Rietzangers vetten op tussenstations op voor ze Afrika bereiken.

Aan  de noordoever van het Tjeukemeer bij Rohel worden elk jaar vele rietzangers geringd in het natuurreservaat Marswâl van Staatsbosbeheer in de gemeente De Fryske Marren.  Van deze geringde rietzangers krijg je af en toe eens een bericht dat ze ergens onderweg naar hun overwintergebied  in Afrika zijn gevonden en of gecontroleerd. Vaak zijn het vogel ringers en onderzoekers die de vogel dan  in hun netten aantreffen met een genummerde pootring. Gisteren kreeg ik dan ook bericht terug van een jonge rietzanger die we op 24 juni 2019 hadden voorzien van een pootring.

Deze rietzanger is in 2020 nergens opgemerkt, ook niet op de ringplek, en werd op 25 augustus 2021 door een Spaanse vogelringer gecontroleerd in het plaatsje Villarquemado, ergens tussen Madrid en Valencia  aan de oostkant van Spanje. Op ruim 1478 km van de plek waar hij geringd werd. De rietzanger was al een mooi eind op weg naar Afrika dus. Uit onderzoek van de Spaanse  ringer bleek dat de vogel maar liefst 16,9 gram woog en een vetscore(volgens Busse) van 5 had.

Vetscore lijst van Busse zoals die door ringers wordt gebruikt  bij de controle van de vetscore van vogels.

Dus was deze rietzanger al weer flink op gewicht, mogelijk vlak voor vertrek gevangen, voor de volgende etappe naar zijn overwintergebied in Midden Afrika.  Bij wegtrek vetten de rietzangers zich snel op , soms binnen 1 a 2 dagen, om zo snel grote afstanden te kunnen afleggen.  Als je weet dat de jonge vogel op 24 juni 2019  rond 06:15 uur normaal een gewicht  had van 10,8 gram dan is  het gewicht van de vogel in Spanje beduidend hoger (toename 56%).  Het gewicht zegt dus iets over de conditie en toestand waarin de vogel op dat moment verkeerd. 

Zo was een andere rietzanger, een volwassen vrouw,  die we op 17 juni 2019 op Ringstation Rohel van een pootring hebben voorzien op 29 juli 2019 nog op het terrein Marswâl aanwezig met een gewicht van 12,3 gram (vetscore 4). Ook deze vogel werd in 2020 nergens gecontroleerd en werd  daarna op  20 augustus 2021  door een vogelringer van het Urdaibai Bird Center gecontroleerd te Bizkaia in  Spanje  aan de noord west kant van Spanje tussen San Sebastian en Bilbao, ruim 1234 km van Ringstation Rohel. Toen woog de rietzanger  op 20 augustus nog 11,8 gram met een vetscore van 5.  Vier dagen later, op 24 augustus 2021,  werd deze rietzanger nog eens gecontroleerd in dezelfde omgeving aldaar maar nu woog de vogel al 14,2 gram.  Het gewicht van de vogel tijdens  de controle van de ring kan dus tijdens hun trekperiode sterk wisselen en is mede afhankelijk van het moment van vangen/controleren en de duur wanneer een vogel aan het opvetten is. Het opvetten is sterk afhankelijk van het aanbod van het voedsel en de plaatselijke omstandigheden (weersinvloeden, etc.).

Foto © Tom Visbeek.

De rietzanger zingt nog zijn hoogste liet in de schaars achtergebleven (on)economische gebieden van de mens.

Deze opvet stations waar de rietzangers gebruik van maken kan dus van levensbelang zijn  en overal liggen tussen hun geboortegrond tot diep in Afrika. We moeten ons realiseren dat vogels OOK in Afrika als ze de terugweg naar hun geboortegrond moeten inzetten OOK  o.a. hun lichaam weer in conditie moeten brengen (o.a. opvetten) voor ze weer terug kunnen keren. Naast voedsel is ook nog eens de rui van het totale verenkleed in Afrika aan een vervangbeurt toe. OOK deze rui vergt  goed EN GEZOND voedsel want met een slecht verenkleed en onvoldoende vetreserve  redden ze de lange en gevaarlijke toch niet.  Ook andere Afrika-gangers zoals de boerenzwaluw, kleine karekiet en vele andere soorten hebben daar op een of andere manier mee te maken. Vogels hebben een gezond leefgebied nodig  en zijn daar sterk afhankelijk van om te overleven zowel in hun overwintergebied als in hun broedgebied waar ze jongen moeten verzorgen. 

De mens stelt zijn leefgebied vast in euro’s en territoriums die daaraan gebonden zijn en stelt het welzijn  van ieder individue daarvan afhankelijk. De natuur daarentegen heeft eigen  harde wetten en regels waar het economische aspect bij ontbreekt. Onze economische wetten en regelgeving zorgen ervoor dat de natuurlijk keuzes van de andere levende natuur keer op keer in een ander keuzemenu moment wordt veranderd om zo toch maar aan alle economische (rechten?) en voorwaarden te voldoen. Vogels hebben geen economische belangen en zijn sterk afhankelijk geworden van de mens.

Joure , 18 november 2021.

Jan de Jong. E.A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure. Tel. 0513-414788. E; j.d.jonglc@home.nl   

18-11-2021, 11:19 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Zeer late boerenzwaluwen zochten nog voedsel bij Joure.

Op 7 november kreeg ik van vogelwachter Tonny de Jong uit Joure een whatsapp binnen dat hij in Joure bij Skipsleat nog twee boerenzwaluwen zag die druk aan het voedsel zoeken waren boven de landerijen. Dergelijke meldingen van boerenzwaluwen zijn laat, doch bij zwakke winters treffen we het steeds vaker dat boerenzwaluwen nog laat doortrekken of zelfs proberen te overwinteren in ons land. Vaak sneuvelen ze alsnog als het vrij snel begint te vriezen. Hopelijk redden deze twee het nog en bereiken ze veilig hun overwintergebied. Heeft U ook late boerenzwaluwen zien doortrekken meldt het dan even door voor mijn nieuwsbrief die vanaf heden af en toe verschijnt voor correspondenten.

Foto © Archief Jan de Jong

Houtsnippen trekken door.

De laatste week komen er van tal van correspondenten berichten door dat ze een houtsnip in de tuin hadden of dat er een tegen de ruiten vloog.  Bij Ydwine van der Molen in Ureterp vloog er op 1 november een met een klap tegen de ruiten. Gelukkig  heeft de vogel de klap overleefd en kon die  nadat ie in een doos wat was bijgekomen weer zijn weg vervolgen. Ook bij Bart en Janny van den Berg in Goënga vloog op 5 november een houtsnip tegen de ruiten en bleef wat versuft zitten op de tegels.

Foto © Bart en Janny van den Berg

Op dezelfde dag melde Sieger Schotanus uit Bakhuizen me dat er in Zwolle bij zijn zoon ook een tegen de ruiten was gevlogen, helaas was die op slag dood. In Joure vloog op 7 november er bij Fam. Nolles ook een tegen de ruit die versuft bleef zitten. Veel houtsnippen waren tijdens de afgelopen week met zware mist in moeilijkheden. Tijdens de doortrek komen ze met weinig zicht naar beneden en komen op allerlei plekken terecht, soms midden in steden en dorpen in tuinen en parken. Ben benieuwd of deze soort ook op meer plekken  slachtoffer werd van de mist.

Sterke doortrek van koperwieken. 

Van Durk Visser uit Joure kreeg ik een melding dat er op 29 oktober in de Haulster bossen bij Ouwsterhaule  honderden koperwieken aanwezig waren.  De koperwiek komt niet alle winters in grote getale in de omgeving van Joure  voor. Toch konden we op Ringstation Rohel aan het Tjeukemeer merken dat er flink wat koperwieken aanwezig waren. Tussen  14 oktober en 3 november vingen en ringden we voor het Vogeltrekstation in Wageningen er maar liefst 131. een absoluut jaarrecord sinds 1985 toen we daar begonnen met Ringonderzoek op het Staatsbosbeheer terrein Marswâl. Op 3 november tijdens een plotseling opkomende mist werden er maar liefst 56 gevangen. De vogels bleven ondanks de mist maar komen. 

Foto © Jan de Jong

In Jelsum werd door Wim Hoogendam in Dekema State ook een slachtoffer aangetroffen op 6 november. Tijdens de mist zullen er zeker op meer plaatsen koperwieken en andere lijsterachtigen gesneuveld zijn. Vaak als vensterslachtoffer.

Andere waarnemingen.

Op 26 oktober zag  Trienke Dekker uit Langezwaag nog 2 vrouwtje zwartkop met bruine kopkapjes bij haar in de tuin. In sommige zachte winters  worden ze wel vaker gezien. Doch de aantallen zijn vaak maar gering. 

In Joure zag Lieuwe van Welie op 31 oktober  een groene specht aan de Boeyer. De soort komt steeds vaker voor in Friesland. Heeft ook al in Joure gebroed en is dit jaar ook gezien in Sint Nicolaasga. 

Op 24 oktober ontdekte  Remco Schraa in Tietjerk een zeldzame waterspreeuw en wist die op de foto vast te leggen. Dergelijke vogels zie je zelden , laat staan dat je ze ook nog op de foto kan zetten.

Foto © Remco Schraa

Op 4 november  kreeg ik van Eesge Westerhof uit Joure  een foto van een knobbelzwaan met een gele halsband toegestuurd. De vogel zwom ergens in een slootje langs het fietspad bij Akmarijp.

Op 3 november  vloog aan de Harddraverweg in dichte mist een bokje (snippensoort) tegen de vensterruiten zo meldde  Yfke de Hoog me. Na enige tijd rust kon de vogel weer zijn vrijheid worden gegeven. Naast houtsnippen dus ook andere trekkers die sneuvelen.

Op 4 november  zag Rob de Geus in Joure een ijsvogel  in Skipsleat. Eindelijk na  zo'n tijd toch weer 1 in Joure. 

In oktober zond Ger Boersma me een foto van 2 vreemde eenden die hij  in Stiens zag. Het bleken Zweedse eenden te zijn. Deze worden vaak in gevangenschap gehouden en ontsnappen wel eens.

Foto © Ger Boersma

 Heeft U ook een bijzondere waarneming of vondst gedaan laat het ons dan even weten.

Joure 7 november 2021.

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant.

Jan de Jong, Joure

0513-414788 of j.d.jonglc@home.nl 

07-11-2021, 16:52 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)