Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
09-02-2010
Over Kiwibes en Honingbes
Over Kiwibes en Honingbes
De heer Filip Debersaques
van het departement biowetenschappen van de Hogeschool Gent kwam te Sint-
Pauwels spreken voor de Provinciale Pomologische Vereniging van Oost-Vlaanderen.
De hogeschool begeleidt een
27 tal kiwibeskwekers, die een zestal rassen aangeplant hebben. Er
is een grote diversiteit van grootte, kleuren en vormen. De hogeschool zelf observeert een 30 tal rassen en is gestart met eigen kruisingen.
De hogeschool is met de
introductie van de kiwibes begonnen in 2006. Vorig jaar, in het derde jaar zal
er een begin van productie geweest zijn. Dit jaar mag men al meer vruchten
verwachten.
Het probleem bij
kiwibessen is dat ze bij het uitlopen in
de lente praktisch geen vorst kunnen verdragen. Bij lentenachtvorst dient
er ingegrepen te worden. (beregeningsinstallatie). Wintervorst vormt geen enkel
probleem. Verdragen tot -30°C. De bloemen verschijnen eind mei, begin juni. Tussen haakjes: Mijn
eerste kiwibes bezweek omdat de prille blaadjes bevroren. Later zal de plant
niet meer bezwijken, doch dat jaar zal men (zonder ingrijpen tegen de vorst)
niet kunnen oogsten.
De plant kent geen ziektes
of belagers.
Men plant op 2,5 m in de
rij en 4,5 m tussen de rijen. Aldus heeft men 1000 planten nodig voor 1 Ha. Per
8 vrouwelijke planten zet men 1 mannelijke plant als bestuiver.
Men dient te zorgen voor
een windscherm.
Ph van de -liefst goed
doorlaatbare- bodem: 5 à 6,5.
Daar de plant, zeker bij
het begin oppervlakkig wortelt, mag er geen voedselconcurrentie zijn van
grassen en onkruiden.
Het zoutgehalte mag niet
te hoog liggen, toch heeft de plant chloor nodig.
Het snoeien is voor december
tot februari. Er gebeurt ook veel zomersnoei.
De oogst valt in september,
oktober. In volle dracht, na 6-7 jaar, plukt men 10 à 30 kg per plant.
Bij 20° bewaren de
haarloze vruchtjes een week. In de koeling 8 tot 12 weken.
Men oogst als 5 % van de
vruchten rijp zijn door het afknippen van de draagtakken.
Vermeerdering kan door
zomerstek, minder door winterstek. Meestal vermeerdert men met weefselcultuur.
Het kleinfruit zit in de lift
omwille van de gezondheidsfactor.
Via de nieuwsbrief van
BIOFORUM verneem ik het ontstaan in Nederland van een nieuwe, tegen de aardappelplaag
(Pytophthora) resistente aardappel: Carolus.
De naam van de nieuwe
aardappel, Carolus, verwijst naar de Vlaamse botanicus Carolus Clusius die de
aardappel rond 1600 introduceerde in Nederland. Van sierplant en medicijn werd
de aardappel uiteindelijk volksvoedsel nummer één.
De nieuwe Carolus is resistent tegen Phytophthora. Een slimme manier om geen
gif te hoeven spuiten tegen deze ernstige schimmel. Deze nieuwe pieper toont de
innovatiekracht van de biologische sector, door slim gebruik te maken van
biodiversiteit, zegt Herman van Bekkem, gentech - en landbouwdeskundige bij
Greenpeace.
Resistent wil niet zeggen
dat de plant niet ziek wordt, maar dit gaat met wat weerstand gepaard en de planten
kunnen toch nog (wat)uitgroeien.
Van totale
resistentie bij productieaardappelen heb ik nog niet gehoord, wel dat
men deze aardappel al gevonden heeft (in Zuid-Amerika, het heimatland).
In de 48 jaar dat ik
tuinier, heb ik altijd de aardappelplaag gekend. En met de jaren is deze
schimmelziekte steeds agressiever geworden.
Al twee jaar teel ik Biogold (vroege aardappel) en Tolucca (middellaat), aangeboden in het
Velt Zaden - en plantgoed aanbod. Alleen daarvoor al is het interessant lid te
worden van VELT, Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren.
Door zijn vroegte ontsnapte
Biogold totaal aan de plaag. De knollen van Tolucca konden nog helemaal
uitgroeien tot zeer grote aardappelen, vooraleer de planten afstierven.
Een deeltje van de Tolucca knollen bleven
erg lang in de grond. Ze werden pas geoogst in oktober en de uitval van
aangetaste knollen was praktisch nihil. (Misschien dank aan het zeer droge
najaar?)
Als je gaat enten of bij
het aanschaffen van appelbomen kan het nuttig zijn rekening te houden met de
groeikracht van het ras.
Als je de haagvorm bomen op
ongeveer 1 m van elkaar, op onderstam B9 - van Boomkweker Willy Mahieu in zijn boek
Appels en Peren, uitgave Lannoo, wil
toepassen, zal het met zwak(ker) groeiende rassen ook wel lukken.
Bij fruitliefhebber is de
MM106 wellicht de meest populaire onderstam en werd zowel in de rij als tussen
de rijen een afstand van 4 m aangeraden. Voor zwakgroeiende rassen is dit wat veel,
maar sterke groeiers (bv Boskoop) vullen de ruimte dan weer helemaal op. Het blijft interessant dat er plaats is voor licht en lucht rond de bomen.
Lijst zwakgroeiende Appels
Veel hangt hierbij ook af
van de grondsoort, maar tevens de mate van verzorging (met een boomschijf van
compost, mest en hakselhout). Bomen zonder verzorging en midden in het gazon
zien er allesbehalve florissant uit.
Deze nieuwe groente kreeg
in The Mail Online de titel The flower sprout, a new vegetable for your
children to hate (De bloemspruit, een nieuwe groente die kinderen haten).
Maar er zijn
uitzonderingen: onze kleinkinderen Jasmien en Jonathan , de kinderen van onze
jongste Tinneke en Werner, zijn verzot op spruiten.
De bloemspruit is de eerste,
nieuwe groente sinds 2002, toen Japan de Tenderstem of Broccolini ontwikkelde
door Broccoli te kruisen met Kilian, een Chinese kool.
De Engelse firma Tozer
Seeds doet al vele jaren proeven met het kruisen op traditionele manier- van
de verwante soortenboerenkool (kale) en
spruiten (Brussels sprouts).
Vanaf 25 jan. wordt het
resultaat de Flower Sprout of Bloemspruit exclusief verkocht in Marks en
Spencer (£1.99 voor 160g).
De bloemspruiten groeien net
als gewone spruiten van onder tot boven aan de opgerichte stammen. De
bladrosetten hebben niet de gesloten, bolvormige structuur van spruiten. Zie
foto. De smaak is milder en zoeter dan gewone spruiten. Verder worden ze op
dezelfde manier gekweekt en geoogst van okt. tot maart, dus eveneens zeer
winterhard. Men bereidt ze op dezelfde wijze: stomen, koken en (roer-)bakken.
De firma brengt straks het
zaad op de markt. Intussen werkt men aan meerdere rassen met andere
kleurvariatie en rijpheidstadium.
Straks vertel ik het aan Jonathan en
Jasmien, maar ze zullen nog wat geduld moeten hebben voor ik die zelf kan
telen.
Wat bloemen om de laatste
(?) winterkou te verteren. Men voorspelt -na een week zacht weer- opnieuw serieuze vorst voor enkele dagen.
Velt-Zoersel gaat deze
zomer twee maal in Wisley. Een eerste maal in de week naar de Cotswolds en Cornwall (16-22 aug.) en tijdens het weekend 11 en 12 sept: Op zat. maken we er de Wisley Flower Show mee: de topdag voor Wisley, het paradijs voor de bloemenliefhebbers. Wie geïnteresseerd is in verdere info kan dit per mail laten weten.
Fotos van Aleide, die het nu
warm heeft in Kameroen. (Dat net uit de Afrikabeker gekegeld is door Egypte,
dit tot droefenis van de kleinkinderen).
Guy Cotemans (professioneel
tuinaanlegger) is er een eerste keer in geslaagd te mailen.
ter plekke aangekomen
, eerst de lawan, het dorpshoofd gaan begroeten en dan naar ons hutje. We zijn
terug in orde van de reis en gewend aan de warmte. Mijn reispartner Aleide
Lagrou, de spil van CoZoeGo, is 76 jaar en doet het ongelooflijk goed; staat
nog steeds in vuur en vlam, en staat helemaal achter transitie en permacultuur.
We vullen mekaar mooi aan.
We verblijven op een
stuk grond van 1 Ha met 3 hutten, een atelier en de 2 containers uit Belgie
voor de (graan)opslag Iedere bewoner heeft zijn lapje grond en leeft er van,
al een beetje transitie.
Morgen gaan we de
eerste open space vergadering houden volgens transitie, ook met de vrouwen,
want die hebben hier niet veel te zeggen, zodat ze meer verantwoordelijkheid
gaan opnemen en betere contacten krijgen tussen elkaar
Soudi geeft les als
enige en eerste in Mundang, hun eigen taal. Hij is onze steunpilaar.
Het weer is hier heel
aangenaam en Aleide en ik voelen ons nu in goede conditie. We eten de
plaatselijke keuken die van super kwaliteit en geneeskrachtiger is dan onze
voeding. Rode gierst is een oergraan en het dorpsvoedsel bij uitstek dat men
niet in de steden vindt. Coca cola en consoorten is hier nog onbekend.
Morgen is een
belangrijke dag en ik vraag te duimen voor de afloop.
Een zeer interessante feedback van Geert Van
De Wiele!
Zelf bestel ik soms bij
Vreeken.nl, die een fantastische catalogus beheert, en nu pas bij baker
heirloom seeds in de VS. Voor tomaten en paprika moet je bij http://www.tomatogrowers.com/ zijn.
Hun catalogus is formidabel.
Ik vind het een beetje raar dat men er niet in slaagt biozaden van de Sugar
Snap te bekomen.... erwten zijn toch héél makkelijk om zaden van te bewaren?
Zelf laat ik ze droog worden aan de struik, vervolgens oogsten en nog een hele
tijd verder laten drogen in huis, dan halen de kinderen ze uit de peulen, dan
laat ik ze nog verder drogen gedurende een week of zo en als ze echt kurk- en
kurkdroog zijn dan steek ik ze 72 uur in de diepvries. Dat doodt alle
organismen af die het zaad zouden kunnen aantasten maar heeft geen invloed op
de kiemkracht, maar dan wel op voorwaarde dat ze kurk- en kurkdroog zijn!
Om zelf zaad over te houden
is er eigenlijk maar één referentie: "Seed to seed" van Suzanne
Ashworth. Momenteel goedkoop te krijgen in the bookdepository. Zie http://www.bookdepository.co.uk/book/9781882424580/Seed-to-Seed
Als je dit boek nog niet hebt, dit is echt een absolute aanrader. Elke groente
wordt hier zeer uitgebreid besproken, met zeer ruime aandacht aan het oogsten
en bewaren van eigen zaden. Vanuit het standpunt van voedselzekerheid vind ik
dit één van de belangrijkste boeken die ooit werd geschreven.
Al vele jaren bied ik de mogelijkheid om zaden uit de
Organic Catalogue, een samenwerkingsverband tussen de firma Chase Organics
en Garden Organic, de nieuwe naam voor de Henry Doubleday Research
Association ( de Engelse VELT) te bekomen. (Organic is het Engels woord voor
biologisch).
Hierbij is bv. de Sugar Snab, de zeer gewaardeerde,
hoge, Amerikaanse Suikererwt te verkrijgen. Tot heden is men er nog niet in
geslaagd hiervan biozaad te bekomen.
Persoonlijk ben ik steeds een fan geweest van hun extra
zoete suikermaïs. Of zoekt u de zachte Daikon radijs (Minowasi)? De oudste
veltleden herinneren zich misschien de Stafspinazie, van wijlen Staf Storms.
Herhaaldelijk het groene blad oogsten als spinazie; brengt veel meer op (Perpetual
Spinach). Enz..
Bestellen tot eind januari. De bestelde zaden worden
opgestuurd voor eind februari.
De zaal van de
kinderboerderij in het Tivoli-park te Mechelen zat propvol met geïnteresseerden
voor de entbeurs van NBS Mechelen.
Iedereen had de Syllabus
van de heldere uiteenzetting door Louis Hoegaerts. Ik hoor altijd graag
personen die spreken vanuit hun rijke ervaring.
Zelf heb ik een pak
stekken van Black Velvet uitgedeeld.
Dit is een kruising van de Worcesterbes met een zwarte bes, maar die er nauwelijks
van afwijkt. De plant groeit meer dan dubbel zo sterk als de gewone kruisbes (Ribes
uva crispa). Black Velvet is een Amerikaanse soort: Ribes divaraticum en
absoluut ongevoelig voor de Amerikaanse meeldauw die zoveel van onze stekelbessen
belaagt. De vruchten zijn eerder klein, donker roodzwart en hebben een stevige
stekelbessensmaak, die ik graag heb. De bessen houden beduidend langer dan de
gewone stekelbessen. De enorme oogst moet je wel afschermen tegen de vogels.
Fotos
Louis Hoegaerts
Eddy Vets, de voorzitter
Op de achtergrond rechts
Louis Eelen en Louis Millis, die achteraf, elk aan een eigen tafel, meer uitleg
gaven, demonstreerden en enten zetten op de boompjes die de liefhebbers
aangeschaft hadden.
De ouderdomsdeken en
sterkhouder van NBS Mechelen Rene De Brouwere, de 84 jarige leifruitspecialist.
Louis Eelen van Vorselaar,
de man met de beitel. Voor zijn
werkwijze verwijs ik naar het bezoek bij Georges Cooman, die gisteren ook van
de partij was. (Blog 15/8/2009. Typ op de blog bij zoeken: Georges Cooman).
Kleinkinderen Isis en Jasmien zijn dierenvrienden. In mijn prille kinderjaren waren kippen ook mijn speeltjes. Onze kippen zijn vrij tam. Hier de oudere kip die ondanks ijs en sneeuw niet ophield met leggen. In de tijd ondervond ik bij mijn project "Kip bij 't Groen, VELT wil 't doen" veel tegenwerking van een paar groene jongens die in de mening verkeerden dat hybride kippen des duivels waren.
Vandaag, 14 jan. komtAleide aan in Going, een dorp op een 10 tal
km ten westen van Kaële, in het droge, hoge noorden van Kameroen. Tien jaar
terug kwam ze er een eerste maal met dochter Leen en schoonzoon Aminou en zag,
vanuit haar ecologische achtergrond, dat er veel te doen was. In de maand voor
de nieuwe oogst leed men honger. Aleide startte een graanprojecten schafte een graanmolen aan. Zij ijverde om
de dieren op een afgebakende ruimte te houden om er enerzijds de mest te hebben
en te verhinderen dat de loslopende dieren de begroeiing vernielen. Er werden
putten gegraven en een touwpomp geplaatst. Voor de kinderen werd een
jeugdatelier gestart en voor de vrouwen alfabetiseringscursussen. Het comité
heeft er nu zijn eigen proefterrein met compostbemesting. Voor nog meer info
verwijs ik naar www.cozoego.be
Dit jaar heeft ze als
compagnon Guy Cotemans uit Ekeren, tuinaanlegger. Ik ben benieuwd naar zijn
bevindingen.
Vijf jaar terug ben ik er
ook geweest. In de streek van Maroua, de hoofdstad van de provincie
Extrême-Nord, bezochten we een landbouwproject voor opleiding, opgericht door
een Italiaanse pater. Nog verder naar het noorden ligt Wasa, het interessantste
nationale natuurpark van Kameroen. We zagen er o.a. olifanten. Onvergetelijk is
het Mandara gebergte met Rumsiki, tegen de grens met Nigeria. De basaltkegels
van de vulkanen staan er nog als reusachtige kolommen. De kegel er rond is weggeërodeerd.
We consulteerden de waarzegger met zijn krabbenorakel, die uitspraak doet naargelang de krab zich beweegt, en
blijkbaar ook met inspiratie uit whisky, getuige de hoop flessen. Ik vroeg hem of ik in 2005
veel fruit zou hebben. Zijn antwoord: Er zullen bomen zijn met veel vruchten
en andere niet.
Enkele fotos van vroeger. Al twee maal was er ook een
container-project. De container is zeer geschikt voor de graanopslag.
mag ik u wijzen op een Franse site om enthout te ruilen, www.fruitiers.net ???
Om toegang tot de site te krijgen, is het nodig eerst aan te melden met naam en
wachtwoord.
U krijgt dan een mailtje, waarin u een link aan moet drukken.
Na een tijdje (bij mij duurde het een kwartier) heeft u toegang tot de site.
Ook stuur ik mijn eigen rassenlijst mee, nu wel als .doc document
Met vriendelijke groeten,
Nynke Zijlstra (uit het ondergesneeuwde Friesland; eigen toevoeging)
Opmerking: deze site richt zich tot personen die reeds
kunnen enten.
Nr 1 is onze familie- of generatieboom. Hierop zijn
17 rassen geënt naar de 17 kleinkinderen.
Nr 2 Ashmeads Kernel. Vorig jaar had ik terug een goede oogst verwacht,
maar neen, slechts enkele vruchten.
Deze boom begon
onmiddellijk te treuren na de voorbereiding op de verplanting, nodig voor het
aardgastraché. Ludo Royen had met zijn werkploeg de hoofdwortel die te veel
horizontaal gegroeid was moeten afkorten (april 2006).De boom kwam in okt. op
zijn nieuwe plaats en bleef het volgende groeijaar nauwelijks in leven. In 2008
was er al een behoorlijk herstel. In 2009 lukte het dus nog niet (Nachtvorst?).
2010 luidt hopelijk het definitieve herstel in.
Ashmeads Kernel is een appel
van de 1700 jaren in Engeland, met soms nogal wat verruwing, maar met een zeer
lekkere smaak. Hij bewaart tot februari.
Ik bracht de boom mee uit
Engeland in 1992, onderstam MM106. Het duurde wel een tijd vooraleer de dracht
begon. Daarna was er jaar op jaar een goede oogst. Een van mijn beste appels.
Voor een foto van de vruchten zie de blog van 8/10/09. Mijn vruchten zien er wel niet zo goed uit, meer onregelmatig.
Nr 3 . Mijn parkeerboom. De boom, op MM 106, die ik
noem Ontario Falso was mooi ontwikkeld in de breedte en leende zich
uitstekend voor de omenting (kroonenting): momenteel een twintigtal appelrassen
en (per vergissing) één peer. Vorig jaar waren er al meerdere rassen met
vruchten. Dit jaar verwacht ik nog meer vruchten.
Ribes Nigrum ook zwarte bes of Cassis genoemd.
Heb er verleden jaar drie geplant op een onderlinge afstand van 1,5 meter.
Vraagje echter, hoe breed groeien deze struiken uit????
Mijn antwoord
Anderhalve meter is een beetje krap; 2 m zou beter geweest
zijn. Het hangt ook af van het ras. Ik hoop dat er Titania bij is want dit is een zeer gezond ras, groeit opgericht. Ben Sarek is een ras met zeer grote bessen,
gezond en blijft klein.
Veel belangrijker is dat je jaarlijks de takken met de rijpe
vruchten afsnoeit voor gemakkelijker plukken. De nieuwe scheuten groeien dan
veel beter uit en dragen volgend jaar mooie bessen. Zwarte
bessen dragen op het nieuwe hout.
Ik snoei laaggroeiende, te afhangende takken radicaal weg en
dan volstaat de 1,5 m.
Op 1 januari is het tegen
de avond weer beginnen vriezen. Men voorspelt voor twee weken.
Vannacht 3/1 is er een 3-4
cm sneeuw gevallen. We kunnen ons de volgende nachten aan een flinke duik van
het kwik verwachten, in De Kempen rond -10. Mijn fruit moet nog wat langer in
de kelder (een oude beerput) blijven.
Filip, de vriend van
Mieke stond ons op te wachten en samen reden we naar Het Zonneputteke te
Zoersel voor de festiviteiten.
Feestelijke intrede. Roger
van Dancing 2 Support verzorgde de muziek. Burgemeester Katrien Schrijvers
zette ons in de bloemen, letterlijk en figuurlijk. Als cadeau het glasraam van
de gemeente, gelukwensen van de koning, en bovenop een kopie van onze
huwelijksakte van Schaarbeek.
Een voor een kwamen de
kleinkinderen hun kunstwerk overhandigen. We kregen ook een album met bijdragen
van familie en vrienden.
De hoofdbrok vormde de
uitgebreide revue door de vijf kinderen: Peter, Leen, Veerle, Mieke en Tinneke.
Zoveel herinneringen.
Tijd voor het smakelijke
buffet.
Daarna een aandoenlijk
zangnummer van Keda, de oudste van Leen en een lang viooloptreden van Jonathan
Dhondt, 8 j., het jongste kleinkind en de jongste van Werner en Tinneke, onze
jongste dochter.
Tenslotte een spetterend, acrobatisch
dansnummer door Kaël en Niko, de zonen van Leen en Robin en Pieter, de zonen
van Veerle.
Het dessertbuffet omvatte
nogal wat fruitrijkdom uit onze tuin.
De kleinkinderen troonden
ons op de dansvloer en stoeiden rond ons, terwijl wij min of meer wervelden in
een deugddoende wals (We konden het nog!).
Hierbij onze grote
dank aan allen die bijdroegen aan deze onvergetelijke dag.
Fotomateriaal
Kleinzoon Jonas, de oudste
van Mieke bediende onze Canon. Dit zijn de fotos die hier volgen.
Het professionele
materiaal van René heb ik nog niet gezien.
Ook het filmmateriaal van
Marie Bollansee wacht nog op monteren.
Wij zijn alvast heel blij met het in beelden vastleggen
van deze heugelijke dag.
Huldiging door Katrien
Schrijvers, burgemeester van Zoersel
Glasraam van de gemeente
Jonathan Dhondt, 8, de
jongste van de kleinkinderen
Sarah Beyers, 8, de
jongste van René en Veerle toont haar tekening
Jasmien Dhondt, 10, de
oudste van Werner en Tinneke
Silke Beyers, 11
Onze vijf : Leen, Veerle,
Mieke, Tinneke, Peter (De oudste)
