Een nieuw record: nog nooit zo koud op 11 mei

Ik hoor dit op ’t nieuws van 18 u. ‘k Ben gaan kijken en mijn thermometer wijst 6°C. Als ’t  nu maar niet opklaart. Het is nog aan ’t druilregenen. ‘Opklaren en vriezen’ is wellicht toch niet direct te vrezen.

Gisteren hoorde ik verschillende keren de koekoek roepen, de tweede keer hier dit jaar. De eerste maal was op 30 april, ’s morgens om 6 u. Ik werd er wakker van; een lang aangehouden, driftig(?) roepen. Dit is al veertien dagen later dan gewonlijk.

Dan associeer ik dat eerste roepen altijd met wat mijn moeder zei: “Pas op bloten voeten lopen als je de koekoek hebt horen roepen.”

Zie je de kleinmannen al op blote voeten lopen op een dag als vandaag?

Koninklijke Serres van Laken

Vorige week hadden we met OKRA de kans de Koninklijke serres van Laken te bezoeken; voor mijn vrouw en ik de eerste maal. Dit is echt een schoonheidsbelevenis. Op mij maakten vooral de boomfuchsia’s en de reuzengrote geraniums, of zeg ik beter pelargoniums, een sterke indruk. Ze staan in de zeer lange verbindingsgalerijen, speels aangelegd in het heuvelende reliëf tussen de grote(re) serres. De vormen, maar vooral de kleurschakeringen van de vele planten zijn enorm.

Elk jaar worden de serres in april tot begin mei (dit jaar 9 mei) opengesteld voor het publiek.

De serres zijn een initiatief van koning Leopold II, gebouwd tussen 1874 (de imposante koepelvormige wintertuin, 60 m in doorsnee en 30 m hoog) en 1893.

Je wandelt van het parkeerterrein tegenover het koninklijk paleis op de allee naar beneden en slaat dan af naar de serres. Je staat al vlug in de majestatische koepel van de wintertuin. Na een eerste wandeling door serres kom je buiten in het golvende parklandschap dat je naar boven bewandelt. Je ziet o.a. het huisje met atelier van koningin Elisabeth.( Op de rondgang verder zie je van haar een knap beeldhouwwerk van een tuinman); aan de andere kant het silhouet van de Japanse toren. Dan duik je weer de serres in en de prachtige verbindinggalerijen en af en toe grotere serres, tot je uiteindelijk weer in de wintertuinkoepel belandt en in het voorgebouw.

Onze groep schoof mee aan en deed er iets meer dan anderhalf uur over.

Vooral Aleide legde die kleurenweelde vast op. Je ziet haar bv. op de voorlaatste foto. (Vervolg 3 , met bruine mantel).

Vorstgevoeligheid Bramen en Braambozen 2009-2010 in mijn Tuin te Zoersel

Er wordt geteeld op een tamelijk vochthoudende zandgrond, humusrijk door het vele jaren toedienen van compost en bodemrijker door het gebruik van gesteentemelen  (basalt – en lavameel) en kleimineralen (bentoniet).

Bramen en braambozen behouden 's winters min of meer hun groene bladeren, vandaar de variërende vatbaarheid voor bevriezen. Het meest te duchten zijn de uitdrogende, striemende winden uit het oosten bij strenge vorst.

We hebben twee opeenvolgende, behoorlijk, zware  (tot +/-     -12°C) winters achter de rug, zij het niet met de extreme temperaturen  (- 16° tot -20°C)van de tachtigerjaren van de voorgaande eeuw. Toen had ik enkel de stekelloze braam THORNLESS EVERGREEN, de braam met het peterselieblad. Eenmaal is het toen gebeurd dat de stengels tot de grond afgevroren waren. Maar geen nood, de wortelkluit blijft intact en schiet terug uit. Deze winter was er geen schade bij een exemplaar dat iets meer beschut staat; het andere had voor een stuk bevroren uiteinden.

Het enige ras dat deze winter totaal bevroor was ADRIENNE, een stekelloos ras door Derek Jennings gecreëerd na zijn pensionering (1995 GB). Ook vorig jaar schoot er zeer weinig over. Het zijn anders lekkere vruchten met de rijke smaak van west-Amerikaanse bramen ingekruist. Zijn laatste braam HELEN (1997 GB), minder groeikrachtig dan Adrienne, is ook zeer vorstgevoelig, zij het in iets mindere mate. WALDO, een Amerikaanse, stekelloze braam met gelijkaardige vruchten had enkel sommige bevroren uiteinden. Ik moet er wel bijzeggen dat ze meer beschut staat.

In mijn open bramengallerij was er weinig schade bij de stekelloze bramen, behalve een paar bevroren takken bij TRIPLE CROWN (1996 USA), een ras met reuzengrote, zeer smakelijke bessen, maar beperkt productief. Er was nog een andere stekelloze braam, waarvan ik de naam niet meer ken, met twee voor een gedeelte ingevroren takken. De struiken van de bramengallerij waren vorig jaar, in het tweede jaar na herplanten, zeer sterk gegroeid. Bv. Thornfree: een rank van 7,20 m

De andere rassen APACHE,  JUMBO, LOCH NESS, NAVAHO en THORNFREE vertonen geen schade.

Op het noorduiteinde staan de twee gestekelde rassen: FANTASIA   ( +/- 1988 GB). Deze wilde braam, vorig jaar geplant, heeft al takken van meer dan twee meter en vertoont een paar bevroren takuiteinden. HIMALAYA, de THEODOR  REYMERS uit Duitsland (+/- 1890) die geweldig groeide (o.a. een tak van 9,40m ) heeft twee voor de helft ingevroren takken. Het exemplaar in de kippenren vertoonde ook twee zware, dode takken.

In de ren staat ook een rij Fantasia’s. Hier is de ravage zeer sterk, slechts weinig takken schieten over. Opmerkelijk is hier dat de takken tot enkele decimeters boven de grond nog bladeren hebben. Ik verkies echter de takken tot tegen de grond weg te snoeien. Anders gaat er te veel energie naar deze stompen, te nadele van de nieuwe groei voor volgend jaar. Trouwens gedeeltelijk bevroren takken worden onverbiddellijk weggesnoeid. Ik heb ondervonden dat de natuur er alles aan doet om nog prutsvruchtjes voort te brengen –voor de plant tellen enkel de zaden voor mogelijke voortplanting- ; en schiet er weinig of geen energie meer over voor de vorming van ranken voor volgend jaar.

Tegen de draad van de ren staat er ook een Fantasia, nu derde groeijaar, een vorig jaar sterk uitgegroeid exemplaar. Slechts een van de lange takken is voor de helft kapot en nog een paar korte uiteinden.

Opmerkelijk is echter dat een meer beschutte rij Fantasia’s zo goed als niet geleden heeft! Deze rij wordt wat afgeschermd door struikgewas aan de oostzijde.

Wat afscherming betreft: ook naar de westkant voorzie je best afscherming tegen de felle westenwinden. Niet goed aangebonden, zwiepende takken lopen hierbij veel schade op in het groeiseizoen.  Dat merk je pas later als de vruchten niet goed willen ontwikkelen.

BRAAMBOZEN, half braam, half framboos

De gestekelde TAYBES (Medana) (1978 GB) vertoont lichte schade. De stekelloze mutatie Buckingham (1996 GB)heeft veel meer bevroren takken. Hierbij kan een minder gunstige standplaats een rol spelen. In mijn Filclair serre zijn de vruchten zich reeds aan het vormen.

SILVAN (1984 Australië), vorig jaar geplant en al ranken tot bijna 4m, heeft slechts wat bevroren uiteinden.

Bij KOTATA (1984 USA) heb ik wel iets meer moeten wegsnoeien.

Bij YOUNGBERRY en NECTARBERRY schiet slechts de kleine helft van de takken over.

De gestekelde BOYSENBERRY en de SUNBERRY, beiden meer beschut groeiend, bleven beiden ongedeerd.

Voor dit jaar verwacht ik een grote oogst. Daarbij is het wel belangrijk dat het begin september niet te veel regent. Meestal is september een zonnige maand, doch een aanhoudende regenperiode kan voorkomen en dan groeien de Botrytis schimmels weelderig en beschimmelen de vruchten, maar er is verschil in vatbaarheid bij verschillende rassen.

ANDERE

JAPANSE WIJNBES Een onbeschutte plant is totaal bevroren. Een exemplaar achter de palmhaag bleef ongedeerd.

DORMANRED:geen schade.

Fotomateriaal

Waldo

De Himalaya in de kippenren met de 2 dikke, levenloze takken

De sterk bevroren rij Fantasia

De jonge Fantasia begint zijn derde groeijaar

Aan de uiteinden liep de jonge Fantasia wel schade op

De Nectarberry heeft veel dode takken

De Silvan ziet er goed uit

De totaal bevroren Japanse Wijnbes schiet onderaan opnieuw uit.

Goudbes of Kaapse Bes

We zijn 3 mei. Aleide heeft nog wat goudbessen te voorschijn getoverd. En ze zijn nog eetbaar.

Ik schreef er al vroeger over als “Ingepakte bessen”. (*)

Nu begrijp ik nog beter hun naam “Kaapse Bes”. Destijds werden ze ook gekweekt bij de kaap “De Goede Hoop” in Zuid Afrika om meegenomen te worden op de zeilschepen omwille van hun vitamine C tegen de scheurbuik.

Welke andere bessen kan je zo lang natuurlijk bewaren?

(*) Je ziet bovenaan links een kadertje zoeken. Tik goudbes in en je krijgt de blogs waarin deze ter sprake komen.

Met Art Fan(Zoersel) naar Brussel (El Greco en stadsbezoek)  zo 18 april

Met de trein naar Brussel Centraal. Voor het bezoek aan de EL Greco tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten hadden we een uitstekende gidse. Ik heb nog herinneringsbeelden aan het museumhuis van El Greco in Toledo, heel lang geleden. Met het prachtige weer gingen we ’s middags eten op het dakterras van het Muziekinstrumentenmuseum. Je hebt et naar alle kanten een uitzicht op de stad.

Dinora gidste ons daarna door Brussel

1.  Op het dakterras van het Muziekinstrumentenmuseum.

2.  Het beste zicht heb je kerk St. Jacob op de Koudenberg in classicistische stijl van de Oostenrijkers. (Begonnen in 1776). De (neo)classicistische stijl is goed te herkennen aan de horizontale inkervingen in de muren. Deze kerk speelt een belangrijke rol voor koningshuis.

3.  Voor het Parlementsgebouw, in peis en vree.

4.  De St Michiels –rn St.Goedelekathedraal.

5.  Er naast het harmoniërende gebouw van de Vlaamse Gemeenschap

6.  Dinora trok onze aandacht op “De Buren”. (Huis in neoclassicistische stijl) De Buren is een logische voortzetting van de nauwe culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland in de afgelopen decennia. In 1980 besloten beide regeringen de samenwerking in verband met de taal vast te leggen in het Verdrag inzake de Nederlandse Taalunie. Vijftien jaar later sloten ze een ruimer cultureel verdrag waaruit de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland voortsproot. Nu de Europese Unie steeds belangrijker wordt, hebben ze Brussel gekozen als de plek waar Vlaanderen en Nederland zich willen presenteren als een door taal en cultuur verbonden regio binnen de culturele diversiteit van Europa.  Zie www.deburen.eu

7.  Opera De Munt

8.  Huizen geplakt tegen de St. Niklaaskerk. Begin 19 de eeuw wou men alle plaatsen benutten.

Serieuze Nachtvorst

Elke dag deze week was er minstens vorst aan de grond, doch vorige donderdag hadden we een ernstige vriesnacht. Het weerstation van het Bezoekerscentrum van Zoerselbos  - Ze hebben er een enige, grote boerenbloementuin die elk weekend vrij te bezichtigen is – registreerde om 7 u -3,5°C. Ook de vrijdagmorgen zal het wel een paar graden gevroren hebben.

Hoeveel schade zullen de pruimen, de peren, de kersen en de perziken opgelopen hebben?

Ook de toppen van de okkernoten zijn ernstig geraakt.

In mijn plastiekserre staat de reeds flink uitgelopen Theresa druif er verfomfaaid bij. De Perlette had ook te lijden. Bij dit ras zie je al direct de minuscule trosaanleg. Is deze verloren?

Je zou denken dat zo’n grote tunnel van 7 m, overdag goed opgewarmd, zou ontsnappen aan de vorst. Er doet zich echter een bepaald fenomeen voor dat de vochtige lucht onder het dauwpunt komt met vorst als gevolg. De Stekelloze Buckingham Taeybes die reeds bloeit, lijkt echter helemaal ongedeerd, evenals de reeds gevormde bessen van Junifer, de vroege rode bes.

De aardbeien waren goed afgedekt en hebben geen bijkomende schade meer opgelopen.

FOTO’S

1. Huis.  De kersenboom rechts staat er maar beteuterd bij.

2. De Schijnvallei aan de overkant van de straat.  

    De boerderij werd destijds gebouwd op de kleine verhevenheid van de  linker oever. Het regenwater van de noordkant van het huis vloeit naar het Schijn, hier nog een kleine beek maar in het bekende Rivierenhof te Deurne al een rivier. Het water van de zuidkant maakt een verre omweg via Nete en Rupel vooraleer de Schelde te bereiken. 

3. Deze kruisbes, de meeldauw resistente met witte bes, Rochus zit erg onder de rijp. Merk erboven  de door de wintervorst bevroren tak van de Fantasia braam.

4. Ook de rode bessen zullen geraakt zijn.

5. De bevroren kluiten in de moestuin.

6. Zal er schade zijn bij de blauwe bessen?

7. De Theresa druif. Ik heb die binnen gebracht omdat de grote trossen met grote witte bessen buiten in het slechte najaar van 2008 onvoldoende rijp werden.

8. De vroege Perlette met pitloze, lekkere witte bessen.

9. De Buckingham Taybes, de stekelloze mutatie van 1995. De Taybes is de beste braamboos – half braam, half framboos- die ik ken.                                                                                                  

Chaenomeles

Zijn bij ons bekend als Japanse kwee of dwergkwee.

De grote kweeën behoren tot het geslacht Cydonia.

De Chaenomeles is een oost Aziatisch geslacht. (Japan, Korea, China)

Vele van deze soorten lenen zich zeer goed tot Bonsai-kweek.

Er is ook de Pseudocydonia chinencis, Chinese kweepeer, soms ook benoemd als Chaenomeles chinencis. Dit is de enige soort in het geslacht Pseudocydonia. Het is een half groenblijvende boom tot 6m. Het is een plant voor iets warmer klimaat, Californië en zuid Europa. De gelei zou beter van smaak zijn dan deze van de gewone kweeperen en een prachtige, robijnrode kleur hebben.

De soort Pseudocydonia onderscheidt zich van Chaenomeles soorten, door het niet hebben van doornen en de bloemen staan afzonderlijk. Chaenomeles hebben doornen en de bloemen staan in clusters. De soorten in de vorige blog besproken, behoren ongetwijfeld tot de Chaenomeles.

Ik las dat de soort Chaenomeles O Yashima grote vruchten heeft. Maar deze ken ik (nog)niet.

Te Doesburg zag ik enkele jaren geleden reuzenvruchten van een spontane zaailing inde tuin.

Japanse Kwee

De Japanse kweeën staan met felle kleuren in volle bloei.

Reeds lang heb ik deze met de felste rode kleuren staan (Zie foto’s). Vele jaren was het een kluwen van ongeveer een meter hoog. Zelden waren er kleine, ronde vruchten. Een paar jaar terug heb ik die verplant en een beperkt aantal takken laten groeien. Ik ben benieuwd naar de vruchten.

Vijf jaar terug zag ik in Polen een grote struik goed beladen met tamelijk grote, iets meer peervormige, groene vruchten. Luc Van Hauwaert bracht de scheuten voor mij mee. De bloemblaadjes van deze variëteit zijn groter en iets meer rozig van kleur. Ook deze heb ik een paar jaar geleden van het wachtbed uitgeplant. Op de huidige plaats hebben ze meer ruimte, maar ook wat concurrentie van andere struiken en bomen.

De verschillende cultivars van Japanse  kweeën verschillen wat in groei, maar voornamelijk in de kleur van de bloemen. In het najaar verschijnen op het overjarig hout appelvormige vruchten van 3 tot 5 cm groot met tevens verschillende kleurschakeringen van geel tot groen en donker groen met rode blos.

Een zonnige en warme standplaats zorgt voor een rijkelijke bloei, doch de struik verdraagt tevens halfschaduw. Groeit op klei of zanderige gronden, maar voelt zich pas op zijn best in een voedzame, goed doorlatende bodem.                                   De grond dient eerder zuur te zijn.

Of er dit jaar vruchten zullen zijn valt nog af te wachten. De struiken zijn nog klein en voor donderdag – en vrijdagnacht vreest men voor serieuze nachtvorst.

FOTO'S

Kwee1 . De oude 3 foto's

Kwee uit Polen 4 foto's

Nachtvorst-Grondvorst

Vanmorgen 17/4 zag ik wat rijp op de pannen. Wij zitten hier in de Voorkempen. Enkele dagen terug was dit ook het geval en een vriend vertelde dat hij het ijs van zijn autoruiten had moeten krabben.

Al meer dan een week hebben we schraal, droog weer met dikwijls koude wind uit het noorden. Meestal is het zonnig en overdag loopt de temperatuur op tot rond de 15°. Blijft het overtrokken dan blijft de temperatuur steken op een paar graden boven 10°.

Vandaag is er weinig wind en werd het 18°, heerlijk lenteweer zoals we al een paar dagen gehad hebben.

De meeste pruimen zijn volop aan het bloeien. De late moeten nog wel beginnen (bv Altesse Simple). Bij de peren zie ik enkel bloesem op Comtesse de Paris en St Remy. De andere staan nog niet open.

De perziken bloeien nog en ook de kersen staan volop open.

De vraag blijft is er vorstschade?

FOTO'S

1. Pruim Jojo

2. Pruim Top, een echte kopgroeier

3. Peer Comtesse de Paris. Een vroege bloeier, maar een late

    vrucht (Januari).

4. Perzik (zaailing Pulderbos).

5. Perzik Wassenberger. Zeer weinig krulziekte gevoelig.

6. Pruim Early Rivers

7. Pruim Opal Ik vind dit het ras nr 1 voor de liefhebber.             Lekkere vrucht eind juli-begin augustus.                               Betrouwbare drager. 

8. Bloesems onder de flodderplastiek.

9. Bevroren bloemen. Let op het zwarte hart.                   

Gehakkelde Aurelia

Al een week zie ik geregeld deze vlinder. Vanmorgen rond half elf, terwijl ik de bramen nakeek op wintervorstschade  -binnenkort vertel ik hierover meer - kwam deze gehakkelde aurelia zich opwarmen in de zon.

Ook enkele keren de dagpauwoog waargenomen.

De vlinder die ik nu dagelijks zie, tot een drietal keer, is de geelgroene  citroenvlinder. Die zijn er hier beduidend meer dan andere jaren.

Bomen vellen

Peter Vereyken van Berlaar, man van stiel, kwam bij ons enkele bomen vellen.

Ik had reeds jaren de toelating. Eindelijk kwam het ervan.

Er zijn telkens 3 foto’s per boom.

Esdoorn nr 1 stond erg scheef. De gevallen spil ontweek netjes een jonge notenboom.

Bij esdoorn nr 2 moesten de takken een voor een met de katrol omlaag gelaten worden.

De abeel wordt bijgesnoeid.

Microklimaat in Begijnhof van Antwerpen

Zondag was ik met de Landelijke Gilde in het Begijnhof van Antwerpen. In het midden staat er een boomgaard met voornamelijk peren met mooi gewitte onderstam.

Het viel op dat deze reeds in bloei staan. Ook het gras staat een groot stuk hoger. Ingesloten tussen de huizen heerst hier een beduidend warmer microklimaat.

Prijs: €  184 ( Veltlid ,  € 189  niet-lid):  alles inbegrepen: bus, drinkgeld chauffeur, overzet, alle inkomgelden, avondmaal, overnachting, Engelse breakfast, en lunch te Chatham.

rek. 000 -0875684 – 65  van  D. Willaeys  2980  Zoersel. Identiteitskaart bijhebben noodzakelijk!

Info:  daniel@willaeys.be  Tel 03 383 12 37 http://blog.seniorennet.be/fruit