Nieuwe Blauwbessen: Draper, Liberty en Aurora

Dank zij Hendrik Verbeure van de Bezegaard heb ik mijn blauwbessen in de fruitkooi kunnen aanvullen met deze nieuwe, zeer interessante, Amerikaanse rassen van de Michigan State University, op de markt gebracht in 2003.

Aurora is nu het laatst rijpende ras. De pluk begint 5 dagen na Elliott, het vroegere laatste ras. Late rassen moet je wel echt rijp laten worden zodat de smaak optimaal is. De bessen van Aurora zijn wat groter dan deze van Elliott en overtreffen deze in smaak. Het is een zeer productief ras, met vaste, lang bewarende bessen.

Liberty is eveneens een laat ras, dat iets voor Elliott rijpt. Liberty is het resultaat van een kruising tussen Brigitta Blue en Elliott. Van Brigitta heeft het de goede smaak, maar is productiever. De groeikracht is sterk en opgaand. Je ziet nu al dat het de beste groeier is van de drie. De bessen zijn gemiddeld of wat groter en wat afgevlakt en hebben een aantrekkelijke, hemelsblauwe kleur. Ze zijn zeer vast.

Draper is een tamelijk vroeg ras, enkele dagen voor Bluecrop. Groeit rechtop, is zeer productief met grote, lichtblauwe bessen, zacht zuur van smaak, met vaste huid en knapperig vlees. De rijpingsperiode is geconcentreerd, doch de vruchten bewaren lang. De smaak wordt nog hoger aangeslagen dan deze van Duke en Bluecrop.

Ik heb ze vandaag geplant. Op de bodem strooi ik wat bentoniet  om vocht en vloeistoffen beter vast te houden. Bentoniet is wel een basis product, maar je gebruikt slechts een minieme hoeveelheid. Om de zuurtegraad voldoende laag te krijgen gebruik ik turf en verteerd materiaal van naaldhout onder en rond de wortelkluit. Om de PH voldoende laag te krijgen zou je ook wat zwavel kunnen strooien. Boven de grond strooide ik nog wat verteerde paardenmest en wat samengestelde, organische meststof, want er boven komt nog een dikke mulchlaag van halfverteerd, gehakseld snoeihout van coniferenhagen. Aldus wordt het vocht beter vastgehouden en is er minder verdamping. De aangebrachte meststoffen zorgen er voor dat de verdere vertering van deze mulchlaag geen stikstof onttrekt aan de plant zelf.

Sinds ik op deze wijze te werk ga groeien de blauwbessen voorbeeldig en is er geen enkele meer uitgevallen, in tegenstelling met vroeger, toen ik onwetend plantte in mijn goede tuingrond van dicht tegen de 7 PH. Blauwbessen groeien het best in zure grond van rond 5 PH.

Tuinwerkzaamheden

Zondag en gisteren maakte ik gebruik van het goede weer om de rij rode en witte bessen in de fruitkooi aan te planten. Vorig jaar werd het daarvoor te laat.

In de fruitkooi pas ik het haagsysteem toe. Ik moet het hebben van struiken met 1 of twee takken op 30 cm van elkaar en die opkweken tot 1,80 m. Ondanks dat mijn drie jaar geleden tijdelijk verplante bessen - ze moesten verhuizen voor het aanleggen van een aardgasleiding dwars door de tuin- terug tot de struikvorm waren gegroeid, lukte het toch tamelijk om een passende tak af te scheuren/knippen. Daarnaast had ik nieuwe planten opgekweekt om nu uit te planten. Van sommigen kende ik de rasnaam niet meer: label verdwenen. Enkel de best groeiende kregen een plaats. Voor de meesten is er toch geen plaats. Ik ben het verzamelstadium wat ontgroeid en wil mij eerder beperken tot de betere kwaliteit. Van Vilvoorde had ik ooit het ras Knight, knechtje, dat zijn naam echt niet gestolen had: kleine, zure besjes, haast het plukken niet waard.

Erstling aus Vierlanden, een oud, vroeg en nog steeds vrij goed ras kreeg wel een plaats.

In de plantput maak ik gebruik van bentoniet, het beste kleimineraal voor het beter vasthouden van vocht en voedingsstoffen.

Vandaag kregen 6 zwarte bessen een plaats op het nieuwe veld. Titania, een uitstekend gezond ras is er een van. Maar er is ook een ras bij uit Polen, meegebracht van een bezoek aan Luc Van Hauwaert, die er nu kasteelheer is in het vroegere Silezië.

Aan de buitenkant blijven nog enkele rassen staan. Ze staan er al meer dan 10 jaar, maar hebben nog voldoende groeikracht. Na een goede 10 jaar op eenzelfde plaats is het met zwarte bessen over het algemeen beter te verhuizen naar verse grond. De aantasting door rondknop op de oude rij viel mee. Ik heb de gezwollen knoppen afgeplukt om te verbranden. Als je dit niet doet lopen de honderden onzichtbare mijten uit en zuigen veel kracht uit de nieuwe bladeren. Sommige nieuwe rassen van zwarte bes zijn resistent tegen rondknop. Omwille van de erge aantasting heb ik het oude ras Bedfort Giant vroeger al uitgetrokken. Het nieuwe ras Ben Giant is dan weer resistent.

Bezegaard nog een Zelfpluk Biobedrijf

Op de studiedag vorige zaterdag te Pamel ontmoette ik terug Hendrik Verbeure van de Bezegaard Volderstraat,51 te 8720 Wakken. Tel 09 388 38 38

Hij is al gestart in 1983 toen wij hier in het Antwerpse onze Veltwerkgroep fruit hadden. Biowinkelier Paul Bekaert had het herhaaldelijk over het beginnend kleinfruitbedrijf en de pionier in deze sector.

Hendrik wist te vertellen dat er nu meerdere ha blauwe bessen bijkomen.                                                                                 Wat zelfpluk betreft heeft hij wel 600 klanten. Vooraf telefonisch afspreken.

Info@bezegaard.be

www.bezegaard.be

Londen

De trip begon wat chaotisch, want bij Mieke te Berchem constateerden we dat de pas voor Isis , de jongste, vergeten was: terug naar Zoersel. Zoon Peter had het eenmaal voorgehad in Calais dat hij de pasjes van de kinderen niet bij had. Niet naar Engeland. Gelukkig kon dochter Leen, die in de namiddag achterkwam, ze meebrengen.

Mieke die ons een stuk voorop reed, miste echter de afslag naar de Ferry’s zodat wij eerst werden. De weg was echter versperd door tientallen bussen. Nog nooit meegemaakt. Ik kon nog net afrijden om een stuk verder, aan het laatste rond punt weer op te rijden, maar ook daar was het lang aanschuiven tussen bussen en andere auto’s ; anders hadden we nog net de voorziene boot van Seafrance gehaald. Nu een boete van €8! Mieke die wel achter al die bussen aanschoof, haalde zelfs deze boot niet meer. Blijkbaar waren de Engelse scholieren massaal op wintersportvakantie geweest.

In Brixton wachtte weer een verrassing: de directie was in andere handen overgegaan en onze boeking vond men niet terug, daarenboven was er onvoldoende plaats voor ons negen. We kregen toch nog het adres van The Hayesthorpe Hotel in South Croydon, een heel stuk terug, maar eigenlijk een geluk met een ongeluk.

Zeer goede kamers, heel rustig, met plaats voor de wagens voor de deur, aan een echt familiale prijs: 2 kamers voor 4 personen (2 x £50 )en voor mij een aparte kamer (£25) voor 5 dagen. In Brixton had ik dure garageplaatsen moeten zoeken. Daar kan je wel na een kwartier wandelen de metro nemen.

Hier vallen de verplaatsingen geweldig mee. We hadden maar de straat naar beneden te wandelen en in het Indisch krantenwinkeltje een dagpas te kopen £7,5  en tot 15 jaar £1, geldig voor alle vervoer.

Met de 466, leuk boven op de dubbeldekker, naar het belangrijke station East Crowden. Snelle verbinding, 0, 1 of 2 stops tot London Victoria of London Bridge.

De zondagavond een knappe undertainer-goochelaar mee gemaakt in Covent Garden. Verder veel musea gezien ( Ik ga bv erg graag naar het British Museum) en gewandeld. Veel gereisd met het openbaar vervoer, o.a. de light Railway van de Docklands tot Greenwich.

’s Avonds voel je het wel in je benen dat de St. Augustine Avenue, eigenlijk maar een smal laantje, omhoog loopt.

FOTO’S

Aanschuivende Engelse bussen te Calais

Dover

Houses of Parliament

Op de bank: ik, Isis, Nico, Leen, Keda, Jonas

Dochter Mieke

Erna

Jonas

Met dochter Leen

Big Ben met het London Eye

GOJI BES (Lycium barbatum)

Op onze trip naar Londen mocht een halte te Wisley niet ontbreken. In de plantenwinkel ga ik altijd eens kijken. Deze keer zag ik er de Gojibes staan. Wisley verkoopt deze plant blijkbaar sinds deze zomer.

Van de Gojibes had ik al gehoord, maar veel meer ook niet.

Howard Stringer, 86 jaar, excellente fruitkenner, die we daarna een kort bezoek brachten te Send wist te vertellen dat het een bes is die je moet leren eten en die niet iedereen bevalt.

Ik ben benieuwd naar onze eigen waardering.

De verkoopster raadde mij aan een folder met uitleg te vragen.

‘Gojibessen groeien erg gemakkelijk. Ze groeien haast in om het even welke bodem, zelfs in een arme bodem, want ze komen oorspronkelijk uit het Himalayagebergte. Ze zijn redelijk bestand tegen droogte en verdragen gedeeltelijke schaduw. Ze doen het echter beter in volle zon.

Je koopt Gojibessen het best als jonge planten. Gezaaid rotten ze nogal gemakkelijk en de resultaten zijn twijfelachtig. De zaailingen moeten wel een jaar in warme omstandigheden gehouden worden. Het kopen van erg jonge planten is delicaat.

Eens volgroeid, verdragen ze temperaturen tot – 15 ° C.

Zonder ingrijpen wordt het een dikke, tot 3 m hoge struik met takken tot 4 m lang.

Mits regelmatige snoei worden het aantrekkelijke, smalle struiken die veel vruchten geven.

Planten

Graaf een 50 cm diep en breed gat en plant de Gojibes.  Vul  met grond en trap vast. Goed aangieten. Laat 1 m tussen de planten en bedek de bodem met verteerde bladeren of compost om te zorgen voor een vochthoudende en voedzame bodem.

Bloemen en fruit

Na twee jaar beginnen de struiken vruchten te geven en vanaf vier jaar dragen ze volop. In de voorzomer tooien de struiken zich met smalle, fijne, witte of purperen, trompetvormige bloemen. In de herfst rijpen de vruchten. Rijpe, glimmende, rode vruchten zijn zoet en sappig. Voortdurend blijven er zich bloemen vormen tot het gaat vriezen. Vandaar dat de planten tijdens de late zomer en herfst zowel rode als witte en purperen kleuren vertonen.

Gojibessen in je tuin zijn voedzaam, goedkoop en gemakkelijk te telen. As je met gezonde eigenschappen beladen bessen wil hebben, plant een paar Gojibessen!’

Bramen Fantasia

Ik ben de vertaling van de Engelse tekst op 10/2 nog schuldig. Intussen heb ik ook foto’s van de gesnoeide Fantasia.

Ik woon in De Kempen, een zandig deel van Vlaanderen op 20 km van Antwerpen.

In 1992 zag ik in ‘The Fruit Grower’ een annonce voor bramen te Maidstone. Zo leerde ik Derek Jennings kennen, de gepensionneerde, grote onderzoeker van het Scottish Crop Research Institute. Hij creëerde tal van frambozen o.a. Glen Moy, de braam Loch Ness, de braamboos Taybes enz…

Ik kocht Loch Ness en Waldo en enkele jaren later zijn Adrienne en Helen. De laatste stekelloze braam is de beste van beiden. Ik ben nu benieuwd hoe ze de zware vorstperiode doorgekomen zijn.

Half de negentigerjaren verwierf ik Fantasia, een gestekelde braam. Maar geen nood. De massa’s zeer grote en stevig smakende vruchten hangen vrij, geen last van de stekels. Ze rijpen vanaf half augustus. Fantasia is de dikste, wilde braambes die ik ken. Ze herinneren mij aan de grote braambessen uit mijn kinderjaren in West-Vlaanderen.

Ik knip de afgedragen takken tot de grond en knip ze in kleine stukken, grotere en zijtak in hetzelfde vlak , die aldus horizontaal op de grond kunnen composteren. De zwaardere hoofdtak hou ik apart om op te stoken. Voor dit werkje draag je natuurlijk handschoenen.

In september knip je de nieuwe zijranken een stuk in, anders beginnen die de doorgang te belemmeren. Bij niet afknippen groeien ze nog een paar meter verder en aan de top vormt zich een nieuwe braam. Je kan bij familie, vrienden en buren uitdelen. Alleszins verwijderen. Zo niet heb je binnen drie vier jaar een ondoorkoombaar braambos. Maar misschien is dit de bedoeling?

Fotomateriaal

Eerst mijn langste rij. Wellicht heeft Fantasia zo goed als niets geleden onder de zware vorst. Let op het snoeisel.

In de buurt groeit ook een Thornles Evergreen, een stekelloze braam met het peterselieblad.

Daarna nog een Fantasia. Hier zie je nog beter hoe ik de takken horizontaal opbind voor de beste vruchtzetting en het gemakkelijkste plukken.

Ontstaan van de Vereniging biologische Telers in het Antwerpse

Gisterenavond kwamen hier Paul Staes, Fik Helsen en zoon Philippe. Laatstgenoemde verzamelt documentatie rond de milieuvereniging ‘Red de Voorkempen’ die na meer dan 40 jaar nog steeds actief is. Vele herinneringen borrelden op.

Met de eerste Boomplantactie van de BRT als antwoord op de natuurreportages op TV van Marcel Verbruggen van ’s Gravenwezel - vooral met het sneuvelen van de kathedraaldreef, de majestatische, bijna tweehonderdjarige beuken rond het kasteel van ’s Gravenwezel - ontstonden de Groencomité’s (Voorjaar 1970). Ik werd voorzitter van onze gemeente Halle en haalde de De Belder’s van het Arboretum van Kalmthout naar onze gemeente als adviseurs.

In 1972 verbreedden we onze naam in ‘Leefmilieu Halle Kempen’. Rond Marcel Verbruggen was intussen ‘Red de Voorkempen’ ontstaan. Een grote natuuraantasting dreigde met een 200m breed duwvaarttrachee van Oelegem tot in de haven. Journalist Paul Staes ging overal zijn licht opsteken en bracht een beklijvende reportagereeks in ‘De Standaard’. De comité’s schrokken wakker en gingen samenwerken in ‘Red de Voorkempen’. Het vuur werd niet in geringe mate aangewakkerd door de pakkende rood-zwarte sticker ‘Duwvaart moord op de Kempen’ van Piet Tibos, drukker en kunstschilder van Oelegem. De creativiteit en ludieke acties kwamen er vooral toen Luc Versteylen, jezuïet van het Xaverius college van Borgerhout, de gelederen kwam vervoegen. Voordien had hij al een eigen opvoedingsproject opgestart in de vroegere brouwerij te Viersel. Hier ontstond de beweging ‘Anders gaan Leven’, die later de politieke partij Agalev zou worden.

We liepen al een tijd met de idee rond een groep van biologische telers te vormen, die nog versterkt werd toen Aleide in 1969 op de vorming voor natuurgids te Antwerpen Fik Seymus leerde kennen, die een vriend van het huis werd. Met de natuurgidsen en leden van De Ster richtten we een busuitstap in naar de bioboerderij van Albert Spillebeen te Zwevegem en het natuurreservaat De Blankaart te Woumen.

Op de vergadering van oktober 1972 van ‘Red de Voorkempen’ bracht Aleide Lagrou (mijn echtgenote, nu tot eind maart voor haar project te Going in het droge noorden van Kameroen)  de idee naar voor. Daarop reageerde journalist Aloïs Schoenmaekers direct met een afspraak en bracht hij een artikel in ‘Het Nieuwsblad’ en ‘De Standaard’. Het regende reacties o.a. van de 2 reeds bestaande groepen in West-Vlaanderen ‘Natura Sanat’ te Brugge, meer macrobiotisch georiënteerd  en ‘De Vrienden van de biologische Land – en Tuinbouw’ te Beveren Roeselare. We waren van beide groepen reeds lid.

We belegden een eerste voorlichtingsvergadering met Luc Chaltin, auteur van de brochure ‘Biologisch Tuinieren’. Een overweldigende belangstelling, 170 man van overal, zelfs vanuit het Pajottenland. Enkele van de aanwezigen zouden later op hun beurt afdelingen oprichten.

We trokken met enkele van onze mensen naar Roeselare en besloten de ‘De Vrienden van de biologische Land- en Tuinbouw Voorkempen’  te stichten.

Hoe dit later de VELT vzw, ‘Vereniging voor Ekologische  Land – en Tuinbouw’ werd komt nog wel eens aan bod.

Bezoek bij Bioboer Luc Pauwels

Luc is al meer dan 20 jaar bioboer te Ternat. Sinds een 5 tal jaar teelt hij ook aardbeien, momenteel in 12 tunnels van 50 m. Hij heeft een voorkeur voor DarSelect.

Luc volgde mee de cursus. Ik luisterde graag naar zijn vragen vanuit de praktijk.

Soms richt hij ook zelfpluk in. Geïnteresseerden kunnen navraag doen in het seizoen.

Hij toonde ons een zitplukker, een toestel dat hij tweedehands kocht. Voor doorlopend gebruik voldoet het niet, maar als je moe bent kan je eventjes zittend plukken. Yves wist erbij te vertellen dat een toestel dat werkelijk voldoet nog moet uitgevonden worden.

Bezoek 2  Bioplanet te Dilbeek

Bioplanet is een initiatief van Colruyt en heeft al 5 vestigingen. Het is een biologisch-ecologisch grootwarenhuis.

We hadden er een afspraak met Linda, de verantwoordelijke voor de aankoop van groenten en fruit. In eerste instantie wil men een volwaardig product dat zichzelf verkoopt. Dikwijls zijn het afspraken rechtstreeks met de producenten. Zo verkort de keten. Een probleem is wel dat er onder de telers te weinig afspraken zijn over wie wat zal telen. Ik dacht dat de telersorganisatie Belbior hiervoor zorgde, maar blijkbaar moeten de telers op een of andere vorm nog beter gaan samenwerken.

Er wordt ook ingekocht via de veiling. Ze hebben een bewust koperspubliek, zodat van de huidige crisis niets te merken is. Er is zeker nog veel potentieel in de biomarkt.

Het publiek is ook kritisch betreffende invoer. Zo kreeg zij tijdens de Gazaoorlog opmerkingen over invoer uit Israel. Men let ook op de aanvoerkilometers.

Het probleem in de biowereld blijft nog steeds de kwantiteit en de regelmaat in de aanvoer. De kwaliteit is meestal wel goed.

Staf Berlo van Den Diepen Boomgaard te Grimbergen was fier er hun groententaart aan te treffen..

Afsluitdag Bioaardbeien Pamel

Tijdens de voormiddag kwamen heel wat aspecten rond pluk, verpakking, verkoop en afzet en het financiële aan bod.

“Toon mij uw handen en ik zie of je een goede plukker bent”. Aardbeien dienen met zorg en zachtheid geplukt te worden, afgepitst zonder druk van duim of vingers. Die drukplekken op de vrucht zie je pas later. Wie onzorgvuldig te werk gaat krijgt wel geen bloed aan zijn handen, maar wel het kleurend sap. Volgens sommigen genoeg om afgedankt te worden.

Nog enkele te onthouden zaken: het ziektewerende aspect van compost werkt bij lage dosis van 0,5 m³ tot 1,5 m³. Hogere gehaltes werken eerder omgekeerd.

Ik wist niet dat Magnesium (mg) als tweede element voor aardbeien zo belangrijk is. Een aardbei heeft het meest nood aan kalium (K).

Nog een te onthouden tip: Zet de watervoorraad op een meter tot 1,5 m hoogte, koppel de vloeidarmen aan en je hebt de kraan maar open te draaien. Het bevloeien gaat vanzelf bij deze druk.

Tijdens de namiddag stonden per bus 3 bezoeken op het programma.

1.   Bezoek aan de veiling Brava te Kampenhout. We werden er ontvangen door Louis Vicca. Deze veiling behartigt de producten van de bioboeren. Ongeveer 15 jaar terug ging het initiatief uit van de 2 de vestigingsplaats te Zellik. Alhoewel maar 5 % , tegenover 95 % gangbaar, loopt de waarde toch in de miljoenen Euro. Wat bioaardbeien betreft is de vraag vele malen groter dan de aanvoer door 4 bioleveranciers met in het totaal 1 Ha. Hou er wel rekening mee dat dit allemaal tunnels zijn, 5 - 7 m breed en ongeveer 50 m lang.

Iemand vroeg mij naar

Zelfplukadressen

Bio kleinfruitbedrijf Pur-Fruit Bart Van Parijs Neerhoek 7  8720 Oeselgem (Dentergem)  Tel  09/ 388 37 74                    

http://biobes.homestead.com/

Naast blauwbessen ook ander kleinfruit: frambozen, rode, witte, zwarte bes, kruisbes… 

Blauwbessenbedrijf Schrijnwerkers Weg naar AS  121   3070 Guitrode. Tel 089/85 89 33  ruth@schrijnwerkers.be                                                 www.blauwbessen.be

Blueberry Fields  Schomstraat, 145  3582 Koersel Tel 001/42 52 75  info@blueberryfields.be   www.blueberryfields.be

Pamel Dag 3

Vandaag een hele boterham over het professioneel kweken.

Het trof mij dat men te Pamel door Verticillium, verwelkingsziekte slechts tot 1,5 % uitval heeft, terwijl dit in de klassieke teelt kan oplopen tot 20 %; dit dank zij de optimale bodemstructuur en bodemvruchtbaarheid en de 4 jarige rotatie met Engels raaigras als voorgewas.

Yves onderlijnde nog eens dat men met aardappelen moet wegblijven waar men binnen afzienbare tijd aardbeien wil planten.

Nog iets dat mij trof: in een plastiektunnel kan het harder vriezen dan er buiten. Dit is het geval wanneer de luchtvochtigheid er zeer hoog ligt. Daarom moet men bij lentenachtvorst voor dag en dauw opstaan om een paar uur voor zonsopgang te luchten, want “op één morgen 30 % productie verliezen is werkelijk rampspoedig.” Het gewas dekt men tijdelijk af met vliesdoek of flodderplastiek.

Op het einde van de dag gingen we naar de verschillende tunnels kijken. Er wordt op gelet dat de zijkanten vrij blijven.

Tunnels

Yves Hendrickx toont hoe het versleten blad af te pitsen of in droge toestand af te borstelen. Hij had er voordien al de nadruk op gelegd bij het wegnemen van de ranken, deze niet af te rukken want dit geeft een wonde, maar integendeel af te pitsen of af te knippen.

In de verwarmde bramenserre staan de potten met nuttige insecten klaar.