Pierre Zanders over Kleinfruit

Deze voormiddag sprak Pierre Zanders voor een talrijk opgekomen publiek van Velt Middenkempen te Herentals.

Pierre is tuinbouwleraar aan de Provinciale Tuinbouwschool te Tongeren en voorzitter van Velt van de provincie Limburg. Ongeveer 15 jaar terug zaten we nog samen in de Beheerraad van Velt. Een blij weerzien.

Aleide was mee als fotograaf , maar helaas het kaartje stak niet in het toestel.

In het clublokaal in het Begijnhof te Herentals hangt er nog een groot bord en Pierre had als excellente lesgever wat hij nodig had.

De basiskennis betreffende rode bessen was ook voor mij meer dan een goede opfrissing.

De huidige professionele teelt is evenwel overgeschakeld naar één-takkers en geen drietakkers meer. Zie de voorgaande blog.

Interessant was de uiteenzetting over de basisbemesting. Bij het planten zo goed als geen bemesting meegeven, zeker niet in het plantgat. De wortelen moeten groeiend op zoek gaan naar voedsel. Ik heb mij in de tijd ook daaraan (een hoop compost op de wortels strooien) bezondigd met als resultaat dat de wortelen in een kluwen groeiden en de plant het helemaal niet deed.

Kleinfruit is over het algemeen gebaat met bijbemesting met potas of kalium. Maar dit enkel geven bij herneming van de groei en liefst nog verspreid tijdens de groeiperiode.

De oude rassen van rode bes vormen hun vruchten op de overgang van de stam en een scheut van het voorgaande jaar. Dus kort snoeien op een stompje. Bv bij Jonkheer van Tests, het vroege ras van Nederlandse oorsprong. Dit ras heeft kortere trossen (maar wel grote, zij het iets zure bessen), die daarenboven gevoelig zijn voor rui als gevolg van bv bevriezen tijdens de bloei, wat vorig jaar het geval was.

In de beroepsteelt werkt men nu met het Franse ras Junifer.

De nieuwe rassen als Rotet, Rolan, Rosetta, Rondom vormen ook bloem op de iets langere takken; vandaar deze langer snoeien. (+/- 30 cm).

In sommige tuinen kan men last hebben dat vogels, mussen , groen- en appelvinken de jonge knoppen afpikken. Zelf heb ik daar nog nooit problemen mee gehad.

Bij de liefhebbers zien de stekelbessen er dikwijls armzalig uit als men niet snoeit, een onontwarbaar kluwen waarin men niet kan plukken. Pierre deed een oproep om deze liefst als ééntakker te kweken en de tak telkens aan de dwarsdraden te bevestigen.                                                                                                              Bij de kleinfruitfima Meulblok in Zeeland zag ik dat het interessanter is om slechts 2 draden te behouden: een beneden en een boven en de tak regelmatig aan binden aan een bamboestok die vastgezet is aan beide draden. Dit regelmatig aanbinden van de topscheut maakt dat deze verticaal en veel beter groeit. De man van Meulblok haalde een voorbeeld aan van een slecht perceel in Zwitserland van planten die niet wilden groeien. Ze lagen met hun topscheuten omgevallen!

Je kan ook kruisbessen op stam aanschaffen. Ook hierin snoeien om nieuwe takjes (wit hout) te kweken, want stekelbessen groeien op het nieuwe hout. Stekelbessen op stam gaan wel niet zo lang mee.

Bij zwarte bessen zei hij de vruchten te plukken aan tafel. Dit wil zeggen  de tak met de rijpe bessen afknippen en deze daarna in een gemakkelijke houding plukken. Je moet telkens liefst lange, nieuwe scheuten kweken. Want de bessen ontstaan het volgend jaar op deze nieuwe takken. Heb je oude takken, waarop dikwijls de rode stippen van het meniezwammetje te zien zijn: dringend afknippen en deze takken verbranden.

Bij de frambozen mocht iets meer aandacht gaan naar de herfstframbozen.

Bij de bramen merkte ik op dat de oogst bij de gestekelde bramen geen probleem vormt omdat de vruchten ruim boven of opzij van de gestekelde ranken hangen.

Het onderscheid tussen de bosbes is het roodgekleurd sap van deze en het kleurloze sap van de Blauwe Bes.

Druiven kregen aandacht.  Meestal op 1 oog, hoogstens op 2 snoeien en dit liefst al in januari tegen het bloeden, sapverlies. Bij de druiven werd de nadruk gelegd om geen Witte van der Laan meer te planten: veel te ziektegevoelig. ”Ik heb mijn 4 exemplaren gerooid.

Ook kiwi en Kiwibes werden kort behandeld. Wel zorgen voor een mannelijke en enkele vrouwelijke planten.

Kwamen niet aan bod de braambozen, half braam, half framboos. Blijkbaar had Pierre ooit tegenslag met zijn Taybes. Maar er zijn intussen meerdere, zeer smakelijke vruchten –indien de winter niet te streng is geweest-.

En zeggen dat men voor de volgende week – na een heerlijke lenteweek- opnieuw vorstweer voorspelt en we zijn bijna half maart!

Opkweek van Aalbessen

Na de snoeidemonstratie bij pruim en kers ging men ook even naar het kleinfruitperceel.

Men stond stil bij de opkweek van de aalbessen. De planten, op 33cm van elkaar, staan er een jaar en het is de bedoeling dat ze dit jaar de gewenste hoogte van 2 m bereiken.

Alle zijtakken en –takjes (ook vruchttuiltjes) worden weggeknipt, behalve een tak. Ook hier snoeit men op een stompje.

Even werpt men ook een blik op de jonge bramenplanten (ras Loch Ness). Er is wat discussie of men al of niet de jonge takken wat uitdunt. Een iets bijgeknipte struik ziet er toch beter uit.

De planten staan slechts op 1 m van elkaar. Dit was alvast goed voor de plantenleverancier maar of je op den duur voldoende uitgegroeide vruchten zult kunnen kweken, vraag ik mij toch af.

Wat de aanplant van de braamboos Taybes betreft, waarbij niet werd stilgestaan, maak ik mij dezelfde bedenking. Mijn planten-gezien de horizontale geleiding- krijgen 3, 4 maal meer ruimte.

Er was ook een perceel met oude, overgeplante Junifer (het vroege ras) aalbessen. De hergroei was eerder zwak. Hier beperkte de snoei zich tot wat fatsoeneren, waarbij vraatgang van de made van de bessenglasvlinder werd aangetroffen. Het zal belangrijk zijn tijdens de vluchtperiode mei-juni het volwassen insect met vallen weg te vangen. Daarvoor heeft de firma Vlamings het nodige materiaal.

www.vlamings.nl

FOTO’S

1. Jonge aalbessen

2. Idem

3. Idem

4. Bramen Loch Ness

5. Idem

6. Oude junifer

7. Idem

Snoeidemonstratie bij Pruim en Kers

De biotelers kwamen te Lembeke samen voor een snoeidemonstratie door Heino Van Doomspeek op pruim en kers. Het betreft een nieuwe aanplant van 2 jaar oud.

In tegenstelling met appelen en peren mogen pruimen en kersen niet tijdens de winter gesnoeid worden omdat dan de snoeiwonden gemakkelijk geïnfecteerd worden door bacteriekanker (Pseudomonas) en loodglans. De wonden genezen beter als de sapstroom vanaf half maart en april terug op gang komt.

Als onderstam gebruikt men St Julien A en de nieuwe VVA 1 met een 40% mindere groeikracht. De bomen staan op 3 m van elkaar in de rij met een tussenruimte van 4 m tussen de rijen. Men heeft de rassen Opal, Queen Victoria en Jubileum aangeplant. Een van de deelnemers zou er absoluut ook Avalon bijzetten, omdat dat zo’n lekkere pruim is bij thuisverkoop.

De bedoeling is een hart tak te kweken tot op +/-  3,5 m hoogte.  Op ongeveer 3m komt er een bovendraad om de toppen vast te zetten. Momenteel worden ze gesteund met een tonkinstok en de onderste draad waaraan de waterslang met aan weerszijden van de boom een nippel bevestigd is voor pleksgewijze watergifte.

Bij pruim en kers past men de Zahn methode toe. Bij deze methode mogen de gesteltakken slechts de helft van de hart tak bedragen. De bedoeling is een evenwicht te krijgen tussen groei en vruchtbaarheid. Onderaan worden tot op 70 cm de zijtakken verwijderd. Men snoeit op een stompje van 1cm, geen gladde insneden langs de stam.

Alle zijtakken die dikker zijn dan de helft van de hart tak moeten eruit. Deze tak snoeit men op een stomp van een snoeischaarlengte. Daardoor komt er meer licht op de rest van de takken en vruchten. Als het goed is komen er uit de overgebleven stomp een of meer nieuwe scheuten die vruchthout worden. Vooral boven in de top mogen geen takken blijven staan die zouden concurreren met de hoofdtak. Knippen doet men een beetje schuin, op een naar buiten wijzend oog en met het mes van de hart tak weg.

Bij pruimen worden er gemakkelijker zijtakken gevormd dan bij kersen. Bij deze laatste demonstreerde kweker Bart Van Parijs hoe men een laagstaande dikke tak beter breekt en daarna vastzet om mogelijks al direct vruchtdracht te hebben. Pas daarna wegsnoeien.

Het is de bedoeling dat een boom aldus in de loop der jaren allemaal dun vruchthout heeft gevormd en de groei eruit is. Deze manier van snoeien heet, naar de uitvinder ervan, de Zahn-snoei. Verder worden de bomen boven begrensd op ongeveer 3 meter.

Op het kersenperceel staan de hoge betonpalen er reeds. Hieraan zal de overdekkingsconstructie opgehangen worden waarvan de nok tot op 4,80m zal komen. Zonder afdekking kan men niet meer rendabel kersen kweken.

FOTO’S

Er zitten ook zwak gevormde exemplaren tussen. Hier komt wat meer overleg bij kijken om er over meerdere jaren nog een behoorlijke boom van te maken.

Fantasia opbinden

Fantasia is een wilde braam met extra grote vruchten en de stevige, wilde bramensmaak. Dit ras heeft Ken Muir van een bekende kleinfruitkwekerij in Essex rond 1990 geselecteerd aan de oevers van de Theems te kingston Upon Thames.

Gelijkaardige vruchten, herinner ik mij van uit mijn kindertijd in West-Vlaanderen. Eind augustus was het kermis te Edewalle en dan ging ik met mijn kozijns August en Cyriel Hostens braambessen plukken. Dergelijke e grote en doordringend smakende vruchten heb ik in De Kempen nog niet aangetroffen.

Begin de negentigerjaren heb ik een exemplaar meegebracht vanuit Engeland.

Ik gaf ook een exemplaar aan een goede fruitvriend. Hij liet de planten maar betijen. En dan gaat het als volgt. Eind september, oktober ontwikkelen zich ongeveer 3 m lange zijscheuten. De eindtop boort zich in de grond en hieruit ontwikkelt een nieuwe plant. Het eerste jaar groeit de plant, maar in het tweede jaar heb je al een felle plant die op haar beurt 3 m lange zijtakken uitstuurt.

Gevolg: na 4-5 jaar heb je echt een ondoordringbaar braambos. Indrukwekkend om te zien.

Zover laat ik het niet komen. In het najaar knip ik de zijranken in. Er zijn er altijd die aan mijn aandacht ontsnappen en dan kan ik het volgende jaar nieuwe planten uitdelen!

Van de tweede lentedag vandaag heb ik geprofiteerd om de ranken horizontaal op te binden. Aan weerskanten heb ik daarvoor 5 m nodig, 10 m in totaal.

Dit jaar heb ik veel en extra dikke ranken, want vorig jaar was een zero vruchtenjaar: alle ranken bevroren. Iets wat maar om de tien jaar gebeurt.

Dit jaar verwacht ik op zijn minst 10 kg vruchten. Van de stekels heb je totaal geen last want de vruchttakjes staan mooi boven de gestekelde ranken.

Foto’s

Snoeien met Stefan Eyckerman

Velt Voorkempen hield zijn jaarlijkse snoeidemonstratie dit keer te Zandhoven. De inschrijving wordt beperkt tot 25. Telkens zijn er meer kandidaten dan plaatsen.

Stefan is tuinarchitect en wordt veel gevraagd in deze middens.

Hij start met het tonen op platen van de groei – en snoeiregels van Vöchting. o.a. de verticale takken (dikwijls centraal staande) groeien het sterkst. Bij twee zijtakken groeit deze het sterkst die het meest schuin staat. Verschillen deze takken in dikte, dan is het dikste die feller groeit…

De demonstratiebomen zijn een 10 tal jaar oud en werden haast niet gesnoeid. Gevolg: zware takken dienen te worden weggenomen om licht en ruimte in de boom te creëren. Tijdens de volgende zomer zullen tal van waterscheuten ontstaan die zo vroeg mogelijk dienen weggenomen te worden. In een vroeg stadium, als ze nog niet verhout zijn, kan men die gemakkelijk wegrukken: daarna wordt het knippen.

Stefan wil een open boom maken in zogenaamde vaasvorm.

Er was ook een spurtype (denk aan de ballerinaboom) tussen, een boom die met één centrale hart tak groeit en daarbij maar karig zijtakken vormt. Bij deze boom werd de etagevorming gedemonstreerd. Telkens worden op +/- 60 cm van elkaar enkele gesteltakken behouden. De tussenliggende worden weggeknipt.

Het probleem bij een liefhebber is dat hij te weinig durft knippen. Iedereen heeft nu wel gezien dat het moet. Bij een open kruin is er een betere belichting en nattigheid droogt vlugger op met als gevolg minder schimmelvorming.

De koffie of thee achteraf deed deugd om terug wat op te warmen, 2u bij 2° koelt af.

FOTO’S

1. Groei – en snoeiregels

2. Toehoorders. Op de achtergrond, in het midden, een mooi vertakte perelaar

3. Deze boom werd het eerst onder handen genomen. Hier moet veel hout uit.

4. De zware, centrale tak gaat er uit

5. De boom is al veel meer open

6. De spurboom met de etagevorming Merk op hoeveel takken weggeknipt werden. Ik laat in het midden of dit wel nodig is voor een dergelijke boom. Doch het was wel erg dankbaar om de etageaanleg te demonstreren.

7. Louis Eelen, links is een deskundige wat enten betreft. Tot 10 jaar terug toen ikzelf nog de activiteiten organiseerde was er ook jaarlijks een ent demonstratie. Onlangs deed Louis het voor Velt Middenkempen.

8. Kristel De Bie, links, die de activiteit organiseerde.

9. Stefan Eyckerman, links.

Herfstframbozen nu

In januari heb ik de herfstframbozen van vorig jaar afgeknipt op 1 of soms 2 stengels. Nu kan dat ook nog, maar gaan er dan niet nodeloos groeistoffen verloren?

Het bovenste gedeelte van de tak die vorig jaar vruchten droeg wordt weggeknipt.

Dit experiment heb ik vorig jaar voor ’t eerst toegepast en ik heb gemerkt dat dit niet ten koste gaat van het vormen van nieuwe scheuten. Je kan al vroeg vruchten oogsten (als de merels je niet voor waren) en dan volop in de nazomer (en dan zijn de merels veel minder actief).

Als je niets doet heb je ook vruchten, doch dit is ten koste van nieuw te vormen scheuten en opbrengst, telkens hebben zowel  de oude als de nieuwe scheuten slechts kleine - en weinig vruchten.

Nog een interessant punt. Om de onkruidgroei tegen te gaan wied ik vooraf. Nu staat er enkel nog wat gras. Gemakkelijk weg te krabben.

Het strooien van houtmulch belet voor een stuk onkruidgroei. Vertering gaat niet ten koste van de groei van de nieuwe stengels, doch het is een interessante bemesting voor de frambozen die een iets zuurdere grond verkiezen.

Bij het wegkrabben van het gras zaten de groene neuzen van de witte wortels van de haagwinde ( Convolvulus  sepium L.) al klaar.

Haagwinde is een zeer vervelend onkruid dat zich slingert rond de planten en deze gaat overwoekeren als je laat betijen. Ze tooien zich wel met mooie, witte kelkbloemen.

Het is zaak deze scheuten zo diep mogelijk te verwijderen. Na een tijdje dien je dit te herhalen en misschien nog eens. Dan verliest de haagwinde haar groeikracht.

FOTO”S

1. Grasgroei

2. Idem

3. Idem en wieden

4. Grond na het wieden.

5. Af te dekken grond. Er ligt nog oud materiaal

6. Kruiwagen met houtmulch

7. Het materiaal

8. Uitspreiden

9. Idem

BRAMEN

Nu de winter ten einde loopt ben ik begonnen met de verzorging van de bramen. De stengels die vorig jaar gedragen hebben heb ik laten staan om een beetje beschutting te geven bij sterk uitdrogende vrieskou uit het oosten. Dat gevaar is nu voorbij.

Sommige stengels waren vorige winter geraakt door de strenge wintervorst. Ik heb bij het minder goed uitlopen een aantal stengels gedeeltelijk ingeknipt. Als dragende takken niet helemaal ok zijn, gaan er meer plantensappen naartoe ten koste van nieuwe scheuten. Ik merk dat deze niet zo talrijk en meestal niet zo lang groeiden als 2 jaar terug.

De meeste stekelloze bramen groeien rechtop. Thornless Evergreen met het peterselieblad vormt hierop een uitzondering. Nu is het de 3 keer dat ik de uiteinden boogvormig naar de andere kant buig en ze daar bevestig. Aldus bekom ik een bramengalerij. Dit jaar zijn er wel minder stengels om te buigen.

Gevolg ook deze bramen groeien voor ’t grootste deel horizontaal. De vruchtzetting is beter en tevens ook de belichting en nog een relatief voordeel. Bij regen drogen ze iets vlugger en is er minder schimmelvorming. Als het eind augustus en in september aanhoudend regent gaat dit ten koste van de braambessenoogst.

FOTO’S

1. De galerij

2. Nog veel werk

3. Clips losmaken

4. Oude tak wegknippen

5. Snoeisel

6. Terug vastbinden

7. Oude (met verdroogde vruchten) en nieuwe takken

8. Al gedeeltelijk gebonden

9. De galerij

De Noordkempische Boteliers

Ik heb genoten van de avond bij de Wijnmakersgilde van Sint-Job-in ’t Goor.

Ik heb er Walter Hendrickx teruggezien, de man bij wie ik in de praktijk leerde hoe je braambozen en bramen zoveel mogelijk horizontaal dient te leiden. Een detail, hij had geen betonbekistingsdraad gebruikt doch een grootmazige afsluitingsdraad, minder kostelijk materiaal.

Ik had zonet een babbel met mijn goed fruitvriend Louis Eelen van Vorselaar. Hij opperde de idee om deze 'varkensdraad'  op een 60 cm boven de grond te spannen. Aldus benut je nog beter de groeikracht.

Walter ik ook een van de excellente bierbrouwers. Zijn bier werd die avond geproefd. Dat is wat anders dan spraakwater.

Iemand stelde een vraag over problemen met een moerbei. Deze deed het een aantal jaren goed, doch nu doen de vruchten het niet meer, verdrogen en vallen af. Bij moerbei heb ik hierover nog nooit gehoord. Is de grond misschien bezoedeld geraakt?

Velt DenBumpt-Noordkempische Botelier

Volgende donderdag ben ik uitgenodigd door de Noordkempische  Boteliers, de wijngilde van St Job om te spreken over Kleinfruit. Aleide is er enkele keren gaan spreken over kruiden. Maar dat is al een tijd geleden. Een van de aanwezigen toen vertelde mij dat hij al bramen had. Het was pas in juni. “Zijn het wel echt zwarte vruchten?” “Ja” beaamde hij. Het zou Silvan kunnen zijn. Maar wie had dit ras zoveel jaar geleden?

Ik maakte een afspraak en ging bij de man kijken te Ekeren, Hoogboom.

In zijn klein achtertuintje had hij een betonbekistingsdraad van een 5-6 tal m geplaatst. En wat zag ik? Een prachtig ontwikkelde, gestekelde Taybes (de Medana vorm).                                                                                     Door de horizontale groeiwijze hing die vol prachtige vruchten, zoals ik dat nog nooit had gezien! De rijpe vruchten waren niet volledig zwart, zoals de man mij nieuwsgierig had gemaakt, maar zwart-rood.

Afgezien van de wellicht toch iets goede kleigrond, heb ik geleerd hoe een horizontale groeiwijze belangrijk is voor braambozen (kruisingen braam- framboos) en bramen.

                                                       ***

Het was voor mij een genoegen, een tijd geleden, de jaarvergadering van Velt Den Bumpt te onderhouden over kleinfruit. Voor hun tombola had ik het nodige bij.

Te Burcht vergadert Velt De Bumpt in het clublokaal ‘Het Fakkeltje. Ik vernam dat dit één van de 27 erkende lokalen is van de Vrijzinnigen Vlaanderen. Dat zoiets bestond was totaal nieuw voor mij.

De voorzitter van VELT-De Bumpt, de nu 80 jarige Gaston Lesire heeft heel wat planten voor-gekweekt voor zijn mensen. Ik bekwam vele jaren geleden ooit zijn Russische tomaten, zeer grote, eerder peervormige, lekkere vleestomaten.

Men had ook Hugo Van de Gaer uitgenodigd. Hugo zat in het landelijk bestuur van VELT vzw als de penningmeester. Hij vond het niet kunnen  dat een deel van de stafmedewerkers (bio-ingenieurs) een eigen organisatie opzetten ter controle van de bio-beroepsteelt, zonder Velt te kennen. Als verweer lobbyten de stafmedewerkers op de samenkomst van  de afdelingen van  de Provincie Antwerpen en uiteindelijk stemden deze hem met één stem meerderheid de laan uit. Pijnlijk, maar dat is de democratie (in een vereniging). Stank voor dank, naar een volks gezegde.

Onder impuls van Gaston en de secretaris Hugo Himschoot- die mij uitnodigend een reeks potten hadden bezorgd- had ik gezorgd voor de nodige tombola prijzen.

Ik heb genoten van die avond.

Berten Peeters, mijn hulp in de tuin, stond in voor de foto’s.

Zijn deze verloren?

East Malling Research en Kleinfruit

Het eerste kleinfruitras dat op de markt werd gebracht was de zwarte bes Wellington xxx in 1927.

Later volgde nog de late zwarte bes Malling Jet,hier en daar nog te vinden.

Interessant waren de meeldauw resistente kruisbessen Greenfinch doch vooral de Invicta, een gele bes nu nog veel gekweekt door bio-telers.

De rode bes Redstart is veel minder bekend. Ik heb ooit een exemplaar gehad doch vond dit erg zuur en weinig groeikrachtig, alhoewel gekocht in Engeland, heb ik mij de bedenking gemaakt of ik wel het echte ras heb gekregen.

De veredeling van virusvrije frambozen begon al in 1920. Kwamen op de markt: Malling Jewel, Malling Promise en Malling Exploit.

Malling Delight kwam er in de 50tiger jaren, een erg grote maar zachte vrucht. In de 70tiger jaren de late, goed smakende Malling Leo. Nog later volgde Octavia, eveneens een zeer laat ras.

Wellicht het interessantst was de eerste herfstframboos Autumn Bliss,(1984) die het bij mij althans nog steeds uitstekend doet.

Ik ben eveneens tevreden  over de rode bessen Redwing en Red poll. De rode kruisbes Pax was bij mij niet zo’n succes.Op andere plaatsen hoorde ik er wel lovend over spreken.

Sinds 1983 was EMR ook aktief bij het ontwikkelen van aardbeirassen. Ik heb nog het late ras Pandora (1988) gehad. Meer dan 25 rassen werden ontwikkeld, doch de meesten bleven hier onbekend. Dit jaar komt, toepasselijk, de Malling Centenary op de markt.

100 Jaar East Malling Research

1913 – 2013

East Malling ( bij Maidstone, de hoofdstad van het graafschap Kent in Engeland) is vooral bekend voor zijn baanbrekend werk betreffende onderstammen voor de fruitteelt.

De wereldwijd meest gebruikte onderstam voor appels in de beroepsteelt is de M9. Deze onderstam staat garant voor vroege vruchtbaarheid en een kleine boom, die echter wel moet gesteund worden.

Later kwam daar de M26 bij met een iets sterkere groei en een beter wortelgestel. Dit is een veel gebruikte onderstam voor bomen voor de liefhebber.

In de beroepsteelt, op goede gronden, wordt nu ook de M27 veel gebruikt omdat deze nog kleiner blijft dan de M9.

Later heeft men de bloedluisvrije onderstammen MM ontwikkeld door het inkruisen van de Merton onderstam. Veel gebruikt is de MM106, die een nog iets grotere boom geeft dan de M26. Nog iets sterker is de MM111, die men gebruikt om er de zwakst groeiende rassen op te enten.

In de jaren 1930 kwamen er de kwee onderstammen voor peer:  Kwee A en de zwakkere Kwee C, de meest gebruikte in de beroepsteelt.

Voor pruimen kwamen  er de selecties  MyrobolaanB, Bropmton en vooral de meest gebruikte Saint JulienA. MyrobolaanB en Brompton zijn enkel geschikt voor hoogstammen. In de beroepsteelt wordt de Saint JulienA nu meer en meer verlaten voor nieuwere rassen omdat de groeikracht nog te sterk is.

Dit is nog meer het geval met de onderstam Colt voor kersen, die compleet vervangen werd door vooral de Gisela5 onderstam.

Winterbeelden

1.  Centraal de onlangs verplante noot

2.  Schijnvallei

3.  Idem

4.  Oprit

5.  Braam Fantasia

6.  Zwarte bes

7.  Look

8.  Cornus mas of Kornellebes

9.  Idem

Erwin Joos over Eugeen Van Mieghem

Antwerpen 1875- 1930

Te Zandhoven voor de OKRAacademie Voorkempen kwan Erwin Joos, de conservator van het Eugeen Van Mieghem-museum, Ernest Van Dijckkaai, 9 (tegenover Het Steen) te Antwerpen,  spreken.

Thema: Eugeen Van Mieghem en de Red Star Line.

Deze scheepslijn bracht 2,6 miljoen emigranten naar Amerika, waaronder een groot aantal Joden uit Oost-Europa.

Van Mieghem portretteerde en schilderde op pakkende wijze een groot aantal van deze, meestal zeer arme mensen. Meermalen moet men aan Käthe Kollwitz denken.

De spreker wees er op dat steeds mensen aanwezig zijn op al zijn werken die een zeer divers beeld schetsen van de toenmalige wereldhaven. De herberg van zijn ouders stond op de hoek van de Montevideostraat naast de gebouwen van de Red Star Line.

Deze gebouwen worden omgebouwd tot museum dat zijn deuren zal openen in September.

Op de blog van 22/06/2009 kunt u zien hoe de gebouwen er toen uitzagen! (zoeken:Antwerpen-noord blijkt niet meer te werken.)

BOSUILEN (Strix aluco)

E. Tawny owl  D. Waldkauz   F. Chouette hulotte

Vanmorgen hoorde ik gerucht in de veranda. Het bleek uit de schoorsteen te komen. Hoorde iets als een vleugelslag.

De buis eruit getrokken. Toen ik daarna in de veranda kwam zat er een uil tegen het raam.

’s Middags wou ik een foto nemen en hem daarna loslaten. Nu zaten er al 2 uilen.

Door het forse formaat zag je dat het bosuilen waren. Steenuilen zijn een stuk kleiner en grijzer en hebben daarenboven gele ogen, in tegenstelling met de zwarte ogen van de bosuil.

Het is al een hele tijd dat ik de heldere, weemoedige, melodieuze"hoe-hoe-hoe-hoe" en de kortere "oe-oe-oe-oe" roep niet meer gehoord heb. Iets meer in de voorjaarsnachten- het kan nog vriezen- zijn roep meermalen gehoord.

Telkenjare broedt hij iets verder in het Zoerselbos.

Foto’s

De hoge schoorsteenpijp. Jaren geleden bij het kuisen van de schoorsteen heb ik de resten van een holenduif gevonden.

Winter 2013

Tot een week geleden zag het er nog naar uit dat het een zachte winter kon worden. Men voorspelde wel wat vorst tegen het weekend en een dag erna sneeuw.

Tot een 10tal dagen geleden liep de temperatuur soms nog op tot + 12°. Dan begint er weer leven te komen in sommige planten en worden ze kwetsbaar voor latere vorst.

Vorig jaar kwam die er pas begin februari. Gevolg mijn braambozen -half braam, half framboos -(alhoewel frambozen niet bevriezen) en wilde bramen totaal bevroren. Het vroor tot min 14°

De stekelloze cultuurbramen kwamen er een stuk beter van af. Ik heb lange tijd gedacht dat deze meer vatbaar waren voor strenge vorst dan onze wilde bramen; niet dus.

De Thornless Evergreen, de braam die vroeger in de meeste tuinen te vinden was, de ongestekelde braam  met de peterseliebladeren liep geen schade op. Die staat hier al bijna 50 jaar en ik herinner mij dat die slechts eenmaal bevroren was, halverwege de tachtigerjaren.

Gisterenmorgen (16/1) was het hier -10° (Open hemel). (Men had tot -7 voorspeld in de Ardennen). Vanmorgen -6° (betrokken). Wind is er tot nog toe niet geweest, want dan is het vriesdrogend effect op de vatbare stengels nog sterker.

De komende dagen verwacht men iets minder strenge vorst, maar eind volgende week kan het weer menens worden.

‘s Avonds terug in Mexico wandelen we naar het Garibaldiplein met zijn muzikantengoepjes, de mariachis. Tegen betaling zingen en spelen ze populaire muziek.  We lieten ons in een van de aanpalende gelegenheden lokken. Geen inkomgeld, zeer knappe optredens, prijzige consumpties, zeker als je niet vooraf naar de prijzen geinformeerd hebt.

De zaterdagvoormiddag besteden we aan het mooist ontworpen museum dat ik ooit zag: het anthropologisch museum.  ‘s Namiddag  rijden we naar   Xochimilco  (20 km van het centrum), met restanten van het vroegere veel uitgestrektere kanalennet. Het oude Mexico was immers een soort Venetië. Nu is dat restgebied een toeristisch spektakel  met zijn vele tientallen zeer kleurige, soms vrij grote boten met uitgelaten mensen. De boten worden net als in Venetië met een lange stok voortgeduwd.

Vandaag zondag (meegenomen is dat je op zondag geen entree betaalt) staat Teotihuacan  op het programma, gebouwd van 600 voor Chr. tot  150 na Chr., ooit een stadsstaat van 200 000 inwoners.   Zo’n machtige cultuur , in een tijd dat onze verre voorvaderen   nog moesten geciviliseerd worden. Men bezoekt  het indrukwekkende cultuscentrum. Een vier kilometer lange as, de dodenlaan   genoemd, met aanliggend vierkante pleinen en symmetrische bouwwerken. Het meest ontzagwekkend is de piramide van de zon, 220  op 225 m en 70 m hoog met vele hoge en ongelijke treden.

Het beklimmen was minder moeilijk dan gedacht. We ondervinden weinig last van de hoogteligging , 2300 m.  Natuurlijk wandelen we verder tot het noordeinde van de avenida de los muertos  en beklimmen we de minder hoge  piramide  van de maan.  Indrukwekkend  overzicht.

Overal wordt je aangeklampt door verkopers met allerhande spullen: stenen fluitjes in vele vormen, armbanden, sieraden, T shirts, allerhande stenen en beeldhouwwerken enz.  Het wordt een spel van afdingen en onderhandelen.

Ma. 21/4.  We nemen de ADO-bus (het eerste klas busnet voor de lange verplaatsingen) naar Oaxaca.

Een rit van 6 uur. Een hele tijd kunnen we in de verte de met sneeuw bedekte vulkanen Popocatepetl, (5.452 m) en de Ixtaccihuatl(4.330 m) bewonderen. Trouwens veertien dagen later zou de eerst genoemde nog eens uitbarsten en Mexicostad  verduisteren.

Oaxaca ‘is the blue-blood of colonial cities. It has blended elegant Spanish with the rich culture of the ancient indigenous people.’ typeert  ons reisboek.

We logeren in het budgethotel Aurora, tegen het centrum gelegen  (60 $ ) Gemeenschappelijk sanitair.

Di. 22/4. We bezoeken  Monte Alban , 10 km buiten de stad.   Gebouwd door de Zapoteken  (400-300 voor chr.) en daarna nog verschillende keren herbouwd.  Machtige ligging. Men heeft er een bergtop voor afgegraven!

Terug in de stad eten we lekker in een vegetarisch restaurantje.   We zien een gelegenheid om een E-mail naar huis te sturen ( 10 $ = 60 fr) . We wandelen tot de prachtige barokke Santo Domingo kerk.

Ernaast ligt het Regionaal Museum. Met de verbouwingswerken is enkel de schat uit graf  7 van Monte Alban te bezoeken.   In 1932 vond men er 500 juwelen in goud, amber, turkoois en zilver, en speciale schelpen.  Meermalen moest ik aan Toet anchamon denken. In de stad troepen de boeren samen voor het parlementsgebouw en hebben spandoeken bij om te betogen.

Woensdagavond om 21 u vertrekken we met de nachtbus naar Villahermosa.  We hadden al vroeg de plaatsen 3 en 4 op de eerst rij vooraan gereserveerd.  Dit zouden  voor de rest van de reis onze voorkeurplaatsen worden , omdat je dan het beste uitzicht hebt.

‘s Nachts komen de ooglapjes uit het vliegtuig goed van pas. Je slaapt in stukjes, maar voor mij is dat voldoende. Wat mij het meest opviel zijn de drempels wanneer de hoofdweg in een dorpscentrum komt.

Men beperkt zich tot een richel in de weg , maar een zeer efficiënte.   Alle verkeer rijdt er stapvoets over!  Vergelijk onze dure aangelegenheden, waar men soms over vliegt!

We komen in de vroegte aan in Villahermosa. We reserveren direct zetel 3 en 4 voor de namiddagrit naar Palenque. In de gids heb ik gezien dat er een openlucht park-museum is (La Venta) met 5 Olmeken-reuzenhoofden. We gaan 2 uur op stap met een Franssprekende gids, die zowel oog heeft voor natuur als voor historie.  Intussen wordt het tropisch warm.  Op ons kronkelend pad zien we de basaltkoppen, meer dan 2 m hoog , waarvan de zwaarste 25 ton weegt.  De rugzijde is effen.  Wellicht werden die koppen via vlotten vele tientallen kilometers ver gesleept.  Wielen kende die beschaving, die al verdween 300 voor chr., niet. Er is ook een interessante kleine zoo en vogelpark.

Naar Palenque is het  nog een goede drie uur  met de bus. We vragen de taxi man te stoppen voor 2 uitgezochte hotels.  Vaca  Vieja biedt het nodige comfort voor een zeer lage prijs (70 $). We verkiezen een plafondventilator boven een luidruchtige airconditioning. Ik heb nog niet vermeld dat we in het laagseizoen reizen. De prijzen liggen lager en overal is er plaats te over.

De Maya- bouwwerken hier dateren  van 500 tot 700 na Chr. en werden van onder de oerwoud-begroeiing vandaan gekapt. Voor de ingang hebben de Chiapas  indianen -(twee jaar terug haalde hun opstand tegen het centrale bestuur ook hier de pers ) -  hun eigen verkoop hut  met sets van hun verschillende bogen in verkorte lengtes of als je wil ook echte bogen. In het park mag men niet verkopen .We beklimmen  de   24 m hoge tempelpiramide van de inscripties en dalen dan in het binnenste via vele moeilijke treden weer 26 m af  tot het in 1952 ontdekte graf van koning Pacal. We zijn er alleen met een Canadees koppel.  Binnen is het heerlijk koel, buiten tropisch warm.  Er is ook nog het indrukwekkende paleis  en nog meerdere tempels.  Via de andere uitgang van de site daal je af tot een riviertje met watervallen en bekkens waarin men heerlijk kan zwemmen. We volgden het voorbeeld van enkele indianen-jongens.

In de omgeving van Palenque was nog veel meer te zien. Hier hadden we nog enkele dagen meer willen blijven, ondanks  het tropisch klimaat.  ‘s Avonds in het hotel heb ik nog een interessante babbel met een viertal Oostenrijkse jongeren.

Zat. 26/4  Om 8 u zitten we opnieuw vooraan in de ADO lange afstand bus voor de dagreis naar Merida. We opteren voor hotel Dolores Alba, met zwembad.  ($ 140)

Zo. staat   Chichen Itza op het programma, weer een hele brok  Maya cultuur  (120 km van Merida).  Om alles te zien zou je wel twee dagen moeten uittrekken.  Op mij maakt het reuze balspelveld, 135 op 65 m, aan drie kanten omsloten door 8 meter hoge muren, het meest indruk. Een gids demonstreert de 7 voudige echo.   Het spel werd gespeeld door de priesters, die met hun lichaam, zonder het gebruik van handen of voeten een zware rubberbal door een verticale ring op een   5 tal meter hoogte moesten krijgen.  Als beloning wordt de overwinnaar geofferd aan de goden, door onthoofding.  Een vrij goed bewaard bas-reliëf  laat dit duidelijk zien.   Het is een flink eind wandelen  tot  de heilige cenote  of bron:  een cilindrische put van 20 m diameter met steile wanden  en de waterspiegel op 20 m diepte. Hierin bracht men mensenoffers om regen af te smeken.

Verder is er de tempel van de krijgers, met ernaast de tempel met de 1 000 kolommen. Verder het observatorium gebouw en nog vele andere.  Hier en daar zie je leguanen, tot ongeveer 40 cm lange reuzenhagedissen. Het is begrijpelijk dat de Unesco deze site uitriep tot ‘Heritage  of Humanity’.

 ‘s Anderendaags  bezochten we Uxmal (80 km van Merida), kleiner maar met heel fijne Maya cultuur. Hier nodigde de zeer steile tempelpiramide uit tot beklimming. Verder  het mooi versierde paleis, met een prachtig gedecoreerde 100 m lange en 8 m hoge façade. Ernaast bevindt zich de 30 m hoge grote piramide. Ons bekoorde vooral   ook  het ’nonnenklooster’ : een binnenplein van 60 op 45 m, rondom afgezet met gebouwen met veel kamers. Vandaar de vergelijking met een klooster.

Voor onze laatste dag hadden we de toeristische trip naar de lagunekust met de flamingo’s  geboekt. Onderweg met vijf passagiers, gids en chauffeur in een versleten klein busje kregen we panne, gelukkig net in een dorpje. We stonden bij de plaatselijke bakkerij van de tortillas. Tortillas zijn de broodpannenkoeken die algemeen gebruikt worden met velerlei vullingen  of ook als brood gegeten worden bij andere gerechten. Men gebruikt mais -en of tarwemeel. De vrouwen van het dorp komen ze er aanschaffen. Met de lijnbus konden we onze reis verder zetten  tot de aanlegsteiger waar we overstapten in een motorboot.  In een wijde boog ging het rond de sierlijke flamingo’s met een paar haltes om de vogels te bekijken. Dan werd er nog door het mangrove-struikgewas gevaren, dat op vele takwortels in het zeewater staat.  Op een beschutte plek was een Pools gezelschap aan ‘t zwemmen. Aleide volgde hun voorbeeld, terwijl ik een babbeltje sloeg in het Nederlands met een dame die een tijdje in Nederland gewoond had.

‘s Avonds vertrokken we voor de 20 uren terugrit van Merida naar Mexicostad. We zaten weer op onze vertrouwde plaatsen. We betaalden 350 Mex. Dollar voor een plaats(ongeveer 1700 fr).  (Tijdelijk een gunsttarief). Een vliegreis was bijna vier maal duurder.  In de wachtzaal was Aleide mij aan het tekenen en dit bracht ons in gesprek met een Mexicaans koppel. Ondanks onze taalbeperktheid toch een goed gevoel. Ook slapen op een bus word je gewoon.

Tegen de middag boekten we weer in hotel  Isabel.  Na een goede siësta trokken we nog eens de stad in voor een flinke wandeling over de Zocalo naar Garibaldi. We lieten een groep Mariachis voor ons een autentieke bamba zingen en spelen.

Do. 1/5 Onze laatste dag in Mexico gaan we nog eens naar het archeologisch museum en vandaar naar het kasteel in het Chapultepecpark om de beroemde muurschilderijen  te bewonderen. 

Van de namiddagplannen om met de metro nog andere delen van de stad te bezoeken kwam  minder in huis omdat we onze bagage op de vlieghaven niet kwijt geraakten tot we eindelijk  de enige beperkte bewaarplaats vonden.

Ons vliegtuig vertrok tegen middernacht voor de vlucht van een uur naar Puerto Vallarta  voor de tussenlanding. Daarna ging het met een volledig bezet vliegtuig rechtstreeks naar Brussel waar we om 19 u landden.

Daniel en Aleide Willaeys-Lagrou

Een speciale Opkweekmethode van Fruitbomen

Van Allen Gilbert, een Australier

(all about apples ISBN 1 86447 046 1)

Hij gebruikte zijn methode met succes voor appelen, pruimen en peren en stoelt op een 20jarige ervaring.

Hij werkt volgens het vaassysteem, maar op zijn manier. Het eerste jaar wordt er zeer sterk teruggesnoeid.

Als men op de kwekerij een exemplaar kiest met goede beworteling en 4-6 takken, vertrekt men met voorsprong.

Het is de normale praktijk de takken van de aangekochte boompjes het eerste jaar sterk terug te snoeien. Doch veel liefhebbers schrikken terug om zo fel te snoeien en korten enkel het uiteinde van elke tak 10-20 cm in. (Zo deed ik het ook!).

Topsnoeien is echter verwerpelijk - welke snoeiwijze men ook hanteert -  omdat de boom reageert met langgerekte, slungelige en opgerichte groeiwijze.

Gekochte boompjes tellen gewoonlijk 3 tot 5 reeds gevormde takken. Doch de takken in het hart (centrum) van de boom  moeten er zonder pardon uit, want anders worden deze te dominant.

Al de andere takken worden teruggesnoeid op 5-6 ogen. De hoogste twee moeten echter naar de buitenkant groeien. Knoppen aan de binnenkant, die anders naar het centrum groeien dienen met een scherp mes verwijderd te worden.

Meestal snoeit men enkel in de winter en dan zijn er vier jaar nodig om het beoogde aantal takken in dit nieuwe systeem te bereiken.

Past men evenwel zomersnoei toe wanneer de nieuwe scheuten op de geknotte takken 10-20 cm lang zijn, dan krijgt men een verdubbeling van elke tak. Al wat vereist is, is de scheuten even hoog af te knippen en op de basistak 4-5 bladeren te laten staan. Dit dwingt deze tak om op zijn minst 2 nieuwe takken te vormen. Bij zeer groeikrachtige rassen kan men deze behandeling zelfs nog eens toepassen en bekomt men al een verdrievoudiging van de takken in één groeiseizoen.

Resultaat: een enkel in de winter gesnoeid jong boompje met 4 takken heeft tegen de volgende winter wellicht 8 takken. Waar zomersnoei is toegepast heeft men er al 16. Met een tweede zomersnoei geraakt men reeds aan 32 takken.

Boompjes die men aldus behandelt moeten steeds voorzien zijn van het nodige vocht en een goede bemesting, (liefst elke maand een klein beetje).

Van een boompje met 16 takken, dat in de zomer eenmaal gezomersnoeid werd, kort men elke tak opnieuw in tot op 4-5 knoppen. Het volgende seizoen komt er een verdubbeling van de takken tot een 30tal.

Verdere zomersnoei op een boompje met dit aantal takken is niet meer nodig. Men laat ze gewoon doorgroeien.

De volgende winter zal deze boom, in vaasvorm, ongeveer 30 sterke takken tellen, gelijk verdeeld rond de kroon.

Deze takken bereiken een lengte van 2 m en veel meer.

Het is belangrijk in dit stadium nog niet te snoeien aan deze takken; behalve het verwijderen van een kruisende tak, van dood hout, een kankertak en de waterscheuten in het hart van de boom. (Deze had men al kunnen wegtrekken in een jong stadium tijdens de zomer).

Men blijft van de takken af en verbijt de neiging om de extra lange, slungelige, vele meterslange takken in te knippen.

Deze ongesnoeide takken zullen over de ganse lengte korte scheuten en vruchttakjes vormen.

Knipt men een dergelijke tak toch in, dan komt er een vegetatieve groeischeut en vormt er zich haast geen vruchthout, zelfs al knipt men slechts 1 à 2 cm weg. Gevolg: een dergelijke tak groeit wel sterk, maar vertoont lange, kale plekken zonder of bijna geen zijhout.

Maak u niet druk om kruisende en krom groeiende takken. Laat ze ongemoeid zodat ze kunnen vruchtzetten. In een later stadium kan je nog altijd inkorten als dit noodzakelijk is.

Afblijven van korte takjes om deze te laten uitgroeien tot vruchthout. Zelfs bij gevorkte eindtakken hoeft er niet per se een weggenomen te worden, maar het kan.

Een op deze manier gegroeide tak is bezet met vele korte takjes  met bussels bladeren, maar laat ruimte voor veel zonneschijn tot in de basis van de boom, zodat ook daar de (zij)takken en vruchten het goed doen en niet afsterven door gebrek aan licht.

Een gevolg is ook dat zich al het eerste jaar vruchttakjes ontwikkelen op de niet gesnoeide tak en de boom- afhankelijk van het ras- al onmiddellijk begint met vruchtdracht.

Het tweede jaar van niet-snoei is het jaar van de vormgeving van de boom.

De dunne, slanke, jonge takken, beladen met vruchten, buigen door onder het gewicht. De boom met zijn hangende takken blijft kleiner en de takken zijn beter bereikbaar.

Een tak die gedurende 9 maand neerhangt behoudt die stand.

Het kan zelfs nodig zijn zwaar beladen takken te stutten tegen afbreken. Vruchtdunning kan helpen tegen overgewicht, maar is meestal niet nodig.

Te stijl groeiende takken kan je verzwaren met gewichten of naar omlaag binden.

Als de boom na twee niet-snoei jaren op deze manier gevormd is, zijn er maar weinig verdere ingrepen nodig: wegknippen van een gebroken tak, wat uitdunnen van teveel vruchttakjes, wegnemen van een tak die er teveel is…

Aldus is er nog heel weinig snoei nodig.

Ongeveer om de vijf jaar zal het nodig zijn zijtakken wat in te korten en gans de boom wat uit te dunnen.

Een van de doelen van dit nieuw snoeisysteem is de boom zo vroeg mogelijk vrucht te laten dragen. Aldus bekomt men een minder hoge boom. De boom bereikt vlugger de rijpheidsfase.

Vruchtzetting vereist voeding en limiteert aldus de groei van takken en waterscheuten.

Met deze methode bekomt men zijdelingse, in plaats van opwaartse groei. Men kan makkelijker oogsten vanaf de grond.

Ook de beurtjaargevoeligheid vermindert.

Er is veel minder onderhoud nodig.

Licht bereikt alle delen van de boom tot in de broek.

Dit systeem is ook gemakkelijk toepasbaar voor boompjes in potgroei.

Alhoewel deze methode best start met jonge boompjes om deze een goede vorm te geven, kan men deze nieuwe methode ook toepassen op oudere exemplaren die al gekweekt werden in vaasvorm. Dit is al lang mijn preferente boomvorm.

Ik hoop dat ik nu beter weet hoe te snoeien.

Men is nooit te oud om te leren, wel wetende dat de theorie gemakkelijker is dan de praktijk. Ik heb er zin in op mijn toch wat oudere dag!