Natuurnieuws uit de eerste helft van augustus 2022.

door Jan de Jong.

01-08. Voor Friesland 1 zeldzame graszanger bij Ternaard buitendijks gezien (Marchel Stienstra, Jeroen Breidenbach en Jos Welbedacht). Vroeger noemden we hem de Waaierstaartrietzanger.

Foto © Jan Hendriks

23-08-2021. Graszanger in het Noord Brabantse Vught vastgelegd.

 Opmerking: Op 26-8-1972 werd de graszanger voor het eerst in ons land op de Noordwaard bij Makkum in Friesland waargenomen. In 1974 is in hetzelfde gebied een waarschijnlijk broedgeval geweest (Kees Hermsen in Vogels in Friesland, deel 3, 1979, p.1216-1217). De graszanger is in ons land komen opzetten na de wat zwakkere winters. De Vogelatlas van Nederland (SOVON) geeft aan dat in 2013-2015 er zo’n 6-28 paar in ons land broeden, voornamelijk nog in Zeeland. Voor Friesland is het nog een zeldzame broedvogel.

De soort wordt de laatste jaren steeds vaker in Friesland gezien.

Enkele waarnemingen:

24-08-1995 Vlieland./19-07-1996 Fochteloerveen./22-08-1999 Noordwaard Makkum/05-06-2000 Vlieland/ 28-08-2020 Lauwersmeer en 17-06-2021 Fochteloo.   

Het moet niet uitgesloten worden dat de graszanger de afgelopen jaren mogelijk toch al in Friesland gebroed heeft.                                                      

02-08. In Leeuwarden zitten we avonds naar de bakken met geraniums op het balkon te zien, plotseling komt er een   glasvleugelpijlstaart vlinder die zijn lange roltong meerdere keren in de bloem steekt. Voor ons een apart en onbekend gezicht. Opvallend waren de vier doorzichtige vleugels van deze vlinder (Doeke en Tine Plantinga, Leeuwarden).

Foto © Anne S.

27-07-2022.  Glasvleugelpijlstaart vlinders vallen op door hun doorzichtige vleugels. In Friesland zijn ze dit jaar gezien te; Hoornsterzwaag, Delleboersterheide, Katlijk, Jubbega, Ureterp, Bakkeveen, Pauwenburg, Oldeberkoop, Oudehaske, Easterskar Sintjohannesga, Terschelling en Vlieland. En nu ook in Leeuwarden dus. 

03-08. In IJlst om 13.30 uur 2 zeearenden gespot boven ons huis aan de Ylostinslaan, 1 vloog/zweefde erg laag, met de verrekijker konden we ze heel mooi bekijken! (Jan en Hannie Haven, IJlst).

Ik heb bij ons huis in Oldeouwer een ouderpaar knobbelzwaan met 7 jongen waarvan er twee vrij donkergrijs zijn en vijf wit (Fokke Stastra, Oldeouwer).

Foto © Fokke Stastra, Oldeouwer.

26-07-2022. Ouderpaar met zeven jongen in ganzenpas naar het water. 

Vanuit Gelselaar-Zuid in de Achterhoek in Gelderland een berichtje over de boerenzwaluw. Ik herken dit jaar het laat terugkomen van de boerenzwaluwen en dat er minder zijn. Ik heb twee schuurtjes waarin ze graag nestelen. Een paar heeft begin juli een nieuw nest hoog in de nok gemaakt. De kuikens zijn nu uit het ei en ik verwacht nog 1 à 2 weken, voordat ze uitvliegen. Op de plek waar de meeste paren zich bevinden zijn toch aardig wat broedsels groot geworden. Ik schat nu in toch zo’n vier nestjes met jongen. Ik kan dit jaar moeilijk constateren of het een eerste of tweede leg is. Vandaag vond ik opnieuw en tot mijn verrassing een leeg eierdopje. Teken dat er opnieuw jongen zijn. Ik schat in dat dit nest goede kans heeft om groot te worden en de jongen ook naar het zuiden zullen trekken. De Achterhoek is ook dit jaar kurkdroog en ik merk dat de insectendruk niet zo hoog is. Wonderlijk dat de boerenzwaluwen bij ons toch voldoende voedsel vinden om hun jongen groot te brengen. 

In Tijnje naast de 2 paren boerenzwaluw die ieder 2 legsels hebben grootgebracht vandaag een derde nestje boerenzwaluw in de stal met nog heel kleine, kale piepende jongen. Gisteren zaten de (uitgevlogen) families van in totaal zo'n 25 boerenzwaluwen al kwetterend op en rond de bogen van de tunnelkas alhier. Daar komen er dus nog zo'n 5 bij, dus de 'oogst' is hier bepaald niet slecht! (Annemarie van Garderen, Tijnje). 

04-08. Het zijn wel geen vogels, maar er kwamen deze week bij ons in Terkaple een hele familie wezel onder de veranda vandaan. Ze liepen in en uit, mooi gezicht (Jurjen van der Meer, Terkaple).

Foto © Jurjen van der Meer, Terkaple

30-07-2022. Een wezel kijkt nieuwsgierig op de veranda of er wat te halen is. 

Zwaluwen staan deze week centraal. Over miskleur bij de boerenzwaluw heb ik niets te melden, maar wel over de gierzwaluw. Ik miste iets op donderdagavond 4 augustus de gierzwaluwen toen ik bij een heerlijke zomertemperatuur achter in de tuin in Sneek op het terras zat en spiedend omhoogkeek. Van de ene dag op de andere waren ze verdwenen. Meteen moest ik weer denken aan een voorval zo’n dikke 50 jaar geleden. Mijn overbuurman – Dirk Westra – was amateur-ringer (later beroeps bij het Vogeltrekstation Arnhem) en kwam op het lumineuze idee om te proberen gierzwaluwen bij de Houkesloot te vangen met een (vis)schepnet! De gierzwaluwen jakkerden daar met hoge snelheid door de wolken eendagsvliegjes die laag boven het riet hingen. Verstopt achter de rietkraag staken we af en toe – meestal op goed geluk – het schepnet omhoog. Veel succes hadden we niet, maar in Cees van Elven z’n net knalde toch een gierzwaluw. Het beestje mankeerde niets, kreeg een ring om en werd de lucht ingegooid (van de grond opvliegen lukt ze niet). Ik kan me nog herinneren, dat de bek en omgeving onder de eendagsvliegjes zaten. Het is bijna wel zeker, dat dit de enige gierzwaluw is die met een schepnet gevangen is (Jacob Bos, Sneek). Opmerking; Ben benieuwd wanneer de gierzwaluwen in U woonplaats plotseling verdwenen waren. 

Na een vijfdaags bezoek aan het haventje aan de Sânmar, achter Gaastmeer helaas geen broedgevallen van de boerenzwaluw meer aanwezig onder de steigers aldaar.  De wilgensingel achter het haventje, die is echter jaarlijks in drie delen gekapt, als maatregel van de Skriezekrytte Idzega, tegen predatie weidevogels door nestelende roofvogels (Feyte Terpstra, Heeg). 

05-08. Vanmiddag zag ik een groepje van tien grote lijsters op De Hoorn, dat is het westelijke deel van de Delleboersterheide. De vogels zullen op trek zijn geweest (Bauke Sienema, Heerenveen). In Leeuwarden 1 jonge zwarte roodstaart in de tuin (Jitty en Bert van Wijk).

06-08. In het Lauwersmeer 1 grauwe klauwier (Klaas Schepers).  In Fochteloerveen 1 grauwe klauwier. (Gert Snijders). Opmerking; De waarnemingen van deze soort nemen de laatste jaren sterk toe. Mede door het gebruik van veel goede kamera’s worden ze door vogelfotograven meer gespot. 

Foto © Gert Snijders.

06-08-2022. De grauwe klauwier wordt steeds meer gezien in Friesland. 

07-08. Bij Twijzelermieden 1 boomvalk (Lieuwe de Haan). In Terkaple nog een houtduif die vanmorgen nog 1 ei legde (Jurjen van der Meer). Achter de woning in de Dorpsvaart te Vrouwenparochie 1 ijsvogel gezien (Ruurd Tadema). Op 20 mei 2022 zag ik een miskleur rosse grutto tussen een groepje soortgenoten bij de Ballumerbocht op Ameland (Taeke Roosjen). Opmerking; Bij deze soort zie je zelden kleurafwijkingen.

Foto © Teake Roosjen

20-5-2022. Miskleur rosse grutto aan de kust gezien op Ameland. 

08-08. Bij Westhoek aan Wadkant 1 waterrietzanger gezien (Jeroen Breidenbach, Merel Zweemer, Andries Zijlstra en Jan Bijlsma). 

09-08. Op Terschelling bij Groenplak 1 nachtzwaluw (Vincent Kalkman). In de Houtwiel bij Feanwâlden 2 groenpootruiters (Wiebe Sjoerd van der Veen). Op Vlieland 1 groenpootruiter (Thije de Jong).

10-08. Bij Goingarijp aan het begin van Lykvaart/Scheensloot 1 roerdomp in paalhouding langs de rietzoom (Johan van der Sluijs).

11-08. Bij Ezumakeeg in Lauwersmeer 7 reuzensterns (Kees Bode).  Bij Harlingen (Plasjes N31) 2 reuzenstern gezien (Dick Pruiksma). In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 visarend (Gerrit Woudstra). 

12-08. Te Bakkeveen 5 kruisbek (Koert Scholten).

13-08. Vangst van een waterrietzanger in polder de Krûsbrekken bij Sibrandabuorren (Johannes Ruurd Fokkens).

14-08. Twee ijsvogel te Drachten (Fam. Nijboer). In Menaam (Menaldum) kwam de kat met een olifantsrups (vlinder Groot Avondrood) binnen (Oane Baarda).

15-08. Aan de noordoever van het Tjeukemeer 1 waterrietzanger met geluid gevangen en geringd door aspirant ringer in opleiding Gerard Westerhuis (Ringgroep Rohel).

Foto © Gerard Westerhuis

15-08-2022. Aan de Noordoever van het Tjeukemeer 1 waterrietzanger gevangen en geringd. Dit is tot op heden de 4^e waterrietzanger die op Ringstation Rohel gevangen is (1985-2022). Een van de twee vogels die op 11-8-2021gevangen werd is na 15 dagen al gecontroleerd in Villeton in Frankrijk op 1032 km. 

Tot zover deze Nieuwsbrief 21.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik niet alle binnengekomen meldingen opnemen.

 Voor velen is de vakantie alweer voorbij, voor anderen begint ie pas.  Mocht U tijdens de vakantie bijzondere waarnemingen/vondsten hebben gedaan dan horen we het graag. Veel vogelsoorten zijn al op trek of staan op het punt om te vertrekken.   Er is veel te ontdekken in de natuur. Meldingen voor de Nieuwsbrief 22 graag vóór 1 september 2022.

19 augustus 2022.

Jan de Jong, Joure

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

19-08-2022, 08:34 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Natuurnieuws uit de tweede helft van juli 2022

15-07. Op 13 juli zag ik in het Aekingerzand een tapuit met kleurringen en kon er een foto van maken. De vogel droeg aan de linker poot een gele en een blauwe kleurring en aan de rechter poot een aluminium ring en een gele kleuring. Ben benieuwd waar ie weg komt (Ytsje Dijkstra, Lemmer).

Opmerking; Heb navraag gedaan bij Frank Majoor van SOVON en werd doorverwezen naar ringer Stef Waasdorp. Uit navraag bleek dat de tapuit als nestjong geringd is in hetzelfde Aekingerzand op 21 mei 2021 met aluminium ring en kleurringen. In het nest zaten toen vijf jongen. Op 13 juli 2022 werd deze vogel met kleurringen door Ytsje Dijkstra binnen enkele honderden meters van de geboorteplek gezien. Volgens de ringer Stef Waasdorp had deze vogel op moment van de foto net uitgevlogen jongen van het 2^e broedsel.

Foto © Ytsje Dijkstra.

13-07-2022. Een tapuit met kleurring zat in het Aekingerzand waakzaam te wezen.

16-07. Bij de Spokeplas te Noordwolde 1 oeverloper waargenomen (Bauke Sienema, Heerenveen). In Augsbuurt (Uitland) 1 oehoe (Jellie van Lune). In Bakhuizen een jonge appelvink (Peter van Beek).

17-07. In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 witgatje (Johannes en Gea Koster). In Lauwersmeer 1 draaihals gezien (Jan Doevendans). Op de ringplek Zurich- Viaduct 1 jonge sijs gevangen en geringd (VRS Franeker). Twee zwarte ooievaar boven de Drait in Drachten (Rommert Cazemier en Rudi Offereins). Bij Beetsterzwaag 1 zwarte ooievaar overvliegend (Joost Vogelzang).

In het Easterskar 1 jonge waterral waargenomen (Albertje Alkema ten Hoeve). Opmerking; Op 19 juli 2022 kon Albertje Alkema ten Hoeve een mooie foto maken van deze nog jonge waterral in het Easterskar bij Sintjohannesga.

Foto © Albertje Alkema-ten Hoeve, Ouwsterhaule.

19-07-2022. Mooie foto van een jonge waterral in het Easterskar. Zo zie je ze niet zo vaak!

18-07. Twee zwarte ooievaar overvliegend bij Duurswoudsterheide (Martin Manson). Aan de Kustweg in Lauwersmeer tijdens trektelling twee lachstern al roepend overvliegend naar zuid (Ton Bot). Boven het Forumerbos op Terschelling 4 zwarte ooievaar overvliegend. De vogel werden door andere vogelaars ook al op 17 juli daar gezien.

19-07.  De “bonte” merel is op 15 juni, 26 juni,6 juli, 7 juli en 13 juli nog ons in Stiens achter in de tuin gezien (Gerard Mast).

Foto © Gerard Mast.

29 april 2022. In Stiens een miskleur merel(mannetje) met gele snavel en dip zwarte staart in de tuin.

Deze sperwer man vermaakte zich op 19 juli uitstekend bij onze vijver. Wij wonen al jaren aan het natuurgebied in Harlingen, en zien regelmatig veel verschillende vogels, maar nooit eerder in onze tuin. Het was ook eerder niet zo warm. We genoten van het prachtige schouwspel (Maria van Sterkenburg).

Foto © Maria Sterkenburg

19-07-2022. Een volwassen mannetje sperwer vermaakt zich op een zeer warme dag bij de vijver van Maria Sterkenburg in Harlingen.

20-07. Te Noardburgum 1 koekoek (Jeffrey Huizenga).  In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 grote grijze snip gefotografeerd (Arjan Dwarshuis en vele andere).

21-07. In de Merksen bij Siegerswoude 1 roepende kwartel (Koert Scholten). In Lauwersmeer 1 overvliegende kwartel bij Hoek van de Bant (Jeroen Breidenbach).

22-07. In Wijnjeterperschar 1 alarmerende boompieper (Marlies). Op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer in Staatsbosbeheer gebied Marswâl 1 boompieper geringd (Gerard Westerhuis e.a. van de Ringgroep Rohel). Tijdens een fietstochtje op de Griene Dyk aan westkant Sneekermeer 1 miskleur boerenzwaluw, leek me een jonge ongeringd (Dick Pruiksma).

Foto © Dick Pruiksma, Sneek.

22-07-2022. De miskleur boerenzwaluw samen met twee normaal gekleurde jonge vogels op een stek langs de Griene Dyk aan de westkant van het Sneekermeer.

23-07.Jonge boerenzwaluwen dralen nog even samen op draadjes tussen de balken op de delle in het Gelderse Gelselaar in de Achterhoek. Een aantal vloog al buiten, waar verkwikkende regen de afgelopen nacht verfrissend werk heeft gedaan. Maar rond half acht zijn de meeste vogels weer teruggekeerd en heerst er weer even rust op de draadjes. De dag is nog lang. Tijdens de zeer warme dagen deze week vertoefden de jonge vogels ook vaak op de koele delle, om tegen de avond weer op jacht te gaan naar insecten en hun gezamenlijke dans uit te voeren aan de blauwe hemel (Arend Heideman, Gelselaar).

Foto © Arend Heideman, Gelselaar.

23-07-2022. Gespannen draden op de broedplek geven een rustpunt voor de pas uitgevlogen jonge boerenzwaluwen. 

24-07. In Feinsum in de nacht diverse roepende jonge ransuil in bomen rondom huis (Hielke de Groot). In het Easterskar 1 boompieper (Johannes en Gea Koster).

25-07. Drie reuzenstern in een plas dras gebiedje aan de Liemdyk in Easterskar bij Sint Johannesga(Bauke Sienema, Heerenveen). Aan de westkant van het Sneekermeer is al twee weken een boerenzwaluw met afwijkende kleur aanwezig. Vandaag kon ik hem eindelijk goed op de foto krijgen (Gerda Bijker -Bos, Sneek). Opmerking; Het blijkt inmiddels (1 augustus) dat deze vogel NIET geringd is aldus Gerda Bijker-Bos en dus waarschijnlijk niet afkomstig is uit de paardenstal in Tijnje waar in 2020 zeker zes jongen door mij zijn geringd. Weet iemand ook uit welke schuur/stal deze boerenzwaluw uit de omgeving van Sneek komt? Mogelijk dat daar dan meerdere afwijkingen kunnen worden ontdekt (met name bij late tweede legsels). De kans is groot dat deze vogel uit de directe omgeving komt!

Foto © Gerda Bijker-Bos, Sneek

25-07-2022.  Opvallend miskleur boerenzwaluw (kleurmutatie “Brown”) liet zich op een hek fotograferen aan de westkant van het Sneekermeer.

26-07. Aan de Reling in Joure (buurt Skipsleat) al sinds 1 week een zingende nachtegaal (Bertus en Tineke Rijpkema).

27-07. In de Lendevallei, Driessenpolder 1 purperreiger overvliegend (Tom Jager/Hiele Lootsma). In de Grootte Sint Johannesgaaster polder 1 purperreiger gevangen (Frank van Gessele).

28-07. Op Schiermonnikoog bij jachthaven 20 regenwulp (Wouter van der Ham). Bij het Fochteloerveen 1 zwarte ooievaar (Tonny Kamminga). In Fogelsanghstate te Veenklooster 2 ijsvogel (Kees Bode). Aan de Tjeukemeer oever bij Rohel 1 purperreiger overvliegend en landend bij kanaal (leden Ringgroep Rohel).

29-07.Twee boompieper te Beetsterzwaag (Anne van der Wal). Het gaat niet goed met de boerenzwaluwen die bij ons broeden. Tot nu toe zijn er nog maar 12 uitgevlogen en er wordt (nog) niet voor de 2^de keer gebroed. Wij hebben dit jaar ook bedroevend weinig insecten (Adrienne Jonker, Appelscha).

30-07. Wij fietsten vanmiddag van Húns (Huins) naar Hatsum (onder Dronrijp), boven een stuk weiland zagen we veel boerenzwaluwen vliegen wat op zich niet bijzonder was natuurlijk, wat wij wel apart vonden dat er een geheel witte boerenzwaluw tussen vloog (Oane Baarda, Menaam). Opmerking: Zou het mogelijk om de miskleur kunnen gaan die ook al een tijdje bij Sneek is gezien?

In de Tijnje zijn beide nesten van de boerenzwaluw succesvol uitgevlogen (2 x4 jongen). Op dit moment zijn de boerenzwaluwen afwezig, dus mogelijk geen tweede legsel. Nog wel 3 nesten van de huiszwaluw, jongen zijn nog niet uitgevlogen (Koos en Corrie Willemsen). Zeldzame woestijnplevier gezien en gefotografeerd bij Ferwerd Buitendijks (Sietse Bernardus, Joure). Ook door veel andere waarnemers vastgesteld en gefotografeerd.

Foto © Sietse Bernardus, Joure.

30-07-2022. Een mannetje woestijnplevier gezien in Friesland bij Ferwerd. Waarschijnlijk dezelfde vogel die in ons land van 22 juli t/m 29 juli op Texel is gezien.

 31-07.Bij Holwerd 15 regenwulp (Jeroen Breidenbach). Bij het Swin te Elahuizen 16 regenwulp (Libbe Zijlstra). In het Oosterschar 1 ijsvogel (Martine Huisman/Dirk van Doorn).

Tot zover deze Nieuwsbrief 20.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik niet alle binnengekomen meldingen opnemen.

 Veel vogellaars gaan op vakantie (nu kan het weer), soms ook ver weg. Mocht U tijdens vakantie of gewoon in die perioden bijzondere waarnemingen/vondsten doen dan horen we het graag. Het zijn ook de maanden dat veel vogelsoorten al op trek gaan.  Er is veel te ontdekken in de natuur. Meldingen voor de Nieuwsbrief 21 graag vóór 16 augustus 2022.

5 augustus 2022.

Jan de Jong, Joure

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

05-08-2022, 15:13 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)