Art . Nr . 81 . b , 

                              Het  Dier

  Welk  dier  het  ook  zijn  zal , dat  we  willen  uitbeelden , huisdier  of  niet , men  zal  zich  hierbij  aan  een  dwingende  verplichting  moeten  onderwerpen , die  men  kan  ontlopen , op  straffe , tot  onbeduidend , werk  veroordeeld  te  worden .  Deze  bestaat  in  de  noodzakelijkheid  van  het  beest  een  bouw  te  geven , die  geheel  in  overeenstemming  is  met  zijn  anatomie  en  zijn  geaardheid .  De  vacht  van  een  hond  of  van  een  kat , hoe  dik  die  ook  zijn  kan , doet  de  anatomische  vormen  niet  verdwijnen ;  hij  verzacht  deze  slechte  enigermate .  Zij  blijven  voelbaar  dank  zij  de  glimplekken  op  de  pels  van  een  roofdier , de  huid  van  een  paard  of  de  pluimage  van  een  vogel .  Nu  beschikt  men  bij  de  aquarel  niet  over  dezelfde  uitdrukkingsmogelijkheden  als  bij  de  olieverf ;  zo  staat  waterverf  b.v.  geen  vette  empatementen  toe .  Het  is  door  een  spel  van  kleuren  en  waarden  dat  we  de  bouw  moeten  uitdrukken , terwijl  de  musculatuur , het  spierenstelsel , van  het  dier , onder  invloed  van  het  licht , glimmingen  zal  veroorzaken  en  de  lijnwerking  van  de  huid  zal  wijzigen  naar  gelang  de  houdingen  om  zijn  anatomische  verschijning  kenbaar  te  maken .    
   Fig . 23  toon  je  de  tekening , die  voorafgaat  aan  de  uitvoering  van  de  aquarel  zoals  afgebeeld  op  fig . 24 .

  
 

Art . Nr . 80 . a ,

                                          Bloemen

  Waarin  schuilt  de  bijzondere  aantrekkingskracht  van  bloemen  voor  de  ogen  van  een  schilder  ?   Waardoor  wordt  hij  het  meest  geprikkeld  ?   Het  antwoord  is  niet  moeilijk ;  het  is  in  de  eerste  plaats  de  kleur , die  het  voorwerp  van  zijn  picturale  bemoeiingen  zal  zijn .  Het  is  aan  de  weergave  van  de  kleur  dat  hij  zijn  oplettendheid  en  zorg  zal  geven , om  er  de  fijnheid , de  uitzonderlijkheid , de  schittering  en  de  harmonie  van  uit  te  drukken . 
  Eerder  spraken  we  over  de  noodzakelijkheid  om  het  palet  aan  te  passen aan  de  aard  van  het  uit  te  beelden  onderwerp .  Wat  de  bloem  kenmerkt  is  de  licht-  de  fris-  de  levendigheid  en  de  straling  van  zijn  coloriet .  Men  moet  dus  de  beschikking  hebben  over  doorschijnende  en  heldere  kleuren , die  zo  dicht  mogelijk  de  tonen , of  hun  samenstellingen , van  de  bloemen  zelf  benaderen , teneinde  niet  hun  frisheid  te  ontnemen  door  te  ingewikkelde  mengsels .
  Zonder  dat  hierbij  iets  dwingend  voorgeschreven  is  -  we  zeiden  reeds  waarom  -   volgen  hieronder  de  kleuren , die  je  kunt  toevoegen  aan  de  reeds  aanwezige , voor  het  schilderen  van  bloemen  :  aureoline , dat  een  zeer  helder  goudgeel  -   gele  alizarine , dat  doorzichtiger  is  dan  andere  gelen , vooral  in  verbinding  met  blauwen  voor  het  verkrijgen  van  zeer  warme  en , natuurlijk , transpante  groenen  -  indisch  geel , zeer  mooie  en  vrij  doorschijnende  kleur  -  rose  kraplak , dat  fijnere  rose  tonen  maakt  dan  het  gewone  kraplak  -  Kraplak  roodbruin , zeer  warme  bruinachtige  lak  die  evenals  de  voorgaande  kleuren , langzaam  droogt  en  daardoor  een 
" nat "  werken  mogelijk  maakt  --   Chinees  geel , waarmee  men  groenen  maakt , die  niet  "  zwaar  "  zijn   -   saffierblauw , dat ,  samen  met  gelen , zeer  zuivere  groenen  geeft  -  robijnrood , zeer  helder  -  cobaltviolet , ietwat  zwaar , maar  kleursterk  en  levendig .  
  Een  met  smaak  samengesteld  boeket  zal  een  ideaal  motief  vormen .  Natuurlijk  speelt  de  opstelling  van  de  bloemen  en  het  lijnenspel , dat  dit  tot  gevolg  heeft , een ,  zoniet  overwegende , dan  toch  zeer  voorname  rol  en  dit  nu  behoort  tot  de  kunst  van  de  compositie .  

  Laten  we  in  verband  met  deze  studie  enkele  beginselen  in  herinnering  brengen , die  hun  waarde  ook  op  andere  terreinen  hebben .  Het  is  nodig  dat  een  achtergrond  in  het  geheel  van  de  compositie  meespeelt  en  voor  bloemen , zoals  voor  stillevens , is  het  gewenst  om  op  enige  afstand  achter  het  model  een  scherm  te  plaatsen , dat  kan  bestaan  uit  een  gekleurd  vel  papier  of  een  lap  stof , waarvan  de  toon  of   tonen  terzelfdertijd  in  harmonie  zijn  met  en  gunstig  afsteken  tegen  de  kleuren  van  het  onderwerp .  Deze  achtergrond  mag , wel  te  verstaan , na  de  voltooiing  van  de  aquarel , niet  op  de  voorgrond  dringen  ten  koste  van  het  eigenlijke  motief .  In  sommige  gevallen  wordt  de  achtergrond  het  eerst  aangebracht , in  andere  het  laatst ;  dit  hangt  geheel  af  van  de  tonen  van  het  onderwerp  in  kwestie .  In  ieder  geval  moeten  de  tint  of  tinten , die  hij  bevat , snel  met  een  dikke , goed  gevulde  penseel  worden  opgezet .  Als  de  uitsparingen  tijdrovend  mochten  zijn  als  gevolg  van  hun  " uitgeknipte "  vormen , bevochtig  dan  eerst  het  papier  op  de  wijze , die  we  al  vermeld  hebben .  Overigens  is  het  niet  altijd  noodzakelijk  om  het  gehele  terrein  van  het  motief  zorgvuldig  uit  te  sparen .  Zekere  gedeelten  ervan  kunnen  de  tint  van  de  achtergrond  krijgen , indien  deze  niet  een  slechte  invloed  gaat  uitoefenen  op  de  kleuren  die , er  later  overheen  komen .  Een  groen  schaduwtoon , bijvoorbeeld , kan  wel  geplaatst  worden  over  een  grijze  achtergrond , die  natuurlijk  het  heldere  groen  van  verlichte  bladeren  onherroepelijk  zou  bederven .  Vaak  kleurt  men  de  gehele  achtergrond  met  een  lichte  tint , die  dan  later  weer  herzien  wordt  met  een  zwaardere , ofwel   " droog " , ofwel  " nat "  werkend .  Denkt  in  dit  verband  aan , wat  we  gezegd  hebben  naar  aanleiding  van  versterkte  en  verzwakte  tinten . 

  Observeer  en  schilder  niet  van  te  dichtbij : 
laten  we  nog  eens  herhalen  dat  een  aquarel  synthese  moet  zijn , hetgeen  inhoudt  dat  men  een  keuze , een  selectie  moet  maken  van  de  wezensbestanddelen  van  het  model , voor  wat  betreft  hun  karakter , hun  stijl  en  hun  kleur .  Om  deze  keuze  te  kunnen  maken , moet  men  er  niet  met  zijn  neus  op  zitten . 

  De  moeilijkheid  van  de  uit  te  voeren  onderwerpen  dient  geleidelijk  aan  vergroot  te  worden .  Pak  in  het  begin  eenvoudige  onderwerpen  aan , vooral  waar  het  bloemen  betreft .  Deze  immers  zijn  onderhevig  aan  veranderingen , al  zijn  deze  met  het  oog  niet  te  volgen .  In  water  geplaatst , gaan  zij  zich  langzaam  aan  openen  ; de  aanblik  van  een  boeket  kan  van  het  begin  tot  het  eind  van  een  zitting  dusdanig  veranderen , dat  men  er  door  in  de  war  kan  raken .  Men  moet  dus  snel  tot  een  eindresultaat  kunnen  geraken ;  voordat  je  de  vaardigheid  verworven  hebt  om  ingewikkelde  onderwerpen  te  kunnen  uitvoeren , dient  je  zich  eerst  met  simpeler  modellen  bezig  te  houden .  Kies  hen  met  smaak  en  het  zal  hun  niet  aan  aantrekkelijkheid  ontbreken .

  Het  gevolg  van  een  en  ander  is  dat  de  totale  tijdsduur  van  een  complete  voltooiing  niet  meer  dan  drie  of  hoogsten  vier  uren  in  beslag  mag  nemen .  Overigens  zou  ook  de  vermoeidheid  een  woordje  gaan  meespreken , waardoor  de  arbeid  te  lijden  zou  hebben .  Probeer  niet  om  de  volgende  dag  weer  aan  uw  aquarel  te  willen  werken , want  het  model  zou  onherkenbaar  geworden  zijn .  Bewaar  hem  in  de  staat , waarin  hij  zich  bevindt , als  hij  niet  voltooid  zou  zijn  en  beschouw  hem  als  een  document , waarvan  het  maken  voor  u  een  nuttige  oefening  geweest  is . 

  Wij  zullen  nu  twee  verschillende  opvattingen  van  het  boeket  in  beschouwing  nemen ;  de  eerste  heeft  een  lichte  en  de  tweede  een  donkere  achtergrond . 

  De  schilder   RENEFER ,  wiens  heengaan  zozeer  betreurd  wordt  en  die  de  schepper  is  van  de  meeste  hier  afgebeelde  aquarellen , die  zo  opvallen  door  hun  vrije  wijze  van  uitvoering , hun  eerlijke  factuur  en  de  geest  van  vereenvoudiging , die  hen  beheerst , zal  je  nu  het  verloop  van  de  arbeid  beschrijven . 

                      Eerste  voorbeeld 

  We  hebben  een  boeket  samengesteld  van  pioenrozen  met  enkele  irissen  ( fig . 12 ) .  Het  rood  van  eerst  genoemden  wordt  versterkt  door  het  omliggende  groen  van  de  bladeren , dus  door  het  contrast  met  zijn  complementaire . 

  We  zijn  naar  gewoonte  te  werk  gegaan ,  maar , na  een  constructie , uitgevoerd  met  het  penseel  in  een  neutrale , zeer  zwakke , grijze  toon  ( fig . 10 ) , zouden  we  in  dit  geval  de  aquarel  hebben  kunnen  beginnen  en  voltooien  zonder  de  inschakeling  van  een  tweede  stadium  ( fig . 11 ) .  Het  onderwerp  staat  onder  een  stabiele  belichting  en  de  elementen , waaruit  het  is  gevormd , vertonen  duidelijk  uitgesproken  vormen .  Men  kan  dus  ieder  onderdeel  afzonderlijk  uitvoeren ; de  juistheid  van  de  waarden  wordt  bepaald  door  een  scherpe  waarneming  van  hun  betrekkelijke  intensiteit .  De  aquarel  kan  dus  beschouwd  worden  als  een  aaneenschakeling  van  " fragmenten " , die  zich  aan  elkaar  vasthechten  en  in  de  slotfase  behoeft  het  werk  slechts  met  zeer  weinig  aanvullende  toetsen  verrijkt  worden . 

                    Tweede   voorbeeld

  Hier  ( fig. 15 )  zien  we  een  tak  seringen  in  een  chinese  pot , tegen  een  donkere  achtergrond . 
  De  problemen  zijn  hier  wel  wat  groter  dan  bij  het  vorige  voorbeeld , zonder  dat  zij  daarom  de  leerling  behoeven  te  ontmoedigen . 
  Moeilijkheden  overwinnen  is  overigens  een  plicht  van  ieder , die  wat  wil  leren .  In  ons  geval  schuilt  deze  -  hetgeen  eigenaardig  mag  klinken   -   in  de  uitvoering  van  de  achtergrond .  Meer  dan  ooit  is  hier  het  gebruik  van  een  forse  penseel , die  rijkelijk  van  verf  is  voorzien , noodzakelijk .  Na  voltooiing  van  de  schets  ( fig. 13 ) ,  zoals  die  ook  gemaakt  is  voor  het  boeket  pioenen , wordt  de  toon  van  de  achtergrond  zeer  royaal  opgezet , bovenaan  te  beginnen  en  dan  geleidelijk  naar  beneden  werkend , waarbij  het  silhouet  van  bloemen  en  bladeren  natuurlijk  uitgespaard  blijft .  Tijdelijk  moesten  we  de  tint  links  boven  in  het  smalle  gedeelte  in  de  steek  laten  en  lieten  op  die  plaats  dan  ook  een  flinke  hoeveelheid  verf  achter , die  we  later  nog  nat  konden  aantreffen , toen  ons  penseel  die  verf  weer  nodig  had  om  hem  verder  naar  beneden  aan  de  linkerzijde  uit  te  strijken .  We  merken  hierbij  op , dat  we  de  achtergrond  aan  de  rechterzijde  evenim  achter  elkaar  van  boven  naar  beneden  hebben  voltooid , om  niet  de  kans  te  lopen  dat  in  die  tussentijd  de  verf  aan  de  linkerzijde  geheel  zou  opdrogen .  We  hebben  dus  ook  de  rechterkant  in  twee  étappes  uitgevoerd , daarbij  hetzelfde  systeem  volgend  als  aan  de  linker  kant , dus  ook  met  tijdelijke  achterlating  van een  hoeveelheid  verf , die  later weer  dienst  kon  doen .  Hiermede  werd  dus  een  groot  deel  van  het  papier  bedekt  en  we  vervolgden  met  het  gebladerte  op  te  zetten  in  een  groene  toon , die  overeenkomt  met  de  zwakste  waarden  en  die  nuances  kregen  volgens  het  gamma  van  warme  en  koele  groenen , dat  het  vertoont .  Terwijl  deze  groene  toon  nog  enigszins  vochtig  was , begonnen  we  dadelijk  met  de  groenen  van  sterke  en  van  middelwaarden , altijd  in  hun  eigen  nuances . 

  Het  wit  van  het  papier  blijft  uiteraad  altijd  gereseveerd  voor  de  bloemen  zelf , waarop  we  als  slotbewerking ,enkele  modulaties  van  zeer  lichte  waarde  plaatsen  van  veronees  groen , dat  lichtjes  gebroken  werd  met  kraplak . 
  Ook  moesten  de  vaas , het  palet  en  het  glas  met  het  penseel  nog  voltooid  worden , daarbij  steeds  van  de  lichtste  toon  uitgaande .
  Voor  het  aanbrengen  van  de  achtergrond , zou  het  papier  bevochtigd  kunnen  worden , maar  we  hebben  dit  werkstuk  op  droog papier  tot  stand  gebracht .

Art . Nr . 80 . a ,
Fig . 13 , 14  en  15 .  Aan  weerszijden , de  schets , en  het  tweede  stadium .
Ook  hier  in  het  midden  de  voltooide  arbeid .
De  achtergrond  vertoond  een  mooie , geleidelijk  verzwakte  toon , die  enigszins  trilt , als  gevolg  van  de  grotere  en  kleinere  verschillen  in  waarden , die  nochthans  dicht  bijeen  horen , bijvoorbeeld  in  het  bovenste  deel .  Onder  de  onderhavige  omstandigheden  moet  men  beurtelings  aan  de  linker -  en  aan  de  rechterzijde  werken , dus  door  telkens  een  stukje  van  de  achtergrond  onvoltooid  achter  te  laten , na  hem  goed  van  verf  voorzien  te  hebben .