Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
08-08-2009
Rode Bessen
Rode
Bessen
Uit het buitenland
(Canada) kreeg ik volgende mail:
Kunt U mij zeggen
hoe in Nederland rode bessen worden geteeldt?Is dit nog op struik vorm, zoals vroeger? Of gaat het beter als de bes
geleid word aan draad tussen palen? Welke soorten worden hier voor gebruikt?
Bestaat er kans in
Nederland dat hogere bessen bevriezen?
De moderne, commerciƫle teelt van rode bes gebeurt nu in
haagvorm. Meestal teelt men met 1 tak, maar met 2 kan ook. Aldus teelt men
telkens een tak om de 30 cm, die men zo vlug mogelijk laat groeien tot 1,80m.
Dan topt men. Aldus bekomt men de mooiste, lange trossen aan ongeveer 30 cm
lange takken die in horizontale stand worden gewrongen als ze nog maar weinig
verhout zijn.
De meest geteelde rassen zijn Junifer (vroeg). (Jonkheer van
Tets wordt verlaten wegens de te grote koudesom. Is het over een periode niet
voldoende koud geweest, dan bekomt men trossen met ontbrekende bessen.)
Het meest gekweekte ras is Rovada, een later ras. Soms ook
nog Rolan en Rotet.
Als liefhebber teel ik ook in haagvorm, aldus kan je
meerdere rassen zetten. Ik heb bv de Tsechische rassen Detvan en Tatran en de
Engelse Redwing en Red Poll en nog een ouder ras van Dr Bauer: de zeer donkere
Mulka, met een speciale smaak die mij aan wijn doet denken. Minder zure rassen
als Stanza en Red Lake vallen ook in mijn smaak.
Vroeger heb ik het meegemaakt dat bij zware lentenachtvorst veel
bloemen bevroren. Het late ras Rondom, dat vroeger veel geteeld werd, ontsnapte
daar wel telkens aan. Schade door wintervorst heb ik nog nooit gezien.
Onlangs kreeg ik de
gegevens van een Engels onderzoek van de Agroforestry Research Trust te Dartington in Devon van twee
notenplagen.
Daarna zag ik onder mijn
Broadview enkele gevallen noten met zwarte plekken op de bolsters. Verder ziet
de boom er gezond uit met nog veel gave noten. Doch er zijn ook aangetaste.
De zwarte vlekken zijn het
gevolg van een bacterieziekte: Bacteriebrand
( Xanthomonas campestris p.v. juglandis), in het Engels Walnut blight. Vooral
de vruchten worden aangetast, de bladeren veel minder. Men ziet kleine, zwarte
punten. Nieuwe scheuten kunnen afsterven.
In Devon testte men 19 van
de meest gekweekte rassen.
Tot verwondering bleken
Broadview en Buccaneer het meest gevoelig. In sommige jaren stelde men tot 30%
aantasting vast bij Broadview.
De andere plaag is de
Bladvlekkenziekte (Gnomonia leptostyla), een schimmelziekte, in het Engels Walnut anthracnose. Hierbij worden
vooral de bladeren aangetast. Dit kan leiden tot algeheel bladverlies. Op de
vruchten zijn zwarte puntjes te zien, maar de noot zelf wordt gewoonlijk niet
aangetast.
In het Engels onderzoek
blijkt Broadview hier vrij resistent tegen.
Deze gedeeltelijke bladval
heb ik ooit wel geconstateerd bij sommige notenbomen. Dit jaar zie ik geen
bladval.
Met Louis ging ik bij zijn zoon in Herentals een ander
natuurfenomeen bekijken: een grote tros okker - of walnoten met 14 vruchten. Je ziet wel meer
trosjes van 3-4- noten, maar zoĀn lange tros hadden we nog nooit gezien. Ze groeien aan een jonge boom van een zevental jaar. De noten hangen niet naar beneden, maar staan schuinrecht ingeplant.
Een paar weken terug was er al een afgevallen.
2009 is een uitstekend walnotenjaar. Zelfs mijn vorige
winter verplante bomen dragen noten, zij het nog halfwas omdat ook de bladeren
in het verplantingsjaar nog kleiner blijven.
Vorige zaterdag kreeg ik
een telefoon van mijn goede vriend Louis Eelen uit Vorselaar.
Hij had in zijn tuin een
witte vogel opgemerkt. Eerst dacht hij dat hij met een kanarie te maken had. De
vogel was onzeker bij het vliegen, precies of hij onvoldoende zag. Samen met
een kennis, vogelkenner, zag men een oudervogel voederen. Deze herkende men als
een Tuinfluiter.
Zondag na de regen kwam Louis
in de tuin, vergezeld van een jong katje. In een schicht had dit katje de vogel
te pakken die beschutting had gezocht onder de beschutting van de tomaten.
Het was al te laat toen
Louis de vogel kon losmaken.
Gisteren heb ik er een
paar fotoĀs van kunnen maken.
Nog nooit in mijn leven had ik een albino vogel gezien. De kans is zeer klein, omdat deze genetische afwijking wellicht zeer weinig voorkomt en ten tweede deze gehandicapte dieren het zeer moeilijk hebben om lang te overleven.
Dit is een reservaat te
St-Antonius -Zoersel van Natuurpunt, bestaande uit een sinds 30-40 jaar niet
bemeste weide van 2 Ha en 6 Ha bos, voornamelijk grove den dat men zeer geleidelijk
overschakelt naar loofbos.
Gids Wim Veraghtert is een
uitstekende natuurkenner.
Er komen nog zoĀn 30
dagvlinders voor in De Kempen. De Kleine Vos geldt nog als een algemene
vlinder. Ik had er jaren geen meer gezien tot vorige week. Wim had er dit jaar
nog geen waargenomen.
Wim had vlindernetten bij
en potjes. Hij liet ons een meegebrachte, grote nachtvlinder zien, een
populieren pijlstaart. Na bezichtiging mocht het jongvolk het beestje
vrijlaten.
Als handboek raadde hij
het boek ĀDagvlinders Ā, een overvloedig geĆÆllustreerde veldgids voor West-Europa
aan.
We vernamen dat met het
warmer worden nieuwe soorten naar onze streken komen. Dit is het geval met een
kleurige nachtvlinder: Spaanse vlag.
Ook met insecten is dit
het geval: bv. de tijgerspin, waarvan we er op de oude weide meerdere te zien
kregen; zelfs een koppeltje. Het mannetje is minstens de helft kleiner.
We zien roofvliegen, een
sikkelsabelsprinkhaan, ook een nieuwkomer van de laatste 10 jaar.
Een paar keer een Kleine
vuurvlinder, waarvan de enige waardplant de schapenzuring is.
We kunnen de glazenmaker, de
Paardenbijter, een libel, van dichtbij bewonderen. Wim houdt ze bij de
vleugels. Vlinders integendeel mogen niet bij de vleugels vastgenomen worden,
want dan komen de beschuttende schubben los.
Ik verneem dat de grote
libel die we af en toe zien jacht maken voor ons huis de Keizerlibel is, de
grootste libel van onze streek.
In de loop van de
wandeling kregen we de drie koolwitjes te zien: het Groot koolwitje, het Klein koolwitje
en ook het Geaderd witje. Bij nauwkeurig kijken zie je het streepjespatroon.
Deze soort zou zelfs iets meer voorkomen dan het Klein koolwitje.
Vooraleer het weiland te
verlaten vonden we nog een dode hazelworm, misschien slachtoffer van het maaien
van een strook. Om meer afwisseling te bekomen en de viltlaag te doorbreken
doet men aan dit selectief beheer. Er is ook een stukje geplagd.
We wandelen in de zonnige
bosrand en het bonte zandoogje laat niet lang op zich wachten.
Als laatste wordt nog een
nachtvlinder geschept: een hyena vlinder. Zijn rups wordt zelfs een moordrups
genoemd omdat hij zich niet houdt aan plantaardig voedsel maar andere insecten
verorbert.
Morgen is er in Malle en
Zoersel de 2 de ĀTuren in VlindertuinenĀ van Natuurpunt. Wij doen ook
mee, maar de regen werd spelbreker.
Zondagmorgen een telefoon
van Fons uit Berchem of ik kan uitleggen waar in Schilde de Moerhoflaan te
vinden, want daar is er een uitzonderlijk bezoek aan het pril, nieuw arboretum
ĀWarmroodĀ.
Als ik hoor dat dit een
activiteit is van de Koninklijke Vlaamse Dendrologische Vereniging bij zijn
voorzitter Gert Dessoy, zijn wij meteen ook geĆÆnteresseerd.
Gert is een jeugdvriend
van schoonzoon Rene en Veerle en kwam destijds bij ons als lid van Veltjeugd.
Samen met een 40-50 tal jongeren hadden zij hun eigen natuurvereniging gevormd.
Gert die nu een
middelgrote tuinaannemer is, heeft er zijn opslagplaats en wachtterrein. Op een
ongebruikt veld, vroeger weiland, is hij sinds een paar jaar begonnen met
een pijnbomen reservaat: alleen pinus,
geen sparren (epicea en abies).
We beginnen de rondgang
bij de centraal geplaatste arduinsteen die de verdeling in 4 aangeeft: Aziƫ,
Westkant van Amerika, Oostkant van Amerika en Europa.
Er zou plaats zijn voor
een 160 tal soorten, telkens met een of twee bomen. Het zal niet eenvoudig zijn
om al de beoogde soorten te vinden. De vorige winter vormde tevens een serieuze
test. Aan de grond werd -22Ā°C gemeten en er is uitval. We komen bij een boom
die pas enkele weken geleden bij de zomerhitte bezweek. Eerst hadden de weinige,
niet bevroren wortels het nog uitgehouden, maar dan werd de verdamping te fel.
Er zijn pinussen die fel
groeien en hoog worden, weer andere vormen compacte, lage struiken.
Onder de pinussen van
Amerika plant hij aanplant van blauwe bessen.
Gert is een boeiend
verteller en weet over de soorten heel wat te vertellen.
Aan de kant heeft een
imker nogal wat kassen staan. Er wordt op het terrein enkel gemaaid, geen
gebruik van onkruidverdelgers.
Daarna wandelden we door
het perceel met wachtmateriaal, o.a. taxus. Taxus is een giftige plant met
uitzondering van de bessen. Iemand heeft er voor hem ooit een potje lekkere confituur
van gemaakt.
Iemand die een bamboe wil
hebben die ter plaatse blijft, plant Fargesia. We zien ook de bevroren volle
bamboe.
We zien vele, speciale
bomen en struiken o.a. mooie exemplaren van driebladige esdoorn.
Bij een Amerikaanse eik
vertelt Gert over een conflict binnen Natuurpunt. In hun natuurgebieden geldt
het standpunt ĀExoten er uitĀ. Nu was er ergens een laan met Amerikaanse eiken
die zouden gekapt worden, doch de werkgroep vleermuizen had ontdekt dat ze een
kolonie zeldzame boomvleermuizen herbergden. De werkgroep moest zelfs dreigen met
een rechtszaak tegen de eigen organisatie vooraleer de rede zegevierde.
In verband met de buxusziekte
vernamen we dat er een resistente soort bestaat: Buxus microfila.
Binnen een tiental jaar zal
het pijnbomen reservaat ĀWarmroodĀ er heel
anders uitzien, want sommige soorten groeien een meter per jaar.
Na een paar jaar
onderbreking had ik weer de kans de Fruitfocus, de professionele fruitbeurs op
East Malling Research te bezoeken. Voor de prijs moet je het niet laten: Āt
goedkoopst met P&O, overvaart Calais-Dover : Ā26 voor wagen plus
inzittenden. We kregen er nog een gratis ingang voor Eurodisney- Parijs
bovenop.
Dit jaar was de
kleinfruitsector beter vertegenwoordigd met interessante informatie.
Een belangrijke nieuwe sectie
was gewijd aan wijnbouw en druiventeelt.
Er was een stand van de
Shropshire schapen die zonder problemen in boom Ā en wijngaard mogen grazen!
Ooit heeft een van mijn schapen een jonge Jacques Lebel vernield, een van mijn
eerste entingen.
We hadden o.a. een boeiend
gesprek met Leon Jahae, een Nederlandse fruitconsulent die werkt voor de
Engelse firma Agrovista, met ervaring over een heel stuk van Europa.
Het tweede luik van de dag
was een zoveelste bezoek aan Brogdale. Nu spreekt men van Brogdale Farm
met een eigen Market Place. Het oogt aantrekkelijk en er komt volk af op de
winkel(tjes).
De fruitbomen hangen sterk
beladen. Bijzonder aantrekkelijk ogen de eerst rijpende peren en pruimen.
P.S.: er zijn nog plaatsen
voor het weekend Engelse Tuinen 12-13 september. Zie op blog van 08-06-09
FotoĀs
Te
East Malling
Inkom
Shropshire schapen
Leon Jahae consulent van
Agrovista
Het hagelkanon van Marnix
Van Praet uit Hamme die de firma Inopower opgericht heeft.
We zagen een veld met late
zomerframbozen waar dringend geoogst moest worden. Waarschijnlijk was dit het
ras Octavia, eenvan de recentste rassen
van East Malling Research.
Brogdale
De moerbei van kroonprins
Charles, patroon van de Brogdale Trust, opgericht in 1990, na de gedeeltelijke
privatisering.De Engelse staat bleef
eigenaar van de collectie en heeft deze sinds vorig jaar overgedragen aan
Reading University en aldus onttrokken aan de Brogdale Trust.
Op 18 juli kwamen de
geĆÆnteresseerden naar het Biologisch-Dynamisch tuinboubedrijf ĀAkelei Āvan Greet Lambrecht en Johan
DĀHulster te Schriek.
Bij de kennismaking deelde
Jos Pauwels, bestuurslid van Velt Midden Brabant, zaad uit van een fijne
staakboon, een soort door hem nog verder geselecteerde naaldboon, die hij vele
jaren geleden, kreeg van Paul Van Oosterwijck. Hij had ook nog erwten bij -hij
noemt ze Varal-, een gewas van 80 cm en met een goed gevulde peul, destijds
gekregen van een kennis, die deze betere kwaliteit opmerkte tussen de andere
erwten.
Louis De Bruyn, voorzitter,
gaf een inleiding over zaadteelt en hoe die samen uit te werken. Met welke
wettelijke (EG) voorschriften dient rekening te worden gehouden?
Daarna vertrokken we naar
Marcel Geeraerts te Putte, zaadteler van volle grond witloof. In zijn zandgrond
teelt hij een zoet witloofras. Zijn vader deed dit ook al. Momenteel zit de
sector in een diepe crisis, net als de ganse tuinbouwsector trouwens.
Vervolgens trokken wij
naar Yves Engels, eveneens te Putte, specialist-teler van witte selder, die
zelf zijn zaad wint. Zijn vader deed al net hetzelfde. Ze waren aan het
uitplanten.
Jaar na jaar lukt het met
zijn meer groene selectie op dezelfde grond, zonder ontsmetting te telen. De
echt gele selder is een veel moeilijker gewas en wordt niet meer geteeld.
Ās Middags hadden we op de
Akelei een verzorgde broodmaaltijd, voorafgegaan door een door Greet bereide,
overheerlijke groentesoep. Daarna toonden zij hun 10 tal eigen zaaddragers. De
grootste brok is nog de zaadteelt van stengelui (Isikura) voor een Duits bio-zadenbedrijf.
Het zaad van schorseneren en een eigen savooienras moeten zij afschermen tegen
de groenvinken.
In de namiddag nog drie bezoeken,
allemaal te Duffel:
1.Leo
Aerts teelt eigen zaad van vroege bloemkool en prei. Hij toonde hoe hij de
preipeulen door een roerzeef draait om de zaden te oogsten.
2.Abert
Schellemans: zaad groene selder met holle stengel.
3.Marc
Peeters: zaad van prei met de hoogste vorstweerstand. Hij had tweemaal -22 Ā°C
geconstateerd vorige winter.Het oude
ras Castelstar, destijds verdeeld door Casteels, had een hoge
vorstweerstand.De
hybride preirassen leken eerst goed te hebben weerstaan. Even later bleek dat
ze wel degelijk in de kern geraakt waren. Een sterk zaadvast ras is dus zeker
de moeite waard.
Deze zonder rand werden
tot 80 jaar terug nog manueel gemaakt. Stenen potten vervroegen de bloemkool
met een week in vergelijking met deze in plastiekpotten.
Bij Marc PeetersDuffelVorstresistente prei
Door het serrecomplex
Bij de zaadprei
Zaadprei
Grootte van de bollen
Na afloop was er nog een
boeiend gesprek met deze grote (letterlijk en figuurlijk) teler, uit het
Kortrijkse, (de grote persoon links) over de huidige problematiek van de
tuinbouw en de toekomst.
De laatste dagen hadden we
de handen vol met het 8 ste Afrikaans Tuinfeest dat in de regen begon, maar dan
gelukkig de zon te zien kreeg.
Intussen rijpten de zwarte
bessen. Pas vandaag was er tijd voor het plukken.
Dit jaar droegen de zwarte
bessen geweldig. Het was net op tijd om Ben
Sarek te plukken, want de eerste rijpe bessen begonnen te vallen. Voor de
late rassen Ben Alder en Ben Tirran was het een optimaal
tijdstip. Ik kon ook nogal wat oogsten van de oudere rassen als Roodknop en Baldwin en dergelijke. Deze bessen zijn wel een stuk kleiner dan
deze van Ben Sarek.
Was het te laat voor Titania? Of hadden de vogels de struik
toch gevonden?
Mijn manier van oogsten:
Ik knip de oude vruchttakken
met bessen in tot op een jonge scheut. Zo vang ik twee vliegen in een klap: De
afgeknipte tak is veel gemakkelijker te plukken en de jonge scheut krijgt alle
ruimte om uit te groeien en zal Ābehoudens voorjaarsvorst- zorgen voor de
meeste en mooiste vruchten voor volgend jaar. Immers zwarte bessen dragen op het jonge hout.
In de volgende weken komt er nog een sterke groei die zorgt voor stevig jong hout.
