Dag 8 25/8/2013
Brogdale
Faversham Kent
Ik citeer
Jeanpierre. In
deze fruitregio in het noordoosten van het graafschap Kent plantte Richard
Harris, de persoonlijke fruitteler en aankoper van Hendrik VIII de eerste,
grootschalige boomgaarden met de beste, toenmalige rassen. Kent geldt als de
fruittuin van Engeland
De nationale
fruitverzameling stamt uit circa 1800. Eerst had ze Chiswick, Londen als
standplaats. Het beheer werd toen gedaan door de Horticultural Society (later
werd hier Royal aan toegevoegd) onder leiding van Thomas Andrew Knight. De
verzameling ontstond van uit de behoefte aan correcte beschrijvingen en
benaming van de fruitvariëteiten in het V.K.
Een eerste cataloog werd gepubliceerd in 1826, aldra gevolgd door een
meer gedetailleerd exemplaar in 1831. Hierin waren 1400 appel, 677 peer - en
360 stekelbesrassen opgenomen.
Uiteindelijk
kwam de collectie via Wisley- in 1951 in Brogdale terecht.
Op
de website beginnen ze te tellen vanaf 1920, wellicht het moment dat de
collectie onder de hoede kwam van de staat. Deze is nog steeds de eigenaar van
de collectie. Dit is het Britse ministerie van landbouw: Defra (Department for
Environment, Food and Rural Affairs).
Onder
Tatcher werd Brogdale in 1990 gedeeltelijk geprivatiseerd. De Trust (VZW) werd gecreëerd.
De collectie zelf bleef eigendom van de staat. De zaken verliepen echter niet
naar wens en het ministerie schreef een nieuw huurcontract uit. Een van de 5
mededingers was East Malling, met de intentie de verzameling naar East Malling te
verhuizen. Joan Morgan heeft toen serieus gelobbyd om Brogdale te behouden. Als
overwinnaar kwam de universiteit van Reading er uit samen met FAST Ltd (Farm
Advisory Services Team). Per 3 okt. ll. werd hun mandaat voor 5 jaar verlengd.
Van
alle Engelse universiteiten is Reading het meest landbouwgericht. Daar focussen
ze al meer dan een eeuw op. FAST is de grootste fruit adviesgroep in de UK met
meer dan twintig adviseurs die fruittelers over het hele land bijstaan. Naar
verluidt is hun tussenkomst al duidelijk te merken in de toestand van de
collecties. Met uitzondering dan van de
kleinfruitcollectie (Zie blog van 03-08-2013 of vul bij zoeken fruitfocus
in.) De
universiteit is verantwoordelijk voor de conservatie en het wetenschappelijk
onderzoek. Hiervoor staat een team van 8 academici in met heel verschillende
achtergronden waaronder moleculaire biologen en statistici. En de
toekomstplannen? Het instandhouden van de vele waarnemingen betreffende bloei
en opbrengst, het toevoegen van nieuwe waarnemingen, onderzoek naar de evolutie
van fruit onder invloed van klimaatsverandering. De perencollectie werd opnieuw vermeerderd en
aangeplant. Ook wil men de collectie uitbreiden met variëteiten die een
commerciële en/of historische waarde
hebben. Het nieuwe team wil industrie, de academische wereld en
onderzoeksinstellingen van binnen en buiten Groot Brittannië weer naar Brogdale
halen. Ook willen ze het grote publiek naar Brogdale brengen en fruit op een efficiëntere manier gaan promoten
vanuit de verschillende verzamelingen.
Alles
bij elkaar omvat Brogdale de grootste fruitverzameling van de wereld: 2.200
appelrassen (Geneva, Staat New York heeft er wel 3.000), 550 peren, 285 kersen,
337 pruimen, 17 kwees, 42 hazelnoten, 4 mispels en 318 bessen (kruisbessen,
zwarte-, rode - en witte bessen), 50 druiven en verder nog bramen en
braambozen.
De
farm is 20 Ha groot.
Jeanpierre
heeft ook opzoekingswerk verricht betreffende het kleinfruit.
Op
Brogdale farm vinden we een ongewoon kloeke stekelbessenverzameling. De
Engelsen hebben meer dan welk ander volk
wat met deze bes. Kruisbessen zijn echte cottage plants: bessenstruiken
voor de gewone man. Er werden vruchten gewonnen uit zaad, die vele generaties
lang gekruist en verbeterd werden om toch maar grotere en mooiere bessen te
bekomen: groene, gele, rode, witte, ovale, ronde, behaarde en kale exemplaren.
Vanaf de jaren 1700 werd de stekelbes al veel geteeld in en rond Londen.
In groene toestand werden de bessen verwerkt in sauzen voor vis (ze
zouden een perfecte combinatie vormen met olierijke makreel), voor varkensvlees,
eend of gans. Rijp dienden de bessen als taartbeleg Stekelbessen werden rauw of
gekookt gegeten of tot een sprankelende witte wijn gemaakt.
Rond
1750 vormden de wevers van Lancashire hun stekelbessenclubs. Die clubs doken
spoedig ook op in andere graafschappen als Cheshire, Derbyshire en Yorkshire.
Gedurende meer dan 15 jaar werden jaarlijks 100 tot 150 clubmeetings en shows
georganiseerd. De ultieme betrachting van de clubleden was om de zwaarste bes
te hebben op de showdag. Geld kon je niet verdienen aan de wedstrijd. In het
beste geval kon je met een stel koperen potten of pannen naar huis, een zak
meststoffen, en een enkele keer zelfs met een huis pistool. De tijden zijn
veranderd.
Doorheen de jaren zorgden die clubs voor meer dan 2500 introducties.
Sommige kan je vandaag nog terugvinden in catalogen van gespecialiseerde
kwekerijen. Zon 20 jaar geleden kon je in België nog de groengele Leveller
uit 1851 aankopen.
De
commerciële teelt van de besjes nam een hoge vlucht nadat de overheid een
belasting instelde op suiker in het jaar 1874. Naast aardbeien en pruimen
werden stekelbessen massaal aangeplant voor jam en voor het vervaardigen van pectine
die men broodnodig had voor het vervaardigen van jam en
suikergoedbereidingen. In Cambridgeshire werden Careless, Lancashire Lad, Crown
Bob en Winhams Industry tussen de Bramleys appelbomen aangeplant. Die
grootschalige teelt viel stil toen er kunstmatige pectine op de markt kwam.
Vandaag resten er nog een zevental stekelbessenshows. Die gaan zonder
uitzondering allemaal door in Cheshire eind juli/begin augustus. Er zou nog een
kwekerij in Yorkshire bestaan die 45
rassen in aanbieding zou hebben.
Marc
Geens van de proeftuin te Zomergem (Oost-Vlaanderen) is begonnen als een
fervente kruisbessen verzamelaar met rassen van over de hele wereld. Het grote
probleem met die oude rassen is hun gevoeligheid voor Amerikaanse meeldauw.
Zijn huidig aanbod is geëvolueerd naar resistente rassen die op een ecologische
manier te kweken zijn.
Om
voeling te houden met Brogdale en de fruitwereld in Engeland kan je best
aansluiten bij de Friends of the National Fruit
Collections. Joan Morgan van het onmisbare Book
of Apples - heeft er de bezielende leiding van. Je hoeft je enkel aan te melden
op
http://www.fruitforum.net/inforequest.aspx
***
Ziezo.
Het verslag over de weer schitterende reis van de Nationale
Boomgaardenstichting is eindelijk voltooid.
Om
het u iets gemakkelijker te maken:
Dag
1 18/8 IJmuiden (Amsterdam) : blog op 28 - 8
Dag 2 19/8 Fountains Abbey
& Studeley Royal Water Garden blog
31 - 8
Dag
3 20/8 Saltaire 3 9 en Levens Hall 4 - 9
Dag
4 21/8 Peter Glazebrook 7 9 John
Starkey 8 9 Adrian Baggaley 14 - 9
Zie ook de Feedback van Adrian Beggaley op 19 - 9
Dag
5 22/8 Hereford en de Perryboomgaard
Greggs Pit van James Marsden 29 9 Over deze schitterende dag zal Jeanpierre zelf
berichten in Pomologia.
Dag
6 23/8 Waddesdon Manor en Wrest
Park 16-10
Dag 7 24/8 Rivers Nursery Orchard en Ichworth Hall
Dag
8 25/8
Brogdale
Ik
heb nu des te meer respect voor al het voorbereidende werk reizen naar
Engeland, voorbereidende contacten, veel opzoekingswerk en dan het
neerschrijven van de reisbrochure -
waarvan ik meer dan dankbaar heb kunnen gebruik maken.
Jeanpierre
Billen verdient onze grote dank als reisleider. De NBS mag hem op de blote
knieën danken!
FOTOS
1.
Jeanpierre en Joan Morgan
2. Idem
3. Early Rivers
4. Idem
5. Red Reine Claude
6.
Veel taksterfte op een sierappel
7. Idem
8.
Dolgo
9.
Dolgo, een aantrekkelijke en gezonde sierappel