Natuurnieuws uit de eerste helft van september 2022.
door Jan de Jong
01-09. Groep van zeker 100 boerenzwaluw voedsel zoekend bij vijverpartij in Leeuwarden. De groep is zeker al en week aanwezig bij de flat (Mevr. Jellema). In Joure in de wijk Skipsleat bij het Wand 1 roodpootvalk gezien. Vogel was dicht te benaderen (Mevr. Skiere). Tien smient gezien te Mirns bij See Hanne (Aart Vink). Twaalf grote zilverreiger in het Easterskar bij Sintjohannesga (Wietze V). In de Alde Feanen bij Eernewoude 1 visarend gezien (Meino Zondervan). Bij het Gerbrandygemaal aan Sneekermeer 1 boomvalk (Dick Pruiksma e.a.). Bij Mirns drie boomvalk (Aart Vink). Twee grote gele kwikstaart bij de Ketlikerheide, mannetje vloog weg. Het vrouwtje gefotografeerd. (Henk Tulp).
01-09-2022. Grote gele kwikstaarten vallen op door de lange staart. Het aantal waarnemingen van de soort lijkt de laatste jaren toe te nemen in Friesland, nu het broeden nog.
02-09. In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 zwarte ibis (Marcel Stienstra e.a.). Op Vlieland 1 eerste jaars poelsnip gevangen en geringd door VRS Vlieland. De vogel had een vleugel van 157 mm en is uitvoerig gefotografeerd en bekeken. (Jeroen Breidenbach e.a. VRS Vlieland).
02-09-2022. De poelsnip lijkt wel wat op de watersnip doch heeft een veel grotere vleugel en verschilt van de watersnip door de opvallende witte buitenste staartpennen.
02-09-2022. Naast de grote vleugelmaat zijn de opvallend witte buitenste staartpennen kenmerkend voor een poelsnip.
03-09. Rond 15:30 uur een groep van zeker 40 kauwen hoog overtrekkend naar WZW boven de E.A. Borgerstraat in Joure (Jan de Jong). Boven de Badweg op Schiermonnikoog nog 2 gierzwaluw (Willem Bosma e.a.). In Molenend een zeldzame roodborstlijster gefotografeerd (Jean Leclercq).
04-09. Op de slaapplek van Wide Mar bij Stiens vandaag 160 grote zilverreiger, 8 ooievaar en 3 blauwe reiger. Alleen de binnenkomende vogels geteld (Gerard Mast).
05-09. Vandaag zijn bij ons de laatste boerenzwaluwen uitgevlogen in Kollum (Fam. Solle). In Zweins zijn bij ons in de schuur de 4 paar boerenzwaluwen met hun jongen alle vertrokken (Anneke de Boer). In Joure sneuvelde 1 sperwer tegen de vensterruiten (Bouke Meester). Opmerking; De vogel droeg een pootring en werd me aan de deur gebracht. De vogel woog nog maar 99,6 gram en erg verzwakt en kennelijk op zoek naar een prooi geweest. Het eksemplaar was op 28 juni 2022 als man nestjong geringd bij Bloempketerp in Franeker uit een legsel van 5 jongen. Ringer W. Vellinga noteerde verder dat de vogel toen nog 155 gram woog en een vleugellengte van 119 mm had. Jonge sperwers komen in najaar veel in tuinen en zitten dan vaak achter mussen of lijsterachtigen aan, soms durven ze grotere prooien te pakken zoals Turkse tortels of zelfs houtduiven.
Sperwers kunnen soms grote prooien pakken, ze deinzen daar niet voor terug al ze honger hebben. In dit geval pakt een jong vrouwtje sperwer een volwassen houtduif.
06-09. In Stiens twee kolibrievlinder in de tuin (Gerard Mast). Eerste groepje smienten weer terug op vaste winterverblijf aan Koarte Ekers bij Joure (Durk Visser).
07-09. Bij de uitkijktoren van It Fryske Gea aan de Slinkeweg te Workum 3 Indische ganzen op grasland (Herman van der Werf Tirns).
08-09. Nog 1paar boerenzwaluw met grote jongen in de schuur. Alle andere paren al weg (Dirk Schipper, Oldeberkoop). In Offenwier grote groep van zeker 125 boerenzwaluwen aan het voor verzamelen voor de wegtrek op oude telefoondraad (Fêdde Bloemhof, Offenwier).
08-09-2022. Oude telefoonpalen met draad fungeren nog steeds als voorverzamelplaats voor de wegtrek van zwaluwen bij Fêdde Bloemhof in Welsryp.
09-09. Te Vrouwenparochie twee ijsvogel (Ruurd Tadema).
10-09. Bij Joure aan de Lange Ekers 1 groep van zeker 30 nijlgans op weilanden (Durk Visser). Bij ons is het paar boerenzwaluwen vandaag vertrokken (Henk F. Hansma, Hemrik).Te Heerenveen 2 kolibrievlinder op petuniaplant tweehoog (!) op flat (Nico Vink).
10-09-2022. Kolibrievlinders zoeken het soms hoger op om aan nectar te komen.
11-09. In Wijnjewoude bij de Stripe 1 brilduiker (Roel Oost). Op Schiermonnikoog nog een gierzwaluw overvliegend (Andre-Willem Faber). Bij Hempens aan Mardyksterpaad 1 roerdomp gezien (J.P. Reitsma). Op Schiermonnikoog aan de Stuifdijk 11 paapje gezien (Andre-Willem Faber).
12-09. De trek van de roodborst begint al aardig op gang te komen, op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer werden vandaag 16 gevangen en geringd (ringgroep Ringstation Rohel). Opmerking;Ik ben benieuwd wanneer de eerste roodborstjes als vaste wintergast weer in menig tuin zal verschijnen. In onze tuin een merel met witte vlekken. Vogel was er in 2020 ook al op 10 december. Het eksemplaar wordt steeds witter (Siebe Haven, Welsryp).
12-09-2022. Een vrouwtje merel met een “bont” verenkleed in de tuin te Welsryp. De vogel is individueel herkenbaar en verblijft al enige jaren in de omgeving.
13-09. In polder Gele strand bij Workum 1 paapje (Tjerk Kunst). In Veenklooster in Fogelsanghstate 1 ijsvogel (Kees Bode). In de Plasjes aan N31 bij Harlingen plm. 200 smienten (Christiaen Mous). Bij Koudum in polder Aent Lieuwes 10 smienten (Hessel van der Iest).
14-09. De huiszwaluwen zijn 2-3 weken al vertrokken bij mij in Dedgum, dat is vroeg dit jaar. De boerenzwaluwen zijn nu bijna allemaal al weg, ook weken eerder dan afgelopen jaren. Er zijn nog enkele in de schuur en in het dorp vliegen er nog een aantal, maar de trek is begonnen. En dit jaar geen dode jongen als gevolg van de hitte deze zomer. (Ton Westendorp, Dedgum). In Zwagerveen 1 kolibrievlinder (Sjoukje Hofstede). Bij Drachten een miskleur meerkoet met deels witte hals en borst/buik (Thomas Dijkstra).
15-09. Bij Bakkeveen 1 raaf (Koert Scholten). Nog 1 gierzwaluw bij Munnekeburen (Monique Pol). In Heerenveen 1 kolibrievlinder in de tuin (Sjoukje van Sprengen Heidstra).
Tot zover deze Nieuwsbrief 23.
De najaarstrek begint al aardig op gang te komen. Mocht U bijzondere waarnemingen/vondsten hebben gedaan in de afgelopen periode dan horen we het graag.
Helaas krijgen we elk jaar veel meldingen van slachtoffers die tijdens hun (vaak eerste vlucht) omkomen tegen de vensterruiten. In september/oktober gaat het vaak op kleine zangers (roodborst) en lijsterachtigen (merel/zanglijster/koperwiek). Graag zouden we wat meer willen weten waar/wanneer/ en hoeveel vogels er wel sneuvelen. Het moeten er in onze provincie jaarlijks vele duizenden zijn. In deze Nieuwsbrief een vondst opgenomen van een gesneuvelde (geringde) sperwer in Joure. Soms is de conditie van de vogel (zwak) er de oorzaak van dat ze sneuvelen, in andere gevallen zijn ze nog goed vet tijdens de wegtrek, doch na een lange vlucht erg vermoeid toch gesneuveld. Soms helpt het om raamstickers aan te brengen op ramen of windschermen om zo vogelaanvaringen te voorkomen.
Meldingen voor de Nieuwsbrief 24 graag vóór 1 oktober 2022 inzenden met vermelding van naam en adres.
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik deze keer niet alle binnengekomen meldingen opnemen.
Nieuwsbrief 22 Vogel en natuurnieuws Leeuwarder Courant
Natuurnieuws uit de tweede helft van augustus 2022.
door Jan de Jong
15-08. In Drachten aan de Flevo 1 reuzenhoutwesp van zeker 4 cm groot in de houtschuur (Eddy Dijkstra).
Aan de noordoever van het Tjeukemeer 1 jong vrouwtje ijsvogel gevangen en geringd weer losgelaten (Ringgroep Rohel).
16-08. Op pad naar de woning 1 dode geringde goudplevier gevonden (Marten van der Heide, Tjerkgaast).
Opmerking; Bij navraag bij de Nederlandse Ringcentrale (Vogeltrekstation Wageningen) bleek de goudplevier geringd te zijn als eerste jaars op 27 december 2020 bij Trophorne te Ypecolsga door vogelringer Catrinus Monkel en woog toen 227 gram. De vogel is met een wilsternet gevangen.
Bij Oldelamer nabij Brandemeer een afwijkende eerste jaars boerenzwaluw met een “stropdas” gezien en gefotografeerd (Johannes Ruurd Fokkens).
16-08-2022. Drie jonge boerenzwaluwen met nog gele snavelrand nabij het Brandemeer bij Oldelamer. De middelste van de drie heeft een duidelijke “stropdas”.
Opmerking; Deze afwijking zie je maar weinig bij boerenzwaluwen. Deze boerenzwaluw heeft te veel melanine (zwart) in partiele kleed. Een afwijking dus. Let op de zwarte borstkleur en de meer zwarte kruin (zonder metaalglans). Zie de laatste tijd veel meer boerenzwaluwen met afwijkingen. Ook bij de staart komen bij jonge vogels vaak afwijkingen voor. De witte vlekken ontbreken nogal eens bij jonge vogels deels op 2e tot 4e pen (van binnenuit geteld). Soms heel kleine vlekjes (vooral bij vrouwtjes). Ook komen er (ook partiele) ruistoornissen voor doordat ze niet goed door de (winter)rui komen. Soms komen boerenzwaluwen aan uit hun overwintergebied met nog deels niet voltooide rui (onderbroken rui), deze wordt dan vaak hier op de broedplek niet voortgezet. De deels nog blauwe bloedspoelen zijn dan grijs (afgestorven) en pennen groeien niet meer. Deze stoornissen wijt ik grotendeels aan erfelijkheid en deels aan het veranderende klimaat (insecten verspreiding veranderd).
Op 25 augustus ringden Arend Timmerman en Gerben de Vries (Ringroep Eastermar) veel jonge boerenzwaluwen aan het Bergumermeer. Bij het verwerken van de boerenzwaluwen zagen zij een opvallende eerste jaars vogel waarvan het roodoranje onder de keel door liep tot net voorbij de cloaca. Een kleurafwijking van het partiele kleed, die w.s. te wijten is aan een stoornis in de aanmaak van kleurstoffen. De roodoranje achtige veren van de keelvlek bij jongen boerenzwaluwen loopt in principe niet door. Jonge boerenzwaluwen hebben soms (niet altijd!) een wat roze achtige zweem op de borst. Doch deze is nooit zo "donker" als de keelvlek. Ook bij adulten herkennen we verschillende stadia van kleurverschil in borstveren, doch nooit zo "donker" als een volwassen keelvlek. Dit “normale” kleurverschil noemen we de z.g. "boisonneauti" variant.
Het voedsel (insecten) is een van de belangrijkste factoren waar we als vogel onderzoekers nog te weinig kijk op hebben. Stoornissen komen bij veel meer soorten voor als je er goed op let.
17-08. Bij de Ringvaart in Tijnje1 ijsvogel gezien (Anneke Ziel-Lantinga). In Langweer sneuvelde 1 jong vrouwtje ijsvogel tegen de schuifpui (Jan de Groot).
18-08. Zuidelijk van Echtenerbrug tijdens fietstocht 1 purperreiger gezien (Marten van der Heide).
19-08. Om 14.30 uur zag ik een draaihals in de tuin te Leeuwarden -Huizum (Jaap Versteeg). In een natuurgebied bij Oude-Nieuwehorne niet ver van de Meulestuw 1 purperreiger gezien (Martinus en Louwina Wijma). Op slaapplek in de Wide Mar bij Stiens 88 (!) grote zilverreiger, 3 ooievaar en 3 blauwe reiger geteld (Gerard Mast, Stiens).
20-08. In Lauwersmeer bij Ezumakeeg 51 reuzenstern (Hessel van Iest). Bij Zwarte Haan 2 roodpootvalk waargenomen (Marchel Stienstra). Bij het Workumer Nieuwland 1 koekoek overvliegend (Libbe Zijlstra). In de Nijtsjerkerksterpolder bij Marrum 1 koekoek overvliegend (Steven Vantieghem).
21-08. Zeven reuzenstern gezien in het Easterskar bij Sintjohannesga (Henk Nipperus, Joure).
Opmerking;De reuzenstern zie je de laatste jaren steeds vaker in het binnenland van Friesland. De forse dikke snavel valt daarbij erg op en het harde geluid. Ook in het Lauwersmeer en de Friese IJsselmeerkust worden soms flinke groepen van meerdere tientallen gezien op zoek naar visjes.
03-08-2022. Volwassen reuzenstern in vlucht met forse snavel, donkere snavelpunt, poten en petje.
22-08. In Tijnje bij ons huis aan de Haenebuert 1 jonge ijsvogel gezien (Anneke Ziel).
23-08. Bij de Groenplak op Terschelling 1 nachtzwaluw vrouw roepend (Rick Dekker e.a.). Bij de Bocht van Molkwar 2 lachstern waargenomen (Jeroen Breidenbach en Hessel van Iest). In het Lauwersmeer 1 draaihals gezien (Tina Leguijt). Op Terschelling een roze spreeuw waargenomen (Tijmen Majoor e.a.).
24-08. Bij Ravenswoud een zwarte specht roepend (Erik van Ommen). In de omgeving van Oldeholtpade 2 paar roodborsttapuit (J.de Groot).
25-08. In Langweer 1 ijsvogel op de brug gezien, er zijn er dus gelukkig meer (Jan de Groot). Opmerking; Zie ook 17 augustus. Helaas sneuvelen er onder ijsvogels veel tegen vensterruiten. Maar ook andere soorten komen om als ze op doortrek zijn.
25-08-2022. Jonge koekoeken kunnen nog laat in het seizoen doortrekken, vaak zijn de oude vogels dan al in Afrika. Helaas sneuvelen er elk jaar veel op tegen windschermen en vensterruiten.
Aan de noordoever van het Tjeukemeer werd op dezelfde dag een koekoek van de rosse fase gevangen en geringd (Ringgroep Rohel).
25-08-2022. Een jonge koekoek van de rosse fase wordt niet veel gevangen in Friesland. Dit was de 13e ringvangst van een koekoek op Ringstation Rohel (1985-2022).
Vangst van een Napoleonwever door Ringgroep Rohel aan Noordoever van het Tjeukemeer bij Rohel Gerard Westerhuis, Jan de Jong, Jacob Westerhuis, Cor van der Meer en Germ Wierstra).
25-08-2022. Een mannetje Napoleonwever met puntgaaf kleed in de gemeente De Fryske Marren gevangen en geringd weer losgelaten. In Portugal schijnt de soort al vrij in de natuur voor te komen (afstammelingen van ontsnapte kooivogels).
26-08. Bij de Steile Bank te Oudemirdum 3 zeearenden gezien (Patrick Agterberg, Rudi Fopma en Marcel Stienstra). Op Terschelling 1 fluiter gezien (Jochem Verweij en Hugo Wieleman). In de Weperpolder bij het Fochteloerveen 5 roodborsttapuiten (Jurgen Hasselt).
27-08. In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 visarend (Johannes en Gea Koster). In Woudsend 1 purperreiger gezien (Jorrit Zondervan). In Alde Feanen bij Rengerspôle ook 1 purperreiger (en Gerben Mensink). Dros). Bij Aengwirder- of Tjalleberterkrite 1visarend gezien (Harry Waltje, Hinko Talsma). Opmerking;Ook op Vlieland en Terschelling en bij Cornwerd aan het IJsselmeer zijn visarenden gezien!
28-08. Nog 1 gierzwaluw boven het dorp op Schiermonnikoog (Lonnie Bregman). Op Vlieland bij Oost-Vlieland een kruisbek roepend (Remco Hofland e.a.). Op Terschelling bij Oosterend 1 draaihals gevangen en geringd (Gerrit G. Gerritsen).
29-08. Bij Paesens 10 tapuit waargenomen (Edwin Beijeman). In Oldeholtpade 11 (!) appelvink waargenomen (Ruurd Jelle van der Leij). Op de Vliehors op Vlieland 1 overvliegende kleinste jager (Merel Zweemer). Op het Wad bij de Westhoek 30.000 bonte strandlopers (Diederick Meinen). In Hallum nog een waterhoen paartje met 4 heel kleine jongen (Jarig Nicolai).
30-08. Bij de Houtwiel te Veenwouden 1 bokje opvliegend (Erwin Walstra). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 zwarte ooievaar (Harry Siegers). In Reahûs (Roodhuis) 1 middelste bonte specht gezien (C.E. van Hamersveld). Op Ameland in de Kooiduinen 1 roepende noordse boszanger (Lars Bucks en Arjan Dwarshuis).
31-08. In Oldeholtpade 3 zwarte ooievaar overvliegend (Ruurd Jelle van de Leij). Aan de Griene Dyk bij het Sneekermeer 1 bokje opvliegend (Dick Pruiksma). In bos op Schiermonnikoog een groepje van 12 staartmees (Wouter Monster). Bij de Westerplas op Schiermonnikoog 1 houtsnip (Wouter van der Ham).
KORTE BIJDRAGEN VAN CORRESPONDENTEN.
Oude manegepaarden worden opgevrolijkt met zwaluw gekwetter.
Een verhaal van Ineke de Groot uit Beetgumermolen
Van de Stichting Opvang Oude Manegepaarden en Pony's in Friesland.
In Beetgumermolen staat een pension voor oude manegepaarden die met pensioen zijn gegaan. Paarden en boerenzwaluwen gaan vaak goed samen. In veel paardenstal klinkt het vrolijke gekwetter van boerenzwaluwen. Menig paardenliefhebster vindt het geluid van deze kwetterende vogels in de stal een ware aanwinst, ook de paarden want kennelijk hebben ze er baat bij. De boerenzwaluwen zorgen ervoor dat op natuurlijke wijze de insectenplaag in en rond de stallen op een nuttige manier wordt opgeruimd.
De komst van de boerenzwaluwen in het voorjaar wachten we in Beetgumermolen altijd met spanning af. Dit jaar waren ze laat, pas in de tweede helft van april meldde zich, vermoedelijk een mannetje, als eerste. Hij heeft minstens een week alleen doorgebracht voor er meer boerenzwaluwen kwamen. Er broedden er vaak zo'n vijf paartjes in wat we noemen het verste staldeel waar de helft van onze paarden staan. De rest zoals gewoonlijk in de opslagruimte. Dat nestje in het verste staldeel is ergens in mei dit jaar ''geruimd'' door de ouders. Kort na elkaar vonden we drie kleine dode zwaluwtjes op de grond. Triest.
Inmiddels wordt er volop voor de tweede maal gebroed, zeker vier nestjes. De eerste lichting heeft op die drie na het allemaal gehaald. Er waren nestjes met drie tot vier jongen. Afgelopen zondag (14 augustus) vond ik in de opslagruimte twee kleine dode jonge boerenzwaluwtjes. Uit een nest van vier. De andere twee jonge zwaluwen keken over de rand. De lijfjes voelden nog warm dus ze waren kort ervoor uit het nest gegooid of gevallen. Hopelijk worden het er niet meer. Ons dak is van damwandplaat dus onder het dak wordt het heel heet met dit weer. Ik schat dat er door de vijf paartjes zeker 16 jongen zijn groot gebracht bij de eerste leg. Nu zijn er zo'n 12 jongen die nog verzorgd worden.
We hebben destijds ''airport Beetgumermolen'' (bordje staat op het naambord bij de weg) geopend met een ''arrivals'' en ''departure'' bord in onze opslagruimte om de zwaluwen te begroeten en uit te zwaaien bij hun komst/vertrek naar Afrika.
Het welkomst bord voor de zwaluwen in Beetgumermolen
Boerenzwaluwen zijn heel welkome helpers om de vliegen en muggen rond onze stallen te vangen. Zodra de eerste boerenzwaluw zich meldt krijgt iedere verzorgster de instructie: altijd de schuifdeuren aan de zijkant of de dubbele deur naar de paddock openlaten. De zwaluwen moeten er altijd in en uit kunnen. Het is en blijft wonderbaarlijk dat zulke kleine vogeltjes, zonder TomTom of GPS, 5000 km vliegen vanuit Afrika en bij Harlingen rechtsaf slaan en onze loods in Beetgumermolen binnenvliegen. Ieder jaar opnieuw. Dit ook tot groot plezier van de verzorgsters en natuurlijk de paarden die bij ons een rustige oude dag hebben.
Email ontvangen op16 augustus 2022; Ineke de Groot, voorzitter/oprichtster
Stichting Opvang Oude Manegepaarden en -Pony's in Friesland. Zie ook: www.pensioenpaard.nl
Tjiftjaf verzorgt jongen van koolmees.
Je hoort niet zo vaak dat een tjiftjaf de jongen van een andere soort verzorgt. Doch een afloop als deze had ik nog niet eerder meegemaakt. Hierbij het verhaal opgetekend door Karst Tamminga uit Tirns.
In een klimop had ik dit jaar een legsel van de tjiftjaf. Toen de jongen werden gevoerd begonnen de ouderlijke vogels tot mijn verbazing de jongen van een koolmees te voeren in een nestkast die 5 meter verderop hing.
De tjiftjaffen vlogen in en uit de nestkast. Eerder dacht ik dat ze door het gepiep van de jongen werden afgeleid maar gelukkig werden ook de eigen jongen zo nu en dan nog gevoerd. Ook de eigen jongen groeiden gestaag en verhongerden gelukkig niet. Toen gebeurde er iets waar ik mij wederom over verbaasde, een ouderlijke koolmees vloog het nest van de tjiftjaf in een joeg de jongen eruit, daarnaast begon de koolmees één van de jongen dood te pikken. Daarna joeg de koolmees ook nog achter de andere jongen aan en probeerde de ouderlijke tjiftjaf ze te verdedigen. Al met al een bijzonder schouwspel wat bij mij toch enige verontwaardiging opriep en de koolmees enige sympathie heeft verloren en wij deze ‘terror’ koolmees hebben genoemd. Verder nog twee legsels koolmees bij de woning waarbij de laatste is mislukt door bezoek van een steenmarter die het deksel eraf heeft gehaald. Inmiddels alle deksels vastgeschroefd.
Opmerking; Vaak zijn het de mannetjes die hun nest en jongen sterk verdedigen. Doch dat ze daar zo ver in gaan dat ze ook het nest met jongen van mee voederende tjiftjaf verstoord en zelfs een van de jongen dood pikt is wel opmerkelijk.
Vogelakkers met bloemenmengsel goed voor de boerenzwaluw.
Door Jan Idsardi, Holwerd.
Naar aanleiding van uw vogelrubriek over de boerenzwaluw, en uw interesse in hoe het op andere plaatsen met de zwaluw gaat, hierbij even hoe het er bij mij in Holwerd voorstaat.
Even onze situatie in Holwerd; ik heb een akkerbouwbedrijf tussen Holwerd en Ternaard. De plek waar de boerenzwaluwen zitten is in de boerderij, in de schuur (stelpboerderij). In de aardappelloods zitten ze niet; dat komt omdat ik daarvan de deur meestal dicht is. In de schuur houd ik er rekening mee dat ze altijd kunnen in- en uitvliegen. In de schuur zitten dit seizoen, ik schat, zo'n 15 broedparen. Ik heb echter erg weinig dode jongen gezien, niks meer dan andere jaren. En ook de laatste weken niet. Wat me week 32 (8-14 aug.) wel opviel was dat de boerenzwaluwen met de warmte overdag in de schuur bleven. Ze zaten dan op een trekbalk boven het looppad in de schuur. Ik telde er totaal 38 jonge zwaluwen. Aan de vogelpoep op de vloer kun je precies zien waar ze zaten. Wat me de laatste weken verder opviel, is dat ze lager in de schuur broeden, dus minder boven in de nok; er is daar altijd wel een oud nest dat ze opnieuw kunnen gebruiken want die laat ik zitten. Dat er hier bij mij in Holwerd weinig sterfte is onder jonge boerenzwaluwen, en dat het hier de laatste jaren erg goed gaat (meestal tussen de vijftien en twintig broedparen schat ik) komt volgens mij doordat we hier in de omgeving vogelakkers en akkerranden hebben die zijn ingezaaid met mengsels die insecten aantrekken, en die ook de hele zomer door blijven staan. Dus in principe genoeg voedsel voor al die boerenzwaluwen.
Opgemaakt 19 augustus 2022. Jan Idsardi, Holwerd
Sterfte boerenzwaluwen door voedselgebrek.
Ervaringen van Hendrik en Atsje de Vries, Katlijk.
De sterfte onder de jonge boerenzwaluwen komt volgens mij door voedselgebrek. Wij hebben dit jaar tot nog toe (10 aug.) ook legsels verloren, een door predatie en een door voedselgebrek. De ouders doen er langer over dan normaal om hun jongen groot te brengen, daardoor zitten de jongen langer in de nesten dan normaal waardoor er ook meer kans op luis e.d. is. Ook de hitte is een factor, ik leg altijd isolatie platen boven de plaatsen waar de nesten zitten. Met name onder houten zolders en golfplaten kan het zeer heet worden! Soms schroef ik even een plankje onder een nest als de boel dreigt te vallen of de jonger eruit vallen. We hebben tot nu (10 aug.) toe 8 jongen verloren en nog 2 nesten met daarin 9 jongen te gaan. Op 29 augustus hebben de laatste boerenzwaluwen ons verlaten. Wij hebben een slecht broedseizoen gehad, 6 paartjes wisten in totaal 29 jongen groot te brengen. Vooral hitte en voedselgebrek hebben hun parten gespeeld!
Hopelijk volgend jaar weer beter!
30 augustus 2022, Hendrik en Atsje de Vries.
Tot zover deze wat langere Nieuwsbrief!
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik ook deze keer niet alle binnengekomen meldingen opnemen.
De zomer is weer voorbij, het najaar begint. Mocht U bijzondere waarnemingen/vondsten hebben gedaan in de afgelopen periode dan horen we het graag. Veel vogelsoorten zijn al aan het wegtrekken. De septembermaand is altijd een mooie maand met veel soorten die ons Friese landschap een bezoekje aandoen. Er is veel te ontdekken in de natuur. Meldingen voor de Nieuwsbrief 23 graag vóór 16 september 2022.
Nieuwsbrief 21. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant
Natuurnieuws uit de eerste helft van augustus 2022.
door Jan de Jong.
01-08. Voor Friesland 1 zeldzame graszanger bij Ternaard buitendijks gezien (Marchel Stienstra, Jeroen Breidenbach en Jos Welbedacht). Vroeger noemden we hem de Waaierstaartrietzanger.
23-08-2021. Graszanger in het Noord Brabantse Vught vastgelegd.
Opmerking:Op 26-8-1972 werd de graszanger voor het eerst in ons land op de Noordwaard bij Makkum in Friesland waargenomen. In 1974 is in hetzelfde gebied een waarschijnlijk broedgeval geweest (Kees Hermsen in Vogels in Friesland, deel 3, 1979, p.1216-1217). De graszanger is in ons land komen opzetten na de wat zwakkere winters. De Vogelatlas van Nederland (SOVON) geeft aan dat in 2013-2015 er zo’n 6-28 paar in ons land broeden, voornamelijk nog in Zeeland. Voor Friesland is het nog een zeldzame broedvogel.
De soort wordt de laatste jaren steeds vaker in Friesland gezien.
Het moet niet uitgesloten worden dat de graszanger de afgelopen jaren mogelijk toch al in Friesland gebroed heeft.
02-08. In Leeuwarden zitten we avonds naar de bakken met geraniums op het balkon te zien, plotseling komt er een glasvleugelpijlstaart vlinder die zijn lange roltong meerdere keren in de bloem steekt. Voor ons een apart en onbekend gezicht. Opvallend waren de vier doorzichtige vleugels van deze vlinder (Doeke en Tine Plantinga, Leeuwarden).
27-07-2022. Glasvleugelpijlstaart vlinders vallen op door hun doorzichtige vleugels. In Friesland zijn ze dit jaar gezien te; Hoornsterzwaag, Delleboersterheide, Katlijk, Jubbega, Ureterp, Bakkeveen, Pauwenburg, Oldeberkoop, Oudehaske, Easterskar Sintjohannesga, Terschelling en Vlieland. En nu ook in Leeuwarden dus.
03-08. In IJlst om 13.30 uur 2 zeearenden gespot boven ons huis aan de Ylostinslaan, 1 vloog/zweefde erg laag, met de verrekijker konden we ze heel mooi bekijken! (Jan en Hannie Haven, IJlst).
Ik heb bij ons huis in Oldeouwer een ouderpaar knobbelzwaan met 7 jongen waarvan er twee vrij donkergrijs zijn en vijf wit (Fokke Stastra, Oldeouwer).
26-07-2022. Ouderpaar met zeven jongen in ganzenpas naar het water.
Vanuit Gelselaar-Zuid in de Achterhoek in Gelderland een berichtje over de boerenzwaluw. Ik herken dit jaar het laat terugkomen van de boerenzwaluwen en dat er minder zijn. Ik heb twee schuurtjes waarin ze graag nestelen. Een paar heeft begin juli een nieuw nest hoog in de nok gemaakt. De kuikens zijn nu uit het ei en ik verwacht nog 1 à 2 weken, voordat ze uitvliegen. Op de plek waar de meeste paren zich bevinden zijn toch aardig wat broedsels groot geworden. Ik schat nu in toch zo’n vier nestjes met jongen. Ik kan dit jaar moeilijk constateren of het een eerste of tweede leg is. Vandaag vond ik opnieuw en tot mijn verrassing een leeg eierdopje. Teken dat er opnieuw jongen zijn. Ik schat in dat dit nest goede kans heeft om groot te worden en de jongen ook naar het zuiden zullen trekken. De Achterhoek is ook dit jaar kurkdroog en ik merk dat de insectendruk niet zo hoog is. Wonderlijk dat de boerenzwaluwen bij ons toch voldoende voedsel vinden om hun jongen groot te brengen.
In Tijnje naast de 2 paren boerenzwaluw die ieder 2 legsels hebben grootgebracht vandaag een derde nestje boerenzwaluw in de stal met nog heel kleine, kale piepende jongen. Gisteren zaten de (uitgevlogen) families van in totaal zo'n 25 boerenzwaluwen al kwetterend op en rond de bogen van de tunnelkas alhier. Daar komen er dus nog zo'n 5 bij, dus de 'oogst' is hier bepaald niet slecht! (Annemarie van Garderen, Tijnje).
04-08. Het zijn wel geen vogels, maar er kwamen deze week bij ons in Terkaple een hele familie wezel onder de veranda vandaan. Ze liepen in en uit, mooi gezicht (Jurjen van der Meer, Terkaple).
30-07-2022. Een wezel kijkt nieuwsgierig op de veranda of er wat te halen is.
Zwaluwen staan deze week centraal. Over miskleur bij de boerenzwaluw heb ik niets te melden, maar wel over de gierzwaluw. Ik miste iets op donderdagavond 4 augustus de gierzwaluwen toen ik bij een heerlijke zomertemperatuur achter in de tuin in Sneek op het terras zat en spiedend omhoogkeek. Van de ene dag op de andere waren ze verdwenen. Meteen moest ik weer denken aan een voorval zo’n dikke 50 jaar geleden. Mijn overbuurman – Dirk Westra – was amateur-ringer (later beroeps bij het Vogeltrekstation Arnhem) en kwam op het lumineuze idee om te proberen gierzwaluwen bij de Houkesloot te vangen met een (vis)schepnet! De gierzwaluwen jakkerden daar met hoge snelheid door de wolken eendagsvliegjes die laag boven het riet hingen. Verstopt achter de rietkraag staken we af en toe – meestal op goed geluk – het schepnet omhoog. Veel succes hadden we niet, maar in Cees van Elven z’n net knalde toch een gierzwaluw. Het beestje mankeerde niets, kreeg een ring om en werd de lucht ingegooid (van de grond opvliegen lukt ze niet). Ik kan me nog herinneren, dat de bek en omgeving onder de eendagsvliegjes zaten. Het is bijna wel zeker, dat dit de enige gierzwaluw is die met een schepnet gevangen is (Jacob Bos, Sneek). Opmerking; Ben benieuwd wanneer de gierzwaluwen in U woonplaats plotseling verdwenen waren.
Na een vijfdaags bezoek aan het haventje aan de Sânmar, achter Gaastmeer helaas geen broedgevallen van de boerenzwaluw meer aanwezig onder de steigers aldaar. De wilgensingel achter het haventje, die is echter jaarlijks in drie delen gekapt, als maatregel van de Skriezekrytte Idzega, tegen predatie weidevogels door nestelende roofvogels (Feyte Terpstra, Heeg).
05-08. Vanmiddag zag ik een groepje van tien grote lijsters op De Hoorn, dat is het westelijke deel van de Delleboersterheide. De vogels zullen op trek zijn geweest (Bauke Sienema, Heerenveen). In Leeuwarden 1 jonge zwarte roodstaart in de tuin (Jitty en Bert van Wijk).
06-08. In het Lauwersmeer 1 grauwe klauwier (Klaas Schepers). In Fochteloerveen 1 grauwe klauwier. (Gert Snijders). Opmerking; De waarnemingen van deze soort nemen de laatste jaren sterk toe. Mede door het gebruik van veel goede kamera’s worden ze door vogelfotograven meer gespot.
06-08-2022. De grauwe klauwier wordt steeds meer gezien in Friesland.
07-08. Bij Twijzelermieden 1 boomvalk (Lieuwe de Haan). In Terkaple nog een houtduif die vanmorgen nog 1 ei legde (Jurjen van der Meer). Achter de woning in de Dorpsvaart te Vrouwenparochie 1 ijsvogel gezien (Ruurd Tadema). Op 20 mei 2022 zag ik een miskleur rosse grutto tussen een groepje soortgenoten bij de Ballumerbocht op Ameland (Taeke Roosjen). Opmerking; Bij deze soort zie je zelden kleurafwijkingen.
20-5-2022. Miskleur rosse grutto aan de kust gezien op Ameland.
08-08. Bij Westhoek aan Wadkant 1 waterrietzanger gezien (Jeroen Breidenbach, Merel Zweemer, Andries Zijlstra en Jan Bijlsma).
09-08. Op Terschelling bij Groenplak 1 nachtzwaluw (Vincent Kalkman). In de Houtwiel bij Feanwâlden 2 groenpootruiters (Wiebe Sjoerd van der Veen). Op Vlieland 1 groenpootruiter (Thije de Jong).
10-08. Bij Goingarijp aan het begin van Lykvaart/Scheensloot 1 roerdomp in paalhouding langs de rietzoom (Johan van der Sluijs).
11-08. Bij Ezumakeeg in Lauwersmeer 7 reuzensterns (Kees Bode). Bij Harlingen (Plasjes N31) 2 reuzenstern gezien (Dick Pruiksma). In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 visarend (Gerrit Woudstra).
12-08. Te Bakkeveen 5 kruisbek (Koert Scholten).
13-08. Vangst van een waterrietzanger in polder de Krûsbrekken bij Sibrandabuorren (Johannes Ruurd Fokkens).
14-08. Twee ijsvogel te Drachten (Fam. Nijboer). In Menaam (Menaldum) kwam de kat met een olifantsrups (vlinder Groot Avondrood) binnen (Oane Baarda).
15-08. Aan de noordoever van het Tjeukemeer 1 waterrietzanger met geluid gevangen en geringd door aspirant ringer in opleiding Gerard Westerhuis (Ringgroep Rohel).
15-08-2022. Aan de Noordoever van het Tjeukemeer 1 waterrietzanger gevangen en geringd. Dit is tot op heden de 4e waterrietzanger die op Ringstation Rohel gevangen is (1985-2022). Een van de twee vogels die op 11-8-2021gevangen werd is na 15 dagen al gecontroleerd in Villeton in Frankrijk op 1032 km.
Tot zover deze Nieuwsbrief 21.
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik niet alle binnengekomen meldingen opnemen.
Voor velen is de vakantie alweer voorbij, voor anderen begint ie pas. Mocht U tijdens de vakantie bijzondere waarnemingen/vondsten hebben gedaan dan horen we het graag. Veel vogelsoorten zijn al op trek of staan op het punt om te vertrekken. Er is veel te ontdekken in de natuur. Meldingen voor de Nieuwsbrief 22 graag vóór 1 september 2022.
15-07. Op 13 juli zag ik in het Aekingerzand een tapuit met kleurringen en kon er een foto van maken. De vogel droeg aan de linker poot een gele en een blauwe kleurring en aan de rechter poot een aluminium ring en een gele kleuring. Ben benieuwd waar ie weg komt (Ytsje Dijkstra, Lemmer).
Opmerking;Heb navraag gedaan bij Frank Majoor van SOVON en werd doorverwezen naar ringer Stef Waasdorp.Uit navraag bleek dat de tapuit als nestjong geringd is in hetzelfde Aekingerzand op 21 mei 2021 met aluminium ring en kleurringen. In het nest zaten toen vijf jongen. Op 13 juli 2022 werd deze vogel met kleurringen door Ytsje Dijkstra binnen enkele honderden meters van de geboorteplek gezien. Volgens de ringer Stef Waasdorp had deze vogel op moment van de foto net uitgevlogen jongen van het 2e broedsel.
13-07-2022. Een tapuit met kleurring zat in het Aekingerzand waakzaam te wezen.
16-07. Bij de Spokeplas te Noordwolde 1 oeverloper waargenomen (Bauke Sienema, Heerenveen). In Augsbuurt (Uitland) 1 oehoe (Jellie van Lune). In Bakhuizen een jonge appelvink (Peter van Beek).
17-07. In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 witgatje (Johannes en Gea Koster). In Lauwersmeer 1 draaihals gezien (Jan Doevendans). Op de ringplek Zurich- Viaduct 1 jonge sijs gevangen en geringd (VRS Franeker). Twee zwarte ooievaar boven de Drait in Drachten (Rommert Cazemier en Rudi Offereins). Bij Beetsterzwaag 1 zwarte ooievaar overvliegend (Joost Vogelzang).
In het Easterskar 1 jonge waterral waargenomen (Albertje Alkema ten Hoeve). Opmerking; Op 19 juli 2022 kon Albertje Alkema ten Hoeve een mooie foto maken van deze nog jonge waterral in het Easterskar bij Sintjohannesga.
19-07-2022. Mooie foto van een jonge waterral in het Easterskar. Zo zie je ze niet zo vaak!
18-07. Twee zwarte ooievaar overvliegend bij Duurswoudsterheide (Martin Manson). Aan de Kustweg in Lauwersmeer tijdens trektelling twee lachstern al roepend overvliegend naar zuid (Ton Bot). Boven het Forumerbos op Terschelling 4 zwarte ooievaar overvliegend. De vogel werden door andere vogelaars ook al op 17 juli daar gezien.
19-07. De “bonte” merel is op 15 juni, 26 juni,6 juli, 7 juli en 13 juli nog ons in Stiens achter in de tuin gezien (Gerard Mast).
29 april 2022. In Stiens een miskleur merel(mannetje) met gele snavel en dip zwarte staart in de tuin.
Deze sperwer man vermaakte zich op 19 juli uitstekend bij onze vijver. Wij wonen al jaren aan het natuurgebied in Harlingen, en zien regelmatig veel verschillende vogels, maar nooit eerder in onze tuin. Het was ook eerder niet zo warm. We genoten van het prachtige schouwspel (Maria van Sterkenburg).
19-07-2022. Een volwassen mannetje sperwer vermaakt zich op een zeer warme dag bij de vijver van Maria Sterkenburg in Harlingen.
20-07. Te Noardburgum 1 koekoek (Jeffrey Huizenga). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 grote grijzesnip gefotografeerd (Arjan Dwarshuis en vele andere).
21-07. In de Merksen bij Siegerswoude 1 roepende kwartel (Koert Scholten). In Lauwersmeer 1 overvliegende kwartel bij Hoek van de Bant (Jeroen Breidenbach).
22-07. In Wijnjeterperschar 1 alarmerende boompieper (Marlies). Op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer in Staatsbosbeheer gebied Marswâl 1 boompieper geringd (Gerard Westerhuis e.a. van de Ringgroep Rohel). Tijdens een fietstochtje op de Griene Dyk aan westkant Sneekermeer 1 miskleur boerenzwaluw, leek me een jonge ongeringd (Dick Pruiksma).
22-07-2022. De miskleur boerenzwaluw samen met twee normaal gekleurde jonge vogels op een stek langs de Griene Dyk aan de westkant van het Sneekermeer.
23-07.Jonge boerenzwaluwen dralen nog even samen op draadjes tussen de balken op de delle in het Gelderse Gelselaar in de Achterhoek. Een aantal vloog al buiten, waar verkwikkende regen de afgelopen nacht verfrissend werk heeft gedaan. Maar rond half acht zijn de meeste vogels weer teruggekeerd en heerst er weer even rust op de draadjes. De dag is nog lang. Tijdens de zeer warme dagen deze week vertoefden de jonge vogels ook vaak op de koele delle, om tegen de avond weer op jacht te gaan naar insecten en hun gezamenlijke dans uit te voeren aan de blauwe hemel (Arend Heideman, Gelselaar).
23-07-2022. Gespannen draden op de broedplek geven een rustpunt voor de pas uitgevlogen jonge boerenzwaluwen.
24-07. In Feinsum in de nacht diverse roepende jonge ransuil in bomen rondom huis (Hielke de Groot). In het Easterskar 1 boompieper (Johannes en Gea Koster).
25-07. Drie reuzenstern in een plas dras gebiedje aan de Liemdyk in Easterskar bij Sint Johannesga(Bauke Sienema, Heerenveen). Aan de westkant van het Sneekermeer is al twee weken een boerenzwaluw met afwijkende kleur aanwezig. Vandaag kon ik hem eindelijk goed op de foto krijgen (Gerda Bijker -Bos, Sneek). Opmerking; Het blijkt inmiddels (1 augustus) dat deze vogel NIET geringd is aldus Gerda Bijker-Bos en dus waarschijnlijk niet afkomstig is uit de paardenstal in Tijnje waar in 2020 zeker zes jongen door mij zijn geringd. Weet iemand ook uit welke schuur/stal deze boerenzwaluw uit de omgeving van Sneek komt? Mogelijk dat daar dan meerdere afwijkingen kunnen worden ontdekt (met name bij late tweede legsels). De kans is groot dat deze vogel uit de directe omgeving komt!
25-07-2022. Opvallend miskleur boerenzwaluw (kleurmutatie “Brown”) liet zich op een hek fotograferen aan de westkant van het Sneekermeer.
26-07. Aan de Reling in Joure (buurt Skipsleat) al sinds 1 week een zingende nachtegaal (Bertus en Tineke Rijpkema).
27-07. In de Lendevallei, Driessenpolder 1 purperreiger overvliegend (Tom Jager/Hiele Lootsma). In de Grootte Sint Johannesgaaster polder 1 purperreiger gevangen (Frank van Gessele).
28-07. Op Schiermonnikoog bij jachthaven 20 regenwulp (Wouter van der Ham). Bij het Fochteloerveen 1 zwarte ooievaar (Tonny Kamminga). In Fogelsanghstate te Veenklooster 2 ijsvogel (Kees Bode). Aan de Tjeukemeer oever bij Rohel 1 purperreiger overvliegend en landend bij kanaal (leden Ringgroep Rohel).
29-07.Twee boompieper te Beetsterzwaag (Anne van der Wal). Het gaat niet goed met de boerenzwaluwen die bij ons broeden. Tot nu toe zijn er nog maar 12 uitgevlogen en er wordt (nog) niet voor de 2de keer gebroed. Wij hebben dit jaar ook bedroevend weinig insecten (Adrienne Jonker, Appelscha).
30-07. Wij fietsten vanmiddag van Húns (Huins) naar Hatsum (onder Dronrijp), boven een stuk weiland zagen we veel boerenzwaluwen vliegen wat op zich niet bijzonder was natuurlijk, wat wij wel apart vonden dat er een geheel witte boerenzwaluw tussen vloog (Oane Baarda, Menaam). Opmerking: Zou het mogelijk om de miskleur kunnen gaan die ook al een tijdje bij Sneek is gezien?
In de Tijnje zijn beide nesten van de boerenzwaluw succesvol uitgevlogen (2 x4 jongen). Op dit moment zijn de boerenzwaluwen afwezig, dus mogelijk geen tweede legsel. Nog wel 3 nesten van de huiszwaluw, jongen zijn nog niet uitgevlogen (Koos en Corrie Willemsen). Zeldzame woestijnplevier gezien en gefotografeerd bij Ferwerd Buitendijks (Sietse Bernardus, Joure). Ook door veel andere waarnemers vastgesteld en gefotografeerd.
30-07-2022. Een mannetje woestijnplevier gezien in Friesland bij Ferwerd. Waarschijnlijk dezelfde vogel die in ons land van 22 juli t/m 29 juli op Texel is gezien.
31-07.Bij Holwerd 15 regenwulp (Jeroen Breidenbach). Bij het Swin te Elahuizen 16 regenwulp (Libbe Zijlstra). In het Oosterschar 1 ijsvogel (Martine Huisman/Dirk van Doorn).
Tot zover deze Nieuwsbrief 20.
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik niet alle binnengekomen meldingen opnemen.
Veel vogellaars gaan op vakantie (nu kan het weer), soms ook ver weg. Mocht U tijdens vakantie of gewoon in die perioden bijzondere waarnemingen/vondsten doen dan horen we het graag. Het zijn ook de maanden dat veel vogelsoorten al op trek gaan. Er is veel te ontdekken in de natuur. Meldingen voor de Nieuwsbrief 21 graag vóór 16 augustus 2022.
01-07. In Oudehaske broedde dit jaar een scholekster 3 eieren uit op een parkeerterrein van een bedrijf. De bak is ongeveer een meter hoog en er komt regelmatig verkeer vlak langs. Kreeg deze foto toegestuurd van Henk Mienstra in Oldetrijne (Albert Koning, Wolvega). Opmerking;Let op het detail van de het solar tuinlampje (ledverlichting) naast de broedende scholekster! De vogel had dus in de nacht een lichtje om de omgeving in de gaten te houden en zo tijdig weg te komen als er gevaar dreigde.
Broedende scholekster op drie eieren in plantenbak op parkeerterrein met solar tuinlampje in Oudehaske. Scholeksters kunnen op vreemde plekken tot broeden komen.
02-07. De groene specht is in Damwâld een succesverhaal dit jaar! Op begraafplaats Damwâld woensdag (29 juni) het vrouwtje groene specht met drie jongen! Ze worden nog actief gevoerd. Zo te zien zijn het twee jonge vrouwtjes en een juveniel mannetje. Het adulte mannetje groene specht zie ik niet meer, wellicht weggetrokken met een aantal jongen? (Jan Andries Wagenaar).
03-07. Onder Laaxum 1 onvolwassen Jan van Gent vloog het binnenland in (Lieuwe van Welie, Joure).
04-07. In Beetsterzwaag op Alpherveld 1 grote vos vlinder gezien (Sibbele de Jong).
Opmerking; De grote vos vlinder wordt de laatste tijd op veel meer plekken in Friesland gezien. De vroegste werd dit jaar gezien op 13 maart bij Hemrik, Koningsdiep (Wender Bil, Hurdegaryp) en 18 maart bij Olterterp in Amvestbossen (Rommert Cazemier). In mei op 4 mei 1 op de Delleboersterheide en in april op 20 april op Terschelling, Ameland, in Oranjewoud en in het Harichsterbos grote vos gezien. Ook in juni, o.a. 29-6 te Rinsumageest en het Fochteloerveen en op 26 juni te Eastermar (Arend Timmerman). Op 1 juli 1 in de Nijebuurterpolder (Yde Kuipers, Hemelum). Op 3 juli 1 te Burgum (Sjoeke van Dijk).
26-6-2022. Grote vos vlinder ontdekt op hooilanden bij de Achterweg te Eastermar.
Opmerking Arend Timmerman; Ik zie eigenlijk niet vaak een nieuwe soort. Maar op 26 juni onlangs liep ik door het hooiland bij de Achterweg; dus vlak bij huis. Zag in het gras een grote vlinder die niet (meer) weg kon vliegen. Dat bleek een Grote vos te zijn. Een soort die de laatste jaren komt opzetten maar nog wel zeldzaam is in onze provincie. Zie foto. Lengte van vleugeltop naar vleugeltop ruim 7 cm.
De verspreiding van de Grote vos vlinder in Friesland neemt inderdaad toe als we naar de waarnemingen tussen 2000 en 2022 kijken op de waarnemingssite www.waarneming.nl . Opvallend is dat de grote vos veel minder in Midden-Friesland en in de gemeenten De Fryske Marren en Sûdwest-Fryslan wordt gemeld. Ook op Vlieland zou de vlinder nooit gezien zijn. Aanvullingen zijn welkom.
Verspreiding van waarnemingen van grote vos vlinder (Nymphalis polychloros) in Friesland tussen 2000 en juli 2022.
05-07. Te Bantega vloog zich een boerenzwaluw dood tegen de vensterruiten (Ad Jacobs, Stavoren).
Opmerking:Soms hebben boerenzwaluwen die in schuren, stallen en hokken broeden maar beperkte mogelijkheden om binnen te komen. Als ze door een open raam moeten vliegen bestaat de kans dat ze sneuvelen. In Eastermar heeft vogelkenner Arend Timmerman een oplossing bedacht om de boerenzwaluwen vrij te laten in en uitvliegen. In de garagedeur is een luikje gemaakt waar ze gemakkelijk door kunnen vliegen. Het luikje is eventueel afsluitbaar na het seizoen.
Boerenzwaluw paren kunnen gemakkelijk in en uit vliegen door een speciaal luikje.
06-07. Vorige week woensdag 29 juni jl. merkte ik rond 9.30 uur gerommel op het dakterras aan de Wettering in Leeuwarden. Het bleek te gaan om een meerkoet. De vogel liep maar wat rond en ik dacht hoe krijg ik deze weer weg. Vogel is tenslotte door Dierenambulance opgehaald (Uilke Jan Looijenga, Leeuwarden). Opmerking;Het blijkt hier om een jonge vliegvlugge meerkoet te gaan die op het kunstgras was afgekomen op het dakterras!
Jonge meerkoet zag het verschil niet tussen kunstgras en echt gras.
07-07. Ryptsjerk is vooral bekend om zijn dorps eenden en de vele eenden korven die hier in het voorjaar worden uitgezet. Het gebeurt regelmatig dat een broedende holenduif wordt aangetroffen in een eendenkorf, voor een holenduif een ideale broedplaats. Dit voorjaar werd voor mijn woning ruzie gemaakt om een in een appelboom hangende eendenkorf door een paartje holenduiven en een paartje dorps eenden. De ruzie werd opgelost door het uitzetten van een tweede eendenkorf in een dichtbij staande appelboom. Zowel de holenduif als de dorps eend hebben met succes hun legsel uitgebroed. De holenduif zit inmiddels voor de 2e keer te broeden. (Jouke Vlieger, Ryptsjerk).
Vanmiddag vond ik twee juveniele boerenzwaluwen dood op de Liemdyk bij het Easterskar, blijkbaar tezamen aangereden. Toen gebeurde er iets opvallends: een fitis kwam op de weg en pikte in een van de dode zwaluwen, meerdere malen. Ik denk overigens niet dat hij vlees at, waarschijnlijk pikte hij insecten of maden op die zich in/op de zwaluw bevonden (Bauke Sienema, Heerenveen).
28-06-2022. Foto van een volwassen boerenzwaluw die bij het Easterskar te Sintjohannesga drie jonge zwaluwen voederde die op een hek zaten langs de weg.
08-07. Te Tjerkgaast een zeearend overvliegend (Marten van der Heide). In tuin te Ryptsjerk 1 dode grote bonte specht gevonden met pootring NLA. L…530012. De vogel had zich in een beschermnet voor rode bessen verstrikt en was al een tijdje dood (Dirk Wierda, Ryptsjerk). Opmerking; De ring werd me toegezonden door Dirk Wierda. Aan de hand van het ringnummer bleek dat de vogel op 5 januari 2019 geringd was als volwassen mannetje te Broeksterwâld in het Labadiskebosk door vogelringer Harry de Boer. Helaas sterven tijdens de wegtrek veel vogels rond deze tijd door allerlei oorzaken. Mocht U een vogel met ring vinden dan horen we het graag en zoeken het voor U uit.
09-07. In Weperpolder bij Haule 1 wespendief vrouw gezien (Christian de Vries). In de polder Oldelamer 1 purperreiger overvliegend (Ted van der Knaap).
10-07. In Jonkerslân een vreemd slakje gevonden door mijn buurvrouw Maria Arisz (Heleen Achterberg).
In Jonkerslân werd een vreemde slak aangetroffen in een berg stenen.
Opmerking: Heleen Achterberg uit Jonkerslân schreef me dat ze van haar buurvrouw Maria Arisz een foto kreeg van blauwe slakjes die hun huisje zijwaarts dragen (zie foto), die ze met het opruimen en verplaatsen van bouwmaterialen een paar dagen voor 18 september 2021 vond en nog nooit in haar leven gezien had. Of ik ook wist wat het was. Het huisje is behoorlijk plat, met een draaiing van verschillende kleuren. Als de zon op het kleine slakje schijnt is hij knalblauw en erg kwetsbaar. Ze zaten graag tussen de stenen. Volgens de buurvrouw Maria moeten de slakjes er al jaren hebben gezeten. Zij meldde; Hoe lager ik in de stenen kwam, hoe veelvuldiger ik ze zag. Uiteraard heb ik gered wat ik kon redden door ze in de schaduw onder hout en andere stenen los te laten. Je hoopt dan dat ze zullen overleven!
Na enig pluiswerk kwam ik erachter dat het voor 100% zeker de Grote Glansslak is. Oxychilus draparnaudi (H. Beck, 1837). Zie het verspreidingskaartje hieronder van NDFF hieronder. Voor Friesland komt ie niet zoveel voor. Zie verspreiding in Nederland; https://www.verspreidingsatlas.nl/S73500
11-07. In Joure in de wijk Skipsleat 1 koekoek roepend (Bertus Rijpkema). Op Schiermonnikoog in de Banckspolder 1 albino scholekster (Theo Ruppert). In het Fochteloerveen 1 grauwe klauwier vrouw waargenomen (Zerach Anakotta).
12-07. In de Wide Mar bij Stiens 1 smient (Dick Bos).
13-07. In het Fochteloerveen(Zuidoost) 1 paapje gezien (Dick Bekken). Bij Pingjum in de polder 1 albino scholekster (Paul van Kerkhoven). Opmerking; Zou het dezelfde zijn die ook op 11 juli op Schiermonnikoog is gezien?
14-07. Op Schiermonnikoog 1 bonte kraai gezien en gefotografeerd (Theo Ruppert)
15-07. Op de heide bij Allardsoog 1 roodborsttapuit (Koert Scholten). Bij de Oudegaaster Brekken (de Rijp) 1 koereiger waargenomen (Wim Visser). In Heeg 1 jonge kwak gezien en gefotografeerd (Bert Zijlstra).
Tot zover deze Nieuwsbrief 19.
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Helaas kon ik ook nu niet alle meldingen opnemen.
Rond half juli en augustus gaan dit jaar veel vogellaars op vakantie (nu kan het weer), soms ook ver weg. Mocht U tijdens vakantie of gewoon in die perioden bijzondere waarnemingen/vondsten doen dan horen we het graag. Het zijn ook de maanden dat veel vogelsoorten al op trek gaan. Er is veel te ontdekken in de natuur. Meldingen voor de Nieuwsbrief 20 graag vóór 2 augustus.
De tijd gaat snel. Op veel plaatsen vliegen de boerenzwaluw jongen van het eerste legsel al uit. Dit jaar kreeg ik van veel plaatsen al berichten dat het aantal boerenzwaluw broedparen in bepaalde stallen toch wat was afgenomen.Ze hebben dan ook een slechte overwintering gehad in Afrika met veel tegenslagen op de heen en terugweg naar hun broedgebieden. Ook ging het niet altijd goed met de huiszwaluwen. Menig broedpaar keerde niet op tijd terug naar de broedplek en waren ze er wel dan stelden velen ook het broedbegin door de droogte nog uit.
In deze nieuwsbrief weer wat wetenswaardigheden en ervaringen van lezers.
Blijft U vooral U reacties insturen!
De vakanties staan voor de deur en menigeen komt dan meer in aanraking met de natuur om hem heen.Vaak een mengeling van lief en leed van wat er in de natuur aan de hand is. Blijft U vooral genieten en zich verwonderen om de ontzettend grote variatie aan vogels en allerlei levende organismen die we nog hebben. En sta eens stil hoe al die leefgemeenschappen in de natuur zich staande houden in de al maar toegenomen inkrimping/bedreiging van hun leefgebied.
Een vogelrijke maand toegewenst,
Jan de Jong
Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant.
Nieuwsbrief 18. Vogelnieuws Leeuwarder Courant
Door Jan de Jong.
Natuurnieuws uit de tweede helft van juni 2022
15-06. Een kolibrievlinder in de tuinte Eernewoude (Rikele Hollema).
Wij zagen vanochtend een hele grote groep kokmeeuwen met zwarte kop zwevend boven onze tuin. Dit prachtige schouwspel – met geluid – duurde zeker wel 20-25 minuten. Via google vond ik een ‘verklaring’ dat de meeuwen dan happen naar mieren in de lucht: “mannetjesmieren vliegen tijdens deze zogenaamde bruidsvlucht omhoog, achter de mierenkoninginnen aan. Zij stijgen op met behulp van de warme lucht” (Louwina Wijma-van Noord, Heerenveen). Opmerking;Mooi vroeg, meestal is dit bij ons in de achtertuin in Joure rond half juli, doch op een warme en broeierige dag kan dit wel eerder zijn (Jan de Jong). Bij Makkum 1 koekoek in topje van boom (Henk Rienstra).
Ondanks de redelijke hoeveelheid regenwater deze maand, zijn de huiszwaluwen, NIET in aantal toegenomen, ons paartje is nu druk aan het voeren(Feite Terpstra, Heeg). Opmerking; De huiszwaluw heeft het moeilijk gehad ditbroedseizoen. Op veel plaatsen vielen oude nesten naar benedendoor de droogte. Velen kwamen ook later aan op de broedplek en hadden de pech dat er weinig regen was gevallen. De soort heeft wat vochtiger weer nodig tijdens het broedseizoen en dit is gezien de klimaatverandering (met droge en hete zomers) de laatste jaren steeds moeilijker. Een oplossing zou zij net (bij)plaatsen van kunstnesten aan woningen of het plaatsen van zwaluwtillen. Zoals dit jaar in Grou, Wommels, Damwâld, Bolsward en Tjalleberd (Jan de Jong).
25-3-2022. Huiszwaluwtil geplaatst op erf van veehouder Piet de Boer in Tjalleberd. Til is gemaakt door Hein de Glee en de paal door Arnoud Kraan en het geheel is geplaatst door loonbedrijf Luuk Veldman.
16-06. Aan de Kerkweg bij Rohel aan noordoever Tjeukemeer een volwassen meerkoet met zeven al vrij grote jongen (Durk Visser, Joure). Opmerking; meestal worden er van de grotere koppels jongen maar 1 a 2 jongen groot. Vaak worden ze weggepakt door snoeken, ratten en of andere predatoren (Jan de Jong). In het Easterskar aan Scharweg 1 zingende wielewaal (Bauke Sienema, Heerenveen). In Joure in de wijk Wyldehorne broeden zo’n 65 paar oeverzwaluw in de vaste wand (Jan de Jong).
17-06. In Tjalleberd in moerasbos ten oosten van Albert Mol’s Menninge en in Terband bij bosjes bij de hoek van Bornego aan de P.G. Otterweg op beide plaatsen een zingende wielewaal Bauke Sienema, Heerenveen).
18-06. Te Gaast een kwak gezien (Pieter Hamstra). Bij van Hal Larenstein in Leeuwarden 7 kruisbek overvliegend naar west (Merel Zweemer). Bij Bakkeveen 2 kruisbek (Koert Scholten). Groepje van 5 kruisbek overvliegend op Vlieland bij Posthuis (Carl Zuhorn). In Ketlikerskar 1 wielewaal zingend (Marcel Stienstra) en op de Duurswoudsterheide 1 wielewaal roepend (Koert Scholten en J. Dolstra).
19-06. Tijdens onze fietstocht moesten we even wachten voor de brug bij de sluis in Workum. Daar zagen we dat er een nestje met boerenzwaluwen in een hoekje op een stalen balk zat. Onder het beweegbare stuk brug dus. De jongen gingen mooi mee op en neer, en werden ook gewoon gevoerd door de ouders. Kennelijk waren ze er gewoon aan gewend. Ik had dit nog nooit gezien en vind het zeer bijzonder. Ook dat de eieren er niet uit vielen in een eerder stadium. (Marten van der Heide, Tjerkgaast). Opmerking: Boerenzwaluwen kunnen soms op vreemde plekken nestelen. We hebben al eens broedgevallen gehad in een in gebruik zijnde pont, in melkmachines op het land, in veewagens die gebruikt werden, onder vaste bruggen en in de huiskamer. Doordat het nest van de boerenzwaluw vaak flinke opstaande randen heeft rolden de eieren er in dit geval waarschijnlijk niet uit.
20-06. In Sneek op industrieterrein Aukesleat bij Bouwbedrijf van der Meer vijf jonge zwarte roodstaart geringd (Jan de Jong). De kolibrievlinder is nog steeds aanwezig in de tuin te Earnewâld (Rikele Hollema). Nooit geweten dat een (man) kneu zo van de veldzuring houdt. Zag 2 paar op 22 mei 2022 zich te goed doen aan de bloeiende veldzuring. Beide paren hebben gebroed en jongen grootgebracht in de begroeiing van voormalige camping 't Hop te Wyckel (Pieter Veenstra).
22-05-2022. Mannetje kneu bij camping t’ Hop te Wyckel eet naast zaden van de veldzuring ook vaak insecten.
21-06. Meldde al eerder dat er twee huiszwaluw nestjes bij ons onder de dakgoot hangen in Hemelum. Vanmorgen lag er eentje op de grond (de inhoud) met 1 eitje. En eromheen brokken klei. Ik vind het zo triest. De zwaluwen doen zo hun best (Joke Wolbers, Hemelum). Opmerking; Zijn er op meer plaatsen spontaan nesten naar beneden gevallen door de droogte?
22-06. Op het Wad bij Lauwersoog een zieke Jan van Gent aangetroffen (Jan de Boer, Aldtsjerk). Opmerking; Aan de kust komen veel gevallen van vogelgriep voor, mogelijk ook deze vogel.
Van Jappie Boersma uit Sneek (wilsterflapper) kreeg ik een terugmelding van een geringde kluut (…3710932) die als nestjong op 25 juni 2012 op het land van Murk Nijdam bij Wommels geringd werd. De pootring werd op 1 juni 2022 met een telescoopkijker afgelezen te Kattendijke in Zeeland. Afstand 206 km. Tijd 3628 dagen. Opmerking;Deze was op enkele weken na al 10 jaar. Kluten kunnen erg oud worden. Volgens Vogeltrekstation Wageningen werd de oudste in ons land 27,9 jaar. Oudste in Friesland 24,7 jaar.
Veel kluten trekken in najaar weg om te overwinteren. Kluten overwinteren van Frankrijk, Spanje tot aan de Afrikaanse Westkust (tot in Senegal). Zie foto.
Verspreiding van gevonden en geringde kluten in Nederland (Bron; Vogeltrekstation Wageningen).
Donkerblauw. Van december t/m januari = overwintering.
Licht oranje. Van februari t/m half april= voorjaar.
Oranje. Van half april t/m juni= broedperiode.
Licht blauw. Van juli t/m/ november = wegtrek/ omzwervingen.
23-06. In het Ottema Wiersma reservaat 1 sierlijke witsnuitlibel waargenomen (Jan Andries Wagenaar, Damwâld). In Warns in de tuin een steenuil gezien en gefotografeerd (Jan Albada).
Opmerking; Dit is tot nog toe de enige melding van een steenuil die we dit jaar ontvingen in juni. Vermoedelijk een jong eksemplaar dat uit de omgeving komt?
23-06-2022. Steeds zeldzamer wordende Steenuil op een paaltje in Warns gefotografeerd.
Via Durk van der Gaast van de Vogelwacht Hommerts Jutrijp vandaag een telling ontvangen van de boerenzwaluw nesten in 2022 in hun wachtgebied. In Hommerts-Jutrijp 314 nesten, Koufurderigge 101 en Smallebrugge 34. Tellers waren Theo Batstra, Willem Bogtstra, Germ Albada, Durk van der Gaast en Piet M van der Hoek. Zij doen dit als vrijwilligers al vele jaren bij de vogelwacht Hommerts-Jutrijp. Met plezier worden de tellingen door dit groepje mensen gedaan, aldus Durk van der Gaast. Per huisadres alle nesten geteld Proficiat. Bijna 50 lokaties bezocht waarbij op enkele plekken zelfs meer dan 20 nesten.
In Hommerts; M.P. van der Hoek (20), F. van der Velde (23) en H.J. van Oss (27). Jutrijp; H.J. de Jong (22), H. Huitema (26) en R. Groenveld (50!). Smallebrugge; Mts. Jellema (22). Koufurderigge; D. Piersma (20).
Op de meeste plekken zijn de bewoonde nesten net als vorig jaar iets gedaald. Meer dan vijftig nesten op 1 locatie komt maar weinig voor. Vaak wordt er nogal eens van nest gewisseld bij een vervolglegsel. Vroeger (rond de zeventiger jaren) had je nog wel veel boerderijen waar grote kolonies boerenzwaluwen broeden. Aanwezigheid van een kerkuil zorgde dit jaar op twee plekken in het wachtgebied van Vogelwacht Hommerts-Jutrijp dat daar geen boerenzwaluwen tot broeden komen.
24-06. In Koudum 1 kolibrievlinder in de tuin (Trees Westendorp). In het Easterskar aan de Liemdyk 1 man grote weerschijnvlinder gezien (Bauke Sienema, Heerenveen). Opmerking; Voor Friesland een zeldzame vlinder. Op 27 mei 2022 werd er in het Easterskar door Wim Langbroek ook al een rups van de grote weerschijnvlinder gevonden en in 2021 werd op 7 juli in Rottum een vlinder in de tuin ontdekt door Gerco en Peter Schutten.
07-07-2021. Grote weerschijnvlinder in tuin te Rottum ontdekt. In 2021 kwamen er vlinders voor van de grote weerschijnvlinder voor in Lendevallei bij Wolvega, Oldeberkoop, Fochteloerveen, Rottum en het Easterskar bij Sintjohannesga.
Aan de Zuiderlaan op Hollum (Ameland) 1 nestje met 4 jongen van de grauwe vliegenvanger van 1 week oud in een oud nestkastje boven de deur. Vorig jaar zaten ze in een aardappelkistje tegen de achtermuur. Voorlopig wordt de deur van de schuur niet gebruikt, streng verboden. (Jan B. Wijnberg).
24-06-2022. Grauwe vliegenvangers kunnen op uiteenlopende plekken broeden, naast oude (halfopen) nestkasten broeden ze vaak ook in hangplanten, kransen, houtstapels, wagenhokken en op zonneschermen.
27-06. In Hommerts aan de Krimwei in een ligbox bij van Os zeker twee paar holenduif aanwezig. Bij het boerenzwaluw ringen 1 holenduif in een mistnet gevangen en geringd weer los. Er werden 16 boerenzwaluw gevangen, een daarvan droeg al een pootring en woog maar liefst 23,1 gram en was op 19 juni 2018 als volwassen vrouw geringd en had de ring al 4 jaar en 8 dagen gedragen. De vogel bleek een ei te dragen en was mogelijk al met de tweede leg begonnen. Veel oude boerenzwaluwen verbleven met de vliegvlugge jongen van het eerste legsel buiten de stallen. (Jan de Jong).
29-06. Bij van der Hoek aan de Krimwei in Hommerts zijn 14 boerenzwaluw gevangen in de ligbox. Ook verblijven zo’n duizend (800 a 1000) spreeuwenrond de boerderij. De vogels komen op het voer voor het vee af. Tijdens het vangen van de boerenzwaluwen zijn dan ook 31 spreeuw gevangen en geringd (Jan de Jong). Opmerking;Het valt me op dat rond juli/ augustus er op veel plaatsen in Zuid-Friesland spreeuwen in stallen voorkomen. Veel boeren hebben er last van en zijn niet blij met deze profiteurs! Doch ze willen de stallen ook niet afsluiten zodat de boerenzwaluwen er niet in kunnen. Soms helpt het om het voer voor vee buiten af te dekken, doch ze komen op allerlei manieren dan toch nog in de stallen, door allerlei ventilatie roosters en ramen en blijven wekenlang rond de boerderijen rondhangen omdat daar gemakkelijk aan (eiwitrijk) voedsel te komen is.
30-06-2022. Gevlekte smalbok in tuin te Oudehaske.
In Friesland komt ie vooral in de Zuidoosthoek voor. Aanvullingen (foto’s) zijn welkom. Waarschijnlijk is de verspreiding groter dan op de kaart van het Nederlands Soortenregister (Kenniscentrum Insecten EIS).
Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. De afgelopen periode kwamen er ook veel meldingen van kolibrievlinders binnen. Heeft U ze ook in U tuin gezien?
Juli en augustus zijn de vakantie maanden bij uitstek. Mocht U tijdens vakantie of gewoon in die perioden bijzondere waarnemingen/vondsten doen dan horen we het graag. Het zijn ook de maanden dat veel vogelsoorten gaan zwerven en (weg)trekken. Er is veel te ontdekken in de natuur.
01-06. Wij wonen in het Schalsumerplan te Franeker en wij horen ook een koekoek vaak uren achtereen. Hij zit in één van de bomen bij een boerderij in buurtschap Arkens, gelegen tussen de A 31 en de wijk Schalsumerplan in Franeker. Ook vorig jaar zat er eentje, misschien zijn het er 2. Als je dan buiten zit kun je uren genieten van het geroep (Betty van Dijk).
02-06. Aan het Tsjûkemar bij Rohel 1 bosrietzanger geringd in het Staatsbosbeheer gebied Marswâl (Ringgroep Rohel).
03-06. De jongen van de groene specht in Damwâld zijn uitgevlogen. Dit is een week eerder dan vorig jaar. Het vrouwtje heeft er minimaal 2 onder de hoede, waaronder dit juveniele vrouwtje. De jongen bedelen met een zacht kuuuk. Van het andere jong kon ik het geslacht niet zien. Het mannetje trok met 1 jong op. Wellicht zijn er nog meer, maar moeilijk te zien met de bomen volop in blad (Jan Andries Wagenaar).
04-06. In het Fochteloerveen 1 mannetje grauwe klauwier gezien (Durk Lautenbach). Op de Delleboersterheide 1 wespendief (Hans van der Meulen). In Ketlikerskar 1 groene specht (Naut van der Mei).
05-06. Aan het Tjongerpad in Delfstrahuizen (Zevenbuurt) broedt een ijsvogel paar (melding Nelleke Roos). In Tijnje een geringde huiszwaluw gevonden (Trijntje de Leeuw). De vogel bleek op 27 juli 2018 als enige geringd te zijn als een volwassen mannetje aan een elektriciteit gebouwtje bij de manege van Harriet Nijland in Tijnje. De vogel heeft de ring zeker 3jaar ,10 maanden en 9 dagen gedragen.
Ringvondsten van huiszwaluwen komen maar weinig voor in Friesland. De oudste huiszwaluw werd ruim 7 jaar. Op 9 juli 2010 als volwassen vogel geringd in Ried (Friesland) en op dezelfde plek teruggevangen in 2010,2013, 2016 en op 13-7-2017. De vogels zijn dus honkvast.
06-06. Jonge boerenzwaluw hangt zich op aan nestmateriaal in Harkema. Er zaten zeker 7 beestjes op de dode zwaluw die rap tussen de veren wegkropen. (Foppe van der Meer).
Een luisvlieg (Ornithomya avicularia) deze komen vaak voor op boerenzwaluwen.
In Wyckel 1 nest van grauwe vliegenvanger in druivenstruik. Twee jaar terug heeft de vogelsoort er ook gepoogd te broeden doch toen mislukte het in de ei fase (Annemiek Troost).
06-06-2022. Grauwe vliegenvangers keren vaak terug naar dezelfde broedlokaties.
07-06. Net bij het uitlaten van de hond schrokken we van een koekoek die uit het struikgewas kwam "vergezeld" door een echtpaar merel in gebied plan De Heide, Heerenveen (Thomas Rypkema). In Damwoude 1 jonge groene specht gevangen en geringd (ringer Harry de Boer/ via Jan Andries Wagenaar).
07-06-2022. Deze jonge groene specht is nog maar net uitgevlogen en komt uit de buurt.
08-06.Vanmorgen maakten we een wandeling door de bossen in Oranjewoud. Op het wegdek ontdekten we allemaal kleine lichtgroene motvlinders. Er waren ook al verschillende doodgereden. Een zoektocht op internet kwam uit bij de kleine groenuil. Omdat we hier regelmatig wandelen en deze vlindertjes er nog nooit eerder hadden gezien, komt de vraag op: zijn deze vlindertjes verstoord geraakt door de activiteiten m.b.t het Oranjewoud-festival? (Tryntsje de Boer, Joure). Ja, dat denk ik ook. Ze komen op licht af en als er op een plaats veel licht is tijdens zo’n festival voelen deze vlinders zich daartoe aangetrokken.
01-07-2015. Deze opvallend kleine groenuil komt graag op het licht af.
09-06. In Polder Oldelamer 1 purperreiger (Ted van der Knaap). In Oosterschar 1 witgesterde blauwborst (Jan Dreteler). Aan Tjeukemeer bij Rohel een grote karekiet zingend (Jan de Jong). Aan de Afsluitdijk (Friesland) 1 zwarthalszwaan waargenomen (G. Neijsen).
09-06-2022. Deze zwarthalszwaan zal stellig uit een particuliere collectie afkomstig zijn. Dit jaar is dezelfde (?) vogel ook gezien bij Harlingen, op Ameland en bij Kûkherne. In 2021 ook in het Lauwersmeer.
10-06. In Heerenveenop flat van 10 hoog1 Johanneskever op bloem op balkon (Nico Vink).
14-06-2022. De grote karekiet was sinds 2009 niet weer gevangen op Ringstation Rohel. Dit is daar pas de 8e vangst sinds 1985. In 1993 werd op 17 mei bij Follega (de Brekken) nog een broedgeval ontdekt dor Bertus Kallenkoot uit Lemmer.
Binnenkomende vogelmeldingen van correspondenten in 2e helft mei.
14 mei. Aan de Langweerder Wielen bij de Put van Nederhorst een paar roodborsttapuit alarmerend (Durk Visser, Joure). De soort wordt in de gemeente De Fryske Marren maar weinig als broedvogel gemeld. Toch neemt de soort flink toe vanaf 2015.
15 mei. In Dokkum is een nestje met 7 jongen koolmees uitgevlogen, een niet uitgekomen ei bleef achter (Piet de Haan). Bij de Rinsma Pôle in Driezum 1 weidebeekjuffer gezien (Jan Andries Wagenaar, Damwâld). Deze libel wordt na 2015 steeds meer in Friesland waargenomen.
16 mei. In Hoornsterzwaag nu pas 1 paartje boerenzwaluw aangekomen in paardenstal (Jan en Jet Hofstra).
17 mei. Aan de Noordoever van het Tsjûkemar bij Rohel een zeldzame roodsterblauwborst gevangen en geringd (Gerard Westerhuis, Jan de Jong).
17-05-2022. Een voor Friesland zeldzame roodsterblauwborst (2kj man) gevangen en geringd op Ringstation Rohel in de gemeente de Fryske Marren. Dit is de 2e vangst van een roodsterblauwborst op dit ringstation sinds 1985. De 1e werd in 2020 gevangen op 19 mei en was ook een tweede jaars man!
18 mei. De nachtegaal is nachts nog steeds aanwezig in Tjalleberd, we hebben hem elke nacht tussen 12 en 18 mei nog gehoord (Sia de Heus). In Joure in Skipsleat aan de Korte Ekers 1 spotvogel gehoord in een es (Durk Visser).
19 mei. Te Oldeberkoop 1 zwarte roodstaart badderend in vogelbadje bij woning (Ieke Schreuder).
Een groep grote canadese gans (36 adult en 78 pulli) in Feanskieding tussen Heerenveen en het Nannewijd zwemmend (Marco Hasselaar, Heerenveen). Marco vroeg zich af waar deze broedparen toch vandaan komen. Ik vermoed dat het een groep van 18 broedparen is met gemiddeld zo’n 4 jongen per paar. Gezien de zwemrichting zijn ze afkomstig uit de omgeving van het Nannewijd. Was me niet bekend dat daar zo veel grote canadese gans tot broeden kwam. Of komen ze toch uit het Oosterschar via het verbindingskanaal Rotstersleat langs de Badweg?
19-05-2022. Een Armada van grote canadese ganzen trok in het kanaal langs het fietspad tussen Oudehaske richting Heerenveen.
20 mei. Te Sintjohannesga aan de Hogedijk sneuvelde een tjiftjaf (met pootring) tegen de vensterruiten (Jellie Klijnsma/ melding Andre de Jager, Ouwsterhaule). De vogel bleek op 8 september 2021 geringd te zijn aan de noordoever van het Tjeukemeer als volwassen vogel (3,37 km/254 dagen). In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 steltkluut gezien (Marco Hasselaar, Heerenveen). In Burgum 1 grote lijster bij de buren op het dak. Hij viel ons op door het krakende geluid, net een kikker. Mooi dat in de Friese naam dat kraken terugkomt. Op 21 mei met voer in bek gezien (Andrys en Hennie Stienstra).
20-5-2022. De kreaklyster (Frysk) of grote lijster wordt de afgelopen jaren niet meer zoveel gezien en gemeld. Vroeger broedden ze graag in grote tuinen en appelhoven.
21 mei. In Oldeouwer nog maar 1 paar boerenzwaluw bij ons terug, in andere jaren waren er altijd meer (Fokke Stastra). In Grou zit een ransuil in een torenvalk broedkast (Sjoerd en Hinke Hoekstra). Pas nu een koekoek horen roepen bij Heeg. Vorig jaar al op 26 april een gehoord hier (Feite Terpstra).
Deze week de eerste jonge Turkse tortels uit gevlogen in Heeg uit hun nest op een speciale plek, 2de broedpoging dit jaar, de eerste had geen resultaat, eieren niet bevrucht nest verlaten. Na een paar weken hebben ze het opnieuw geprobeerd om eieren te leggen op het onderste gevelbalkje. Het plankje toen wat verbreed met twee balkjes om het nest wat af te schermen, nu is de derde geslaagde broedpoging met uitvliegen bekroond (Feite Terpstra).
Opvallende nestplek van een Turkse tortel in Heeg.
22 mei. Drie koekoek gezien te Scharnegoutum (Rients en Martha de Jong, Goënga). Eerste jongen van de boerenzwaluw uitgekomen te Noardburgum (Jan van der Veen).
23 mei. In Terband een broedgeval van grote bonte specht in een oude kastanjeboom. De vogels hebben nu jongen. Op 11 april zijn ze begonnen met het uithakken van de nestholte (Bob en Gerda Jonker). In Ballingbuer 1 jonge ijsvogel gezien (Johan van der Sluijs).
24 mei. Vorige week een dode appelvink met voer in de bek in tuin te Beetsterzwaag gevonden (Cootje Schaagen-de Jong). De soort is sterk in opmars als broedvogel in Friesland. Het grote lijster paar voedert 1 jong in de tuin te Burgum (Andrys en Henny Stienstra). Broedgeval dus in Burgum, zie ook 20 mei.
25 mei. In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 reuzenstern en twee steltkluut gezien (Bauke Sienema Heerenveen). In Damwâld aan de Camstrastrjitte een vrouw groene specht mieren etend in grasveldje. Het bleken gewone zwarte mieren en gele weidemieren te zijn (Jan Andries Wagenaar).
De groene specht is verzot op mieren, ze zitten zelfs aan de snavel en in nek en op de rug.
26 mei. Bij de Rinsma Pôle te Driezum 1 paar groene specht aanwezig (Jan Andries Wagenaar, Damwâld).
27 mei. In De Knipe een nest met 5 jonge zwarte roodstaarten in overkapping in tuin (Sil Dekker). Deze jongen zijn door mij geringd.Zwarte roodstaarten worden niet zoveel geringd in Friesland.
28 mei. In Tjalleberd bij Piet de Boer in kalverstal nestje met 4 jongen boerenzwaluw geringd (plm. 17 dagen oud) die al konden vliegen (Jan de Jong). Bij een broedduur van 15 dagen moet het eerste ei zo rond 22 april gelegd zijn. In de Rinsma Pôle bij Driezum 1 man weidebeekjuffer op foto vast hunnen leggen (Jan Andries Wagenaar, Damwâld). Zie ook 15 mei! Dit jaar in Friesland gezien te; Zwagermieden, Lauwersmeer (Kampeerterrein de Pomp), Rottige Meenthe, Kûkherne, Sjoukjemuoisgat (onder Dokkumer Nieuwe Zijlen).
28-05-2022. De weidebeekjuffer (man op foto) neemt sinds 2015 in Friesland vanuit het zuidoosten flink toe. Vooral in de wat nattere natuurreservaten wordt deze opvallende libel door de flink toegenomen amateurfotografen de laatste jaren meer opgemerkt en met steeds betere fotocamera’s op de gevoelige plaat vastgelegd. De vrouwtjes weidebeekjuffer vallen minder op en worden dan ook minder gemeld/gefotografeerd.
29 mei. In Drachtstercompagniebroeden al jaren de grauwe vliegenvanger en de gekraagde roodstaart in de tuin. Dit jaar plotseling geen enkele! (Cees Conijn). Kan zijn van de aanwezigheid van een predator (steenmarter?) of dat er tijdens de overwintering in Afrika (beide Afrika gangers) vele zijn gesneuveld. Beide zijn insecteneters! Ben benieuwd of dit wegblijven van beide soorten op meer plaatsen is waargenomen. In De Knipe 1 paar nijlgans met 7 jongen (Auke en Theresia Postma).
30 mei. In Sint Nicolaasga broedt een paar gekraagde roodstaart in een speciaal rieten nestkastje (al 20 jaar oud!) aan de muur (Rinus en Lida Spijkerman).
Onder de categorie nestkasten vind ik dit toch wel een heel mooie.
In Terband vloog een boerenzwaluw zomaar de huiskamer binnen. Meteen maar een foto gemaakt van dit voorval (Bob en Gerda Jonker). Dat gebeurt niet vaak zoiets. Kennelijk heeft het mannetje een sterke drang gehad om voor zijn vrouwtje een nieuwe nestplaats te zoeken. Daarbij komt het voor dat ze naar allerlei openingen in schuren, stallen, maar ook woningen (!) zoeken. Soms komen ze via een openstaand raam binnen. Ben benieuwd of dit op meer plaatsen voorkomt. Zelden wordt er in de woonkamer een nest gemaakt.
De boerenzwaluw zit in de kamer op de kast en kijkt in het rond naar een geschikte locatie voor het nest.
31 mei. In Heerenveen heeft een ijsvogel gebroed (vogelwacht Heerenveen).
Zeer zeldzame vogels in de 2e mei periode in Friesland.
In Friesland worden soms zeer zeldzame vogelsoorten gezien. Hierbij een lijstje van de waargenomen soorten in de 2e helft van mei 2022. Bron: www.waarneming.nl .
15 mei. Op Ameland bij Buren een grijze wouw waargenomen (Hans Kleine Koerkamp en Piet Heetebrij).
16 mei. Bij de Van Oordt’s Merksen 1 havikarend gezien (Wender Bil).
18 mei. Op Schiermonnikoog een roodkopklauwier gezien bij Noorderduinen (Koos Dijksterhuis).
18 mei. Bij Hoek de Band1 Aziatische goudplevier (Buddy van Nieuwehoven).
19 mei. Te Ferwerd Buitendijks 1 alpenheggenmus (Jappie van der Pol).
19 mei. Bij de Veerdam te Holwerd 1 breedbekstrandloper (Marcel Stienstra/R. Gjaltema). Ook op 21 mei aldaar gezien door Henk Hiemstra.
20 mei. In Fochteloërveen1 slangenarend (diverse waarnemers). Ook aanwezig op tussen 21 en 31 mei.
22 mei. Te Feanwâlden 1 steppebuizerd (Erwin Walstra).
28 mei. Op Vlieland een mannetje Balkan baardgrasmus (Henri Bouwmeester e.a.).
28 mei. Op Schiermonnikoog bij Kobbeduinen 1 Iberische tjiftjaf (Vincent van Dijk).
29 mei. Op Vlieland een Balkan baardgrasmus (Jeroen Breidenbach).
31 mei. Op de Duurswoudsterheide 1 slangenarend (Jelmer Luyckx).
27 mei 2022. De zeldzame slangenarend (met slang) boven het Fochteloërveen.
Let Op.
Tot zover weer de 16e Nieuwsbrief. Vanaf 1 juni zal de Nieuwsbrief wat minder vaak verschijnen in verband met mijn ringonderzoek aan boerenzwaluw/oeverzwaluw en het CES project op Ringstation Rohel. Het ringen onderzoeken en de opleiding van een aspirant ringer neemt tevens ook de nodige tijd. Na de vakantieperiode pakken we de draad weer op en verschijnt de Nieuwsbrief weer veel regelmatiger.
Blijft U vooral de leuke, interessante en bijzondere voorvallen in de natuur melden. Het vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft gewoon doorgaan (al vanaf 1977).
Binnenkomende vogelmeldingen van correspondenten in 1e helft mei.
Ook in mei kwamen er weer vele berichten binnen van correspondenten. Hierbij een greep uit al het binnen gekomen materiaal.
01 mei. Het 2e broedpaar boerenzwaluw heeft zich vandaag pas gemeld in Oosternijkerk (Roel /Sikkema). In Langezwaag morgens 1ehuiszwaluw bij restant van oud nest en in de middag een achttal boven woning rondvliegend (Joop Petter). In de Froske Pôle bij Leeuwarden vanmiddag 1 koekoek gehoord (Sybout Jaasma). Op drie plekken rond Joure (Polderboskdyk/Wilde Hornstersingel/Vegelinsweg) zingende tuinfluiter gehoord (Durk Visser, Joure). Tijdens een fietstochtje over het Wynserpad, oostelijk van Oentsjerk (Oenkerk), nabij het gebied Uilenmeer twee kemphaan groepjes (van 10 a 20 vogels) op de weilanden en de prachtige zang van de veldleeuwerik (Wim de Haan). Pas nu het eerste paartje boerenzwaluw terug in de schuur te Koudum (Hindrik en Petra Wiersma).
02 mei. In Appelscha vloog zich een zanglijster dood tegen het keukenraam (Adrienne Jonker). In onze tuin in Leeuwarden 1 braamsluiper gezien (Bert van Wijk). Om 19:28 uur een groepje van 5 gierzwaluw boven ons huis in Joure (Tonny de Jong).
03 mei. In Heeg om 20:30 uur 1 gierzwaluw gezien (Feite Terpstra). Te Pietersbierum de koekoek gehoord (Klaske en Gorrit Smidts).
04 mei. In Terwispelal een nest met 5 eieren boerenzwaluw (Sjoerd Wagenaar en Jan de Jong). Om 20:00 uur 2 gierzwaluw boven Koudum (Jacob van der Veer). In park bij onze woning in Dokkum 1 koekoek waargenomen. In 2020 daar 1 gezien op 21 juni en in 2021 1 op 21 mei. (Tjip Oberman). In Bantega 1 mannetje beflijster op film gezet (Ditty de Jong). Bij de Put van Nederhorst aan de Langweerder Wielen 1 nachtegaal gehoord (Wouter Schothorst, Joure). Om 12:30 uur twee huiszwaluw te Heeg terug bij oude nest aan onze woning (Feite Terpstra). Om 13:30 uur stapte ik uit de woning en zag een groepje van tien a 12 gierzwaluw overvliegen naar noord. Wij wonen vlak bij de gereformeerde kerk in Heeg waar elk jaar gierzwaluwen broeden, doch deze groep trok strak verder, geen blijvers dus (Feite Terpstra). Groepje van 5 gierzwaluw boven onze woning in Joure (Anne Andreas Lenis). Opmerking: waarschijnlijk zelfde groepje wat Tonny de Jong ook zag op 2 mei. In Tijnje bij bosje De Warren 1 koekoek gehoord (Annemarie van Garderen). In Workum om 13:15 uur 2 gierzwaluw boven woning (Andries Blom). In St.-Annaparochie in het Henk Hornstrapark 1 nachtegaal gehoord (Ita Spoelman, Berltsum). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg enkele honderden kemphaan (Gerrit Nijboer, Wergea).
05 mei. In Friens 1 appelvink op de voedertafel (Sybe van der Meulen). In Tijnje bij de woning 1 spotvogel gehoord (Annemarie van Garderen).
06 mei. Aan het Helmhout in Joure 3 gierzwaluw terug (Bertus Rijpkema). In Heerenveen 2 oeverloper in de tuin (Bep van den Berg). In de Venebuurt bij Terwispel 10 tuinfluiter gevangen. Een van de vogels droeg een pootring die op dezelfde plek al in 2017 (15 mei) was aangelegd bij een volwassen mannetje. Deze vogel heet de pootring dus al bijna 5 jaar (op 1 week na!) gedragen (Ringgroep Menork W. Bil e. a). Aan de Skardyk in Sintjohannesga 1 nachtegaal gehoord (Durk Visser). Langs de Greate Krite te Wergea (Warga) twee groepjes kemphaan van 22 en 52 eksemplaren op landerijen (Gerrit Nijboer).
07 mei. In de Dûnegeasterpolder bij Doniaga 1 kwartel gezien (Tonny de Jong). In Heerenveen eerste gierzwaluwen terug (Baukje Visser/ melding Lutske Visser). Bij het strandje in Skipsleat in Joure 1 koekoek aanwezig, ook op 8 mei aldaar (Bertus Rijpkema).
08 mei. Afgelopen week 1 eekhoorn (bruin) in boom te Heerenveen, die probeerde bij olienoten in de tuin te komen (Bep van den Berg).Meldingen van eerste eieren boerenzwaluw van Ringgroep Menork (Willem Bil, Lippenhuizen). 1 x 2 ei te Langezwaag bij Sietse van der Wal. Bij Fekken in Langezwaag 1 x 1 ei. Bij Theun Algra in Hemrik 1 x 2 ei /1 x 3 ei en 1 x 4 ei. Daarmee lijken onze “Friese” boerenzwaluwen dit jaar wat laat. Van de boerenzwaluw onderzoeker Peter Alblas Maastricht kreeg ik op 11 mei al bericht dat daar al 2 nesten met nestjongen waren. Zie ook 4 mei hierboven.
09 mei. Op al enkele dagen gemaaid grasland bij Goëngahuizen een groep van zeker 95 regenwulp aan het voedsel zoeken (Lykele Zwanenburg, Dronten). Bij Loënga 1 scholekster met drie jongen (Lieuwe Bouma, Sibrandabuorren/ Sijbrandaburen). Boven t’ Zand in Joure slechts drie gierzwaluw gezien. Er zijn er minder dan vorig jaar terug (Durk Visser). Om 14:40 uur 1 rode wouw gezien aan de snelweg tussen Beetsterzwaag en Gorredijk (Ytsje Dijkstra, Lemmer). Te Haskerhorne 1 koninginnenpage in de tuin gezien aan Kerkpad (Dhr. en Mevr. Bulsing /Arendje de Hoop -Smit). Deze vlinder wordt weinig in de gemeente De Fryske Marren gezien. In Friesland tussen 1 en 9 mei 2022 3 x gezien (Beetsterzwaag / Lauwersmeer / Schiermonnikoog). Ben erg benieuwd of ze elders in Friesland ook meer gezien worden. Het boek Dagvlinders in Fryslân (Vlinderwerkgroep Friesland) geeft een toename van het aantal meldingen tussen 2010-2020 ten opzichte van 1990-2000. Wat opvalt is dat op veel plaatsen mensen deze vlinder kweken, van soms elders gevonden rupsen of poppen.
02-08-2011 1 koninginnenpage op vlinderstruik (2e generatie) in tuin Joure/E.A. Borgerstraat.
In de Alde Feanen aan de Oksepoel bij Earnewâld (Eernewoude) probeerde een tjiftjaf een koekoek uit de omgeving van het nest te lokken door er steeds maar om heen te vliegen (Doeke Visser, Burgum).
09-05-2022. Tjiftjaf probeert koekoek te verjagen uit zijn broedgebied.
10 mei. In de nacht van 9 op 10 mei zijn er 6 gierzwaluw aangekomen in Leeuwarden aan de Emmakade. Ze zijn andere jaren altijd tussen 27 april en 2 mei hier, dit jaar wat later (Marianne Borgman). In Burgum 1egierzwaluw terug (Herman Hoekstra). Te Heerenveen in flat op 10 hoog (!) 1 meikever op balkon (Nico Vink).
11 mei. In Haulerwijk 1 koninginnenpage uitgekomen van een pop, die eerder in Haulerwijk was gevonden (Hielkje Westerhof). Bij de Valom 1 spotvogel bij de (voormalige) ijsbaan te De Westereen (Rindert Algra). Twee oeverzwaluw terug bij de wand te Deinum (Theo de Vries). Twee gierzwaluw boven ons huis aan de E.A. Borgerstraat te Joure (Jan de Jong).
12 mei. Aan de Haulsterdyk te Haskerhorne 1 bonte vliegenvanger en in de Haulsterbossen 1 boompieper zingend (Durk Visser). Nachtegaal zingend in Tjalleberd (Sia de Heus-Krikke).
13 mei. In Zweden de eerste boerenzwaluw aangekomen in Jämtland. Daarna was het even stil en nu (18 mei) zijn er een 15 tal. Elk jaar komen de eersten hier tussen 10 en 15 mei (Lenie Terluin, Zweden). In Haskerhorne 1 boomvalk bij woning gezien (Henk Bulsing). Vanmorgen in de schuur bij Venema in Rotsterhaule nestje boerenzwaluw met 4 jongen van 2 dagen oud en 1 onbevrucht ei aangetroffen. Eerste ei moet dan rond 22 april gelegd zijn (Jan de Jong). In Hitzum hoog in de schuur nestje met boerenzwaluw jongen pas uitgekomen, er lagen op 13 mei 8 dopjes, w.s. van vier jongen, onder het nest. Op 14 mei nog 2 eischalen onder nest, dus minstens 5ei /5 jongen (Bouwe en Betty Blanksma). Bij 5 jongen is rond 23 april 1e ei gelegd in Hitzum. In Joure sneuvelde 1 koekoek tegen de vensterruiten aan It Hiem (Tjipke Hofma).
13-05-2022. Koekoek sneuveld tegen vensterruiten. De vogel werd me aan de deur gebracht. Vleugel= 221, 0 mm. Staart=172,0 mm. Gewicht= 131,2 gram. Vetscore Busse 3.0.De vogel, een nog jong mannetje van vorig jaar, had nog ongeruide jeugdveren in kleine slagpennen, kleine slagpendekveren en de alula (duimvleugel).
Nestje met zeker 2 jonge boerenzwaluw in Tjalleberd (Piet de Boer).
14 mei. Nestje met 5 jongen boerenzwaluw net uitgekomen in stal te Terwispel (Sjoerd Wagenaar). Zie ook 4 mei toen het nestje ontdekt werd. In Joure aan de Koarte Ekers 1 spotvogel gehoord (Tonny de Jong).
15 mei. Een bosrietzanger zingend bij kruising Alde Dyk / Twizelerfeart (Rindert Algra). In de omgeving van Bontebok een ooievaar op nest (met eieren of kleine jongen) gefotografeerd met pootring 4E …. 314 (Marco Hasselaar). De gegevens van de pootring opgezonden naar het Vogeltrekstation Wageningen. De ooievaar bleek op 3 juni 2017 als nestjong geringd te zijn door Wim van Nee in de omgeving van Meppel. Het nestjong was op het moment van ringen ongeveer 40 dagen (+/- 3 dagen) oud. In het nest lagen op moment van ringen twee nestjongen en woog 3190 gram en de vleugellengte was 375 mm.
15-05-2022. Ooievaar op nest in de omgeving van Bontebok.
Succesvol broedgeval nijlgans in apenboom.
Van Herman Kremer uit Feanwâlden (Veenwouden) ontving ik een melding over een nijlgans die met een ekster in een apenboom broedde bij de woning. Een voorbeeld dat deze nijlgansen zich goed kunnen aanpassen hier. Ze kiezen vaak ongewone broedplekken uit. Nijlganzen broeden nogal eens op oude buizerd, ekster, kraaiennesten en zelfs in een torenvalk nestkist is me bekend.
Hierbij het bericht van Herman Kremer betreffende het broedgeval van een paar nijlganzen in een apenboom.
Op ons perceel van 900 m2 iets buiten het centrum van Feanwâlden (Veenwouden) staat een slangenden of apenboom (Araucaria araucana) van ongeveer 10 meter hoog. Begin april zagen wij regelmatig een paartje nijlganzen op ons dak en dat van beide buren. Op een gegeven moment streken de nijlganzen neer in de top van deze boom. Dat leidde tot veel geruzie met een paartje eksters, dat op diezelfde plek inmiddels aan het broedseizoen was begonnen. De nijlganzen kozen steeds precies hun nest als landingsplaats. Alles was vrij moeilijk waar te nemen, omdat het topje van de boom erg dicht 'bebladerd' is, en ik alleen hier en daar wat uitstekende takken kon zien.
Toch zag ik op een gegeven moment dat één gans vanaf het eksternest iets dieper de boom in ging, en daar niet weer uitkwam. Daar zou zich naar mijn mening dus nog een oud nest moeten bevinden, waar de gans dan gebruik van zou maken. Dit zal van een paar ekster geweest moeten zijn, want die broeden elk jaar in deze boom. Ik heb geprobeerd dit nest te ontdekken, maar dat is mij niet gelukt. Ik heb daartoe pogingen gewaagd vanuit alle straten er omheen, maar zelfs met mijn telescoop kon ik geen nest en geen glimp van een broedende gans in het oog krijgen. In de avonduren tussen 21.00 en 21.30 uur zag ik vaak beide vogels op een dak, waarna het vrouwtje dan in de boom verdween, wederom weer tot ongenoegen van de eksters. Tussen 05.30 en 06.30 uur arriveerde het mannetje weer en liet hij zich vanaf één van de daken horen (waarbij er regelmatig kraaien laag over hem heen scheerden). Hoewel ik dus niets van een nest had gezien, moest dat er, gezien het gedrag van de vogels, toch wel zijn. Inmiddels kon ik duidelijk constateren, dat de eksters ietwat aan de situatie gewend raakten, en zich steeds minder van de ganzen aantrokken. Donderdagmorgen vroeg (4 mei) zag ik dat het mannetje weer was gearriveerd. Hij riep regelmatig naar het vrouwtje en zij riep terug, maar ze kwam de boom niet uit. Tenslotte vloog het mannetje de boom in en werden hun contactroepen luider. Dat ging geruime tijd zo, en langzamerhand kreeg ik het vermoeden dat er een jongen waren. Ik ging toen naar binnen om vanuit onze keuken een oogje op de tuin te houden. En jawel: om 07.30 uur hoorde ik versterkte geluiden en zag ik het ouderpaartje in de tuin, samen met twee kuikens. En vlot daarna kukelden er nog eens vier naar beneden. Ik was al een tijdje wat bang dat ze bij hun val vanwege de erg scherpe stekels van deze boom niet ongeschonden de grond zouden bereiken en dat zelfs misschien niet zouden overleven, maar daar was gelukkig geen sprake van. Ze huppelden alle zes vrolijk achter hun ouders aan.
04-05-2022. Paar nijlganzen met hun zes ongeschonden jongen uit de apenboom in tuin rondstappend.
Maar hoe ging het nu verder. Ze konden onze tuin niet uit (de kleintjes wel, maar de ouders niet). Daarom hebben we ze langzaam de straat op begeleid, en we hebben ze zo naar een vijver met wat groen er omheen geleid. En daar eindigde ons avontuur. We hebben een maand lang van deze vogels genoten.
We hebben zoiets al eens eerder meegemaakt rond 1995, en wel op ons vorig adres aan de Zwette in Noardburgum. Daar zat ik nietsvermoedend achter het raam aan de tuinkant te lezen, toen er plotseling een aantal donkere bolletjes van het dak viel, waar vervolgens twee pootjes uit bleken te komen. Zonder dat we het wisten had een paartje Carolina-eenden een nest gehad achter ons uilenbord! In het lege nest bleven nog wat onbevruchte eieren achter destijds.
8 mei 2022 Herman Kremer, Feanwâlden.
Zeer zeldzame waarnemingen in Friesland in 1e helft mei.
In Friesland worden soms zeer zeldzame vogelsoorten gezien. Hierbij een lijstje van de waargenomen soorten in de 1e helft van mei 2022. Bron: www.waarneming.nl .
1 mei. Een Roodkopklauwier op Vlieland bij de Nieuwe Kooi (Merel Zweemer e.a.).
6 mei. De Slangenarend gezien bij Goattum (Arjan).
8 mei. Een Amerikaanse goudplevier op Ameland bij Vogelpolle (Robert Pater e.a.).
9 mei. Een 2e kj. Amerikaanse goudplevier op Ameland bij Vogelpolle (Jeroen Breedenbach).
10 mei. Een 2e kj. Amerikaanse goudplevier op Ameland bij de Vogelpolle (Marco van Reenen).
12 mei. In het Lauwersmeer in Bantpolder 1 marmereend (Ynze Reitsma).
13 mei. In het Lauwersmeer een marmereend (Andries Zijlstra).
14 mei. In het Lauwersmeer 1 grijze wouw (Dennis Meijer).
14 mei. Op Vlieland bij de IJsbaan 1 mannetje withalsvliegenvanger (Henri Bouwmeester e.a.).
Jan de Jong
Zeldzaamheden worden vaak opgemerkt aan de kuststrook, daar is de kans het grootste om er een op te merken. Liefhebbers gaan er vaak speciaal op uit om zeldzaamheden te ontdekken en leggen deze meestal vast op camera. Toch kunnen er nog veel zeldzaamheden zijn die niet ontdekt worden door onbekendheid met de specifieke soort. Hobby fotografen maken tegenwoordig met zeer goede camera’s foto’s van vogels.
Mocht U ook eens een zeldzaamheid op de foto hebben vastgelegd, laat het ons dan even weten.
Tot zover deze 15e Nieuwsbrief met vogel en natuurnieuws. Heeft U ook iets bijzonders gezien, gefotografeerd of een melding van iets unieks meegemaakt. Laat het me even weten.
Binnenkomende vogelmeldingen van correspondenten in 2e helft april 2022.
In de 2e helft van april kwamen veel meldingen binnen, hierbij een greep uit de vele aantekeningen van de correspondenten die bij me binnenkwamen.
16 april. In Joure 1 braamsluiper zingend aan de Vegelinsweg en 1eoranjetip vlinder in tuin (Durk Visser). Te Wijnaldum 1 mannetje zwarte roodstaart (Sjors Bosma, Franeker). In het Stienserbosk is het ijsvogel paar waarschijnlijk verstoord door hut bouwende jeugd (Gerard Mast). In de Venebuurt bij Terwispel 1 nachtegaal zingend bij het klapbruggetje en 1 snor geringd op vaste ringplek daar (Ringgroep Menork W. Bil e.a.).
17 april. Bij de oeverzwaluwkolonie in Joure al 16 oeverzwaluw terug (Bertus Rijpkema). Bij de jachthaven in Jistrum 1 rietzanger gehoord (Rindert Algra). In Aldtsjerk 2 beflijster in tuin (Klaas Vijverda). In Degum 3 huiszwaluw terug bij de nesten. De boerenzwaluwen zijn laat, ook hier nog niet terug (Ton Westendorp). Afgelopen weekend 1 snor en een sprinkhaanzanger gehoord aan de Graverij bij de petgaten te Snikzwaag (Tonny de Jong).
18 april. Bij de Houtwiel te Veenwouden 1 sprinkhaanzanger terug (Rindert Algra). Bij Kornwerderzand 1 braamsluiper zingend (Auke van Eck, Hitzum). In het Van Oordt’s Mersken (Snelle Warren) 1 draaihals gezien (Wender Bil). Bij Rotstergaast 1 purperreiger (Wietse Nijlunsing, Mildam). Bij Burgum tijden fietstocht 1 mannetje wielewaal gezien (Bonne Vierstra). Op het Noorderleech aan de kust veel zingende veldleeuwerik (Gerard Mast, Stiens). In de Westereen 1 zingende braamsluiper (Rindert Algra). In Zuiderburen te Leeuwarden een braamsluiper zingend (Sybout Jaasma).
19 april. Drie huiszwaluw aan de Lange Ekers bij Joure. Op zelfde plek ook een zingende grote lijster. Zeker een 80-tal kemphanen en twee gele kwikstaarten in de Blauwgraslanden bij Akmarijp (Durk Visser). In het Stienzer bosk 1 groene specht en bij de Wide Mar een paartje kleine plevier gezien (Gerard Mast Stiens). Al zeker 10 dagen wordt er geroffel gehoord van twee grote bonte spechten in de tuin te Joure bij Beukerstation. Woon er al 39 jaar en nu voor het eerst twee in de tuin. (Evert den Drijver). In het Leeuwarderbos 1 zingende nachtegaal (Agnita Jaasma). Aan de Langweerder Wielen 1 nachtegaal zingend (Lourens Potijk). In Fermanjebosk te Damwoude 3 mannetjes en 2 vrouwtjes manderijneend (Jan Andries Wagenaar). In Joure op industrieterrein 1 paar visdief terug bij broedplek op daken (Bertus Rijpkema). Langs de Linde bij Wolvega 1 bokje gevonden die in het prikkeldraad hing (Bert Groen, Oldeholtpade).
Bokjes treft men zelden aan als prikkeldraadslachtoffer.
20 april. In de wijk Zuiderburen in Leeuwarden 1 zingende nachtegaal (Sybout Jaasma). Aan de Liemdyk in het Easterskar bij Sint Johannesga 4 (!) raven (Bouke Sienema, Heerenveen). Bij Feike van dijk in Oudehaske vliegt een mannetje zwartkop tegen de ramen. Gelukkig heeft ie de klap overleefd. In Menaam 1 roffelende grote bonte specht op een lichtmast (Oane Baarda). In het Lauwersmeer (Kollumerwaard) 1 draaihals (Jeroen Breidenbach/Merel Zweemer e.a.).
21 april. Aan de Scheen te Joure 1 grasmus gehoord (Tonny de Jong). In Heerenveen aan de Woudsterweg zwom 1 Chileense smient samen met een vrouwtje wilde eend (Wisse Klaren). Stellig een vogel die ontsnapt is uit een particuliere collectie.
De Chileense smient heeft als oorspronkelijk leefgebied ondiepe meren, moerassen en traag stromende rivieren in de pampa’s van Uruguay, zuidelijk Brazilië, zuidelijk Chili, Vuureiland en de Falkland Eilanden.
Op 18 april is de Chileense smient ook gezien te Heerenveen en op 22 april in Oosterschar door Douwe Dijkstra en Lieuwe van Welie. In Terwispel broedt een koolmees (nu 4 a 5 ei) al voor het 5e achtereenvolgende jaar in een meterkast aan de muur van de boerderij (Sjoerd Wagenaar).
22 april. Bij het Zwemmerpark in de Westereen 1 sprinkhaanzanger zingend (Rindert Algra). Bij Sint Nicolaasga 1 man gele kwikstaart (IJtje Spoelstra-de Schiffart /Wilhelminaoord/St. Nicolaasga). Bij de Groene dijk bij Sneek 1 draaihals (Dick Pruiksma). Van Rita Delger uit Bovensmilde in Drenthe ontving ik een foto van een winterkoning nest wat boven op een boerenzwaluw nest was gebouwd.
23 april. In de Dûnegeasterpolder bij Doniaga 1 vrouwtje beflijster en een kleine karekiet (Tonny de Jong). In Grou bij de spoorbrug aan het Prinses Margrietkanaal 1 zingende grasmus (Durk Visser). In Burgum een draaihals in de tuin (Andrys en Henny Stienstra).
De draaihals is vaak op de doortrek op zoek naar mieren in de tuin.
24 april. Vijftien huiszwaluw bij strandje in Skipsleat te Joure (Bertus Rijpkema).
25 april. Meerkoet met 2 jongen te Ballum op Ameland (Janke Nobel). In Luinjeberd bij de begraafplaats 1 gekraagde roodstaart terug bij nestkast (Egbert Veenstra, Drogeham). Te Bantega 1 man beflijster in tuin, samen met een man merel (Anneke en Tiemen Berger). In Balk 1 man beflijster in de tuin bessen etend in de klimop, de vogel werd verjaagd door een mannetje merel die kennelijk zijn broedterritoria verdedigde (Riemer Bosma). In Beetsterzwaag 1 appelvink op de voedertafel (Durk Plantinga). In Rottevalle 1 appelvink gezien (Mevr. Wiersma).
26 april. Groep van zeker 75 kramsvogel opvliegend bij Snikzwaag(Tonny de Jong, Joure). In Eastermar zit al wekenlang een pimpelmees zich te bekijken in een spiegel van de vrachtwagen (Anne Hoekstra). Deze pimpelmees verdedigd zijn territoria en meent een concurrent te zien in de spiegel. De pimpelmees herkent zijn spiegelbeeld niet. Spiegelgevechten komen ook vaak voor bij koolmees, witte kwikstaart en andere soorten. In Joure aan de Iepensteinlaan 1 bonte vliegenvanger (Durk Visser). Top op heden al een 5-tal nachtegaal gehoord bij Leeuwarden (Edvard Mlinar). Veel nachtegalen zijn nog op doortrek. In het Hitzumerbos bij Franeker de koekoek gehoord (Murk de Groot Tzum). In Hardegarijp bij het verzorgingshuis Bennemastate 1 dood mannetje beflijster gevonden (Gerda Schraa). Vandaag vloog de eerste boerenzwaluw in Jonkerslân pas de stal binnen. Wij zitten al weken met smart op de boerenzwaluwen op onze stal in Jonkerslân te wachten. Helaas bleef het daarbij. Sinds een week zien we wel steeds een tweetal boven ons weiland. Wel heb ik ze sinds 3 weken bij ons in de buurt boven andere weilanden zien vliegen, maar niet meer dan 4 stuks (Helleen Achterberg, Jonkerslân). Helaas zijn op veel meer plaatsen nog maar enkele terug in de stallen. De grote hoofdmoot moet nog komen, dat kan zelfs nog tot diep in mei. Daar er de afgelopen tijd veel kou en droogte is geweest zijn er ook nog niet zoveel insecten. Met wat regen en warmte komt dat sneller op gang. Op 2 plaatsen in Joure de braamsluiper gehoord vanmorgen (Durk Visser). Twee beflijster gezien in Rinsumageest (Trienke de Vries). In Burgum een mannetje wielewaal (Jantje Edema). Te Sint Anna Parochie al een paar dagen een groepje van rond de 7 (!) beflijster in de tuin, hiervan zeker 3 mannetjes met helderwitte bef (Anja Miedema). Te Hitzum 1 mannetje beflijster in de tuin. Op 29 april waren er 2, op 30 april 3 en op 1 mei waren ze alle weer vertrokken (Joki Bakkers, Hitzum).
Mannetjes beflijster hebben een helderwit befje en worden soms enkele dagen achtereen in tuin gezien.
27 april. In Workum een koekoek gehoord (Klaske Opmeer). Jasmijn de Winter (9 jaar!) uit Morra maakt met tablet een filmpje van een witgesterde blauwborst die bij de woning daar tegen de ruiten was gevlogen. De vogel overleefde de klap gelukkig en is later weer weggevlogen. Jasmijn toonde haar filmpje aan haar opa Wim de Haan in Giekerk. Nest met 2 eieren waterhoen in Hallum. Dit is het 2e legsel al, het eerste is verloren gegaan door predatie (Jelle A. de Vries).
28 april. In Boornbergum1 draaihals in de tuin (Rinze Elverdink). In Alde Feanen bij Eernewoude 1 koekoek (Roel Bos). Deze week in de Westereen (Zwaagwesteinde) bij de woning een dode wilde eend (vrouw) gevonden met de kop eraf, het mannetje heeft de hele dag de dodenwacht gehouden (J.W. Lourens). Kennelijk het werk van een steenmarter, deze durven zelfs broedende vogels van hun nest te pakken. Een opvallend bontgekleurde merel man in de tuin te Stiens. De vogel was op 27 april ook al in het Heechhof in Stiens te zien (Gerard Mast).
Dit mannetje merel valt wel erg op met zijn bonte verenpak. Het gaat in dit geval om Progressive Greyning volgens specialist Hein van Grouw uit Engeland. Ook bij andere soorten komen miskleuren voor (voor boerenzwaluwen zie ook mijn Boerenzwaluw Journaal 2020 blz. 41 – 51). (Wordt U op aanvraag per email toegestuurd).
Hierin opgenomen de meest voorkomende kleurafwijkingen volgens Hein van Grouw; Albinism/ Leucism /Progressive Greyning /Brown/ Dilution-pastel/ Dilution-isabel /Ino-light /Ino -dark en Melanisme
29 april. Bij petgaten gebied te Snikzwaag 1 tuinfluiter en groepje van plm. 100 kemphaan (Tonny de Jong, Joure). In Joure aan de Boeier een nest met 8 eieren van het waterhoen in een gele lis pol aan de waterkant. De volgende dag is het legsel helaas door een ekster geplunderd (Willem de Vries).
30 april. Twee grauwe klauwier in heidestruiken in Bakkeveenster duinen (Rindert Algra).
Meldingen van de 1e helft van mei worden opgenomen in volgende Nieuwsbrief. Helaas heb ik niet alle binnenkomende meldingen kunnen opnemen, dit is slechts een deel van de binnen gekomen meldingen.
Enkele bijzondere terugmeldingen van geringde en gevonden vogels.
Veel vogelsoorten sneuvelen op de voor en najaarstrek tegen vensterruiten en in het verkeer. Ik krijg altijd veel meldingen binnen van al mijn correspondenten. Op allerlei plekken worden slachtoffers gemeld, vaak tijdens veldtochtjes in de natuur of rondom huis of erf. Soms zijn het vogels uit de omgeving, doch ook maar al te vaak komen ze van ver en zijn ze oververmoeid tijdens hun zwerf en trektocht gesneuveld. Hieronder enkele recente meldingen van gevonden vogels met ringen uit het archief. Mocht U tijdens de voorjaarstrek ook opmerkelijke vondsten hebben gedaan dan horen we het graag, ook van niet geringde vogels waarvan men twijfelt over de soort. Vaak is een foto van het slachtoffer (ring of kleurring) snel gemaakt en kan er snel uitslag verkregen worden.
Merel.
SFH. A…844634. Geringd als eerste jaars merel mannetje op10 september 2021 te Kirkkotie, Uusimaa in Finland. Op 6 november 2021 dood gemeld door H. Stobbe en P. Metselaar. De merel vloog met een klap tegen vensterruiten in de Triemen en was op slag dood. Slechts 57 dagen geleden geringd tijdens de wegtrek in Finland en op 1385 km van de ringplek in de Triemen tegen vensterruiten aan zijn einde gekomen.
Merels uit noordelijker landen komen in najaar hier ook overwinteren of treken nog door.
Zeekoet.
GBT Y…07890. Geringd op 2 juli 2020 als nestjong in Engeland bij Helmsdale. Niet vers dood gevonden op 9 februari 2022 op een buitendijks strandje bij Koehoal door Gerard Westerhuis uit Sint Anna Parochie. De vogel heeft de ring 587 dagen gedragen en is op 789 km van de ringplek gevonden. Ringvondsten van zeekoeten komen maar weinig voor.
Grauwe gans.
DKC…3902658. Geringd op 8 juni 2013 als vrouw na tweede kalenderjaar door Jesper Brinkmann Nielsen bij Ballerup in Denemarken. Niet vers dood gevonden (zeker 2 weken dood) op 7 maart 2022 aan het Tjeukemeer op Ringstation Rohel door Jan de Jong uit Joure tijdens schoonmaken oeverzone. Afstand tot ringplaats is 530 km. De vogel heeft de ring 3194 dagen gedragen en is zeker ouder dan 10 jaar. Vogel werd op 28 april 2014 nog gezien bij Smørmosen, Herlev, Region Hovedstaden in Denemarken, vlakbij de plek (op 2,5 km) waar de vogel geringd is.
Kerkuil
NLA. 5573382. Geringd op 19 juni 2019 als nestjong (vrouw) uit een nest met 4 jongen in Lippenhuizen door kerkuil onderzoeker Johan de Jong (Beetsterzwaag). De vogel werd op 8 januari 2022 vers dood gevonden als verkeersslachtoffer in Jubbega aan de Schoterlandseweg dor Cobi Hiemstra uit Jubbega. De kerkuil had de ring 934 dagen gedragen en werd op bijna 5 km van de plek waar zij was geboren helaas dood gevonden. Veel kerkuilen komen om in het verkeer zo blijkt uit de vele terugmeldingen in ons archief zitten.
Kokmeeuw.
NLA. …2516720. Geringd als nestjong op 7 juni 2019 door Jan de Jong op het Konijneneiland in het Tjeukemeer (Tsjûkepolle). Van deze kokmeeuw werd op 5 januari 2021 (in de winter) in Spanje de pootring na 578 dagen afgelezen met een verrekijker te Montearagón, Toledo op ruim 1643 km van de ringplek.
Veel kokmeeuwen blijven in zachte winters wat in de omgeving rondzwerven. Enkelingen trekken echter veel verder weg.
NLA. …3645594. Geringd als nestjong op 8 juni 2007 door Eelke Haagsma op het eiland Tsjûkepolle in het Tjeukemeer. Op 16 januari 2021 is van deze kokmeeuw het ringnummer afgelezen met een kijker te Cardiff in Engeland op ruim 635 km van de ringplek. De vogel was toen al 13 jaar, 7 maanden en 8 dagen oud.
De vogel werd 5 dagen eerder ook al in de omgeving van Cardiff gecontroleerd. Het aflezen van ringnummers en kleurringen is door de grote verbeteringen van kijkers en fototoestellen in heel veel landen een vrijetijdsbesteding.
Ooievaar.
NLA. ……885. Geringd als nestjong op 10 juli 1988 in ooievaarsdorp Liesveld, Groot-Ammers (Zuid-Holland) door A. Enters. Op 19 maart 2021 nabij Heerenveen door Jan Oord uit Mildam het ringnummer afgelezen met kijker. Vogel stond daar op een afgezaagde boom! Vogel heeft ring 11940 dagen (32 jaar, 8 maanden en 10 dagen) gedragen en is daarmee een van de oudste ooievaars in ons land. Zeker een van de oudste die in Friesland is gezien.
De oudste ooievaar in ons land werd 39,6 (bijna 40) jaar oud (Vogeltrekstation Wageningen).
ESS…032945. Geringd als eerste jaars rietzanger op 8 augustus 2021 in Laguna de Gallocanta Tornos, Teruel in Spanje door Spaanse vogelringgroep (Grupo Aragón de Anillamiento). Op 13 april 2022 op Ringstation Rohel aan het Tjeukemeer door aspirant ringer Gerard Westerhuis (in opleiding) gecontroleerd en weer losgelaten. De vogel heeft de ring 248 dagen gedragen en was in Rohel op 1439 km van de ringplek (Vogeltrekstation Wageningen).
Deze rietzanger is op de najaarstrek naar het overwintergebied in Afrika geringd in Spanje en was in april op de terugtocht naar zijn broedgebied, welke mogelijk nog noordelijker ligt. Veel rietzangers trekken in juli- augustus weg en door aan het Tjeukemeer en keren vanaf half april tot diep in mei terug.
NLA. BH…91175. Geringd als eerste jaars op Ringstation Rohel aan het Tjeukemeer op 24 juni 2019. Gecontroleerd door Spaanse vogelringer op 25 augustus 2021 te Villarquemado in Spanje. Ring 793 dagen gedragen en terug gemeld op 1478 km van de ringplek. Dit is de verste afstand van een rietzanger die op Ringstation Rohel is geringd in periode (1985-2022). Helaas is er nog nooit 1 rietzanger uit het overwintergebied in Afrika van de in Rohel geringde rietzangers terug gemeld.
Tot zover deze opgave van geringde en gevonden vogels. Heeft U ook een ring gevonden meldt het ons dan.
Het avontuur van Popke de Protter.
Ontvangen van Sibbele Witteveen uit Oosterzee en door mij overgezet vanuit het Fries naar het Nederlands. Als reactie op het verhaal van de spreeuw in de kachel in de vorige nieuwsbrief. Een verhaal uit 1980 dat ook echt gebeurd is. Uit de natuurgroep “De natuerswalkers út Eastersee” met onder anderen Douwe Kootstra als bestuurslid. In het krantje nr. 7 van de 5e jaargang is beschreven wat er bij Sibbele Witteveen thuis gebeurde.
De koude winter is voorbij. Alle sneeuw en ijs is gedooid. Het gras begint al wat groener te worden en aan de bomen komen alweer dikke knoppen. “Popke” de Protter (spreeuw) heeft de winter doorgebracht in Frankrijk. Hij vliegt nu met nog een paar andere spreeuwen over België en Zuid-Nederland naar het noorden. Dan komt hij bij een mooi dorpje aan een groot meer in Friesland. Hij gaat in het topje van een hoge berkenboom zitten en kijkt eens om hem heen. Ja, hier is hij weer terug op zijn plekje in Oosterzee. Hier bij deze woning zal hij de zomer doorbrengen net als alle andere voorgaande jaren.
Hij zoekt een plekje waar het nest gemaakt kan worden doch dat valt niet mee. Vorig jaar was dat gemakkelijk, toen kon hij nog wel een gaatje tussen en onder de oude dakpannen vinden. Maar nu liggen er allemaal nieuwe pannen op het dak en op die plekken waar nog wel ruimte was waren andere spreeuwen hem al voor. Hij vliegt van het ene naar de andere plek doch het wil niet slagen. Dan ziet hij een nestkastje hangen, maar daar kan hij niet inkomen, hij is te dik. Hij wordt moedeloos van het zoeken en gaat boven op de naald van het dak zitten te rusten.
Opeens ziet “Popke” een gaatje en kruipt daarin. Hij komt in een lange donkere gang waar het wat branderig ruikt. Hij kruipt verder. Eerst is hij blij. Hij denkt dat hij een mooi plekje heeft gevonden voor zijn nest. Maar er komt geen einde aan die lange tunnel. Hij wordt bang en wil terugvliegen, maar daar is de gang te nauw voor. Hij fladdert weer verder. Ineens komt hij in een grote ruimte waar het ook wat lichter is. Hij gaat op dat licht af doch stoot zijn hoofd en valt naar beneden. Hij begint te piepen en wil naar buiten toe, doch is zo over zijn toeren dat hij het pad terug niet kan vinden.Hij weet niet meer wat hij doen moet, hoe komt hij hier weer weg?
De spreeuw fladderend voor het raam en het kacheldeurtje staat open!
Het wordt nog lichter om hem heen. (Kachel deurtje gaat open). Door een opening komt hij in een heel grote ruimte. Hij ziet de bomen en de blauwe lucht en wil daar heen vliegen maar botst weer tegen wat hards aan en valt op de grond. Hij wordt vastgepakt en meegenomen naar buiten. Daar wordt “Popke” losgelaten en blij vliegt hij naar het topje van de berkenboom om bij te komen van de schrik.
Jullie hebben het al in de gaten wat er met “Popke” (de spreeuw) gebeurd is.
In de kamer waren ook een paar jonge jongens erg bang. Arjen en Ysbrand waren in de kamer aan het spelen. Ze hoorden ineens wat ritselen in de schoorsteen. Ze zeiden tegen elkaar; ”Swarte Piet”? Ze riepen vader en moeder erbij, die begrepen eerst ook niet wat er aan de hand was. Die deden het deurtje van de kachel open en daar vloog wat naar buiten. Arjen en Ysbrand stonden te huilen maar “Popke” de spreeuw was weer vrij!
Tot zover het verhaal van “Popke de Protter” wat in deze tijd zomaar zou passen in een educatief voorlees stukje voor het slapen gaan van de jongste kleuters.
Tot zover het vogelnieuws in de Nieuwsbrief 14 deze keer. Mocht U iets hebben voor de volgende Nieuwsbrief dan hoor ik het graag. Fotos mogen toegevoegd worden. Meldingen graag toezenden met naam en woonplaats.
