Art . Nr . 82 .

                       Het  Landschap

   Het  is  onloochenbaar dat  op  dit  terrein  de  waterverf  heer  en  meester  is .  De  snelheid  van  de  uitvoering  en  het  vermogen , van  een  bekwaam  kunstenaar , om  in  één  enkele  zitting  het  karakteren  en  de  effecten  van  een  compleet  onderwerp  weer  te  geven , maken  deze  techniek  tot  een  bijzondere  waarde  voor  de  landschapschilder . 
  Meer  dan  ooit  echter  dient  hier  een  overvloedig  gebruik  van  water  de  voortdurende  aandacht  van  de  schilder  in  beslag  te  nemen .  In  de  open  lucht  voltrekt  de  indroging  zich  sneller  door  wind  en  warmte , en  een  " nat "  werken  is  in  dat  geval  dus  wel  geboden .
  Aangekomen  op  de  plaats  van  zijn  keuze , is  de  eerst  te  nemen  maatregel  om  zich  een  denkbeeld  te  vormen  over  de  tijdsduur  van  de  waargenomen  effecten .  Zullen  zij  lang  genoeg  duren  om  de  uitvoering  van  een  enigszins  doorgevoerde  aquarel  mogelijk  te  maken  ?   Of  zal  men  zich  tevreden  moeten  stellen  met  een  eenvoudige , snel  uitgevoerde  schets  ?   In  het  algemeen  gesproken  zou  men  kunnen  zeggen , zonder  dat  hierbij  vaste  wetten  gelden , dat  de  avondeffecten  kort  duren , die  van  de  ochtend  iets  langer  en  die  van  het  volle  daglicht  het  langst .  Om  de  beste  kansen  tot  slagen  te  hebben , zal  de  beginner  er  dus  goed  aan  doen  zijn  werk  in  de  buitenlucht  aan  te  vangen , als  de  zon  al  even  boven  de  horizon  te  zien  is . 
  In  ieder  geval  zal  men , alvorens  zich  aan  het werk  te  zetten , moeten  proberen  na  te  gaan  hoe  de  verdere  loop  van  de  zon  zal  zijn , teneinde  niet  het  risico  te  lopen  hem  op  een  gegeven  ogenblik  vlak  voor  zich  te  zien  of  hem  precies  in  de  rug  te  krijgen , waardoor  de  gewenste  effecten  geheel  verloren  zouden  gaan .  Het  effect  nu ,,  de  visuele  indruk , is  de  ziel  van  een  schilderij .  Een  kunstwerk  kan  geen  werkelijke  waarde  hebben  dan  door  een  goed  begrepen , goed  voelbaar  en  goed  uitgedrukt  effect .  Het  is  onverschillig  of  dit  een  effect  is  van  vorm , van  kleur , van  licht  of  van  schaduw , als  het  maar  pakkend  genoeg  is  om  indruk  te  maken . 
  Door  deze  vonk  zal  een  werk  tot  leven  gewekt  worden  en  laten  zien  dat  het  van  een  kunstenaar  afkomstig  is ;  ontbreekt  hij , dan  zal  het  werk , ondanks  een  zorgvuldige  uitvoering , van  onwaarde  zijn  uit  kunstzinnig  oogpunt , zo  heeft   FAGES   gezegd .

  Men  dient  in  een  aquarel  geen  al  te  donkere  effecten  na  te  streven .  Men  zou  dan  immers  de  tinten  met  zeer  veel  verf  moeten  aanmaken  en  daardoor  spoedig  in  ondoorschijnendheid  vervallen .  Maar  in  ieder  geval  is  het  nodig  -  hetgeen  volgt  uit  wat  we  zo  juist  gezegd  hebben  -  om  zich  er  op  toe  te  leggen  het  vereiste  effect  zo  goed  mogelijk  te  realiseren .  Wanneer  een  bepaald  plekje  je  op  het  eerste  oog  goed  bevalt , dan  heeft  je  er  de  verschillende  onderdeeltjes  nog  niet  van  gezien .  Het  zijn  ook  niet  die  onderdeeltjes  die  bij  u  een  aangename  sensatie  verwekken , maar  het  algemene  beeld  en  dat  is  dan  ook  hetgeen  je  dient  uit  te  beelden  en  niet  allerlei  kleinigheden .  
  Het  is  onvermijdelijk  dat  je  bij  uw  eerste  pogingen  niet  dit  resultaat  zult  bereiken  zonder  het  aanbrengen  van  verbeteringen  en  overschilderingen , die  de  frisheid  van  uw  werk  afbreuk  gaan  doen .  Daarover  behoeft  je  niet  te  treuren , mits  je  maar  geslaagd  bent  met  een  totale  indruk .  Van  lieverlede  zult  je  er  in  kunnen  slagen  om  een  zekere  doorzichtigheid  te  behouden , wanneer  je  geleerd  zult  hebben  om  meteen  de  gewenste  intensiteit  van  de  tinten  goed  te  beoordelen . 
  Nog  een  laatste  raad  inzake  uw  opstelling  buiten .  Overtuigt  je  er  zich  van  dat  je  niet  op  een  gegeven  moment  last  krijgt  van  de  weerkaatsing  van  een  sterk  verlicht  oppervlak .  Uw  ogen  zouden  daaronder  te  lijden  hebben  en  uw  werk  evenzeer . 
  Laten  we  enkele  onderwerpen  van  het  landschap  eens  nader  bekijken . 

  De  hemel .  -  De  hemel  is  niet  een  neerhangend  gordijn .  Hij  moet  meer  en  meer  naar  achteren  gaan , naarmate  hij  dichter  bij  de  horizon  is .  Het  is  niet  alleen  maar  door  het  afzwakken  van , bijvoorbeeld , een  blauwe  tint , dat  men  een  lucht  naar  achteren  kan  laten  verschuiven , men  maakt  hem  eenvoudig  steeds  lichter .  Daarbij  zal  dan  ook  een  beetje  grijs  te  pas  komen , dus  de  complementaire  van  de  gebruikte  toon . 

  Deze  verandering  van  toon , kan , wanneer hij  niet  in  het  oog  springt , niettemin  ( en  dat  niet  alleen  bij  luchten )  in  de  natuur  duidelijk  genoeg  worden  waargenomen  als  men  het  middelste  van  een  motief  met  een  dicht  bij  het  oog  geplaatste  wijsvinger  bedekt ;  in  horizontale  stand  voor  luchten  en  vlakten  en  in  vertikale  stand  voor  bomenrijen  en  bergen .  Wanneer  men  dan  de  delen  aan  weerzijden  van  de  vinger  goed  met  elkaar  vergelijkt , zal  men  de  toonverschillen  waarnemen . 

  Voor  bewolkte  luchten  brengt  je  in  praktijk  hetgeen  we  gezegd  hebben  over  het  werken  op  vochtig  papier  of  door  nat  in  nat  te  werken , bij  het  bereiken  van  de  verschillende  graden  van  kleurversmelting . 

  Vergezichten .  -  Ook  deze  zullen  meer  of  minder  nat  geschilderd  worden , naarmate  hun  grotere  of  minder  grote  vastheid ;  grijzen  zullen  er  onveranderlijk  bij  te  pas  komen . 
  Als  zij  lichter  zijn  dan  de  lucht , moet  de  kleur  van  deze  laatste  zich  duidelijk  aftekenen ;  als  zij  donkerder  zijn , moet  hun  kleur  enigszins  in  de  lucht  vervagen .  Als  lucht  en  bodem  aan  de  horizon  in  elkaar  overgaan , moeten  de  vergezichten  onmiddelijk  na  de  lucht  in  grijze  tonen  worden  weergegeven . 

  Bomen .  -   Het  moet  voldoende  zijn  om  hun  omtrekken  en  de  grote  kleurpartijen  goed  in  het  verband  van  hun  richting  en  toon  weer  te  geven ;  daarbij  moet  de  toets  aangepast  zijn  aan  de  aard  van  het  gebladerte  om  het  wezen  ervan  uit  te  drukken . 

  Schaduwen .  -   Daarin  zij  men  zeer  spaarzaam  met  détails . 

  Gebouwen .  -   Beginners  hebben  de  neiging  om  de  daken  en  gevels  te  " nieuw "  te  maken , waar  deze  toch  gewoonlijk  door  de  tand  des  tijds  zijn  aangetast .  Bekijk  hen  goed  en  maak  hen , zo  nodig  minder  helder .

  Hier  is  de  volgorde  van  het  afnemen  van  kracht  en  schaduwtonen : 
holtes  ( het  donkerst )  -  horizontale  schaduwen , zoals  o.a.  onder  daken  -  verticale  schaduwen  -  horizontale  slagschaduwen , helderder  naarmate  zij  de  invloed  van  een  lichtere  hemel  ondergaan .  Zelfs  de  donkerste  schaduwen  moeten  altijd  een  zekere  doorzichtigheid  behouden , men  moet  hen  dus  niet  " dicht  stoppen " . 

  Rookpluimen .  -  Leg  de  aquarel  plat  en  bevochtig  de  bewuste  plek , daarbij  iets  over  de  randen  gaand .  Nu  laat  men  een  toon  verdrinken , die  voldoende  sterk  is  op  het  uitgangspunt  van  de  rook  en  vanaf  dat  punt  steeds  lichter  wordt . 

  Voorgronden .  -   Kleur  en  kleurwaarden  zijn  hier , eveneens  elders , de  sleutel  tot  soliditeit ;  te  samen , wel  te  verstaan , met  de  juiste  wijze  van  toetsen  plaatsen .  Kleur  en  waarde  moeten  beoordeeld  worden  door  het  gehele  motief  te  bekijken  en  niet  onderdeel  voor  onderdeel .  In  de  dichtsbij  gelegen  plans  zorge  men  voor  een  grotere  helderheid  in  het  licht  en  een  grotere  kracht  in  de  schaduw .  Naar  mate  het  terrein  meer  naar  achteren  schuift , moeten  daarentegen  de  tonen  dichter  bij  elkaar  komen  te  liggen .
  Tergelijkertijd  moeten  ook  de  détails  verzacht  worden . 

  Waterpartijen .  -  Het  spreekt  vanzelf  dat  doorzichtigheid  hierbij  een  eerste  vereiste  is .  In  het  algemeen  moeten  weerspiegelingen , stellig  niet  " zwaarder "  maar  wel  van  een  iets  krachtiger  waarde  zijn  dan  de  voorwerpen  zelf ; hun  toon  moet  dus  een  weinig  " gedempt  "  worden .  Men  moet  daarbij  zeer  nat  en  krachtig  werken , om  na  droging  de  juiste  waarden  te  verkrijgen . 

  De  zee .  -  Deze  heeft  als  bijzonderheid  dat  zijn  diepste  blauw  zich  tegen  de  horizon  aan  bevindt .
  Zijn  tonen  wisselen  gewoonlijk  plaatselijk  af , hetzij  door  de  wind , hetzij  door  de  achtergrond .  Hierbij  moet  je  dan  ook  profijt  weten  te  trekken  van  wat  we  gezegd  hebben  over  tinten , die  afwisselingen  in  hun  coloriet  vertonen . 
  De  penseelstreken , waarmee  men  de  golven  zal  weergeven , moeten  horizontaal  zijn  in  de  verte  en  meer  hol  gebogen  naarmate  men  de  voorgrond  nadert .

  Eveneens  in  het  algemeen  sprekend , zullen  de  toetsen  van  de  weerspiegelingen , evenals  de  golven  een  grotere  beweging  bezitten  bij  een  golvende  zee  dan  op  zeer  kalm  water .  Tracht  ook  de  lichtlijnen  uit  te  sparen , die  de  lucht  weerkaatsen . 

  Figuren .  -   Deze  zijn  van  ondergeschikte betekenis , behandeld  hen  dus  zeer  eenvoudig  ( behalve , natuurlijk  wanneer  zij  de  hoofdfiguren  van  de  aquarel  zijn ) .  Plaats  hen  bij  voorkeur  niet  op  de  voorgrond , waar  zij  te  veel  aandacht  zouden  trekken  ten  koste  van  het  onderwerp , in  zijn  totaliteit  beschouwd .
  Spaar  hun  omtrekken  uit  als  zij  licht  tegen  de  omgeving  afsteken . 

  We  gaan  thans  enkele  voorbeelden  van  verschillende  technische  uitvoering  in  beschouwing  nemen , want  het  wil  niet  onze bedoeling  zijn  om  je  één  bepaalde  werkwijze  op  te  dringen .  Waar  talent , schept  behagen  in  verscheidenheid .  Maar  toch  willen  we  je  steeds  blijven  aanraden  om  de  constructietekening  goed  te  verzorgen  en  hem  duidelijk  en  met  toewijding  tot  stand  te  brengen . 

Art . Nr . 81 . b , 

                              Het  Dier

  Welk  dier  het  ook  zijn  zal , dat  we  willen  uitbeelden , huisdier  of  niet , men  zal  zich  hierbij  aan  een  dwingende  verplichting  moeten  onderwerpen , die  men  kan  ontlopen , op  straffe , tot  onbeduidend , werk  veroordeeld  te  worden .  Deze  bestaat  in  de  noodzakelijkheid  van  het  beest  een  bouw  te  geven , die  geheel  in  overeenstemming  is  met  zijn  anatomie  en  zijn  geaardheid .  De  vacht  van  een  hond  of  van  een  kat , hoe  dik  die  ook  zijn  kan , doet  de  anatomische  vormen  niet  verdwijnen ;  hij  verzacht  deze  slechte  enigermate .  Zij  blijven  voelbaar  dank  zij  de  glimplekken  op  de  pels  van  een  roofdier , de  huid  van  een  paard  of  de  pluimage  van  een  vogel .  Nu  beschikt  men  bij  de  aquarel  niet  over  dezelfde  uitdrukkingsmogelijkheden  als  bij  de  olieverf ;  zo  staat  waterverf  b.v.  geen  vette  empatementen  toe .  Het  is  door  een  spel  van  kleuren  en  waarden  dat  we  de  bouw  moeten  uitdrukken , terwijl  de  musculatuur , het  spierenstelsel , van  het  dier , onder  invloed  van  het  licht , glimmingen  zal  veroorzaken  en  de  lijnwerking  van  de  huid  zal  wijzigen  naar  gelang  de  houdingen  om  zijn  anatomische  verschijning  kenbaar  te  maken .    
   Fig . 23  toon  je  de  tekening , die  voorafgaat  aan  de  uitvoering  van  de  aquarel  zoals  afgebeeld  op  fig . 24 .

  
 

Art . Nr . 80 . a ,

                                          Bloemen

  Waarin  schuilt  de  bijzondere  aantrekkingskracht  van  bloemen  voor  de  ogen  van  een  schilder  ?   Waardoor  wordt  hij  het  meest  geprikkeld  ?   Het  antwoord  is  niet  moeilijk ;  het  is  in  de  eerste  plaats  de  kleur , die  het  voorwerp  van  zijn  picturale  bemoeiingen  zal  zijn .  Het  is  aan  de  weergave  van  de  kleur  dat  hij  zijn  oplettendheid  en  zorg  zal  geven , om  er  de  fijnheid , de  uitzonderlijkheid , de  schittering  en  de  harmonie  van  uit  te  drukken . 
  Eerder  spraken  we  over  de  noodzakelijkheid  om  het  palet  aan  te  passen aan  de  aard  van  het  uit  te  beelden  onderwerp .  Wat  de  bloem  kenmerkt  is  de  licht-  de  fris-  de  levendigheid  en  de  straling  van  zijn  coloriet .  Men  moet  dus  de  beschikking  hebben  over  doorschijnende  en  heldere  kleuren , die  zo  dicht  mogelijk  de  tonen , of  hun  samenstellingen , van  de  bloemen  zelf  benaderen , teneinde  niet  hun  frisheid  te  ontnemen  door  te  ingewikkelde  mengsels .
  Zonder  dat  hierbij  iets  dwingend  voorgeschreven  is  -  we  zeiden  reeds  waarom  -   volgen  hieronder  de  kleuren , die  je  kunt  toevoegen  aan  de  reeds  aanwezige , voor  het  schilderen  van  bloemen  :  aureoline , dat  een  zeer  helder  goudgeel  -   gele  alizarine , dat  doorzichtiger  is  dan  andere  gelen , vooral  in  verbinding  met  blauwen  voor  het  verkrijgen  van  zeer  warme  en , natuurlijk , transpante  groenen  -  indisch  geel , zeer  mooie  en  vrij  doorschijnende  kleur  -  rose  kraplak , dat  fijnere  rose  tonen  maakt  dan  het  gewone  kraplak  -  Kraplak  roodbruin , zeer  warme  bruinachtige  lak  die  evenals  de  voorgaande  kleuren , langzaam  droogt  en  daardoor  een 
" nat "  werken  mogelijk  maakt  --   Chinees  geel , waarmee  men  groenen  maakt , die  niet  "  zwaar  "  zijn   -   saffierblauw , dat ,  samen  met  gelen , zeer  zuivere  groenen  geeft  -  robijnrood , zeer  helder  -  cobaltviolet , ietwat  zwaar , maar  kleursterk  en  levendig .  
  Een  met  smaak  samengesteld  boeket  zal  een  ideaal  motief  vormen .  Natuurlijk  speelt  de  opstelling  van  de  bloemen  en  het  lijnenspel , dat  dit  tot  gevolg  heeft , een ,  zoniet  overwegende , dan  toch  zeer  voorname  rol  en  dit  nu  behoort  tot  de  kunst  van  de  compositie .  

  Laten  we  in  verband  met  deze  studie  enkele  beginselen  in  herinnering  brengen , die  hun  waarde  ook  op  andere  terreinen  hebben .  Het  is  nodig  dat  een  achtergrond  in  het  geheel  van  de  compositie  meespeelt  en  voor  bloemen , zoals  voor  stillevens , is  het  gewenst  om  op  enige  afstand  achter  het  model  een  scherm  te  plaatsen , dat  kan  bestaan  uit  een  gekleurd  vel  papier  of  een  lap  stof , waarvan  de  toon  of   tonen  terzelfdertijd  in  harmonie  zijn  met  en  gunstig  afsteken  tegen  de  kleuren  van  het  onderwerp .  Deze  achtergrond  mag , wel  te  verstaan , na  de  voltooiing  van  de  aquarel , niet  op  de  voorgrond  dringen  ten  koste  van  het  eigenlijke  motief .  In  sommige  gevallen  wordt  de  achtergrond  het  eerst  aangebracht , in  andere  het  laatst ;  dit  hangt  geheel  af  van  de  tonen  van  het  onderwerp  in  kwestie .  In  ieder  geval  moeten  de  tint  of  tinten , die  hij  bevat , snel  met  een  dikke , goed  gevulde  penseel  worden  opgezet .  Als  de  uitsparingen  tijdrovend  mochten  zijn  als  gevolg  van  hun  " uitgeknipte "  vormen , bevochtig  dan  eerst  het  papier  op  de  wijze , die  we  al  vermeld  hebben .  Overigens  is  het  niet  altijd  noodzakelijk  om  het  gehele  terrein  van  het  motief  zorgvuldig  uit  te  sparen .  Zekere  gedeelten  ervan  kunnen  de  tint  van  de  achtergrond  krijgen , indien  deze  niet  een  slechte  invloed  gaat  uitoefenen  op  de  kleuren  die , er  later  overheen  komen .  Een  groen  schaduwtoon , bijvoorbeeld , kan  wel  geplaatst  worden  over  een  grijze  achtergrond , die  natuurlijk  het  heldere  groen  van  verlichte  bladeren  onherroepelijk  zou  bederven .  Vaak  kleurt  men  de  gehele  achtergrond  met  een  lichte  tint , die  dan  later  weer  herzien  wordt  met  een  zwaardere , ofwel   " droog " , ofwel  " nat "  werkend .  Denkt  in  dit  verband  aan , wat  we  gezegd  hebben  naar  aanleiding  van  versterkte  en  verzwakte  tinten . 

  Observeer  en  schilder  niet  van  te  dichtbij : 
laten  we  nog  eens  herhalen  dat  een  aquarel  synthese  moet  zijn , hetgeen  inhoudt  dat  men  een  keuze , een  selectie  moet  maken  van  de  wezensbestanddelen  van  het  model , voor  wat  betreft  hun  karakter , hun  stijl  en  hun  kleur .  Om  deze  keuze  te  kunnen  maken , moet  men  er  niet  met  zijn  neus  op  zitten . 

  De  moeilijkheid  van  de  uit  te  voeren  onderwerpen  dient  geleidelijk  aan  vergroot  te  worden .  Pak  in  het  begin  eenvoudige  onderwerpen  aan , vooral  waar  het  bloemen  betreft .  Deze  immers  zijn  onderhevig  aan  veranderingen , al  zijn  deze  met  het  oog  niet  te  volgen .  In  water  geplaatst , gaan  zij  zich  langzaam  aan  openen  ; de  aanblik  van  een  boeket  kan  van  het  begin  tot  het  eind  van  een  zitting  dusdanig  veranderen , dat  men  er  door  in  de  war  kan  raken .  Men  moet  dus  snel  tot  een  eindresultaat  kunnen  geraken ;  voordat  je  de  vaardigheid  verworven  hebt  om  ingewikkelde  onderwerpen  te  kunnen  uitvoeren , dient  je  zich  eerst  met  simpeler  modellen  bezig  te  houden .  Kies  hen  met  smaak  en  het  zal  hun  niet  aan  aantrekkelijkheid  ontbreken .

  Het  gevolg  van  een  en  ander  is  dat  de  totale  tijdsduur  van  een  complete  voltooiing  niet  meer  dan  drie  of  hoogsten  vier  uren  in  beslag  mag  nemen .  Overigens  zou  ook  de  vermoeidheid  een  woordje  gaan  meespreken , waardoor  de  arbeid  te  lijden  zou  hebben .  Probeer  niet  om  de  volgende  dag  weer  aan  uw  aquarel  te  willen  werken , want  het  model  zou  onherkenbaar  geworden  zijn .  Bewaar  hem  in  de  staat , waarin  hij  zich  bevindt , als  hij  niet  voltooid  zou  zijn  en  beschouw  hem  als  een  document , waarvan  het  maken  voor  u  een  nuttige  oefening  geweest  is . 

  Wij  zullen  nu  twee  verschillende  opvattingen  van  het  boeket  in  beschouwing  nemen ;  de  eerste  heeft  een  lichte  en  de  tweede  een  donkere  achtergrond . 

  De  schilder   RENEFER ,  wiens  heengaan  zozeer  betreurd  wordt  en  die  de  schepper  is  van  de  meeste  hier  afgebeelde  aquarellen , die  zo  opvallen  door  hun  vrije  wijze  van  uitvoering , hun  eerlijke  factuur  en  de  geest  van  vereenvoudiging , die  hen  beheerst , zal  je  nu  het  verloop  van  de  arbeid  beschrijven . 

                      Eerste  voorbeeld 

  We  hebben  een  boeket  samengesteld  van  pioenrozen  met  enkele  irissen  ( fig . 12 ) .  Het  rood  van  eerst  genoemden  wordt  versterkt  door  het  omliggende  groen  van  de  bladeren , dus  door  het  contrast  met  zijn  complementaire . 

  We  zijn  naar  gewoonte  te  werk  gegaan ,  maar , na  een  constructie , uitgevoerd  met  het  penseel  in  een  neutrale , zeer  zwakke , grijze  toon  ( fig . 10 ) , zouden  we  in  dit  geval  de  aquarel  hebben  kunnen  beginnen  en  voltooien  zonder  de  inschakeling  van  een  tweede  stadium  ( fig . 11 ) .  Het  onderwerp  staat  onder  een  stabiele  belichting  en  de  elementen , waaruit  het  is  gevormd , vertonen  duidelijk  uitgesproken  vormen .  Men  kan  dus  ieder  onderdeel  afzonderlijk  uitvoeren ; de  juistheid  van  de  waarden  wordt  bepaald  door  een  scherpe  waarneming  van  hun  betrekkelijke  intensiteit .  De  aquarel  kan  dus  beschouwd  worden  als  een  aaneenschakeling  van  " fragmenten " , die  zich  aan  elkaar  vasthechten  en  in  de  slotfase  behoeft  het  werk  slechts  met  zeer  weinig  aanvullende  toetsen  verrijkt  worden . 

                    Tweede   voorbeeld

  Hier  ( fig. 15 )  zien  we  een  tak  seringen  in  een  chinese  pot , tegen  een  donkere  achtergrond . 
  De  problemen  zijn  hier  wel  wat  groter  dan  bij  het  vorige  voorbeeld , zonder  dat  zij  daarom  de  leerling  behoeven  te  ontmoedigen . 
  Moeilijkheden  overwinnen  is  overigens  een  plicht  van  ieder , die  wat  wil  leren .  In  ons  geval  schuilt  deze  -  hetgeen  eigenaardig  mag  klinken   -   in  de  uitvoering  van  de  achtergrond .  Meer  dan  ooit  is  hier  het  gebruik  van  een  forse  penseel , die  rijkelijk  van  verf  is  voorzien , noodzakelijk .  Na  voltooiing  van  de  schets  ( fig. 13 ) ,  zoals  die  ook  gemaakt  is  voor  het  boeket  pioenen , wordt  de  toon  van  de  achtergrond  zeer  royaal  opgezet , bovenaan  te  beginnen  en  dan  geleidelijk  naar  beneden  werkend , waarbij  het  silhouet  van  bloemen  en  bladeren  natuurlijk  uitgespaard  blijft .  Tijdelijk  moesten  we  de  tint  links  boven  in  het  smalle  gedeelte  in  de  steek  laten  en  lieten  op  die  plaats  dan  ook  een  flinke  hoeveelheid  verf  achter , die  we  later  nog  nat  konden  aantreffen , toen  ons  penseel  die  verf  weer  nodig  had  om  hem  verder  naar  beneden  aan  de  linkerzijde  uit  te  strijken .  We  merken  hierbij  op , dat  we  de  achtergrond  aan  de  rechterzijde  evenim  achter  elkaar  van  boven  naar  beneden  hebben  voltooid , om  niet  de  kans  te  lopen  dat  in  die  tussentijd  de  verf  aan  de  linkerzijde  geheel  zou  opdrogen .  We  hebben  dus  ook  de  rechterkant  in  twee  étappes  uitgevoerd , daarbij  hetzelfde  systeem  volgend  als  aan  de  linker  kant , dus  ook  met  tijdelijke  achterlating  van een  hoeveelheid  verf , die  later weer  dienst  kon  doen .  Hiermede  werd  dus  een  groot  deel  van  het  papier  bedekt  en  we  vervolgden  met  het  gebladerte  op  te  zetten  in  een  groene  toon , die  overeenkomt  met  de  zwakste  waarden  en  die  nuances  kregen  volgens  het  gamma  van  warme  en  koele  groenen , dat  het  vertoont .  Terwijl  deze  groene  toon  nog  enigszins  vochtig  was , begonnen  we  dadelijk  met  de  groenen  van  sterke  en  van  middelwaarden , altijd  in  hun  eigen  nuances . 

  Het  wit  van  het  papier  blijft  uiteraad  altijd  gereseveerd  voor  de  bloemen  zelf , waarop  we  als  slotbewerking ,enkele  modulaties  van  zeer  lichte  waarde  plaatsen  van  veronees  groen , dat  lichtjes  gebroken  werd  met  kraplak . 
  Ook  moesten  de  vaas , het  palet  en  het  glas  met  het  penseel  nog  voltooid  worden , daarbij  steeds  van  de  lichtste  toon  uitgaande .
  Voor  het  aanbrengen  van  de  achtergrond , zou  het  papier  bevochtigd  kunnen  worden , maar  we  hebben  dit  werkstuk  op  droog papier  tot  stand  gebracht .

Art . Nr . 80 . a ,
Fig . 13 , 14  en  15 .  Aan  weerszijden , de  schets , en  het  tweede  stadium .
Ook  hier  in  het  midden  de  voltooide  arbeid .
De  achtergrond  vertoond  een  mooie , geleidelijk  verzwakte  toon , die  enigszins  trilt , als  gevolg  van  de  grotere  en  kleinere  verschillen  in  waarden , die  nochthans  dicht  bijeen  horen , bijvoorbeeld  in  het  bovenste  deel .  Onder  de  onderhavige  omstandigheden  moet  men  beurtelings  aan  de  linker -  en  aan  de  rechterzijde  werken , dus  door  telkens  een  stukje  van  de  achtergrond  onvoltooid  achter  te  laten , na  hem  goed  van  verf  voorzien  te  hebben .