vrij te laten. 

Na  09:00 uur namen de aantallen snel af en werden  er nog maar enkele vogels  gevangen. Vaak zijn er in die periode vogels bij die nog wat trekvet hebben. Zie het verslag van de ringmorgen hieronder in de Bijlagen. Rond 08:00 uur heb ik even  contact  gehad met de werklui bij het bruggetje en gevraagd of ze mij na het ringonderzoek  ook weer  via de ponton konden overzetten, de palen en de loopplank hadden ze inmiddels al verwijderd. Gelukkig waren ze hier nog wel de hele dag bezig  zodat ik niet met de hele bepakking  behoefde om te lopen. Met een kleine ponton als verbinding kon ik even voor 11:00 uur weer terug naar de vaste wal en naar Joure terugkeren. De vierde CES dag was vreemd  maar toch succesvol verlopen. De werklieden verzekerden me dat volgende week het nieuwe bruggetje op de plek ligt en zeker weer 50 jaar mee kan.

opgemaakt  14 mei 2016.

Jan de Jong, Joure j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
160513..docx (317.3 KB)   
DSC05575.JPG (164.9 KB)   
DSC05581.JPG (133.4 KB)   

Ringvangsten van  24 maart tot 6 mei 2016 aan het Tjeukemeer.

Het is al weer een hele tijd geleden dat jullie iets van me gehoord hebben  over de ringvangsten  aan  de noordoever van het Tjeukemeer. De belangrijkste oorzaak voor de afwezigheid van ring nieuws was dat ik erg druk bezig  ben geweest met het bewerken van  enkele (proef)soorten  voor de nieuwe  RingAtlas van het Vogeltrekstation in Wageningen en de nieuw te ontwikkelen Website van de RingAtlas  waarop in verloop  van enige tijd vrijwel alle gegevens van de geringde soorten in ons land te zien en te raadplegen zullen zijn. Als vrijwilliger in de Werkgroep RingAtlas is er  heel veel (vooraf) werk gedaan door een kleine groep van mensen zodat straks de bewerkers  van al die geringde vogelsoorten beter en sneller hun gegevens op schrift hebben. Nog even geduld  dus voordat  de eerste resultaten zullen verschijnen  en alles  "op rolletjes" loopt. Hou de Website van Vogeltrekstation (www.vogeltrekstation.nl ) goed in de gaten  het komend half jaar voor nieuwe ontwikkelingen. 

In de tussentijd  zijn er dit jaar toch nog al weer zeven vangdagen gepasseerd tussen 24 maart en 6 mei en zijn er  heel wat  aantekeningen van veldervaringen en vangsten  door mij genoteerd van de ringplek  Marswâl aan het Tjeukemeer.

Hieronder een opgave van alle vangsten van dit jaar in de Bijlagen. Wat dit jaar wel opviel was dat het aantal vangsten tussen  9 april en 6 mei (5 vangdagen)  elke keer zo rond de 40 vogels opleverde. Daarbij waren uiteraard weer vrij veel tjiftjaffen maar ook opvallende aantallen van braamsluiper, zwartkop, grasmus en  zelfs tuinfluiters.Zelfs de gaai ontbrak niet . Tot zeker 6 mei waren de kleine karekieten nog niet  terug, slechts 2 werden er gevangen, beide in mei. Zouden deze Afrika gangers toch sterk te lijden hebben gehad van de droogte in Afrika ?Hopelijk komen ze eind deze week weer in wat grotere aantallen terug. 

Jan de Jong, Joure  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
160324.docx (14.9 KB)   
160402.docx (15.8 KB)   
160409.docx (16.1 KB)   
160414.docx (426.1 KB)   
160421..docx (740.1 KB)   
160501..docx (487.1 KB)   
160506..docx (878.2 KB)   

Zeldzame Hop gezien in Rotstergaast.

Op 4 april kreeg ik van Bauke Sienema uit Heerenveen een email dat er aan de Bisschopsweg te Rotstergaast smiddags een Hop was gezien, de vogel liet zich vanaf de weg  goed bekijken. De Hop komt in  Friesland  niet veel voor en is dan ook het vermelden waard. De volgende dag was de vogel er nog en  heeft Stef Janssen uit Scharnegoutum hem op de foto  kunnen vastgeleggen (zie Bijlage).  Vorig jaar werd er in De Fryske Marren ook al eens een Hop gezien op 22 oktober  in Sint Nicolaasga (aan de Uranusstraat) zo meldde me Frans de Lang.

Ben benieuwd of er in deze april maand op nog meer plekken in de provincie de soort zal worden gezien. De hop is geen broedvogel van Friesland, hij trek alleen door in het voor en najaar. Bij zwakke winters wil er nog wel eens een achterblijven. De vogel is onmiskenbaar met zijn opvallende kuif rozebruin verenkleed en zwart/wit gebanderde  vleugels.

Jan de Jong, Joure  Tel. 0513-414788

Bijlagen:
Hop te Rotstergaast 5 april 2016 Stef Janssen..jpg (207 KB)   

Zeer vroege terugkomst  boerenzwaluwen in stallen in Friesland.

Al vanaf  begin maart  hou ik de boerenzwaluwen in Friesland in de gaten. Mede omdat we deze winter weer een zachte winter hadden en we in Portugal deze winter een flinke groep boerenzwaluwen hadden van enkele honderden die daar overwinterden. Waar deze vogels precies vandaan kwamen die in Portugal overwinterden  zijn we nog niet achter. Wel weten we dat het voornamelijk volwassen vogels waren.

Ook in Nederland  waren in december en januari op enkele plekken boerenzwaluwen te zien  buiten Friesland. Deze waren echter na enkele vorstdagen verdwenen. Zouden ze nu ook dit jaar vroeg terugkeren?

De eerste  boerenzwaluwen in Friesland dit jaar  worden  vaak al in maart gezien, doch het duurt  normaal we tot de 1e/2e week van april voor de vogels IN de schuren en stallen op de broedplek aanwezig  zijn.

Losse meldingen van boerenzwaluwen  kunnen dus nog zwervers zijn die niet  gebonden zijn aan hun broedplek. Door nu  van een groot aantal broedplekken de aankomst data  IN DE SCHUUR/STAL te noteren weten we de aankomst van de broedvogels in elke  gemelde stal.

In de afgelopen  periode tussen 25 maart en  5 april heb ik al een 20 tal aankomstdata IN stallen en/of schuren  vastgelegd uit de plaatsen; Katlijk, Terband, Ooostermeer, Bakkeveen, Tzum, Sint Anna Parochie, Terwispel( 3x), De Knipe, Metslawier, Haulerwijk, Langezwaag, Suamarderheide, Wommels, Oldeholtwolde, Hoornsterzwaag, Koudum, Dedgum en Goingarijp.

De gemiddelde aankomstdata  van deze 20 (!) lokaties voor Friesland is 31,55 maart.  Dus op  twintig plekken in Friesland is de 1e  boerenzwaluw dit jaar al op 31 maart terug. Dat is extreem  vroeg.

Graag ontvang ik dan ook van veel meer plekken de 1e aankomst data in schuren en stallen in de provincie om zo een indruk te krijgen of er ook verschil in aankomst is in het  noorden/oosten/westen of zuiden  van de provincie. Meldingen kan men doorgeven via deze Blog of rechtstreeks  zenden  naar J.de Jong E.A.borgerstraat 66 8501 NG Joure . Tel. 0513-414788 of email j.d.jongringer403@home.nl

De uitslagen van de tellingen  zullen in het Boerenzwaluwen Journaal 6 worden  gemeld, dit Journaal  zal omstreeks januari 2017 verschijnen in PDF op deze Blog.

Bijlagen:
boerenzwaluw zesling in Boelenslaan.JPG (266.5 KB)   

Miskleur kolgans bij de Veenhoop gezien.

Op 15 maart ontdekte Aletta Smit uit De Veenhoop aan de Kraenlanswei  bij haar woning een vreemde gans  die tussen de kolganzen op het weiland aan het voedsel zoeken was.  Snel de camera  gepakt en de vogel op de foto gezet.  Het bleek een opvallend  licht grijs  getinte  kolgans te zijn die er flets uit zag. Miskleuren bij vogels  komen regelmatig voor doch kolganzen die afwijkend  zijn zie je niet zo vaak. Waar de vogel weg komt is niet bekend en ook kon je niet zien of de vogel een pootring droeg. We zijn er benieuwd naar de herkomst van deze vogel ,is dit uit de broedgebieden in Noord Rusland of toch uit ons eigen Friesland waar de soort voor het eerst al in 1980 op de Workumerwaard als broedvogel  werd vastgesteld. In Midden Friesland  zit  de laatste jaren al een flinke  kolonie kolganzen die er broedt. Zou het toch een van de lokganzen zijn van jagers die in 1988 zijn losgelaten toen er niet meer met lokkers  gevangen mocht worden?

We weten dat kolganzen  een flinke leeftijd  bereiken kunnen. Zo werd de oudste kolgans in Duitsland  zelfs 25 jaar en 11 maanden oud. We weten dat verreweg de meeste  kolgansen flinke afstanden  kunnen afleggen, soms vele duizenden kilometers.

 In ons archief  bevinden zich vele honderden meldingen van geringde kolganzen. Zo vond ik nog een melding van  een kolgans die  op 24 juli 1992 als man na 1e kalenderjaar in het  Russische Tajmyr geringd werd en op  23 januari van het jaar daarop in Friesland op de Workumerwaard  werd geschoten.Een afstand tussen Tajmyr en de Workumerwaard is maar liefst 4581 km. Helaas heeft de vogel de pootring slechts 183 dagen mogen dragen.

opgemaakt  30 maart 2016. Jan de Jong, Joure

Bijlagen:
miskleur kolgans foto Aletta Smit De Veenhoop.JPG (199.5 KB)   

uitzonderlijke vroege terugkeer  van boerenzwaluw in schuur.

Door de zachte winter waren er in Nederland in januari nog boerenzwaluwen te zien. Dat is uitzonderlijk omdat  ze in de regel rond september/october  snel vertrekken naar hun overwintergebieden in Centraal Afrika. In Portugal in de omgeving van Aveiro waren er enkele honderden  die er ook overwinteren aldus correspondent Tim van Nus. Kennelijk proberen boerenzwaluwen uit de zachte winters er hun voordeel mee te halen door dichterbij te overwinteren.Of deze boerenzwaluwen in Portugal ook  lokale (broed)vogels zijn is nog niet zeker.

Toch is het daarom interessant om te constateren dat de eerste boerenzwaluw die hier in Friesland in de schuur/stal terugkeert dit jaar wel erg vroeg was. Op 25 maart 2016 ontdekte  men bij Hendrik en Atsje de Vries in Katlijk al een boerenzwaluw in de schuur en legde dit op de foto vast. Elk jaar broed er  1 paartje , aldus Liesbeth de Vries die me enkele fotos toezond. Normaal keren de eerste boerenzwaluwen in schuren zo rond de 1e/2e week van april terug  bij ons in Friesland, sommigen  zelfs eind april/begin mei!

Ik ben dan ook erg benieuwd of er dit jaar in Friesland op meer plekken vroege boerenzwaluwen terugkeren in de stallen/schuren waar ze ook elk jaar broeden. Alleen van boerenzwaluwen die in de broedschuur  terugkeren weten we dat het ook echt de eigen broedvogels zijn. Mannetjes komen in de regel het eerst  terug en beginnen vaak spontaan te zingen bij aankomst. Dit zingen word in de parktijk maar weinig  gehoord.

Maart meldingen van rondvliegende  boerenzwaluwen zijn er ook al diverse. Zo is er op 19 maart in het Lauwersmeer een gezien door Herman Bruggink. Op 23 maart vloog er een  boven de polder Oldelamer (Theo van de Graaf). Een dag  later zagen Jeroen Breidenbach en Merel Zweemer er ook al een boven het Leeuwarder Bos en werd er in de polder Langezwaag bij Luxwoude door Vincent Douwes  een boerenzwaluw  gezien.

Ik ben benieuwd of er de komende paasdagen ook meer boerenzwaluwen waargenomen  gaan worden. Vooral de meldingen van aankomende boerenzwaluwen IN de schuren zijn van groot belang.

Reacties  graag naar  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
boerenzwaluw in Katlijk Liesbeth de Vries.jpg (78.4 KB)   
boerenzwaluw Thijs Glastra.jpg (321.2 KB)   

In de derde week van februari komen de scholeksters terug.

Met het zachte winterweer had ik de scholeksters eigenlijk al wat vroeger terug verwacht in het binnenland. In de omgeving van Joure en in de gemeente DFM (De Fryske Marren) komen vanaf de derde week van februari de aantallen scholeksters  weer terug. Bij Joure ontdekte Bertus Rijpkema op 23 februari er smorgens  vroeg  op het strandje van Skipsleat een drietal  en later op de dag zag hij er ook twee op het industrieterrein  de Ekers  rondstappen. Diezelfde dag zag ik aan de zuidwestkant van Joure  aan de Marconiweg ook al twee die tussen de gebouwen op grasperceel aan het voedsel zoeken waren. Tonny de Jong  uit Joure zag de volgende dag (24 februari)  er ook al enkele boven de Koarte Ekers overvliegen.  Bi Echtenerbrug was diezelfde dag al een grote groep van rond de 120 terug in de Echtener Veenpolder  volgens Jan de Vlas. Ook in Beetsterzwaag ontdekte  Riemersma uit Sneek een groep van veertig. Wanneer kwamen ze bij U terug?

Jan de Jong, Joure. Tel. 0513-414788 j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
scholekster komt terug.jpg (154.7 KB)   

Blauwe reiger in Rottum vangt grote prooi.

Enkele dagen geleden ontving ik van Aletha Hulsinga uit Rottum een foto van een blauwe reiger die een wel heel bijzondere prooi had  gevangen. De vogel had zich kennelijk vergist in de grootte want zo'n grote snoek had ie stellig niet verwacht. Meestal loopt het slecht af met de blauwe reiger als hij zijn prooi wil inslikken. Door de grote van de prooi kan dan namelijk zijn luchtpijp worden dichtgeknepen  en stikt de vogel  na enige tijd. Gelukkig kon de nog stellig onervaren vogel de prooi niet wegkrijgen en na enkele pogingen werd de vis aan de waterkant  achtergelaten. Ik ben benieuwd of er de afgelopen jaren meer ervaringen waren  met vogels die grote prooien vingen.

Naast de blauwe reiger staat ook de aalscholver  bekend om zijn grote prooien die hij vangt en soms ook nog verorberd.Ook daar gaat het wel eens mis en stikt een vogel in zijn prooi. In de tachtiger jaren vond ik tijdens mijn onderzoek aan meeuwen op de voormalige  vuilstortplaats van Ouwsterhaule  zelfs een dode volwassen zilvermeeuw die een jong katje deels had ingeslikt en was gestikt. Op het stort liepen destijds nogal wat zwerfkatten rond.

Jan de Jong, Joure  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
blauwe reiger-snoek Aletha Hulzinga..jpg (514.7 KB)   

Jaaroverzicht 2015 van ringvangsten aan het Tjeukemeer.

Door drukke werkzaamheden en ziekte vanaf begin november is het ringverslag 2015 dit jaar wat later dan andere jaren. Begin november werd ik getroffen door een zware bateriele infectie aan de longen en moest daardoor de vangactiviteiten abrubt  stoppen, ook het schrijfwerk bleef deels  liggen. Werkzaamheden voor de nieuwe Ringatlas  van het Vogeltrekstation (Werkgroep Ringatlas) vergden daarnaast nogal wat tijd zodat dit eindverslag even op zich liet wachten. Het werken aan de Blog  bleef er daardoor een tijdje bij. Nu echter de achterstanden  weer wat weggewerkt en de binnenstromende emails verwerkt zijn is er weer  meer tijd over om aan de Blog te werken.

In 2015 zijn er toch nog ruim 1700 vogels aan het Tjeukemeer geringd.  Juli was weer de topmaand  met 445 vogels tijdens vier ringdagen. Er zijn weer heel wat leuke en opvallende soorten gevangen zoals die ene kruisbek, 1 krakeend,vier ijsvogels en maar liefst 299 zwartkoppen. In het overzicht hieronder  een verslag van alle vangdagen  en bijzonderheden. Op bladzijde 50 t/m 55 staan weer een flink aantal  terugmeldingen die ik van het Vogeltrekstation  mocht ointvangen, daarbij een opmerkelijke  terugmelding  van een vink uit Noorwegen, kokmeeuwen uit Engeland, ringmus uit belgie en roodborst  met Franse pootring.

Een filmpje  van de ringplek en het ringen is te bezien op

https://www.youtube.com/watch?t=130&v=iQx47iCfJuY

Jan de Jong, Joure  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
jaarverslag Rohel Tjeukemeer 2015.pdf (3.2 MB)   
kruisbek aan het Tjeukemeer.JPG (171.6 KB)