Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
01-01-2006
NIEUWJAARSWENSEN
Daantje wenst de
lezer en kijker een vreugdevol, gezond en ervaringsrijk
Zeer goed. Grote bessen en
trossen, voldoende smaak,
Verse consumptie en sap.
Ruigevoelig, zeer vatbaar voor
bladvalziekte. Zeer goed te stekken.
Albatros
1990 Nederland
Kort
Vroege
bloei, rijpheid tamelijk vroeg
Vraagt
groeikrachtige grond.Tamelijk grote, zeer goed smakende bessen
Zeer
vatbaar voor bladvalziekte.
Versaillaise
Blanche
1843Frankrijk
Vrij lang
Vroeg
Goed. Zoet, lekker. Laag zuur
en vitamine C gehalte
Gevoelig voor bladvalziekte,
geschikt voor lichte, humusrijke, vlodoende vochthoudende bodems.
Witte Parel
1850 België
Vrij kort
Middentijds
Matig. Zeer goede smaak.
Voor verse consumptie en sap.
Niet regengevoelig. Weinig
vatbaar voor bladvalziekte. Gevoelig voor vruchtrot. Oud ras.
Witte Hollander
Rond 1750
Nederland
Kort
Middentijds
Goed. Zoet.
Weinig regengevoelig. Zeer oud
ras.
Primus
1977 Slowakije
Kort
Vroege bloei, middentijdse
oogst
Goed. Kleine bessen met groene
schijn, goede smaak.
Niet erg gevoelig voor ziektes
Werdavia
1974 Duitsland
Vrij kort
Vroege bloei, middentijdse
oogst
Goed. Ook matig van smaak.
Matig gevoelig voor
bladvalziekte
Blanka
1977 Slowakije
Vrij lang
Late bloei en - rijping(een maand na Zitavia)
Zeer goed. Grote bessen/
trossen, zure smaak.
Matig gevoelig voor
bladvalziekte.
Roze bessen
Rosa Sport
Ouder ras GB
Vrij kort
Middentijds
Goed. Grote bes, lange tros.
Gezond gewas. (Gezonder dan
Pink Champagne)
Gloire des Sablons
Frans
Middentijds
Matige smaak, wat grofkorrelig
Couleur de chair/Pink Champagne
Oud ras uit Frankrijk
Vrij kort
Vroege bloei, middentijdse
rijping.
Matig tot goed. zoet., zeer
lekker.
Matige groeikracht
.Bladvalziekte - en ruigevoelig op lichte gronden.
Rosalinn
Nieuw
Zwitsers ras van Häberli
Middelvroege rijpheid
Mild aroma
Verse consumptie
Zwakkere groei, breedvormig
(*)
Rasnaam vet: aanbevolen ras
Een
aanvulling in verband met de snoei.
Zowel bij aalbes als bij
kruisbes is er een nieuwe tendens waarbij men de te zware takken wegsnoeit,
soms al na de pluk, doch hierbij een stompje van enkele centimeters laten
staan. Hiermee beperkt men enerzijds het risico op taksterfte en anderzijds is
er een betere kans op een nieuwe scheut. Doch het kan ook een invalspoort zijn
voor de besseglasvlinder.
En een aanvulling bij de
onderhoudssnoei
Voor het aanbinden en
leiden van de harttak gebruik je best een bamboestok, die je vastmaakt aan de
draden. Men kan zebevestigentussen en met speciale plastiekklemmen aan de
draden. Naarmate de tak groeit, schuiftmen de bamboestok mee omhoog. Het onderuiteinde van de stok komt nooit
veel lager dan de onderste draad en komt nooittegen de grond, waar hij vlug zou inrotten.
Men snoeit vooreerst alle
takken weg die in de lengterichting van de haag groeien. Vervolgens worden de
te zware takkenweggesnoeid. Men laat
een stompje staan.
Het is de bedoeling steeds
nieuwe, horizontaal ingeplante, eenjaarse takken te kweken. Het volgende jaar
geven deze kwaliteitsvruchten.
Men raadt ook sterk aan de nieuwe zijtakken (die dwars op de rij groeien!)
in de vroege zomer , dan zijn ze nog niet te sterk
verhout, met een stevige wrong in een meer horizontale stand te wringen. Deze ingreep verhindert meteen dat de takte zwaar wordt.Dergelijke takken, in horizontale stand,
geven de mooiste bessen die daarbij ook luchtiger hangen, beter opdrogen en
aldus gezonder blijven..
In de mailgroep tuin waren er vandaag verschillende
mails over bladval bij bessenstruiken.
Ik lees onder andere:
Bladval bij bessen kan verschillende oorzaken
hebben:
- Te hoge zoutconcentratie in de grond (teveel meststoffen)
- Een korte tijd te droog gestaan
- Een korte of lange tijd te nat gestaan. Bessen verdragen beter te droge
dan te natte voeten. Zorg voor een zeer goede drainage in de pot en /of grond
- Spint of spintmijten (kleine spinnetjes) welke houden van een droge lucht
kunnen door hun zuigschade onderaan het blad ook bladval veroorzaken. Mogelijk
zie je kleine spinnewebben onderaan het blad.
Ook de dop of bladluis kan hiertoe de oorzaak zijn.
Dit kunnen allemaal factoren zijn,
maar de voornaamste schuldige is de Bladvalziekte(Drepanopeziza ribis)
De eerste tekenen van bladvalziekte
merk je vanaf juni, vooral na lange regenperiodes. Het begint met kleine,
bruine vlekjes in de bladschijf. Later vergelen de bladeren en in de zomer
vallen ze af. De schimmel vormt sporen die op aangetaste afgevallen bladeren
overwinteren. Van half maart tot eind mei ontwikkelen die sporen zich onÂder
invloed van de regen tot schimmel. Hoe erg de aantasting uiteindelijk is, hangt
van de tijd die de bladeren nodig hebben om op te drogen. Onder zware netten
duurt dat langer. Ook de temperatuur, de ontwikkeling van de sporen en de vatÂbaarheid
van het ras spelen een rol.
GeÂvoelige rassen zijn Fay's
Prolific, Jonkheer Van Tets, Red Lake en Rovada
Preventie.
Bladvalziekte kun je voorkomen door resistente rassen te gebruiken.
Mulka is bij mij in dat opzicht het
sterkste ras. Het oude ras Rondom
toont ook veel resistentie. Rotet
wordt ook minder aangetast. Red Poll
zou ook een zekere resistentie bezitten.
Ik heb al biologische tuinen gezien waarin men helemaal
geen last had van bladvalziekte.
In dergelijke tuinen gebeurt de vertering van de
bladeren voorbeeldig. Het zijn juist de sporen op oud, onverteerd blad die
zorgen voor de nieuwe besmetting.
In mijn kleinfruitkooi heb ik al veel last gehad van
bladvalziekte.
In vochtige zomers kan het erg worden.
Sinds ik het tussenliggend worteldoek in de herfst
oprol, is er een betere bladvertering en minder aantasting.
Aleide belde vanuit Going, het
dorp in het hoge Noorden van Kameroen, met droog Sahelklimaat.
Er is nog geen elektriciteit,
maar wel GMS. Een hoge GMS mast bestrijkt daar 30 km.
Op kerstavond is mijn dochter
Leen daar aangekomen met haar gezin.
Aleide was er al een tiental
dagen geleden op haar eentje naar toe gereisd.
Om de 1000 km vanaf Douala, de
havenstad en tevens met
3 000 000 inwoners de grootste
stad van Kameroen te overbruggen, doe je er minstens een paar dagen over. Naast
bussen en autoÂ’s, heb je de treinverbinding van de hoofdstad Yaounde naar
Ngaundere: 600 km. De trein zou er 14 uren kunnen over doen, maar vorig jaar
deden we er telkens 18 u over!
Je kan ook vliegen van Yaounde
naar Garoua, de derde stad van Kameroen, maar dat is erg duur en overbezet in
deze tijd.
Enkele dagen geleden bezorgde
Aleide de zonneoven aan de Lamido
van Lara (Zie 14 nov. Over Schaatsen en Zonneovens).
Een wandeling van 13 km. Ze
werd met de wagen teruggebracht.
Vorige donderdag bracht ik
mijn dertienjarige kleinzoon Jonas naar Schiphol. Hij vertrok vandaar
rechtstreeks naar Vancouver in British Columbia. Mijn dochter Veerle met Rene
en Robin, Pieter, Silke en Sarah wonen er sinds 2 jaar. Ze zullen hoog in de
bergen moeten trekken als ze willen skieën, want in Vancouver was het veel te
warm voor de tijd van het jaar: 13 °C. http://www3.telus.net/public/rbeyers/SingingPass.html
Van Schiphol was het maar een
half uur rijden naar Middenbeemster in Noord Holland. Daar wonen Henk en Jet
Houtman.
Ze liggen mee aan de basis van
de POMolgische Vereniging Noord-Holland. Henk is nu 82, maar dat zou je niet
zeggen.
In een vorig leven was hij betrokken
bij de professionele fruitteelt.
De Beemster is een oude
inpoldering op de Ijselzee (1612) op humusrijke klei.
Fruit gedijt er uitstekend.
Met Henk ging ik de historische
collectieboomgaard van de POM bekijken; 250 rassen, voornamelijk appels en peren
uit de provincie Noord-Holland. Henk heeft ze van overal bij elkaar gezocht en
op naam gebracht. Dit was veel zoeken en pluizen. Sommigen hebben speciale
namen: Sistermijn, de verbastering van St Germain, Janbaas, Dirkjespeer,
Kruidenierspeer enz. Ook zit er de Pannekoekenpeer tussen. Dit is eigenlijk de
zomerrietpeer. Men bakt(e) deze met boter in een koekenpan met beslag erover.
Het criterium was dat de
rassen minimaal 50 oud moesten zijn. Een gedeelte staat op hoogstam van 1,80 m,
een ander gedeelte op halfstam. Er is nog een derde gedeelte op laagstam met
spilbomen. De boomgaard heeft 2 groeijaren achter de rug.
Alle bomen hebben een zeer
duidelijke naamplaat. De takken werden met touw perfect uitgebogen en zeer
deskundig gesnoeid.
De meeste medewerkers waren
vroeger professionele fruittelers.
De POM heeft veel geleerd uit
de ervaring en fouten van elders.
De bomen worden niet gespoten
tegen schurft.
Aan de andere kant van de weg
liggen nog goed onderhouden hoogstamboomgaarden, prachtige landschapselementen,
maar die anderzijds wel problemen meebrengen door invliegende insecten.
Men moet bijvoorbeeld zeer
attent zijn op houtwormkevers en – vlinders.
Wie meer wil weten over
POM:www.hoogstamfruitnh.com
Op 25 mei had ik met de rolhak of rolschoffel gewerkt
en schreef er een stukje over. Ik vind
dit een zeer handig gereedschap dat ik al dertig jaar gebruik en vroeg mij af
of dit nog gemaakt werd, daar ik het nooit meer gezien had.
Er werd naar gevraagd, maar ik heb pas nu een
antwoord.
Onlangs nog vroeg de heer Dirk Bakker uit Nederland
ernaar.
Ik ben nog eens gaan zoeken bij de firma Wolf.
En eureka!
Ze maken dit gereedschap toch of opnieuw:
Multi-Star ®
universele frees of in het Duits : Gartenfräse.
In vele tuinen zijn ze aanwezig, geven elk jaar vruchten, ook als er
weinig of niet naar omgekeken wordt. Een beetje meer verzorging wordt nog
rijker beloond.
Een aspect waar nog maar weinig bij stilgestaan wordt is de gezondheidswaarde van deze bessen.
Hierbij maak ik dankbaar gebruik van de gegevens van de Duitse
wetenschapster Dr. Helge Buchter-Weisbrodt
Beschermende organische zuren
Rode bessen bevatten 2,4 gzuren
( o.a. appelzuur, citroenzuur) per 100 g.
Zwarte bessen liggen met 2,6 g nog hoger. Verdere gegevens: frambozen:
2,2 g, braambessen: 1,6 g en aardbeien: 1,0 g.
Deze zuren verbeteren de mondflora en de spijsvertering.
Samen met andere stoffen werken ze bloedreinigend, ontsmettend en
versterken de maag.
Reinigende Ballaststoffen
Weinig vruchten hebben zoveel ballaststoffen als rode bessen (6 tot 8 %
). Ze hebben een reinigende werking in het ganse organisme.
Ze reinigen niet alleen de darmen, maar verlagen de cholesterol en
binden de galzuren. Het hoge gehalte aan cellulose onder deze ballaststoffen
bevordert de vertering door de verbeterde mechanische werking van de darmwand.
De werkzame stof hierbij is de Pectine met 0,9 g per 100 g (schommelt tussen
0,7 en 1,2 g). Dit is een hoger cijfer dan bij appelen.
Ook hier zijn zwarte bessen nog beter: 1,7 g
Samen met de rijkelijk voorhandene kalium werken zij waterafdrijvend.
Bescherming tegen kanker.
De querzetinverbindingen uit de groep van de flavonolglukosiden variëren
in rode bessen tussen 1,3 tot 7,0 g. ( Ik zou graag weten om welke rassen dit
gaat).
Witte bessen bevatten iets minder querzetin.
Deze stoffen remmen aantoonbaar de werking van de negatieve cholesterol.
De negatieve cholesterol bevordert arteriosklerose en daarmee het risico op
hartinfarct en beroerte.
Rode bosbessen (Vaccinium vitis-idea) spannen echter de kroon met 25 mg
antioxydanten. Het bekendste ras rode bosbes is Koralle.
Vitamine C is met 35 g eveneens rijk aanwezig.
Naast de flavonolglukosiden (querzetin)is er nog de stof anthocyaan.
Ze vangen de vrije radicalen en gaan de huidveroudering, grauwe star,
huidkanker en hersenziekten tegen.
In Duitsland loopt op last van het
Bundesministerium für Bildung und Forschung (Vorming en Onderzoek) een
langjarig onderzoek door verschillende instituten naar de werking van appel(sappen)
ter voorkoming van darmziekten. Dit onderzoek past in een groot
gezondheidsonderzoek.
De onderzoeken tonen nu al aan dat het regelmatig eten
van appels en het drinken van appelsap- troebel, ongefilterd natuurappelsap
– darmontstekingen en darmkanker kan voorkomen. De Polyphenolen, anti-oxidanten
zitten voornamelijk in de schil van oude appelrassen met veel looizuur. In
combinatie van verschillende rassen kan men toch een smakelijk sap bereiden.
Aldus wordt het Engelse spreekwoord: “An apple a day keeps the doctor away” (Een appel
per dag houdt de dokter weg) nu ook wetenschappelijk bewezen.
Een paar dagen geleden las ik in ‘De Morgen’ dat
senioren baat hebben bij het regelmatig eten van een goed stuk vlees. Dank zij
de aminozuren in het vlees behouden ze beter hun spiermassa en blijven beter te
been.
Aangezien een man de vrouw volgt gingen wij meestal de
vegetarische toer op.De echt
vegetarische jaren liggen wel al geruime tijd achter de rug. Als boerenzoon
voel ik mij ook geen adept van Michel Vandenbosch.
Spieren zijn wellicht nog het meest gebaat met
oefening. En wie regelmatig in de tuin werkt heeft daaraan geen gebrek.
Vandaag heb ik mij goed kunnen verwarmen bij het
werken met de vlakzeis.
Wellicht is er nog neen ander woord voor ?
Mijn gereedschap komt van de bekende firma Polet, al
een hele tijd geleden gekocht. Ik ben er in geslaagd om de steel al meer dan
een keer te breken.
Het is een tamelijk zware zijwaartse hak. Met een
zwaai kan je die diep laten neerploffen. Vandaag verwijderde ik bramen in de
kippenren. Bramen zijn taaie rakkers die flink wortelen. Je doet er goed aan
die zo goed mogelijk te verwijderen, want een braam zet zich ook voort via
wortelstukken.
Ik heb nog een lichtere vlakzeis die ik bijvoorbeeld
gebruik om aardappelen op te hogen.
Ik kende dit werktuig niet in West-Vlaanderen en
leerde dit kennen van de heer Ratinckx zaliger, de tuinarchitect die de
Dodoenstuin in Schilde heeft gecreëerd.
Ik keek net bij de gereedschappen Polet, maar zag dit
gereedschap niet staan. Heb ik erover gekeken?
Vandaag en gisteren was het excellent weer om compost uit te voeren onder de fruitbomen.
De pas verplante bomen worden extra vertroeteld en ook de pruimen krijgen een dubbele dosis.
Eerst hadden die een laagje kalk gekregen, evenals de noten.
In de bioteelt zorg je in eerste instantie voor een vruchtbare bodem.
Dan gedijen ook de planten.
Ik heb 2 soorten aardperen. De soort met een beige,
tamelijk effene pel is groter en ronder. Slechts in een uitzonderlijk najaar als
dit verschijnen er bloemen. Dit ras staat al 30 jaar op dezelfde plaats en doet
het nog steeds even goed. Af en toe kap ik er een kruiwagen compost
overheen.
Thuis in West-Vlaanderen hadden we toen ik klein was, steeds enkele planten
Spinaziezuring staan.
Daar spreekt men van "Zevenjaarse Spinazie".
Ik herinner mij dat mijn moeder de bladeren hoofdzakelijk gebruikte in eieromelomeletten.
Ik heb destijds een plant naar hier in De Kempen meegebracht.
Spinaziezuring (Rumex patientia) heeft veel bredere bladeren dan de veldzuring,
met zijn veel fijnere, spitse bladeren, dikwijls een knabbelsnoepje als kind.
Ook nu nog was dit een ontdekking bij klassen in de tuin. De meeste kinderen houden
van de pittige smaak.
Een voordeel is dat de spinaziezuring al vroeg in het voorjaar nieuwe bladeren
vormt. Wij gebruiken de spinaziezuring dan als spinazie in meerdere gerechten.
Oudere bladeren, zegt mijn vrouw, bevatten te veel oxaalzuur.
De plant schiet vervolgens in zaad en vormt een forse bloeistengel van minstens
1,5 m. Wanneer je die verwijdert vormt de plant nieuw blad.
De plant heeft zich intussen een beetje verspreid.
Op de slotmanifestatie van de BUGA (Bundes Gartenschau) te Münchenkregen 2 nieuwe appelrassen een gouden
medaille: het Zwitserse ‘Red Boy’ en onze ‘Greenstar’.
Greenstar is een kruising
tussen Delcorf, een vroeg, Frans ras (1956) en Granny Smith, Australië(1868).
Het ras ontstond in een samenwerkingsverband van de boomkwekerij Jo
Nicolai van Sint Truiden en het Fruitcentrum van de K.U. Leuven, onder leiding
van Wannes Keulemans.
De vruchten zijn groot, groen, zeer sappig en smaken beter dan Granny
Smith.
Daarbij is het vruchtvlees niet te hard, licht zuur. Het vitamine C
gehalte ligt relatief hoog.
Ze zijn plukrijp begin oktober en houden in natuurlijke bewaring tot
maart.
De productiviteit is zeer hoog en regelmatig.
De groei is middelmatig sterk. Voor liefbhebbers zou M 26 aangewezen
zijn.
Greenstar is een resistent ras. Zowel bladeren als vruchten zijn
weinig vatbaar voor schurft.
Momenteel is ‘Nicogreen’,- dit is de marktnaam -, een clubras en mag enkel
worden gekweekt door in clubverband verbonden telers.
Hobbytelers zullen nog wat jaren geduld moeten oefenen. Maar hun tijd
komt nog.
Blijkbaar was 2005 niet alleen bij ons een slecht appeljaar.Ik lees dat Friedrich Renner, de voorzitter
van het Beierse ‘Pomologenverein’ veel moeite had om alle lokale rassen bij
elkaar te krijgen voor ‘Europom 2005’ die in München plaats vond als
slotmanifestatie van de BUGA (Bundes Gartenschau) , de grote tuinexpositie, die telkens in
een andere Duitse stad plaatsvindt.
‘Überhaupt waren die Austeller
(exposanten) bei ihrer Suche vor grosse
Herausforderungen (grote problemen) gestellt, fiel doch die Obsternte in diesem
Herbst um bis zu 80 % geringer (minder) ausÂ’.
Iedereen kent de fijne, dunne, zoete sluimerwtjes : Norli, Mangetout
enz.
Maar wie kent de Amerikaanse
suikererwt?
De erwt werd in 1979 gelanceerd in de Verenigde Staten. Zelfs de
president kon toen proeven. Vanaf ’82-‘83 verdeelden we die erwt, de Sugar Snap bij Veltleden.
Het gewas bereikt, net als Mechelse Krombek, gemakkelijk 2 m. Maar als
je Mechelse Krombek dopt hou je weinig erwtjes en veel peul over. Soms trekt
Aleide er nog een bouillon van, want de peulen zomaar op de composthoop gooien
vinden we zonde.
Met Sugar Snap is dit een heel ander verhaal: dikwandige peulen, dik
gevuld met suikerzoete erwten. Zelfs wanneer ze beginnen af te rijpen, blijven
ze nog zeer smakelijk.
De jonge peultjes hebben we nog gebruikt op recepties om ze rauw te eten,
eventueel met een dipsausje. Als ik in de tuin kom, nip ik er graag eentje weg!
De iets oudere peulen vormen wel draden op de naden en die verwijder ik
meteen bij het plukken. Het kan natuurlijk evengoed later.
Vlaamse gaaien en eksters weten mijn erwten altijd te vinden. Afschermen
met netten of gaasdoek is de boodschap.Deze dieren zijn ook fijnproevers en hebben het steeds eerst op de
suikererwten gemunt.
Maar ook bij het zaaienmoet ik
al fijnmazig kippengaas aanbrengen of anders snoepen konijnen en konijntjes de
jonge plantjes op.
Ik zaai deze erwt pas in april want ze houdt van een iets warmer
klimaat.
De Sugar Snap betrek ik jaarlijks bij de Engelse firma Chase Organics,
die samen met de Henry Doubleday Research Association de Organic (het Engels voor biologisch)Catalogue uitgeeft.
De aangeboden zaden zijn nog niet allemaal biologisch geteeld, maar hun
zaden zijn wel geselecteerd voor de biologische moestuin. Sugar Snap wordt nog
niet aangeboden als biologisch zaad.
Build a Ball: Ingenieuze
aan 6 kanten doorboorde, zachte plastieken ballen. Je steekt er bamboestokken
in of buizen van 0,5 duim (1/2 inch) en je maakt er allerhande kooien mee boven
groenten of kleinfruitstruiken. Nog een net of gaas erover en klaar is kees.
Pak met 12
stuks 19,42€
2 pakken: 35,95€
Vorig jaar was dit een succesartikel in de bioshop van
Ryton, de hoofdtuin van de Henry Doubleday Research
Association (De Engelse Velt).
In Ryton
hebben ze o.a. een eretuin voor de betreurde Hamilton, die wellicht sommigen
onder u nog gezien hebben in de vrijdagse tuinkroniek op de BBC.
Mijn
vraag: is dit product ook in onze contreien te vinden?
Beste Daan,
Ik heb die rubberen "bouwballen" nog in geen enkel tuincentrum
gezien. En ik kom toch geregeld in meerdere tuincentra en ook
bouwmarkten.
Nu, u kunt die ballen wel via het internet kopen. Maar ik heb wel zo mijn
bedenkingen bij de constructies die men ermee kan opzetten. Ik denk dat
die constructies niet stabiel zijn boven de ca 1m hoogte. Om de
eenvoudige reden dat het niet mogelijk is de constructies zijdelings te
stutten. De 6 boringen in de ballen staan 90° op mekaar, er zijn er geen bij
op 45° voor zijdelings schraagwerk. Ik denk dat als men een net of dgl
over de constructies hangt deze bouwwerken bij enige wind snel tegen de vlakte
gaan liggen.
Ziezo Daan, haal zaag en boormachine maar boven ingeval u die ballen
niet in Engeland wil bestellen en toch een gelijkaardig systeem wil opzetten.
Het is maar een idee hoor Daan, u doet ermee wat u wil.
Bouwlustige groetjes,
Hughes
Bedenking: wanneer men de stokken stevig in de grond steekt en
er een net overgooit, dan kan men dit net wel zijdelings vastleggen en aldus de
constructie stabieler maken.
Vanmiddag was het zacht, maar overtrokken.
Ideaal weer om compost uit te voeren. Er ligt 15 ton. Goed voor 187 kruiwagens van 80 kg.
Het was voor mij een vreugde enkele keren de heimweevolle, kare, steeds
herhaalde zang van de Grote lijster te horen. Bij mij is die zang
geassocieerd met de (vroege) lente, want dan zingt die volop hier. Het
is niet abnormaal dat deze vogel al in december begint te zingen. Het
was toch al een heel tijdje geleden dat ik die rond deze tijd hoorde.
