Art . Nr . 82 . a , 

                 Verschillende  voorbeelden

  Eerst  bekijken  we  eens  een  landelijk  gegeven , dat  gemaakt  werd  te  Janville , een  stadje  in  de  buurt  van  Chartres  ( fig . 27 ) .  Het  is  nogal  sterk  van  kleur .  We  zijn  in  de  herfst , het  licht  is  nog  intens  en  warm  en  verschaft  de  tonen  een  grote  dichtheid ;  okers  en  cadmiums  voeren  hier  de  boventoon .   
   Deze  voorstelling  bevat  grotere  en  kleinere  gebouwen  en  bomen .  Laten  we  de  tekening  op  precieze  en  toch  niet  te  harde  wijze  uitvoeren , zoals  dat  op  fig . 25  te  zien  is .  De  schetslijnen  zijn  met  het  penseel  in  een  lichte  en  neutrale  kleur  aangeduid ;  een  wijze  van  doen , die  aan  te  bevelen  is  wanneer  men  verlangt  dat  de  tekening  geheel  onder  de  kleuren  verdwijnt .  Als  dit  gedaan  is  plaatsen  we  met  een  geheel  gevuld  penseel  de  blauwe  hemel , na  eerst  het  papier  ter  plaatse  bevochtigd  te  hebben  met  een  geelachtige  toon  voor  de  wolken .  Vervolgens  kleuren  we  de  lichte  gedeelten  van  de  toren , de  gehele  weg  ( wiens  schaduw  later  zonder  bezwaren  op  de  lichte  toon  wordt  aangebracht ) , de  zonbeschenen  daken , de  schoorstenen  en  de  bomen , dit  alles  met  vrij  krachtige  verf .  Dan  kunnen  we  overgaan  tot  de  schaduwen , die  breed  behandeld  worden  en  eveneens  krachtig  moeten  zijn , vooral  in  de  daken  en  de  bomen .  De  te  bereiken  effecten  moeten  nu  al  enige  schittering  vertonen  ( fig . 27 ) .  Een  dergelijke  aquarel  met  zijn  forse  en  rijke  kleuren  moet  nogal  snel  uitgevoerd  worden . 
  Thans  wenden  we  ons  tot  het  landschap  van  fig . 28 , gezien  in  het  gebied  van  de  Corèze , een  eerder  ruwe  en  harde  landstreek , die  daarom  geen  schoonheid  behoeft  te  ontberen .  Ditmaal  werd  de  tekening  uitgevoerd  met  het  penseel  en  pure  oostindische  inkt , althans  voor  de  bodem  en  de  bomen , hetgeen  reeds  in  overeenstemming  is  met  het  karakter  van  de  landstreek .  De  lucht  behandelden  we  zoals  die  van  het  vorige  voorbeeld , met  het  penseel , maar  zeer  sober .  We  hebben  hem  toen  achter  elkaar  geschilderd , beginnende  met  de  lichten , toen  het  blauw  en  tenslotte  de  schaduwen , zonder  één  onderdeel  geheel  droog  te  laten  worden .  Let  derhalve  eens  op  de  versmeltingen  en  het  modelé  van  de  wolken .  Direct  na  de  lucht  kwam  de  achtergrond  en  zo  vervolgens  tot  aan  de  voorgrond ;  uiteindelijk  kwamen  de  bomen  tot  stand . 

  Fig . 29  is  de  afbeelding  van  een  pretentieloos  werkje  in  de  stijl  van  de  schilder  JONGKIND .  De  kleur  is  zeer  bescheiden  en  steunt  vooral  op  waarden .  Het  wit  van  het  papier  blijft  een  grote  rol  spelen , evenals  de  eerst  aangebrachte  tekening .

  Fig . 30   toont  een  gezicht  op  Hyères , waar , ondanks  een  lichte  nevel , de  zon  toch  de  kracht  heeft  om  het  onderwerp  kleur  te  verlenen .  We  laten  het  aan  jezelf  over  om  deze  aquarel  goed  te  bekijken  en  er  de  nodige  lering  uit  te  trekken .  
  Vervolgens  ziet  je  op  fig . 31  een  aquarel  in  onze  gebruikelijke  manier  uitgevoerd  met  de  gang  van  zaken , die  je  herhaalde  malen  ontvouwden . 

  Lucht  en  water  werden  gelijktijdig  geschilderd , vervolgens  het  tweede  plan  en  de  achtergrond , de  brug , daarna  het  eerste  plan  aan  de  linkerzijde  en  tenslotte  de  boten  en  de  reflexen  in  het  water . 

  Nu  gaan  we  eens  een  zeegezicht  bestuderen  ( fig . 34 ) , dat  ergens  aan  de  Bretoense  kunst  tot  stand  kwam .  Er  waait  een  westenwind , met  als  gevolg  een  bewogen  geheel , zowel  in  de  lucht  als  in  het  water .  Een  geheel  volledige  schetstekening  is  in  dit  geval  geen  vereiste  ( fig . 33 ) .  Alles  is  in  beweging , de  golven , die  tegen  de  rotsen  slaan , verbergen  hen  ten  dele  of  versluieren  hun  omtrekken  en  kleuren .  Er  is  hier  tezelfdertijd  kracht  en  tederheid .  De  golfspatten  steken  licht , maar  zonder  enige  droogte , tegen  het  water  af .  Het  is  zelf  nodig  dat  de  contouren  van  deze  spatten , in  het  witte  papier , een  beetje  in  de  zee  overlopen .  Het  is  dus  de  zee , die , door  een  goed  geplaatste  tint , de  omtrekken  zal  vormen , waarvan  een  mogelijke  droogheid  voorkomen  kan  worden  door  het  papier  op  die  punten  wat  te  bevochtigen . 

  Alvorens  dus  met  de  lucht  te  beginnen  -  hetgeen  ons  eerste  werk  zal  zijn   -   denken  we  er  aan  om  het  papier  een  beetje  nat  te  maken  op  al  die  plaatsen , waar  de  golven  gaan  opspatten .  Daarna  pas  volgen  de  tonen  van  de  zee  met  hun  verschillende  modulaties  en  kleurwaarden  en  met  een  penseelvoering  die  rekening  houdt  met  de  bewegingen  in  het  water .  Aan  de  beurt  zijn  dan  de  tonen  van  de  rotsen , waarbij  al  dadelijk  het  spel  van  lichten  en  schaduwen  zijn  schaduwen  krijgt .  Daarna  wordt  ook  de  voorgrond  voltooid . 

  We  besluiten  met  je  een  werk  te  laten  zien  dat  overwegend  grijs  van  toon  is  ( fig . 32 ) .  Het  werd  uitgevoerd  op  vochtig  Ingrespapier , nadat  enkele  vaste  bestandsdelen  ( pier , schepen , enz. )  in  tekening  waren  gebracht .  De  lucht  werd  in  één  adem  geschilderd , dus  zonder  latere  overschilderingen , en  vervolgens  het  water , waar  later  op  teruggekomen  werd  met  enkele  toetsen  van  de  voorgrond  voor  de  golvingen .  De  achtergrond , de  pier  en  de  schepen  werden  voor  het  laatst  bewaard . 

Art . Nr . 83 .

                                                       Besluit

  Grote  kunstenaars  onder  onze  tijdgenoten  hebben  veel  gebruik  gemaakt  van  waterverf .  Door  je  te  verklaren , hoe  zij  deze  gebruikt  hebben , menen  we  je  te  kunnen  helpen  bij  het  stellen  en  oplossen  van  een  hoogst  belangrijk  probleem , n.l.  dat  van  de  weergave  van  de  kleur . 

  Al  dadelijk  moeten  we  er  hierbij  aan  herinneren  dat  men , alvorens  dit  stadium  te  bereiken , de  techniek  heeft  moeten  leren  beheersen .  Het  is , na  je  er  op  toegelegd  te  hebben  de  juiste  tonen  te  vinden  en  na  de  hierboven  voorschriften  in  acht  genomen  te  hebben , dat  je  de  vrije  loop  kunt  laten  aan  uw  individuele  persoonlijkheid .  Het  is  eerst  dan , dat  je  " vertolkingen "  tot  stand  kunt  brengen .  Er  bestaat  overigens , zoals  je  geconstateerd  zult  hebben , niet  slechts  één  enkele  manier  om  een  aquarel  op  te  vatten  en  uit  te  voeren .  Nochtans  blijven  de  grondbeginselen  altijd  gelijk :  de  tonen  op  een  directe  wijze  plaatsen , op  onbevangen  wijze  werken , overschilderingen  vermijden .

  Ongetwijfeld  zijn  er  kunstenaars , van  onbetwistbaar  talent , die  van  de  aquarel  niet  meer  verlangen  dan  een  snelle  soort  van  schrijfwijze .  Zij  beschouwen  hem  dan  als  een  document , dat  als  uitganspunt  kan  dienen  voor  een  schilderij  in  olieverf .  Minder  bezorgd  over  de  hoedanigheden  van  doorzichtigheid  en  tederheid , aarzelen  zij  niet  bij  het  gebruik  van  waterverf , als  daartoe  de  wenselijkheid  bestaat , om  meerdere  malen  een  bepaalde  toon  over  te  schilderen , altijd  wel  op  brede  wijze , maar  zonder  de  toetsen  aan  elkaar  te  binden .

  Door  uitsparingen  in  wit , door  over  elkaar  heen  geplaatste  tonen  en  de  glans  van  hun  kleuren , geven  zij  aan  hun  studies  een  grote  intensiteit .  

   Het  is  duidelijk  dat  het  dan  niet  meer  over  eigenlijke  aquarellen  gaat  en  we  zouden  dit  soort  van  voorbereidend  werk  liever  waterschilderen  willen  noemen , temeer  waar  heel  wat  schilders  iedere  transparantie  uit  de  weg  daan  door  op  somige  plaatsen  witte  gouacheverf  te  gebruiken . 

  Evenwel  maakt  de  moderne  schilder  het  woord  " synthese " , dat  we  gebruikt  hebben  om  de  aquarel  te  definiëren , geheel  tot  de  zijne  in  de  volle  betekenis  van  het  woord , want  dit  procedé  blijft , enkele  gevallen  daargelaten , voor  de  meerderheid  van  hen  een  snel  en  vrijmoedig  uitdrukkingsmiddel . 

  Van  zijn  kant  speelt  het  papier  zelf  een  bijzondere  rol , niet  slechts  voor  het  uitsparen  van  lichtpartijen , maar  vooral  om  de  tinten  levendigheid  te  geven .  Intussen  is  het  echter  niet  nodig  om  alles  met  verf  te  willen  weergeven .  Denk  er  aan  dat  letterlijke  overbrenging  van  de  natuur  in  de  kunst  niet  het  doel  is ;  hij  vormt  slechts  het  onmisbare  uitgangspunt .  Men  moet  dus  deze  natuur , die  zo  rijk  en  gevariëerd  is , goed  leren  kennen  om  vervolgens  door  zijn  bemiddelaar , het  kunstwerk , door  die  natuur  heen  uw  persoonlijke  kwalitieten  de  gelegenheid  te  geven  zich  vrij  te  maken . 
  Om  een  voorbeeld  te  geven , waarom  zou  men  in  een  vergezicht  persé  een  cobaltblauw  gemengd  met  kraplak  gaan  gebruiken , wanneer  alleen  dit  blauw , beïnvloed  door  zijn  omgeving , het  gewenste  effect  tevoorschijn  kan  brengen  en  dus  gaan  uitdrukken  wat  je  te  zeggen  hebt  ?  
   Een  ander  voorbeeld :  een  puur  cadmiumrood  voor  de  weergave  van  het  dak  van  een  huis , behoeft  niet  misplaatst  te  zijn , wanneer  de  andere  daken  van  kleur  verschillen , maar  een  herhaling  van  dit  rood , zelf  in  verzachte  vorm , zou  stellig  eentonigheid  met  zich  meebrengen . 
  De  kleur  heeft  nu  eenmaal  zijn  eigen  taal  en  je  kunt , dank  zij  hem , uw  werken  een  grotere  rijkdom  aan  expressie  verschaffen .  
  De  werken  van  kunstnaar  als   JONGKIND , CEZANNE   en   VAN  GOCH ,  zijn  een  levendige  bevestiging  van  hetgeen  we  zojuist  uiteengezet  hebben .  
  De  nerderlandse  schilder  J.B.  Jongkind  ( 1819 -  1891 ) , die  veel  in  waterverf  gewekt  heeft , toonde  op  dit  terrein  een  onbetwist  meesteschap .  Eenvoud  is  een  van  zijn  meest  kenmerkende  eigenschappen .  Op  een  fijne  en  naukeurige  tekening  plaatste  hij  iedere  toon  direct  raak , zonder  herzieningen  of  overschilderingen  en  met  een  opmerkelijke  trefzekerheid .  De  reden , dat  Jongkind  verschilt  van  Cézanne  is , omdat  hij  de  kleuren  van  de  natuur  weinig  of  niet   
" getransporteerd "  heeft .  Hij  wilde  " waar "  zijn  en  ieder  van  zijn  aquarellen , die  zeer  sober  gehouden  zijn , niettemin  rijk  aan  prachtige  suggestieve  werking .
  Paul  Cézanne  ( 1839 - 1906 )  heeft  een  sterke  invloed  gehad  op  de  verschillende  stromingen  van  de  hedendaagse  kunst .  Even  voortreffelijk  als  schilder  met  water -  als  met  olieverf , wist  hij  door  een  strenge  ogendiscipline  de  gebruikelijke  afzwakkingen  van  de  kleuren  te  vervangen  door  ongebroken  kleuren .  De  grote  partijen  in  zijn  landschappen  versterkte  hij  met  tonen  van  een  zeer  uiteenlopende  intensiteit .  Zo  aarselde  hij  bijvoorbeeld  niet , om  teneinde  het  blauw  van  een  zee  sterker  te  doen  uitkomen , een  oranjeachtige  kleur  te  geven  aan  de  oever , want , zo  zei  hij , " Schilderen  bestaat  niet  alleen  in  het  weergeven  van  een  bepaald  onderwerp , het  is  ook  het  tot  stand  brengen  van  een  harmonie  tussen  de  talrijke  kleurverhoudingen  en  deze  over  te  brengen  in  een  eigen  toonschaal " . 

  Vincent  Van  Goch  ( 1853 - 1900 )  is  heel  zijn  leven  bezeten  geweest  door  het  licht  en  de  kleur .  Voor  hem  was  "  het  geel  de  zuivere  kleur  en  ook  de  liefde ;  het  blauw  een  oneidigheid , zoals  de  nachtelijke 
hemel " .

  "  Indien  ik , zo  zei  hij " , het  portret  moest  maken  van  een  kunstenaar , waar  ik  van  houd , dan  zou  ik  beginnen  met  hem  te  schilderen  zoals  hij  is , zo  getrouw  mogelijk , maar  om  het  portret  te  voltooien , zou  ik  mij  vervolgens  een  " vrij  werkend  colorist "  gaan  maken .  Ik  overdrijf  zijn  blonde  haarkleur  en  kom  dan  tot  oranjeachtige  tonen , chromaatgelen  en  bleek  citroengeel .  Achter  de  kop  schilder  ik , in  plaats  van  de  banale  muur  van  een    schamelijke  woning , de  oneindigheid ;  ik  maak  een  vlakke  achtergrong  van  het  rijkste  blauw , het  diepste  dat  ik  in  staat  ben  te  verkrijgen  en  door  deze  combinatie  zal  de  blonde  kop  gaan  oplichten  en  door  die  volle  blauwe  achtergrond  een  geheimzinnig  effect  verwerken , zoals  dat  van  een  ster  in  een  diep  nachtelijk  blauw " . 

  Deze  drie  voorbeelden  laten  de  weg  open  voor  verdere  persoonlijke  verkenningen  en  om  die  reden  vestigen  we  op  hen  dan  ook  de  aandacht ;  het  is  echter  geenszins  onze  bedoeling  om  je  een  bepaalde  opvatting  of  techniek  te  willen  opdringen .  Integendeel , we  kunnen  je  niet  anders  aanraden  dan  om  geheel  eerlijk  met  jezelf  te  zijn , hetgeen  het  wezenskenmerk  is  van  de  ware  kunstenaar .  Maar  tracht  wel  in  de  werken  der  meesters  datgene  te  ontdekken  dat  je  in  staat  stelt  om  het  vak  beter  te  leren  kennen .  

  Hoedt  je  tenslotte  voor  ieder  soort  van  ongeduld .  De  echte  kunstenaar  is  er  niet  in  de  eerste  plaats  op  bedacht  om  volstrekt  oorspronkelijk  te  zijn .  Werkelijke  oorspronkelijkheid  moet  de  vrucht  zijn  van  toegewijde , voortdurende  en  weldoordachte  arbeid , waardoor  uw  persoonlijkheid  zich  zal  ontwikkelen  en  je  tevens  de  middelen  zult  vinden  om  aan  die  persoonlijkheid  uitdrukking  te  geven .  

Beste  Vrienden  en  Vriendinnen  een  klein  beoordelingske  zal  me  zeer  goed  doen  en  me  in  de  top  20  houden .
( links onder op de blz. ).

IEDEREEN   BEDANKT !!!