Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
01-05-2005
MIJN TOMATEN ZORGEN ZELF VOOR HUN DRINKEN: ZE MOETEN WEL!
ZE MOETEN WEL!
Begin vorige week heb ik de eerste 25 tomaten geplant: vleestomaten, trostomaten, kerstomaten en een paar Romatomaten, die nu in de mode zijn.
Reeds 12 jaar kweek ik tomaten in mijn Filclair serre van 9 op 7 m. De poortgaten aan de uiteinden van de serre zijn open.
Ik graaf een spadesteek in het vierkant uit. In de put strooi ik wat bentoniet; vervolgens komt er een schep GFT compost in. Erboven stooi ik weer wat bentoniet en met de spade meng ik beide. In het plantgat giet ik een flinke hoeveelheid water. Vervolgens worden de planten met compost geplant. Het laatste stadium is opnieuw flink aangieten, want dat is de laatste maal dat ze begoten worden dat jaar!
Bentoniet bevat voor 3 vierden montmorilliniet, het beste kleimineraal.
Toen David, mijn neef geoloog, zijn licenciaatsthesis maakte over kleien, was hij verwonderd dat ik bentoniet en kaolien kende. In de biologische teelt maken we gebruik van bentoniet om het hoogste, waterbindend vermogen. Kaolien was het afvalproduct van de papierfabricatie in Langerbrugge. Het Veltlabo, onder de stuwende leiding van Fernand Verheughe van Zomergem , gesteund door diverse wetenschappers van de universiteit Gent, onder andere Ludo Verdonck, jarenlang de voorzitter van het Veltlabo, had in 1987 het initiatief genomen om de vele tonnen dennenschors te composteren. Daarbij kwam nog de pulpafval van de laatste papierfiltratie. Hiervoor werden massas kaolien gebruikt.
Dit pioniers-initiatief voor recyclage is nadien commerciëel verder gezet.
Zoals ik al zei, alleen bij het planten krijgen mijn tomatenplanten volop water en daarna niet meer. De grond blijkt voldoende opdrachtig en met de plastiek is er wat dauwvorming.
Het testjaar was wel 2003 met de lange, hete zomer. Ik heb telkens een prachtige opbrengst en de aantasting door schimmelziekten (Botritisch en Phytophthora), starten pas laat. Vroeger was dat een veel groter probleem.
Door het uitgraven heb ik geen last van bodemmoeheid.
Tinneke, mijn jongste dochter en Werner, beiden kinesisten-manuele therapeuten met Jasmien (6 jaar) en Jonathan (3) wonen nog enkele maanden bij ons in tot hun woning, bij de reeds bestaande bedrijfsruimte in Zoersel dorp gebouwd is.
Jonathan heeft het de laatste tijd nogal voor Dinosaurussen. Af en toe moet ik mee in zijn boek kijken.
Maar vandaag nam ik hen mee naar de boomgaard om veel kleinere beestjes te tonen.
Eerst toonde ik verdrogende , nog gesloten bloemknoppen. Daarin zit momenteel de larve van de bloesemsnuitkever, een klein wormpje dat de bloesemknop leeg eet en dan verpopt.
Ik vind dit geen probleem en zie het als een natuurlijke dunning.
Vervolgens toonde ik hen het schadebeeld aan de jonge bladeren. Je ziet al heel vlug de vraattschade en je hebt maar de gekrulde blaadjes met gaatjes wat uiteen te plooien en je vindt een klein, licht groen rupsje met een witte langsstreep. Dit is de rups van de kleine wintervlinder. Sommige rassen vallen precies meer in de smaak dan andere. Zo vond ik opvallend veel rupsjes op Signe Tillisch.
Jonathan kreeg meer interesse voor de uitgebloeide stengels van paardenbloemen, maar Jasmien toonde zich een goede speurster.
We moesten toch nog wat rupsjes laten zitten voor het koolmeesje dat straks 10 monden moet voeden. Het vogeltje bleef op zijn nest zitten toen ik even het nestkastje open zette en de kleinmannen optilde om er een glimp op te werpen.
ZIE Gastenboek
Daar ik nog geen hongerpruimen kende, heb ik mijn licht opgestoken bij Vincent.
Het zou gaan om een schimmelziekte. In Plantenziekten van A. Hallemans heb ik niets gevonden, wel in Pflanzenschutz im Bio-Garten van Marie-Luise Kreuter.
In het Duits spreekt men over de Narren oder Taschenkrankheit (Taphrina pruni).
De schimmelinfectie gebeurt kort voor of tijdens de bloei, vooral bij koel, regenachtig weer. Bij droog, warm weer ontkiemen de sporen moeilijker.
Het schadebeeld wordt als volgt omschreven: de jonge vruchten groeien overmatig; Ze vormen vlakke, langgerekte, licht gekromde vormen, die later met een dicht, witmelig pluis overdekt worden. In de nazomer worden ze bruin en verdrogen.
Herken je dit beeld? In Duitsland ziet men dit ziektebeeld op kwetspruimen.
Het pruimenras Sprite is een kruising tussen Japanse pruim en Myrobolaan. Als bestuiver raad men in Amerika Delight aan , een andere kruising tussen japanse pruim en myrobolaan. Zou dit ras hier te vinden zijn?
Wellicht zal je moeten uitkijken naar Japanse pruimenrassen zelf als Burbank, Sancta Rosa.... (Voor meer bijzonderheden zie bij Guy Dekinder).
(antwoord op een mail: te kleine noten)
De grootte van de noten is vooral rasgebonden. Op de boerderij in West-Vlaanderen hadden we ook een boom met tamelijk kleine noten, maar ze waren wel lekker. Ik herinner de boom vooral om de slordige, bolvormige, mussennesten, gemaakt van droog gras en stro. Na die tijd hebben de mussen die manier van nestbouw wellicht verleerd.
Ik heb die in elk geval nergens meer gezien.
Wellicht hebben jullie al een mooie boom, want zaailingnoten kunnen lang wachten om te dragen. Als je het over je hart kunt krijgen, vervang de boom door de geënte noot Broadview, een ras uit British Columbia (Canada).
Dit ras geeft al na 3 - 4 jaar vruchten en het is het meest vruchtbare ras volgens J.C. Westeinde van de notenkwekerij Westhof te s Heer Arendskerke in Zeeuws Vlaanderen. Hij kon het weten want hij had in de vijftig rassen staan. We hebben de kwekerij ooit bezocht toen ik nog busreizen kon inrichten met VELT. Het zijn behoorlijk grote en lekkere noten. Daarbij wordt de boom niet zeer groot. Dit ras beschikt over de eigenschap om zonder bestuiving door andere noten toch veel vruchten te vormen (Apomixie ). Je hebt maar één boom nodig.
In LANDBOUWLEVEN van vandaag (29 april) lees ik dat het Tuinbouwpraktijkcentrum Tivoli van het Vrij Landelijk Instituut te Oudenaarde (VLIO) al vorig jaar 2004, na de driejarige overschakelingsperiode, door BLIK, het controle orgaan voor de biologische teelt de erkenning als biofruitteelt bekwam.
Het is wettelijk geregeld dat alleen de door een officieel erkende instelling (in Vlaanderen voornamelijk BLIK) gecontroleerde bedrijven BIOproducten op de markt mogen brengen.
In stricte zin zijn de producten van amateurs geen BIO!
Rabarber plant je best in heel veel compost op een plaats, wat aan de kant, zonnig of half schaduw, waar ze hoogstens een tiental jaar kan blijven staan. Dan is het beste er af en is het hoog tijd om enkele afgesneden pollen op nieuwe grond uit te planten.
Ik heb ook een zeer vroeg ras, dat een paar weken vroeger kan geoogst worden dan de andere.
Eventuele bloeistengels dien je in jong stadium te verwijderen, want anders putten ze de plant nodeloos uit.
Ook in de zomer enkele stengels laten staan, zodat de plant bij het in rust gaan in de herfst nog voldoende voorraadstoffen kan opbouwen.
Rabarber kan je ook vervroegen door er een koepeltje over te plaatsen.
Begin maart hebben we de koudste dagen gehad van deze winter (2005). De weerman van Zoersel www.weerstation.be heeft als laagste temperatuur onder thermometerhut -9.1°C gemeten.
Bramen blijven gedeeltelijk groen in de winter; de ene meer dan de andere.
Precies deze die de meeste bladeren hadden, werden ook het meest geraakt.
WALDO is een Amerikaans, stekelloos ras met de lekkere, speciale, aromatische smaak van bramen uit het verre westen van Amerika. De plant die onbeschut staat is al zijn bladeren kwijt. Nu beginnen die weer uit te lopen. Enkele twijguiteinden laten het helemaal afweten. Ik heb ook een exemplaar tegen de zuidkant van het huis staan, dat totaal niet geleden heeft en er zeer groen bij staat.
Verder heb ik de bramen ADRIENNE en HELEN die Derek Jennings ontwikkeld heeft na zijn pensionnering in 1990. Destijds was hij de grote creator van nieuwe kleinfruitrassen aan het Scottish Crop Research Institute. Begin februari 1992 zag ik een annonce voor bramen in het Engelse vakblad Fruit. Otham, een deelgemeente van Maidstone, de hoofdstad van het graafschap Kent ligt op de weg naar Londen. De huizen hebben daar een naam, maar geen huisnummer. We moesten het huis Clifton zoeken in de Honney laan. Voor ons is dat een ongewone situatie.
We kochten er de bramen LOCH NESS, (trouwens een van zijn scheppingen in Schotland) Dit is nu het algemeen gekweekte, commerciële ras bij uitstek, een stekelloze braam met grote, lekkere vruchten. Verder KOTATA en WALDO. En de purperen framboos GLEN COE ( purperen frambozen bekomt men door het kruisen van rode frambozen met zwarte frambozen). Zwarte frambozen zijn inheems in Amerika.
ADRIENNE, een stekleloze braam, geinspireerd op de West Amerikaanse bramen heeft erg geleden . Ook vorig jaar was er eveneens door late vorst veel schade aan dit ras. Minstens de helft is verloren. Maar ik heb ook een exemplaar onder de Filclair serre (7 m breed) staan en die ziet er goed uit. Vorig jaar was hier ook schade. Drie jaar terug en het eerste vruchtenjaar waren er geen problemen. Zeer lekkere vruchten, maar niet zo talrijk.
Het recentste ras van Jennings HELEN, eveneens stekelloos, eveneens met de eigenschappen van de West-Amerikaanse bramen, is duidelijk veel weerstandiger. Ik konstateer geen schade. Dit is het derde groeijaar en de eerste maal dat er vruchten zullen zijn.
Mijn loganbessen staan niet op de beste plaats en staan er maar schraal bij. De late vorst heeft hen ook geen goed gedaan.
LOGANBESSEN zijn half braam, half framboos : BRAAMBOZEN.
Ze zijn ontstaan door een speling van de natuur (spontane kruising van rode framboos met braam) rond 1890 in de tuin van rechter Logan in Californië.
De beste braamboos, de TAYBES werd gecreëerd door Derek Jennings in Schotland en kwam in 1978 in de handel. De framboosvormige vruchten, maar twee, drie keer zo groot, bij rijpheid rood-zwart, hebben een hreerlijke, gefruite, zeer aromatische smaak. De vele vruchten rijpen vanaf half juli gedurende een drietal weken. Merels zijn verzot op de vruchten. Merels waarderen eveneens de vruchten met een West Amerikaanse smaak.
Van de andere bramen blijven ze nog af!
In de winter van 1995 kwam ik met een paar Veltvrienden- fruitliefhebbers bij Derek Jennnings en hij vertelde dat hij in het graafschap Buckinghamshire bij iemand was geweest die in zijn tuin een mutatie van de Taybes had. Een mutatie is een blijvende erfelijke verandering. De Taybes van die man had ongeveer dezelfde groeikracht, dezelfde prachtige bessen, maar stekelloze stengels. En zeggen dat ik zoveel duizenden kruisingen heb gemaakt, zei Derek Jennings. Ik was er wel in geslaagd stekelloze stengels te bekomen, maar de goede vruchten waren ook weg.
Deze stekelloze BUCKINGHAM TAYBES heb ik enkel in de serre staan en die liep niet de minste schade op. De gewone, gestekelde Taybes ( nu de MEDANA TAYBES genoemd ) buiten liep slechts lichte averij op.
Kotata: geen schade.
Op de andere bramen: geen schade.
Bij nog zwaardere wintervorst in vroegere jaren heb ik wel veel schade gekonstateerd aan de bramen, maar vooral aan de braambozen.
Mijn appelbomen op onderstam M 26 en MM 106, staan 4 op 4m. Rijen op 4m en bomen op 4 m in de rij. De tussenruimte wordt benut voor aardappelen, pompoenen en korrelmaïs voor de kippen.
Vorig jaar geraakte een pand niet geploegd en dekte ik dit onder met antiworteldoek. Nu heb ik het doek er af gehaald. Een plantklare grond om te betelen met pompoenen, die half mei ter plaatse gezaaid worden.
Het worteldoek heb ik dubbel gevouwen en onder de bomenrij gelegd; rond de bomen telkens met een vouw om aan te sluiten tegen de stam. Zo zit de begroeiing met gras, onkruiden en netels er helemaal onder. Die begroeiing gaat nu afsterven met als resultaat een prachtige groenbemesting.
Op het pand ernaast komen de aardappelen. Bij het plantklaar maken van de grond, na frezen, werp ik de resten van onkruiden gewoon onder het doek. Niet meer afvoeren en bovendien bijkomende bodemvoeding!
Appelbloesemknoppen beginnnen in een hele schakering van roos naar rood. De meeste bloemblaadjes later zijn wit, soms met een zweem naar roos.
Gisteren trok ik al de aandacht op Joseph Musch. We gaan in dezelfde lijn verder: Jupiter, een Engelse appel, groot , rood en lekker, met Coxbloed; kruising tussen Cox Orange Pippin en Starking Delicious. Geïntroduceerd in 1981. Is wel wat beurtjaargevoelig.
De mooiste bloesem geeft Ashmeads Kernel, een appel uit de 1700 jaren in Engeland. Het duurde nogal vooraleer hij begon te dragen, maar de laatste drie jaar was er telkens een overvloedige oogst . De appelen zijn gemiddeld of iets kleiner, grauw bruin met soms blos, dikwijls ruwschillig, maar met een heerlijke smaak. Meerdere keren kwam hij in Engelse smaakproeven als de beste naar voor, maar zo ziet hij er niet uit.
Zijn bloei is echter prachtig, met de wit-roze kelkblaadjes. La vie en rose.
BOSBESSEN IN DE MAILGROEP SENIOREN
De bessen in de tuinen zijn niet de bosbessen die we kennen uit het bos (Vaccinium mytillus) met sterk kleurend rood-purper sap, maar de Blauwe bes (Vaccinum corymbosum), met niet kleurend sap.
Ze zijn nu aan het bloeien. Aan de rassen die ik al een hele tijd heb , heb ik nooit veel nachtvorstschade bemerkt, maar sommige rassen zouden er toch last kunnen van hebben.
Al een tiental jaar is er die voor het fruit desastreuze vorst niet meer geweest.
Het bedekkingsmateriaal rond de planten breng ik daarom pas later in mei aan.
Dit bedekkingsmateriaal bestaat uit gedeeltelijk gecomposteerd materiaal van dennenschors en naalden en dergelijke, met een grotere zuurgraad. Gewone compost werkt eerder basis. Dit in tegenstelling met wat men vroeger dacht.
Dit bedekkingsmateriaal gaat de verdamping tegen en levert bodemvoedsel.
Commerciële telers strooien een verzurende stikstofmest. Mijn bessen krijgen soms wat samengestelde meststof Orgabio NPK 5-3-6(+3Mg) of Biogro (7-3-10).
Tijdens een droge periode, als de vruchten rijpen, is begieten aan te raden, net zoals bij rijpende aardbeien.
Ik heb ooit al moeten ondervinden dat mijn aardbeivruchten opdroogden bij gebrek aan vocht!
Toen ik vandaag in de tuin aan t werken was, viel mij de mooie bloeiwijze op van Joseph Musch, een van de rassen die door Populer van de Waalse Landbouwfaculteit van Gembloux terug in de belanstelling gebracht werd. De vruchten zijn eerder groot, met rode blos , smaken goed en zijn tot in de winter bewaarbaar.
Nu heb ik mijn eigen krenten!
Uit de kelder heb ik een viertal flessen gehaald, waarin ik in oktober vorig jaar ranken met druiventrossen had gestoken.
Het idee had ik van een bezoek in Frankrijk met de Nationale Boomgaardenstichting.
In een kasteeltuin had men een bewaarplaats om druiven langer te bewaren in een donkere, frisse ruimte. Men knipte de tros met een een stuk houtige tak. De fles of kruik werd gevuld met water en de afgeknipte rank met de tros(sen) werd erin gestoken. Zo kon men met nieuwjaar nog verse druiven eten.
Maar half december waren wij op bezoek naar onze dochter Leen in Kameroen. Sommigen kennen haar misschien van het TV programma van Annick Ruys Grenzeloze Liefde. Voor mij was het de eerste maal dat ik naar Kameroen ging, voor Aleide al de vierde keer. Leen woont met Aminou en de vier kinderen Keda, Kael, Nico en Isis in Douala, de tropische haven- en grootste stad van Kameroen.
Aminou, haar man komt van 1000 km verder uit het droge Noorden, met een Sahelklimaat. Hij kreeg destijds de kans om in China voor ingenieur te studeren. Leen was toen verbonden als prof Engels aan de medische universiteit van de Nanging, waar de dokters voor de Chinese spoorwegen worden gevormd.
De eerste maal naar Kameroen ging Aleide alleen. Ze ging kennis maken met de familie in Going, het Saheldorp. Regelmatig komt het voor dat, als er minder regen valt, er dat jaar te weinig graan geoogst wordt en dat er er dan een paar maand te weinig eten is.
Onze gemeente Zoersel ondersteunt , via de Derde Wereldraad, projecten voor ontwikkelingssamenwerking.
Aleide heeft CoZoeGo gestart: Coöperatie Zoersel-Going. In dat verband houden we op 9 juli aanstaande reeds onze vierde Afrikaans Tuinfeest.
Met Nieuwjaar waren wij op reis in het prachtige Noorden met de jeep van nonkel Sadjo en de druiven stonden hier in de kelder.
Intussen had ik wel gezien dat de druiven verdroogd waren. Vorige week haalde ik ze eindelijk boven en , o wonder: elke tak had een scheut gevormd van 3- 5cm!
Worteltjes zie ik niet aan de takken.
De druiven zijn lekkere krenten geworden. Het is het Amerikaanse, hybride ras Steuben, dat ik kreeg van Wouter Tigges, destijds verbonden aan de universiteit van Wageningen.
Zijn coördinaten kloppen niet meer. Je weet maar nooit: moest iemand mij terug op zijn spoor kunnen brengen (email)?
Steuben is een blauwe druif, met kleine pitjes, heel gezond groeiend en met een stevige pel. Die maakt dat wespen en andere belagers er veel minder vat op hebben dan bv op Reliance, een resistente, nog vroegere, roze, pitloze , zeer zoete druif, maar met wat foxy smaak, bij doorrijpheid.
Ik heb de uitgelopen stekken geplant. Normaal verwacht ik dat ze zullen verdrogen, maar je weet maar nooit. Wait and see.
Vandaag zaaide ik mijn laatste erwten: de Amerikaanse, zoete peulerwt, SUGAR SNAB, een gewas dat makkelijk 2 m haalt , net als de Mechelse Krombek. Bij vroeg zaaien en slecht weer in maart kan de zaaiing mislukken. De warmtebehoefte is groter.
In tegenstelling met andere peulerwten vormt zich een dikke , vlezige peul, met grote suikerzoete erwten. De peul wordt in haar geheel bereid. Zelfs iets overrijp blijven ze nog smakelijk. Er is wel een nadeel: op de naden vormt zich een vlies of draad, zoals bij ouderwetse princessenbonen. Die moet je verwijderen voor het klaarmaken.
Enkele kennissen bestellen het zaaigoed via mij uit de Organic Catalogue van Chase Organics en de Henri Doubleday Research Association (De Engelse VELT).
Als aan de bloeiwijze ligt heeft Top zijn naam niet gestolen.
Deze pruim gaat bij mij haar tweede groeijaar in. De toptakken zijn evenveel bloeiende kaarsbloemen; zo dik staan de bloemen er rond om rond.
Het is mijn laatst bloeiende pruim.
Een paar jaar terug had ik een rode bes overgeplant naar mijn fruitkooi. Ik vroeg me af welk ras? Ik had nog nooit op het bloeitijdstip gelet. Toen de anderen begonnen uit te lopen was er nog geen leven in MULKA (mijn favoriet) en in deze struik.
Tenslotte bleek hij de laatste bloeier en ik had er nog een tweede staan: ROLAN.
