De bezielendë kracht van de Friends is Mevrouw Joan Morgan (coauteur van The Book of Apples). Zij is wellicht de best droombare gids om dit fruitmekka te bezoeken. Hierbij werd zij bijgestaan door Brian Self, ondervoorzitter van de Fruitgroep van de Royal Horticultural Society.

Hij was in eerste instantie nodig voor het dragen van de zware megafoon op de lange wandeling.

Bij het voorbij wandelen vernemen dat de hazelnootaanplanting leeggeplunderd is door de eekhoorns. Bij de ciderappelen en de Perry pears wordt uitgelegd dat de diverse ciderstreken hun eigen assortimenten hebben en ciders met eigen karakteristieken maken. Devon: zoete cider. Somerset: bitter-zoet.  Herfordshire: scherpe smaak. Tom Putt heeft een scherpe smaak als ciderappel, maar is ook een keukenappel. Ook Engelands meest bekende keukenappel Bramley’s Seedling kan gebruikt worden als ciderappel, maar is eigenlijk te zuur.

Notities op het pruimenperceel. Slechts enkele rijen konden worden doorlopen. Men koos voor weinig bekende rassen.

Ariel, lekker maar eigenlijk nog niet rijp genoeg.

Noteer dat we al 6 september zijn.

Dundale, geel, vlezig, goed. Laxton’s Ideal: goed. Damson White:+/- goed. Hierbij werd opgemerkt dat de Damson pruimen (Prunus insititia) in Engeland een hernieuwde belangstelling kennen.  Mirakosa: goed. Guthrie’s Late Green: zeer lekker, maar veel vruchten met moniliarot. De lekkerste vond men : Gordon Castle.

Reine Claude de Brahy : goed, maar veel monilia. Dame Aubert, langwerpig, geel, monilia, nog onvoldoende rijp. Thames Cross, matig, nog onvoldoende rijp. Coe’s golden Drop : spijtig nog niet rijp. Geldt als een lekkere pruim, maar een slechte drager. Victory: blauw, sappig, wat zuur. Grand: blauw, langwerpig, vruchtbaar, vrij goede smaak.

Edwards: blauwe vrucht, gezond, tamelijk goed.

Appelperceel

De Coxachtigen kregen veel aandacht. Suntan : goed na Kerstmis.

Sunset: mooie bloesem, kleinere maat, rijke smaak, voor november - december , regelmatige drager.  Fiesta: goede smaak. Late Tydeman: klein, beurtjaargevoelig. Pixie: ook een lekkere appel met Coxbloed. 

Pitmaston Pine Apple: klein formaat.

We zagen de Knobby Russet: de wrattenappel bij uitstek. Zou goed smaken in de winter. Bloody Ploughman: bloedrood, Calvillevormig geribd, komt uit Schotland. Fall Russet: klein, goed. Antonovka: de Rus. Goed. Nog een Rus: Kuldzhinka krupnoplod Aya: rode langwerpige appel, hangende groei. Zeer zoet, decoratieve bloesem, - vrucht  en – boom.

Lane Prince Albert: gezonde,kleine boom, goede, late keukenappel.

Men raadt aan Bramley op de zwakst groeiende onderstam M27 te telen, omdat het anders te grote bomen worden in een kleine tuin.

Als keukenappel bij uitstek kiezen sommigen voor de tot april bewaarbare bewarende Dumelows Seedling.

We proefden nog de lekkere Epicure en laxtons Fortune (maar al iets te rijp).

En ten slotte de peren. Deze staan op kwee C.

Joan Morgan bereidt nu een werk voor over peren.

Er werd gewezen op rode peren: Red Seckel, Red Beurré Hardy. De gewone Beurré Hardy staat er naast. De rode mutatie lijkt toch ook wat te hebben ingeboet wat groeikracht betreft.

Willie Peddie, klein boompje maar lekkere peren.

Dubbele Kreeftpeer: een zeer mooie kookpeer.

De Grand Champion hangt hier, net als bij mij, overladen vol. Bij mij zijn het kleine peren. Hier zijn de vruchten, alhoewel evenzeer geladen, een heel stuk groter.

We proefden Belle de Jumet: heerlijk. Bon Chretien Williams: goed.

Grosse Calebasse: gezond, niet lang bewaarbaar. ( Maar met veel peren is dit het geval).

Marie Louise d’ Uccle: goed.

Er was nog meer moois te zien. Maar het was tijd voor de lunch.

Terug op de bus kreeg ik de aangename taak Jean-Pierre en Fons te bedanken en hen een door alle medereizigers gehandtekend boek te overhandigen.

Zou de NBS een volgende keer niet eens naar het Oosten kunnen trekken?

Nog even vermelden dat de grote fruittentoonstelling Europom van vrijdag 27 tot zo. 29 oktober doorgaat te Naumberg , bij Kassel, Duitsland.

Biologisch wel degelijk "aantoonbaar gezonder"

De Consumentenbond schoor biologische en reguliere groente begin dit jaar nog bijna over één kam. En het Louis Bolk Instituut ging tijdens het laatste Eko congres niet verder dan wat voedingsclaims. Maar dr. Mae Wan Ho, moleculair biochemicus en oprichter van 'Institute of Science in Society', durft het wel te stellen: biologische groente is 'aantoonbaar gezonder'. In het laatste nummer van haar tijdschrift schrijft ze dat biologische groente de 'hoorn des overvloeds' voor gezondheidsbevorderende chemische verbindingen is. Ze haalt daarvoor recent Zweeds onderzoek aan dat de rem van kankercellen in biologische aardbeien en reguliere vergeleek.

Volgens de wetenschapper, bekend geworden door haar steun aan Arpad Pusztai en hun gezamenlijke strijd tegen genetische modificatie, is de gezondheidsclaim voor biologische groente terug te voeren op de gehanteerde productiemethode. Groenten van biologische teelt bevatten meer anti-oxidanten en andere bestanddelen die de ontwikkeling van kankercellen remmen. "Veel van de bestanddelen", zo schrijft ze in haar blad 'Science in Society', "zijn eigenlijk onderdeel van het afweermechanisme van de plant. Biologische producten kunnen die mechanismen beter aanmaken omdat pesticiden afwezig zijn. In een gezonde bodem zorgt het samenspel tussen planten en microben ervoor dat vitamines en mineralen beter tot hun recht komen."

Dat gaat dus een aantal stappen verder dan het onderzoek van de Consumentenbond dat begin dit jaar weinig verschil tussen biologische en reguliere groenten vond. "Er wordt wel beweerd dat in reguliere groenten nauwelijks goede voedingsstoffen zitten, en dat biologische daarom beter zijn. Dit klopt niet", zo beweert de Consumentenbond.

Indertijd nam de voorvechter van consumentenbelangen het 'drogestofgehalte' onder de loep. Dit gehalte drukt de vaste massa uit die overblijft als je het water eruit haalt. "Het blijkt dat de 15 onderzochte soorten biologische groenten bij elkaar een iets hoger droge stof- en vezelgehalte hebben dan de reguliere." Waarop de Bond de conclusie trekt: "biologische groenten bevatten nauwelijks meer voedingsstoffen dan de reguliere. Maar het verschil is zo minimaal dat het voor de gezondheid van de groenteneter waarschijnlijk nauwelijks uit zal maken."

Zet dat verhaal nu eens af tegen het recente onderzoek van de landbouwuniversiteit van Uppsala, Zweden. Daar vonden Bengt Lundegardh en Anna Martensson een duidelijk aantoonbaar verschil tussen biologische en reguliere aardbeien. "Biologische extracten voorkomen de groei van dikke darm en borstkanker met 60 en 53 procent. De waarden voor reguliere aardbeien waren respectievelijk 49,7 en 37,9 procent", schrijft Mae Wan Ho. De uitkomsten zijn volgens haar in lijn met die van ander biologisch fruit. "Intuïtief voelt de intelligente consument wel aan dat biologische producten - juist door de afwezigheid van kunstmest en bestrijdingsmiddelen - beter voor de gezondheid zijn", aldus Ho in een kort gesprek met P+.

Bron: www.peopleplanetprofit.be, 18/09/2006

Vallende Appels 2

Ik heb veel werk met het rapen en plukken van vruchten.

Vandaag kwam ik bij de Sterappel.

Alle appels, zonder één uitzondering, lagen op de grond!

Zou de verklaring niet te zoeken zijn in de zeer natte augustus. Deze boom staat op een van de natste plaatsen van de tuin. Het kan gebeuren dat de boom ’s winters als in een vijver staat.

Ook nu zal de ondergrond totaal verzopen geweest zijn, met als gevolg gebrek aan zuurstof en afvallen van alle vruchten.

Bath

Op de terugweg van Exeter houden we halt in de werelderfgoedstad Bath. Dank zij de enige warmwaterbronnen van Engeland kwam Bath, door de komst van de High Life in de 18 de eeuw tot hoge bloei.

De 2000 inwoners van 1700 waren er 28 000 geworden in 1801.

De bouwmeesters Wood, vader en zoon, wilden Bath een Romeinse allure geven. Er werden statige huizenrijen opgetrokken, volgens eenzelfde stramien, gebouwd in kalksteen. In feite waren het 3 etages appartementen.

We hadden een erg goede, vrouwelijke gids. De wandeling begon aan het nieuwe thermen-zwembad. Er was nu geen tijd om het opgegraven Romeinse badhuis te bezoeken. Pas een 100 jaar terug had men deze goedbewaarde relicten bij bouwwerkzaamheden ontdekt, 6 m onder de huidige oppervlakte. We wandelden rond de mooie middeleeuwse abdijkerk tot de rivier de Avon.

Op de brug heeft men in navolging van de Ponte Vecchio in Firenze, pitoreske winkeltjes gebouwd. Aan de overkant een chique laan met huizenblokken, allemaal in dezelfde, rijke Bathstijl.

We wandelen weer de stad in tot de hoger gelegen, zeer imposante Royal Crescent, in halve maanvorm gebouwd. Indrukwekkend in zijn wijdse, openheid. Van daar gaat het naar het circus. Dezelfde huizen, gebouwd rond een cirkelvormig plein. De statige bomen in het midden van het plein, zouden nu vloeken met de kijk van de vroegere bouwmeesters. Die wilden het uitzicht van een Coloseum. De gids had het over de astronomische bedragen die men nu moest betalen om hier een van de oude appartementen te verwerven.

Tenslotte bezochten we de Assembly Rooms, beheerd door de National Trust. Destijds waren het verfijnde zalen voor divers vertier.

We gingen in de nabijheid bij ‘Woods’ verfijnd lunchen. Een opperbeste keuze vond de gids, want dit was het geliefkoosd restaurant van haar familie.

Iets buiten de stad ligt Prior Park Landscape Garden, 11 Ha groot, op last van industrieel Ralph Allen rond 1750 aangelegd. Bovenaan ligt het statige herenhuis. Van daaruit heeft men een uitzicht over het ganse park op de dalhelling. In het midden open weide, aan de zijkanten bomen.

Helemaal beneden water.

Over dit water liet hij puur decoratief de Paladijnse Brug bouwen naar de Italiaanse Renaissancearchitect Palado, die weer in Oud Romeinse stijl ging bouwen. Imposant.

Deze wandeling was een schoonheidsbelevenis. Sommigen begonnen ervan te filosoferen.

Bij het wegrijden uit Bath ging het wel even de verkeerde kant op en duurde het een stuk langer voor we terug op de M4 autoweg geraakten.

Bijna zover, zag ik wegwijzers naar ‘Castle Combe’, het mooiste dorpje van de Cotswolds, dat we vier jaar terug bezochten.

Het werd al wat later als we te Crawley bij het Gatwick Airport Hotel aankwamen, onze laatste slaapplaats op deze Engelandreis.

Pruim met Galbult?

Bericht:
Wij hebben in Noorwegen een gele en een blauwe pruim. Geen idee welke rassen, niet zelf geplant namelijk. De gele zit nu vol met rijpe vruchten, maar wordt sinds een paar dagen druk bezocht door vlinders en wespen. Op enkele pruimen ontdekte ik een soort kleverige druppeltjes. Een dag later kreeg de pruim daar een bultje dat verder uitgroeit tot ene flinke blauwe plek met bult. Bij opensnijden ontdekte ik een minuscuul gaatje in de schil en een ingekapseld larfje o.i.d een paar milimeter onder de schil. Enig idee welk insect hiervoor verantwoordelijk is en wat ik er tegen kan doen?

 
Zelf heb ik iets dergelijks nog niet opgemerkt.

Een aantasting die er veel van weg heeft is:

 
PRUIMENMOT

Laspeyresia (Grapholitha) funebrana.

Dit motje zet vanaf eind mei en in juni eitjes af op de jonge vruchten. De rupsjes vernietigen het vruchtvlees en boren een gang naar de steel, zodat de vrucht vaak loskomt en afvalt. Eind juni begin juli kan een tweede vlucht ontstaan. Deze larven boren in augustus gangen rond de steen. Wormstekige vruchten vertonen een boorgangetje met gom. De over­wintering heeft plaats onder schorspellen. Komt slechts plaatselijk voor in ons land.

(A. Hallemans Plantenziekten)

Het Fruit van Cornwall

“Tot voor kort had wel iedere boerderij in Cornwall een gemengde boomgaard. Je vond er (cider)appel, peer, pruim, kwee en mispel. De boomgaarden worden door dikke hagen omzoomd. Daar konden de schapen lammeren en werden bijen gehouden. Zowel appel als kers was belangrijk in dit graafschap.

In West - Cornwall vond je appelvariëteiten die bestand waren tegen het milde en vochtige klimaat van het zuidwesten. In het zuidoosten, in de Tamar Valley was de kers thuis. De goede kwaliteit ging via boot en trein naar de markten tot ver buiten de regio. De mindere kwaliteit ging naar Saltash voor jam. Het zicht moet imponerend geweest zijn. In de bloesemtijd werden speciale boottochten op de Tamar rivier georganiseerd.

In het hele verhaal van verval en teloorgang hebben we toch een lichtpunt gevonden.

James Evans en Mary Martin

hebben gedurende jaren de boomgaarden van de Tamarvallei bezocht. Ze zochten de gebruikers en eigenaars op. Alle wetenswaardigheden over de gevonden variëteiten werden nauwkeurig genoteerd. Vele avonden en weekends gingen op in het beschrijven, analyseren en proeven van de gevonden appels. Spoedig kwamen ook zij tot de vaststelling dat de nog 'staande' bomen aan een hoog tempo uit het landschap verdwenen. Maar ook de generatie die het fruit hadden geplukt, vermarkt, verwerkt - het geheugen van een vorige eeuw - verliet langzaam maar zeker het speelveld. In de winter werden de geselecteerde bomen teruggesnoeid met de bedoeling om jong, entbaar materiaal te bekomen. De onderstam MM 106 werd aangekocht. Van het ingezamelde enthout werden nieuwe bomen gemaakt. Deze bomen vonden een thuis in hun eigen boomgaard.

Al gauw kwamen ze er achter dat het benoemen van de gevonden vruchten geen sinecure was. Eenzelfde naam dook op bij meerdere, verschillende vruchten. Eén en dezelfde vrucht had vaak vele verschillende namen. Zo'n appel was o.m. de 'Blackrock'. James was zo geïntrigeerd door de vrucht dat hij een aantal exemplaren voor determinatie naar de nationale fruitcollectie in Brogdale stuurde voor determinatie. Daar wist men te vertellen dat het de Franse variëteit Mère de Ménage betrof. Later in een ander dorp in de regio werd dezelfde appel teruggevonden onder de naam 'Merrider Menedge'. En dat leunt al dichter aan bij de originele naam. 'James en Mary gingen zich toeleggen op lokale soorten die met uitsterven bedreigd waren. Al hun ontdekkingen hadden één gemeenschappelijk kenmerk. Allen bestand tegen het milde, vochtige klimaat van Cornwall waar variëteiten uit het zonniger Kent niet gedijen.

Vanuit hun boomgaard werd er veredelingsmateriaal verdeeld. Niet alleen

de grote huizen zoals Cotehele en Trelissick Gardens hebben een collectie van de 'eigen' soorten aangeplant. Ook gewone mensen hebben uit deze lokale genenbank kunnen putten via twee lokale kwekerijen die vele variëteiten in hun rassenlijst hebben opgenomen.

Parallel met zijn zoektocht naar lokale appels ging James Evans ook op zoek naar specifieke kersen in de Tamarvallei. Voor de meeste variëteiten moesten fikse klautertochten in oude bomen ondernomen worden. In het beste geval werden er éénjarige twijgen gevonden - slechts een paar centimeter lang ­meestal moest Evans het rooien met twee of driejarig hout. Meer nog dan bij de appels waren de gevonden kersen zeer plaatsgebonden. James Evans vond verschillende variëteiten terug. De merkwaardigste waren Birchenhayes, Burcombe en Early Burcombe allen genoemd naar de gelijknamige hoeves waar ze vandaan kwamen. De beste kwaliteitskers is de Fice. Deze geeft de zoetste en sappigste kersen. Sommige variëteiten werden getest op het onderzoekscentrum in East Mailing. Alle Tamarvariëteiten verdwenen uit de testprogramma's vanwege een onvoldoende. Wat goed gedijde in Cornwall liet het afweten in het drogere klimaat in Kent. En vice versa.

Evans heeft doorheen de jaren een twintigtal verschillende lokale kersvariëteiten verzameld van meer dan honderdtwintig verschillende oude bomen. Medio jaren negentig heeft hij een 150 - tal kersenzaailingen geplant om een eigen kersenhoogstamboomgaard te verwezenlijken.

Er is een uitstekend boekwerkje verschenen over het werk van James en Mary. "Burcombes, Queenies and Colloggetts, the making of a Cornish orchard", geschreven door Virginia Spiers en geïlustreerd met schilderijen die

Mary penseelde.”   

Tot hier de gedegen documentatie van Partyleader (reisleider) Jean-Pierre Billen.

Weer werd het een avontuur met de bus. We moesten het door de heer Evans uitgestippelde parcours strikt volgen om ons niet klem te rijden met de bus. Schilderachtig landschap.

Op sommige plaatsen zag je ook nog restanten van een vroeger, bloeiende kleinfruitteelt.

De botten werden aangetrokken. Eerst ging het naar een lager gelegen perceel dat meer van een natuurbos weg had. Miller’s Seedling viel in de smaak.

De rode Winesap ernaast was nog onvoldoende rijp, maar lijkt ook een goede appel. Daarna trokken we naar de grote boomgaard met vooral kersen, appelen en wat pruimen. Wat de kersen betreft werden eerst de kersenwildelingen geplant en pas daarna geënt. Dan kon men er niet gemakkelijk mee gaan lopen.

De appelaars dragen meestal 2 -3 rassen. Hij had al een zaailing Mary Martins  genoemd naar zijn vrouw. Nu had hij nog een betere zaailing, rijp met Kerstmis, waarvoor hij nog een naam moet vinden!

We stonden stil bij de Cornish Gilliflower, een zeer gezonde boom. Het ras werd rond 1800 gevonden en in 1813 in de handel gebracht. Eind oktober begint de vrucht op smaak te komen: intens, rijk, aromatisch, in de aard van de hooggeprezen Ribston Pippin. “In de handel cirkuleerden nu veel viruszieke bomen”, zei James. Deze boom zal dienen voor gezond uitgangsmateriaal.

We hielden halt bij het tuinhuisje in een hoek van het perceel voor een soort receptie. We dronken een glaasje heerlijk appelsap en nog een glaasje lekkere cider. Daarop gingen de gezusters rond met uitstekend smakende scones, met room, bekroond met een toefje kersenjam.

Het boekje ‘Burcombes, Queenies and Colloggetts’ van Virginia Spiers (In Engeland nemen de echtgenotes de naam van de man over), de zus van Mary vond aftrek, alsook nog een ander werkje over de schilderijen van Mary. Mary schildert in jubelende kleuren van grote lichtintensiteit. De schilderijen van uitbundig bloeiende bomen deden mij wat aan Van Gogh denken. Zij gaat trouwens dikwijls in Frankrijk schilderen. Tot slot toonde James ook zijn vroegere kweektuin. De kerselaars hadden intussen het terrein veroverd en de rest in de verdrukking gebracht. We proefden de niet onaardig smakende, ongeveer middelmatig grote vruchten van een wortelechte pruimelaar.

Van bij James Evans en Mary Martin zitten we op een steenworp van Cotehele House and Gardens, maar we moeten een lange omweg rijden om er met de bus te geraken. Ook dit domein en huis zijn in beheer bij de National Trust.

Tijdens het middagmaal vertelde Mary mij dat ze dikwijls geravot had in de barn (schuur), die nu diende als restaurant. Haar vader was hier in dienst.

Het Tudorhuis werd gebouwd tussen 1485 en 1560 en werd steeds door dezelfde familie bewoond. Naar buiten toe is het huis afgeschermd en gericht naar binnenpleinen. Dit was nodig in die rumoerige tijden. De tijd is er blijven stilstaan. Er is bv nog geen elektriciteit. Heel veel kamers zijn rond om rond rijkelijk behangen met wandtapijten.

Onze aandacht ging naar de boomgaard met streekeigen rassen. Ik schat zo’n twintig - vijfentwintig jaar oude bomen. Aan het onderhoud is te merken dat de vrijwilligers van de National Trust liever binnen dan buiten werken. We ontdekten geen vruchten die op dit moment al rijp waren. Wat schurftbomen gezien, doch zeer weinig kanker. In een zonnige hoek van de boomgaard was een bijenstand.

Na het avondeten met Aleide een stevige wandeling naar Exeter gemaakt. Ik wou de verlichte kathedraal terugzien. Gedeeltelijk op de oude wallen gewandeld en een stevige pint gedronken op het rustige tuinterras van een oude pub.