Waarom luistert de een naar rock, de ander naar reggae?

Een vraag van Lena Raeymaekers. Een interessant artikel dat verscheen in De Standaard van 1 oktober 2012.

"Over muziek breken onderzoekers zich al eeuwen het hoofd. Waarom houden we überhaupt van muziek? En is onze muzieksmaak genetisch bepaald of meer door culturele achtergrond? De wetenschap tast nog grotendeels in het duister.

Wat onderzoekers wel overduidelijk hebben aangetoond is dat onze muziekvoorkeur veel zegt over onze persoonlijkheid. Hou je van hiphop, rap, soul en r&b, dan ben je extravert. Liefhebbers van popmuziek zijn aardig voor hun medemens. Datzelfde geldt voor luisteraars van klassieke muziek en jazz. Liefhebbers van die twee laatste muziekgenres staan ook open voor nieuwe ervaringen, maar zijn emotioneel wat minder stabiel. Rockfans zijn sloddervossen die ook openstaan voor nieuwe ervaringen.

Flauwe stereotypen, zult u wellicht denken. Toch zijn dit in grote lijnen de conclusies die wetenschappers van de Universiteit Utrecht in 2008 trokken na een uitvoerig onderzoek onder 2.334 Nederlandse scholieren van 12 tot 19 jaar oud. De wetenschappers brachten niet alleen de muziekvoorkeuren van de scholieren in kaart door vragenlijsten, maar ook vijf basale persoonlijkheidstrekken, de zogenaamde Big Five.

De Big Five zijn: extraversie, aardigheid, nauwkeurigheid, emotionele stabiliteit en openheid. ‘Deze kenmerken liggen diep verankerd in de persoon en zijn zeer stabiel', aldus een van de onderzoekers, cultuurpsycholoog Tom ter Bogt. Het onderzoek toonde volgens hem aan dat muziekvoorkeuren eenzelfde mate van stabiliteit hebben als die Big Five. ‘Muzieksmaak is niet zomaar een tamelijk stabiel kenmerk van mensen; muzieksmaak laat zich in hardnekkigheid en geworteldheid vergelijken met fundamentele persoonlijkheidskenmerken.' Persoonlijkheidskenmerken veranderen niet snel en datzelfde geldt voor muziekvoorkeur. De Utrechtse onderzoekers volgden bijna de helft van hun proefkonijnen (in totaal 1.044 adolescenten) gedurende drie jaar. De muzieksmaken bleken gedurende die tijd nauwelijks veranderd. Ter Bogt: ‘Fascinatie voor artiesten kan komen en gaan, toch vallen mensen kennelijk altijd weer terug op een aantal basale preferenties voor stijl en muziek.'

Maar wat verklaart nu het verband tussen persoonlijkheidskenmerken en muziekvoorkeuren? Daarover laten de Utrechtse onderzoekers enkele theorieën de revue passeren in hun artikel. Zo zou het bijvoorbeeld kunnen dat extraverte mensen meer behoefte hebben aan opzwepende muziek dan introverte mensen omdat ze minder gevoelig zijn voor prikkelingen van buitenaf. Nog een voorbeeld: mensen die erg open staan voor nieuwe ervaringen willen intellectueel uitgedaagd worden, en zouden daarom een voorkeur hebben voor wat meer obscure muziek. Stiekem wisten we al lang dat muziek een soort venster op onze persoonlijkheid is. ‘Van welke muziek hou je?', is immers een van de eerste dingen die we vragen aan mensen die we willen leren kennen.

Peter Rentfrow van de universiteit van Cambridge deed in 2003 ook al een onderzoek waaruit bleek dat we elkaars karaktereigenschappen goed kunnen afleiden uit muziekvoorkeuren. Hij liet studenten vragenlijsten invullen om de Big Five te achterhalen en om hun favoriete muziek te bepalen. De lijsten met favoriete muziek werden aan andere studenten voorgelegd, die op hun beurt moesten invullen welke Big Five-kenmerken zij associeerden met die muziek. De lijstjes waren in grote lijnen hetzelfde. De studenten uit de tweede groep hadden zonder het te weten de karaktereigenschappen van hun medestudenten beschreven."

Ikzelf klasseer me niet in al die vakjes. Zoals Raymond van het Groenewoud het ooit zong: "ik hou van veel muziekjes, en wie doet mij dat na?". Ik kan geen hele dag naar blues luisteren of naar rock-'n-roll of reggae. Ik hou van afwisseling in de muziek. Daarom ben ik ook zo'n grote fan van The Beatles omdat die nooit in een of ander vakje konden gestopt worden. Zij waren van vele markten thuis. Kortom te veel naar een bepaalde soort muziek luisteren schaadt de gezondheid volgens mij. De muziek die ik beluister wordt grotendeels bepaald door mijn humeur van de dag.

Adele zingt het nieuwste Bondnummer "Skyfall" (2012).












Uitzonderlijke single met drie nummers.