Ik drink op de mensen Die bergen verzetten Die door blijven gaan met hun kop in de wind Ik drink op de mensen Die met vallen en opstaan Blijven geloven Met het geloof van een kind.
Ik drink op de mensen Die dingen beginnen Waar niemand van weet wat de afloop zal zijn Ik drink op de mensen Van wagen en winnen Die niet willen weten van water in wijn.
Ik drink op de mensen Die blijven vertrouwen Die van te voren niet vragen ‘Voor hoeveel’ en ‘waarom’ Ik drink op de mensen Die dóór blijven douwen Van doe het maar wél En kijk maar niet om.
Ik drink op de mensen Die alles verloren Die weg zijn gezakt En zijn ondergegaan. Ik drink op de mensen Die terug bleven vechten En daarna herboren Weer op zijn gestaan.
Ik drink op het béste Van vandaag en van morgen Ik drink op het mooíste waar ik van hou Ik drink op het maximum Wat er nog in zit In vandaag en in morgen In mij en in jou!
De dag voor Kerstmis woonde ik met mijn kleinkinderen de avondmis bij in de Finisterraekerk. De sfeer was heerlijk, prachtige kerstklanken op het orgel. Hier en daar zagen we al wat mensen binnenkomen, allemaal feestelijk gekleed. Toen de viering begon, waren alle plaatsen bezet. Daar klonken de eerste noten van de inleidende muziek. We zaten stil te luisteren toen we achteraan gerommel hoorden. Een oud vuil mannetje strompelde binnen, onze kant uit, en geen enkele stoel meer vrij. Hij had zijn hele hebben en houden bij zich, tot geblutste kookpotten toe, alles meedragend in twee vuile, bijna versleten plasticzakken. Zijn sjofele kleren zaten vol vlekken en zijn oude pantoffels hadden geen kleur meer. Zelf was hij ook smerig (sorry voor deze uitspraak), eigenlijk niet om aan te zien. Zijn haren krioelden van de schilfers en de geur die hij verspreidde was bijna niet te harden
Niemand maakte een stoel vrij. Niemand wilde hem naast zich op de vooravond van Kerstmis. Er was letterlijk en figuurlijk geen plaats voor hem. Opeens, zomaar opeens vroeg ik aan Klara (het jongste kleinkind, 4 jaar oud) of zij ook vooraan op de roodfluwelen kussentjes voor het altaar wilde gaan zitten. En ja, plots zat dat ventje naast mij. God, wat had ik het daar moeilijk mee. Ik probeerde deze situatie in mijn hoofd en in mijn hart een plaats geven.
De dienst was juist begonnen en begeleid door de zachte melodie van ‘Stille Nacht, Heilige Nacht’, bracht pastoor Nimmegeers in zijn armen de kribbe met het kindje Jezus naar voren. We baden mee, en het mannetje bad mee. Ik wendde mijn hoofd af om zijn geur niet te moeten opsnuiven. Onder de offergang zochten we naar centen. Ik bood het mannetje een cent aan, maar hij haalde uit zijn armtierige beursje zelf een cent. We keken elkaar voor het eerst aan. Hij lachte vertederend met zijn waterige, etterende oogjes, vol met groene vuiltjes. Mens, wat hield ik plots van hem. Ik vergat zijn vieze jas en zijn vieze geur.
We gingen samen te communie en we baden hand in hand het onzevader. Nadien, op uitnodiging van de pastoor voor alle mensen van goede wil, zoenden we elkaar ook nog. Ik voelde zijn traan op mijn wang. Ik weet niet of iemand van de omstanders dat kon vatten. Mijn kleinkinderen begrepen het niet.
De viering was voorbij. De kerk liep leeg. Wij gingen als laatsten naar buiten. De huisraad van het ventje rinkelde. Ik vroeg of hij nu ook deze avond ergens mee mocht gaan feesten. Zijn antwoord zal ik wellicht nooit vergeten: ‘Ik heb al een kerstfeest gehad, jij hebt mij een feest gegeven, want ik heb heel de tijd naast jou mogen zitten.’ We keken elkaar begrijpend aan. In onze ogen borrelden tranen. Menslief wat waren we twee gelukkige mensen. Misschien raakte hier even de hemel de aarde.
Je zette je muts op. Je ging naar jouw thuis, de straat.
En ik ging samen met de kleinkinderen naar huis... feestvieren.
Kerstavond zal nooit nog een avond zijn als de andere. Ook dit jaar zal ik je op de vooravond van Kerstmis verwachten. Maar ik weet bijna met zekerheid dat jij ondertussen de straat hebt geruild voor de eeuwigheid. Lieve man, ik zal je nooit vergeten ..., zeker niet op kerstavond rond 18 uur!
In de Geestelijke Oefeningen brengt Ignatius Menswording en Paasmysterie als vanzelfsprekend bij elkaar: ‘De Heer moest geboren worden in uiterste armoede, om na zoveel honger, dorst, hitte en kou, beledigingen en aanvechtingen te hebben doorstaan te sterven aan het kruis. En dat alles voor mij [116].
Reeds vanaf de geboorte worden de krijtlijnen getekend van Jezus op het kruis, waar Johannes Hem uittekent als een koning zonder rijkdom, zonder macht, zonder geweld.
In je gebed kun je zowel vanaf de geboorte kijken naar Jezus die zijn dood tegemoet gaat, als vanaf zijn dood naar de geboorte toe.In Bethlehem was er geen plaats voor Hem, in Jeruzalem wordt Hij gekruisigd buiten de stad. In beide gebeurtenissen was de armoede totaal. Al vlug wordt het kind Jezus naar het leven gestaan en moet het kleine gezin op de vlucht slaan. Na 33 jaar zullen ze Hem effectief ter dood brengen. Jezus is ons komen bevrijden van zonde en kwaad, niet met pracht en praal, niet met ijzeren vuist, maar met dienende liefde of, zoals Ignatius schrijft ‘met liefdevolle nederigheid’. Dat is de weg die Jezus ons wijst te gaan.
(Adventsretraite Ignatiaans Bidden: ‘WANDELEN IN HET LICHT’)
Vandaag gaat er – meer dan terecht – nogal wat aandacht naar vader Jozef, de Kerstfiguur die wel het meest vergeten wordt. Hij staat niet op de eerste rij maar lijkt – bij manier van spreken – wel wat weggestoken achter de os en de ezel, die andere stille getuigen op het achterplan … al was hij in het verdere leven van dat wondere Kind ongetwijfeld heel erg aanwezig, van heel dichtbij.
In een volksliedje uit de 17de eeuw wordt hij bezongen, en meteen horen we – ook al gaat het ‘maar’ over Jozef de waarachtige en diepe zin van Kerstmis, in uiterst simpele woorden:
‘Sint Jozef ging al treuren,
hij ging van deur tot deure,
gaan vragen om logies.
Maar de waardinne sprak ontsteld:
zie, mijn kamers zijn bekwamer
voor de heren al met veel geld.’
‘De heren met veel geld’, daar hoorde Jozef niet bij … evenmin als het voor Jezus zijn uitverkoren biotoop was!
‘Luister, huis van David.
Is het niet genoeg de mensen te tergen?
Moet u nu ook mijn God tergen?’
(Jesaja 7,13)
Omdat Jozef, haar man, rechtschapen was en haar niet in opspraak wilde brengen, dacht hij er over …
…
Jozef, wees niet bang …
…
Ontwaakt uit de slaap deed Jozef
zoals de engel van de Heer hem bevolen had (Matteüs 1,19.20 en 24)
ALS GOD ONZE PLANNEN DOORKRUIST
Als er een gynaecoloog in ons gezelschap is, dan zal die bij het beluisteren van dit evangelie wellicht zijn verstand op nul hebben gezet.
Dat is niet verwonderlijk: die tekst is 19 eeuwen oud, geschreven in een tijd dat vruchtbaarheid een godsgeschenk was. Vruchtbaarheid, zowel in huis als in de stallen, was een domein dat uitsluitend de godheid toebehoorde.
Wij leven in een totaal andere tijd. Voortplanting is wetenschap geworden en vruchtbaarheid hebben we onder controle, zelfs meer dan dat: de mensen die hun leven te danken hebben aan de reageerbuisbevruchting zijn niet meer te tellen. In de toekomst zullen zelfs de ingrepen in de erfelijkheid deel uitmaken van de geneeskunde.
Gaan we dit evangelie dan maar opbergen als een vrome legende? Of zouden we niet eerder proberen om verder te kijken dan het vertelsel, gekleurd door de toenmalige cultuur en zoeken naar de boodschap die erachter ligt.
Het gaat over twee mensen die mekaar liefhebben, die in hun plannen gestoord worden door een zwangerschap en niet kunnen geloven dat dit feit past in Gods plan, dat dit gebeuren van God uitgaat.
Pas als Jozef na veel slapeloze nachten zich durft overgeven aan Gods bevrijdend woord: ‘Ge moet niet bang zijn.’ Pas als Jozef de zaak bekijkt niet vanuit zijn eigen inzichten maar vanuit de kijk van God krijgt hij een totaal ander uitzicht: nooit gedacht, nooit vermoed.
De ommekeer bij Jozef, kan ook onze ommekeer zijn.
Wij bouwen onze zekerheden op wetenschap, wij lopen in het gareel van de rationaliteit: alles moet wetenschappelijk verantwoord zijn, we moeten alles onder controle hebben, alle risico’s goed verzekerd. En dan komt er plots een onverwacht gebeuren, iets dat niemand had voorzien. Daar had niemand rekening mee gehouden. Onze zekerheden zijn plots geen zekerheden meer. Onze wereld stuikt in mekaar.
Als we dan, in ons dubben, in de slapeloze nachten ons tot God durven keren, als we durven luisteren naar zijn boodschap: ‘Ge moet niet bang zijn, volg de weg van uw hart.’ Dan komt wellicht het moment van ‘Kijk!’ Die onvoorziene en ongewilde situatie was een groeimoment in uw leven, in uw relatie. Uw leven bekijken vanuit Gods kijk is telkens een nieuwe innerlijke kracht.
‘Wees niet bevreesd’ ‘Ge moet niet bang zijn.’ Het is een boodschap die heel dikwijls in het evangelie voorkomt en in elk mensenleven, altijd onverwachts, nu en dan, toch aan de orde komt…
Wandelen in het licht is wandelen in Jezus’ nabijheid. Hij is het licht van de wereld. Maar waar vandaan komt zijn licht? Het Evangelie laat daar geen twijfel over bestaan: van zijn verbondenheid met de Vader die niets dan liefde is.
Jezus straalt de liefde van God uit die het opneemt voor zijn mensen, telkens weer.Het kompas waarop Jezus zijn leven richt is de liefde en dit tot het einde.
Zoals in het leven van Jezus, zo komen ook in ons leven duistere momenten voor.Het kan ook gebeuren dat wij, precies omdat we Jezus trachten te volgen op zijn weg en met hem de boot instappen, dat wij in een storm terechtkomen.
Maar in de mate dat wij zijn hulp inroepen – Hij die bij ons is in de storm – is Hij bij machte de storm te stillen.
Ook wij hebben geen ander kompas dan de liefde om Hem te volgen op zijn weg.
Jezus’ leven laat ons zien hoe Hij blijft kiezen voor de liefde, ook al brengt dit zijn leven in gevaar.
Hoe zouden wij zo’n leven kunnen volhouden, indien we niet met Hem verbonden blijven. Los van Mij kunnen jullie niets, zegt Jezus. Alleen als wij in zijn liefde verbonden blijven, zijn we in staat zijn weg te blijven gaan. En dan nog zal het eropaan komen telkens weer de kleine stap te zetten die we kunnen zetten.
(Adventsretraite Ignatiaans Bidden: ‘WANDELEN IN HET LICHT’)
Op deze derde zondag van de advent staan twee figuren centraal: nog eens Johannes de Doper, de profeet, die vorige week zo hard van leer trok tegen Farizeeën en Sadduceeën, de specialisten van de Joodse godsdienst, die hij ‘adderengebroed’ noemde, toch niet echt een lief koosnaampje, en daarnaast Jezus zelf, de barmhartigheid in persoon, die zich voorstelt als de beloofde Messias: ‘de Redder, die komen zou’.
Johannes is helemaal in de war: ‘Is deze man nu diegene die ons van Godswege beloofd is en die komen zou?’
Geef kracht aan trillende handen,
maak knikkende knieën sterk.
Zeg tegen het moedeloze volk:
‘Wees sterk en vrees niet,
want jullie God komt ...
(Jesaja 35,3-4)
Toen Johannes over het optreden van de Messias hoorde,
stuurde hij enkele van zijn leerlingen naar hem toe:
‘Bent u degene die komen zou
of moeten we een ander verwachten?’
Jezus antwoordde:
‘Zeg tegen Johannes wat jullie horen en zien:
blinden kunnen weer zien en verlamden weer lopen,
melaatse worden rein en doven kunnen weer horen,
doden worden opgewekt
en aan armen wordt de Goede Boodschap gebracht.
Gelukkig is degene die aan mij geen aanstoot neemt.’
(Matteüs 11,2-6)
BIDDEN OM ADVENT
Wij bidden om advent
dat elk van ons een weg mag vinden
in de verwarring van zoveel dagelijkse drukte
en zoveel lege woorden die zoveel gemis verbergen.
Wij bidden om een weg, die we kunnen gaan
met de zekerheid dat er een bestemming is
en dat we er ooit zullen komen.
Een ruige man wees ons die weg,
Johannes is zijn naam.
Zijn ogen stonden scherp op de woestijn gericht
waar de aardse horizon ten einde loopt
en de hemel in zicht komt.
Zijn woorden draaiden altijd rond bekering
en verandering van leven.
Misschien zou hij ons vandaag
wijzen op het echte doel van ons leven.
Misschien zou hij ons bezweren
om een stuk van onze overvloed achter te laten,
en wat minder oppervlakkig te gaan leven.
Om veel intenser te genieten
van de diepe vreugden van het hart en van de geest.
