Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
01-07-2005
EEN SPECIALE DAG
Vandaag, 1 juli was het voor mij een verlofdag: niet werken in de tuin, maar een ganse dag Esperanto maraton. De eerste maal dat ik dat meemaak. Een ganse dag enkel Esperanto , la internacia lingvo ( de internationale taal) spreken. Na 2 jaar Frans of Engels zouden we er nog niet veel van terecht brengen!
Voor mij was het dubbel aangenaam, want een van de gvuidantoj (gidsen) was de nu 80 jarige, - doch die er maar zeventig uitziet,- Frederik Vanden Brande, de man die aan de basis ligt van van de compostbeweging in Vlaanderen en in enkele ontwikkelingslanden. Frederik volgde in 1976 Jan Heyman, de stichtende voorzitter van VELT, toen nog Vereniging voor Ekologische Land en Tuinbouw vzw op. Ik was secretaris. Op zijn thuisbasis, Hof ter Winkelen te Londerzeel nam hij het initiatief voor het composteren van snoeiafval volgens de methode Jean Pain. Jean Pain was een Franse bosbouwer die in de Provence omstreeks 1970 startte met het composteren van de snoeiafval die men bekwam bij het aanleggen van brandgangen. Met de compost creëerde hij een tuin in die droge streek. Op een congres in Brussel toonde hij er een filmpje over, dat op ons een sterke indruk maakte. Wat ik het best onthouden heb, was de sterke borstwering die men moest maken om de wilde zwijnen uit de tuin, waarin men de compost gebruikte, te houden! (Nog wat anders dan merels!)
In 1977 nodigde Frederik Jean Pain en zijn vrouw Ida uit naar Londerzeel en ontstond de voorbeeldwerf bij uitstek voor het composteren. Je kan er nu nog elke eerste zaterdag van de maand een kijkje gaan nemen.
Een van zijn werfleiders was Gerrit Van Dale, de man achter Vlaco , de Vlaamse Compostorganisatie vzw , met intussen o.a. de duizende compostmeesters. Zo weet een compostmeester die dit leest waar Abraham zijn mosterd (mustardo , alle zelfstandige naamwoorden eindigen in het Esperanto op o) haalde.
Eerst tussen twee vlagen in de AFRIKAANSE BONEN verplant, die Aleide meegebracht heeft uit het dorp Going in het hoge noorden van Kameroen.
Ze waren eerst op een minder geschikte plaats uitgezaaid. Ik veronderstel dat het lage bonen zijn, maar ze lijken toch aanstalten te maken om wat hoger te groeien. Enkele zijn dan ook tegen de staken uitgeplant Ik ben benieuwd wat er zal van geworden.Ze komen tenslotte uit een tropische streek. Ze kiemden en groeiden tot nog toe zonder problemen. Alleen jammer dat ik wegens de droogte zo lang moest wachten om te verplanten.
Ik hoop dat ze tegen het Afrikafeest van zaterdag acht dagen al weer vlot aan het groeien zijn.
Aan de resterende staken werden de snijbonen HELDA en EVA gezaaid, de PEA BEAN,(erwtenboon, mooi rond, de helft wit, de helft bruin), die zowel als peul en als droogboon kan gegeten worden.
En tenslotte een nieuwe runner bean (pronkboon) van Chase Organics SUN BRIGHT. 'De gouden bladeren en rode bloemen zijn decoratief genoeg om ze te incorporeren in een bloemenborder of in een keukentuin.'
Aan de zuidkant van het huis is er een afgedekt terras met doorschijnende platen. Vier jaar terug plantte ik aan de beide palen enerzijds Swenson Red, een Amerikaans, pitloos ras en anderzijds Bianca. Voor zover ik weet een witte wijndruif. Deze plant is nog niet zeer
ontwikkeld en zal dit jaar zijn eerte trosjes geven. Op dit ogenblik zijn de besjes nog heel klein. Dit in tegenstelling met de zeker erwtendikke bessen van de Swenson Red. Vorig jaar gaf deze zijn eerste vruchten. De plant is zeer sterk gegroeid. De hoofdrank heb ik vorig jaar horizontaal onder de dakgoot geleid. De zijtakken leidde ik onder de profielbalken. In het hout heb ik halve oogvijzen gedraaid en legde de de ranken er in. De vele trossen nu beloven een flinke oogst. In september zal ik de merels trachten weg te houden door af te schermen.
Jasmien en Jonathan hebben ze gevonden de rijpe blauwbessen. Bluetta, Bluehaven en Goldtraube zijn de vroegst rijpende rassen. De rij wordt afgesloten door Elliot, waarbij je de laatste bessen kunt plukken begin oktober.
Mijn vochthoudende zandgrond is er goed geschikt voor. Ik heb de PH, de zuurgraad moeten verlagen door het mengen van turf.
Mijn oudste plant heb ik al 42 jaar. Die stond vroeger op een andere plaats, waar er haast niet naar omgekeken werd. Tijdens de uiterst warme en droge zomer van 1976, was de plant op sterven na dood, praktisch helemaal verdroogd. Toen kreeg die nog geen afdekking. Een afdekking met zuurder strooisel, b.v. van dennennaalden is heel interessant om de verdamping te verminderen.
Ik maakte al aanstalten om te gaan gieten, maar de regen van deze nacht was een godsgeschenk. De rijpende bessen hebben vocht nodig om goed te ontwikkelen
Niet alleen de rode - maar ook de zwarte frambozen zijn rijp.
Bij ons zijn de zwarte frambozen relatief onbekend. In Amerika zijn ze inheems. Men heeft heel wat cultuurrassen ontwikkeld. Een hiervan is het ras Bristol. Dit heb ik staan. Niet alleen wij vinden de bessen lekker maar ook bij de merels zijn ze zeer geliefd.
Zwarte frambozen vallen op door hun roze-groene stengels met flinke stekels. Het gewas heeft sierwaarde.
Sinds ik de groene netten vervangen heb door afdekking met gaas gaat alles veel gemakkelijker. Geen haperende bessen meer als je het net opheft om te kunnen plukken. Met een breedte van 3.66 m kom je goed toe. Onderaan worden de panden bijeengehouden met wasknijpers.
Uit de E-post:
Ik ben op zoek naar een pruimenboom met donkerbruinrode bladeren . Er staat er een in de tuin, maar ik ken geen afkomst of een naam. Het zijn kleine pruimpjes die nu bijna rijp zijn en ze hebben de grootte van een pingpongballeke, dus niet groot.
Hopelijk kunt u me helpen?
Mijn ervaringen met pruimen met rode bladeren:
Op een tombola van De Wielewaal won ik ooit een sierpruim met kleine, rode blaadjes. Ik heb nooit vruchten gezien. Ik weet zelfs niet of die bloeide, maar waarschijnlijk wel.
Vervolgens kwam ik op een paar plaatsen waar ze de Traiblazer hadden staan. Ik heb ooit de vruchten geproefd en die smaakten niet onaardig. De vruchten waren donkerrood en ongeveer de grootte van een pingpongbal of iets groter?
De Trailblazer zou een complexe kruising zijn, uitgaande van de kerspruim. Wie kan er mij meer over vertellen?
Een kleine 25 jaar terug, bij het begin van onze Veltwerkgroep fruit, bracht Leo Peeters jonge pruimenboompjes mee , die hij uitdeelde aan de geïnteresseerden. Hoe hij ze vermeerderd had, zou ik aan hem moeten vragen. Hij had de oorspronkelijke boom ontdekt langs het Kempisch kanaal in Brecht en dacht oorsprokelijk met kersen te doen te hebben.
Ik heb er 2 forse bomen van staan. Het zijn gezien het zeer vroege bloeitijdstip en de opgaande groeiwijze, duidelijk pruimen die tot de soort Kerspruim, Prunus seracifera behoren. Dit jaar zijn er uitzonderlijk veel vruchten, zoals trouwens aan al mijn overige Kerspruimen.
De vruchten hebben de grootte van een kers. Nu al zijn het rood kleurende vruchten en worden ze belaagd door merels. Her en der vind ik afgepikte vruchten, die ze wat verder hadden laten vallen. Bij rijpheid zijn het niet onaardig smakende vruchten met een knappende pel en waterig vlees. De smaak is tamelijk goed. Maar zoals ik al zei, de merels zijn de voornaamste plukkers.
Er lijken nog meerdere, vruchtdragende, rode pruimen te bestaan, maar die ken ik niet. De beste vruchten lijken deze van de Trailblaizer te zijn.
De Braamboos ,half braambes, half framboos SUNBERRY is de eerste braamboos waarvan we buiten al enkele dagen bessen plukken. Ook de allereerste Medana Taybessen (de gestekelde) worden rijp. De Buckingham, de stekelloze mutatie staat iets meer in de schaduw en komt later. In de plastiektunnel zitten we al in de middenpluk.
De Sunberry is een creatie van East Malling met een kruising tussen een Rubus ursinum (een bramensoort) en een zaailing van de framboos Malling Jewel. Het is een felle groeier. Men raadt aan op 4,5 m van elkaar te planten.
De vruchten hebben de grootte en de vorm van Loganbessen. Ze zijn kleiner dan de Taybessen. De rijpe bessen zijn donker roodbruin. De smaak is tamelijk goed. Ze missen wel het rijke aromatische van de Taybessen. De productiviteit van beiden is vergelijkbaar.
Wellicht is de smaak beter op een klei of leemgrond? Binnenkort zal ik kunnen vergelijken met de bessen op de Poldergrond bij Andre Lagrou te Leffinge.
De ranken zijn gestekeld, met wat sierwaarde.
Vanmorgen bekeek ik de bessenstuiken uit de vorige blog nog eens en ik was totaal verrast nog een leger vretende rupsjes aan te treffen.
Ik heb nu tak na tak systematisch van onder naar boven onder handen genomen, terwijl ik de tak naar alle kanten draaide om de onderkant van de blaadjes te zien. Tegen de onderkant van het blekere blad vallen de donkere rupsjes beter op.
Enkele recent aangeschafte bessen kregen een voorlopige plaats tegen de zuidmuur van de schuur. Op deze struiken ontdekte ik eind april de eerste rupsjes (blog 22/4). Vandaag deed een nieuwe generatie erg zijn best om de struiken (3 stekelbessen en 1 witte bes) kaal te krijgen. Had ik ze niet opgemerkt, dan was het over enkele dagen zo ver, want ze waren massaal aanwezig op 4 struiken. Manu militare werd er ingegrepen en in genepen!
Zitavia is een witte bes, met mooie, lange trossen. Witte bessen smaken zoeter dan rode. Zitavia is ook de eerst rijpende witte bes. Merels hebben de struik in de nog niet goed afgesloten fruitkooi leeggeplukt!
De rode bessen, die nochtans meer in het oog springen zou men denken, zijn nog nauwelijks aangeraakt. Of heb ik speciale merels: zoetbekmerels?
Aan de zuidermuren van huis, schuur en kippenhok heb ik druiven aangeplant. Mijn eerste druif was een witte Van der Laan. Veel plezier heb ik er niet aan gehad. Bij hoge uitzondering waren er jaren met behoorlijke trosjes. De beste oplossing was rooien en vervangen door een gezonde plant. Nu staat er een witte, pitloze, met lekkere, gave, ziektevrije trosjes. De rasnaam heb ik onvoldoende zorgvuldig genoteerd. Een raad: mijd de Witte van der Laan, een eeuwenoud en nog steeds algemeen aangeboden gewas!
Mijn tweede ras een goede 10 jaar terug was Reliance, een Amerikaans ras met roze, lekkere , pitloze bessen. Ze hebben bij overrijpheid wel de speciale 'foxy' smaak. Iets vlugger geknipt, merk je de afwijkende smaak nauwelijks. Het is een zeer gezonde plant. Nog nooit ziekte geconstateerd. De bes rijpt begin oktober. De pel is tamelijk zacht zodat wespen ze in sommige jaren belagen. Ooit was er een jaar met veel zuigschade door een speciale soort grote vliegen. Dit is al enkele jaren terug. De eeuwige belagers ken je wel: de merels.
De nieuwe druivenranken zijn al een heel eind gegroeid en met het dreigend onweer is het nodig ze in te korten. Anders raken de lange ranken met rukwinden makkelijk beschadigd. Nog belangrijker is de vegetatieve groei te beperken ten gunste van de vruchtontwikkeling. In een serre raadt men aan te snoeien op 2 bladeren na de (tweede) tros.
Ik snoei mijn druiven pas na een 4 de, 5 de blad. De okselscheuten breek ik meestel niet helemaal uit maar nijp ik in na 1 blad. De suikervorming in de vruchten is dan optimaal en er zijn nog reservestoffen voor volgend jaar.
Dit is een werkje dat geregeld moet gedaan worden de komende maanden.
P S Niet Parti Socialiste, maar Post Scriptum; in 't Nederlads : naschrift
Aleide las mij blog. In het vervolg gooi ik het jonge perzikkruid niet meer weg, want dit bevat slijmstoffen en vergemakkelijkt de stoelgang. Zelfs Klein Kruiskruid mag er in beperkte mate in. Maar wat is het nut? Wie zoekt het op?
Ik was ook nog vergeten de paarse dovenetel te vermelden.
De muur smaakt niet lekker en geef ik liever aan de kippen
Gisteren en vandaag zat ik een hele tijd op mijn knieën om de wortelrijen te wieden.Dat viel nogal mee.
Lange tijd geleden heb ik het knieënzitten moeten oefenen; toentertijde begonnen in het 6 de studiejaar als intern in de Oefenschool van het St. Jozefinstituut, alias de 'Gele Doos' te Torhout, die tevens een normaalschool-kosterschool omvatte, omdat de pastoor mijn ouders-boeren aanspoorde om mij "in't college te steken om paster te worden".
Dit knieënzitten kon ik destijds niet alleen oefenen in de kapel, maar ook in de studiezaal. De toenmalige surveillant Paul Beeckman, die het later nog bracht tot econoom van het bisdom Brugge, kon helemaal niet verdragen dat men hoestte in de studie. Probeer maar eens niet te hoesten als je een bronchitis hebt! Ik herinner mij dat ik ooit eens van het begin van de studie om 17 u op mijn knieên vloog tot het einde om 19.30 u!
Ik leerde van hem: "Maar gij hebt een bronchitis!" en was ik toch niet zo'n gezagsondermijner als hij eerst dacht. Toen ik met Pasen in de 5 de latijnse (de 2 de van nu) halfintern werd en 's morgens en 's avond de 7 km op en af kon fietsen, was het gedaan met de verkoudheden of bronchitissen. En nog opmerkelijker mijn punten voor gedrag schoten de hoogte in! (De spreuk: Uit het oog, uit het hart gaat dus niet altijd op!)
In mijn jonge tijd leerden wij ook: "Jullie moeten het aangename aan het nuttige paren!"
Bij het wieden en uitdunnen van de wortelrijen heb ik een mand bij.
Uitgedunde wortelen en pastinaken gaan er in, maar ook de bruikbare onkruiden: gele en rode melde en de wilde vorm ganzevoet, kleine brandnetel, paardenbloem en kaasjeskruid, maar hoofdzakelijk het jonge knopkruid, verder groene en gele postelein. 'Smerte', met de zwarte vlek ,West-Vlaams voor perzikkruid gaat er niet in; ook niet het kleine kruiskruid en de Physalissen (Hierover schrijf ik zeker nog een aparte blog) .
Met al deze ingrediënten bereidt Aleide een smeuïge, lekkere en gezonde saus. 'Als 't maar smaakt!' Het gezondheidsaspect is meegenomen.
EEN GELEGENHEID OM ONZE ZEER GEVARIEERDE TUIN TE BEZOEKEN EN...
4e Afrikaans Tuinfeest te Halle-Zoersel 9 juli
We feesten voor een boorput met pomp 4 500.
De toelage van de Derde Wereldraad zorgde voor de eerste fundering!
Het belooft denderend te worden!
Meer dan 100 medewerkers verzekeren succes.
Veel kinderen nemen het voortouw. Shalini, 9 jaar maakte de feestfolder, Yamsi, Keda, Shalini gidsen op de Afrikatentoonstelling .
De groep Afribel geeft kinderballet en kinderdansinitiatie. Elk kind dat een tekening meebrengt over water kan gratis deelnemen aan de waterproeven.
Scouts sjorren een composttoilet en bereiden een Sahelmaaltijd.
Muzikanten, Kameroense koks, kunstenaars werken gratis mee.
De Jings van de Halse scouts sjorren een composttoilet van Prof. Orszagh van Mons.
We willen dergelijke toiletten realiseren in Going, gecombineerd met fruitbomen.
In de tuin met vele fruitvariëteiten en kruiden wordt bestendig gegidst.( Tussen haakjes: volgend jaar is het hier een woestenij wegens het aanleggen van een tweede aardgasleiding).
We ontvangen u vanaf 13.30 u met een tropisch aperitief.
Er zijn allerhande dranken en snacks. Tombola altijd prijs.
14 u is de start van de waterproeven voor kinderen.
15 u luisteren we naar het Solidagokoor Randzoen. De natuur wordt concertzaal. We zingen een plezante snijdersbank aan de hand van de illustraties van Wilfried DHondt en met begeleiding.
16 u treedt het kinderballet van Umutsama op. Nadien volgt dansinitiatie.
18 u feestmaaltijd met ofwel de tropische zoetwatervis Tilapia of gegrild abdijrund (abdij Zundert). Volwassene: 20 Kind: 10
Hiervoor op voorhand (voor 4 juli) inschrijven en betalen op rekening van CoZoeGo 755-4287783-48.
Vermeld op de storting aantal en keuze
Bij sponsering vermelden : boorput
CoZoeGo (Coöperatie Zoersel Going) Lage Weg 60 2980 Halle-Zoersel Tel/fax : 03 383 12 37 E-post: aleide.lagrou@telenet.be http://users.telenet.be/aleide.lagrou
Twee jaar terug kwam ik plantmateriaal halen bij Andre Hendrickx te Stabroek. "Men heeft mij de late pruim Empress aangeboden, die zou goed zijn. Meer weet ik er niet over." Het is steeds interessant vroege en late rassen te hebben. Het is een halfstam met onderstam St Julien A. Ik plantte die in november. Vorig jaar bloeide de boom reeds. Ik heb een paar vruchten laten ontwikkelen. Het werden grote, blauwe pruimen, die goed smaakten rond half september.
Dit jaar draagt hij weer nogal wat vruchten en groeit (voorlopig?) zeer gezond.
Het is een Amerikaanse kruising van President (Een zeer grote, doch slechts matig smakende, blauwe pruim, rijp half september, die ik nog niet heb geteeld.) en Emily (mij niet bekend). Meer gegevens heb ik momenteel nog niet. Een zeer recent ras lijkt het niet te zijn.
Op dit ogenblik geeft het ras algehele voldoening.
Bij een liefhebber komt het op vruchten aan. Het lange wachten is er soms te veel aan. Zo plantte ik 41 jaar geleden een Reine Claude D'Oullins aan, die pas na 10 jaar droeg. Het zijn wel echt lekkere grote, gele pruimen. De boom droeg echter meer niet dan wel. De onderstam is een Myrobolaan (kerspruim) en die geeft een grote boom van zeker 7 m . Na 40 jaar is het beste er zeker af. Een pruim van 40 jaar al oud.
De Zoerselse weerman heeft op maandag, 20 juni om 18.19u 35,6 °C gemeten (Dit is onder thermometerhut). Op dat ogenblik was het te warm om in de tuin te werken. Vanavond de tomaten verder opgebonden, want 'ze groeien als kool'. Ze zorgen zelf voor hun water! De eerste vruchtjes zijn zich al aan het vormen. Andere rassen zijn nog klein.
Dat is de manier om in West-Vlaanderen de groeistoot van gewassen aan te geven. Met de huidige warmte is dat het geval met de suikermaïs.
Die staat intussen zo'n 30 cm hoog. Onderaan ontwikkelt de plant twee zijscheuten. Die heb ik weggebroken en de rijen wat opgehoogd. Aldus kan de stengel forser uitgroeien en optimale kolven vormen.
Dat is de West-Vlaamse zegswijze om aan te duiden dat het er mee gedaan is. Het is gedaan met de appelen. Vanmorgen gingen de laatste 5 (1 Rewena, een resistente, Duitse appel van Pillnitz (Dresden) en 4 Baujade's, een resistente, Franse kruising met Granny Smith) in het fruitontbijt, samen met rode bessen. Tot 20 juni appelen zonder koeling bewaren. Ik wist niet dat dit mogelijk was.
De Vlaamse Gaai is niet meer teruggekomen naar het roodborstennest.
Het verenpakje van de jongen groeit vlug. Ze houden zich nu koeststil als ik de klep open. Geen bedelende bekjes meer. Over luttele dagen zullen ze uitvliegen.
Met een gezelschap kwamen we bij de mispelbomen. De mispels zijn al flink ontwikkeld. Maar dan vielen de vele, erwtengrote, verdroogde vruchtjes op. De vruchtjes hadden hun ontwikkeling gestart, maar zijn dan bezweken door de schimmelaantasting. Hier en daar hangen nog de verdroogde schimmelbladeren, waarover we het vroeger reeds hadden. Ik schat dat al een derde van de vruchten op deze manier teloorgaat. De vorige winter had ik al heelwat mummievruchtjes verwijderd. Nu ken ik de verklaring.
Hoe ver zal deze aantasting gaan?
Mispels waren altijd zo'n gezonde bomen.
