Art . Nr . 51 . b ,

                               Derde  Voorbeeld 

  Laten  wij  thans  een  nog  veel  belangrijker  onderwerp  gaan  bekijken .  Wij  zien  het  op  de  reproductie  (fig . 16 ) van  een  werk  van  Alexandre - François   DESPORTES 
( 1661 - 1743 ) , die  dierenschilder  was  van  Lodewijk   XIV  !  De  compositie  is  zeer  knap , de  tekening  uitmuntend  en  de  schildertechniek  soepel  en  rijk .  Er  wordt  een  verband  in  acht  genomen  tussen  licht  en  schaduw  en  het  geheel  is  van  een  bewonderenswaardige  evenwichtigheid . 
  Als  je  eerst  fig . 17  bestudeert  dan  zult  je  zien  dat  de  kunstnaar  ook  hier  zijn  doek  heeft  ingedeeld  volgens  het  beginsel  van  de  gulde  snede .  De  as  CD  is  de  deellijn  ten  opzichte  van  de  hoogte .  Wij  willen  niet  beweren  dat  de  plaats  van  de  verticale  as  AB  wiskundig  werd  " uitgerekend "  om  een  soortgelijke  verdeling  in  de  breedte  aan  te  brengen .  Maar  deze  is  wel  aan  eerrstgenoemde  as  verwant  en  de  meester  verkreeg  hem  door  zijn  intuitie , artistiek  verstand  en  goed  smaak . 
  In  dit  schilderij  zien  wij  twee  stillevens  verenigd , waarvan  er  een  vergezeld  wordt  door  een  levend  dier , n.l.  een  hond .   Verwonderlijk  is  echter  dat  zij  elkaar  goed  verdragen  en  waarom  ?  Omdat  zij  twee tegengestelde  rythmes  van  beweging  voortbrengen , die  van  hetzelfde  karakter  zijn  en  waarvan  de  samenvoeging  het  onderwerp  volkomen  op  zijn  plaats  zet  en  het  een  opmerkelijke  stabiliteit  verleent .
  De  grote  arabesk , die  een  draaiende  beweging  uitvoert , toont  overeenkomst  met  een  grote  letter  S .  De  beweging  ontspringt rechts  boven  uit  het  stenen  entablement  en  omvat , van  links  naar  rechts , het  plateau  met  de  vruchten .  De  licht  gekleurde  omtrek  van  de  ondersteuning  van  dit  grote  halfronde  plateau  begeleidt  door  zijn  buiging  de  tussengolf  die  de  bovenste  bocht  met  de  onderste  verbindt .  Op  deze  laatste  vinden  wij  van  rechts  naar  links  de  dode  eend  en  de  andere  vogels , tenslotte  de  hond , wiens  beweging  in  omgekeerde  richting  beantwoordt  aan  de  sierlijke  buigingen  van  de  stelen  der  gewassen  die  boven  het  lichaam  van  de  eend  te  zien  zijn .  De  vleugels  van  de  eend , in  het  bijzonder  die  aan  de  rechterkant , versterken  voor  het  oog  de  golving  van  de  onderste  bocht .  
  Men  merkt  op  dat  er  zich  aan  de  uiteinden  van  de  diagonaal , die  de  hoeken  K  en  k1  
verbindt , een  in  het  oog  springende  overeenkomst  van  tegenstellingen  bevindt :  links  boven  steekt  een  donkere  silhouet  van  een  boom  af  tegen  de  lichte  lucht .  Rechts  onder  zien  wij  de  buik  van  de  dode  vogel  licht  uitkomen  tegen  een  donkere  achtergrond .  
  De  as  van  de  onderdsteuning  van  het  grote  plateau  bevindt  zich  op  ongeveer  gelijke  afstand  van  AB , as  van  de  kom  met  vruchten  en  GH , as  van  de  kop  van  de  ram .  De  as  EF  moge  ongeveer  gelijk  vallen  met  de  middenas  van  het  gehele  schilderij , hij  bevat  geen  element  van  aantrekkingskracht  en  het  centrum  van  belangstelling  blijft  toch  die  bewogen , men  zou  willen  zeggen  krioelende , massa  van  vruchten , die  samen  zoveel  licht  uitstralen.... Welnu , die  kom  bevindt  zich  niet  in  het  geometrische  middelpunt  van  de  compositie .
   Waar  enerzijds  gelijksoortigheden  zich  hier  herhalen  door  de  verschillende  gerichte  bochten , zien  wij  dat  anderzijds  rechte  en  schuine  lijnen  door  hun  stramheid  in  voldoende  mate  voor  tegenstellingen  zorgen  zodat , na  het  tot  stand  brengen  van  een  eenheid , het  schilderij ook  in  verscheidenheid  niet  te  kort  schiet .  
  Wij  zullen  niet  verder  ingaan  op  de  verschillende  wetten , die  te  pas  komen  bij  een  op  harmonieuze  wijze  opgezette  compositie .  Dank  zij  de  studie  van  de  voorgaande  voorbeelden  zult  je  daar  kijk  op  hebben  gekregen  en  wij  zijn  er  zeker  van  dat  je , door  dit  prachtige  schilderij  verder  te  bestuderen , zelf  zult  kunnen  gewaar  worden  hoe  de  kunstenaar  op  meesterlijke  wijze  de  beginselen , waarover  wij  uitweiden , in  toepassing  heeft  gebracht . 

Art . Nr . 51 . b ,

Fig . 17 .

            Constructieschema.

De  algemene  arabesk  is  in  stippellijn  uitgevoerd .  De  golflijn  in  S - vorm  van  de  ondersteuning  van  het  stenen  plateau , waarop  de  vruchten  liggen  herhaalt  de  eerste   en  verbindt  eveneens  de  beide  boven  elkaar  geplaatste  stillevens  om  er  een  geheel  van  te  maken , dank  zij  de  knappe  compositie .

Art . Nr . 51 . a ,

                       Tweede  Voorbeeld

  Door  talrijke , ofschoon  merendeels  verwante , elementen  ten  tonele  te  voeren  kunnen  wij  daar  thans  een  rijkere , meer  afwisselende  en  vollediger compositie  mee  tot  stand  gaan  brengen .  Je  ziet  hem  op 
fig . 14 .  Door  zijn  costrutie  te  bestuderen  zult  je  constateren   ( fig . 15 )  dat  deze  nieuwe  compositie  gebaseerd  is  op  een  stelsel  van  assen  en  lijnen , die  bepaald  werden  met  behulp  van  de  gulden  snede , waaruit  een  indeling  van  de  vlakken  volgens  de  middelste  en  uiterste  rede  voortvloeit . 
  De  as  AB  van  de  fruitschaal  valt  ongeveer  samen  met de  gulden  snede  van  de  totale  breedte  van  het  doek , waarbij  B  bij  benadering  overeenkomst  met  het  gulden  punt  van  de  lijn  EJ .  De  as  van  het  gordijn  links  van  de  schaal  speelt  dezelfde  rol  met  O  als  tweede  mogelijk  gulden  punt  van  EJ .  De  achterlijn  van  de  tafel  ( CD )  brengt  een  soortgelijke  verdeling  tot  stand  in  de  hoogte  JK  met D  als  gulden  punt  van  deze  verticale  zijde .    
  Nu  verbinden  wij  rechts  D  met  A  en  links  A  met  de  onderhoek  E .  Wij  verkrijgen  dan  de  driehoek  E1   AD , een  regelmatige  meetkundige  figuur , waarin  het  bovenste  deel  van  de  schaal  met  zijn  vruchten  een  plaats  gaat  vinden .  Aangezien  de  horizon  op  LH  ligt , zullen  wij  de  bovenomtrek  van  de  schaal  als  een  nogal  platte  ellips  te  zien  krijgen .  Zijn  horizontale  as  valt  samen  met  FG , een  lijn  die  op  symmetrische  wijze  met  GB  in  het  vlak  gelegen  is ;  hij  deelt  JK  bijna  precies  volgens  de  middelste  en  uiterste  rede  in  en  derhalve  ook  het  totale  oppervlak  in  de  hoogte  volgens  de  gulden  snede .
  Aan  de  onderzijde  blijven  er  aan  weerszijden  van  de  fruitschaal  twee  leegtes  over , die  beide  een  ongeveer  rechthoekige  vorm  vertonen .  Wij  zullen  die  op  de  een  of  andere  manier  moeten  gaan  opvullen .
  Door  de  belangrijkheid  van  de  schaal  en  zijn  verschuiving  naar  de  rechterzijde , zal  de  rechterbenedenhoek  van  de  compositie  minder  belangrijke  massa's  moeten  gaan  bevatten  dan  de  linkerbenedenhoek  en  wel  om  een  bevredigend  evenwicht  tussen 
rechter -  en  linkerhelft  te  verkrijgen .  De  beide  leegten  zullen  bijgevolg  opgevuld  worden , waarbij  een  gelijkheid  in  omtrekken  vermeden  zal  moeten  worden  van  de  uit  te  kiezen  voorwerpen . 
  Hierna  blijft  de  linkerbovenhoek  nog  leeg .  Laten  wij  daar  eens  een  raam  aanbrengen , waarvan  het  formaat  gelijk  zal  zijn  aan  de  rechthoek  in  hoek  J .  waardoor  een  volkomen  evenwicht  in  acht  genomen  blijft .  
  Als  je  nu  de  twee  figuren  14  en  15  goed  bekijkt , zult  je  zien  dat  de  twee  bovengenoemde  rechthoeken  een  nieuw  voorbeeld  bieden  van  een  geslaagde  toepassing  van  de  wet  van  het  evenwicht , waarover  wij  het  hadden  bij  onze  eerste  copositie .  Zij  zijn  tegengesteld  door  hun  ligging  en  door  hun  toonwaarden , immers  de  ene  is  licht  en  de  andere  grotendeels  donker , maar  hun  algemen  vorm  vertoont  een  overeenkomst  ( overeenkomst  der  tegenstellingen ) .  
  Maar  deze  wet  van  het  evenwicht  is  niet  alleen  op  die  plaats  toegepast .  Aan  iedere  zijde  van  het  centrum  van  belangstelling  ( de  fruitschaal ) , waarvan  het  middelpunt  niet  samenvalt  met  het  geometrische  middem  van  de  compositie , houden  ook  de  andere  elementen , gelijksoortige  en  tegengestelde , elkaar  in  evenwicht .  
  De  werking  op  het  oog  door  de  overheersende  lichte  toon  ( ter  hoogte  van  de  schaal )  wordt  verlengd  door  talrijke  herhalingen  en  deze  wet  van  de  herhalingen  wordt  recht  gedaan  zowel  in  de  toonwaarden  als  de  volumes :  herhaling  van  gebogen  lijnen  ( in  de  schaal  en  de  vruchten ) , waar  tegenover  staat  de  herhaling  van  rechte , horizontale  en  verticale , lijnen  :  in  het  raam , het  gordijn  en  de  tafel . 
  De  compositie  is  dus  goed  uitgewogen  en  deze  evenwichtigheid  heeft  niets  gemeen  met  een  eentonige  symmetrie .  Integendeel , zijn verscheidenheid  brengt  een  harmonieus  rythme  voort , veroorzaakt  door  de  verschuiving  van  de  voornaamste  onderdelen  en  bijkomstigheden , hun  afwisselende   " bewegingen " , waarbij  de  algemene  horizontaliteit  van  het  onderwerp  bestreden  wordt  door  het  op  geslaagde  wijze  aanbrengen  van  verticale  en  schuine  lijnen , zoals  die  van  het  servet , die  zelf  weer  in  twee  tegengestelde  richtingen  lopen .
  Men  zal  opmerken  dat  sommige  rechtstaande  elementen  afgesneden  zijn  ( een  mogelijkheid , die  wij  eerder  onder  ogen  zagen )  ten  gunste  van  het  algemene  aspect .  Ook  ziet  men  dat  de  verhouding  van  licht -  tot  schaduwpartijen , voor  wat  betreft  de  grootte  van  hun  oppervlakken , een  op  drie  is  volgens  het  reeds  uiteengezette  beginsel .  Het  clair - obscuur  is  in  feite  een  tegenlicht - effect  met  krachtige  tegenstellingen  in  de  toonwaarden .  Dit  beantwoordt  ook  aan  de  bedoelingen  van  de  kunstenaar , die  er  op  uit  was  om  tot  een  grote  rijkdom  van  expressie  in  zijn  onderwerp  te  komen .  Hij  bereikt  dit  door  " verscheidenheid  in  eenheid " .  Een  volkomen  overeenstemming  van  alle  bestanddelen  van  het  schilderij  wist  hij  tot  stand  te  brengen  en  daardoor  werd  ook  aan  de  wet  van  de   harmonie  tegemoet  gekomen .
 

Art . Nr . 51 .

                  De  Compositiewetten

  Welke  lessen  gaan  wij  nu  trekken  uit  de  beschouwingen  bij  het  eerste  voorbeeld  ?

  Voor  alles  dit :  de  eerste  wet , waaraan  een  compositie  moet  gehoorzamen  is , wij  zeggen  het  nogmaals , de  eenheid .  Eenheid  nu  bestaat  uit  het  uitverkiezen , het  op  de  juiste  wijze  afbakenen  van  zijn  onderwerp  zonder  het  ter  hulp  roepen  van  " bijkomstigheden  of  parasieten  die  tot  verwarring  of  tot  verstooiing  van  de  belangstelling  kunnen  leiden "  ( Jules  Brabant ) .  Maar  het  betekend  ook  een  geordende  rangschikking , een  samenhanging  tussen  de  onderdelen  van  het  onderwerp  en  de  demonstratie , die  wij  gaven  bij  het  eerste  voorbeeld , licht  deze  omschrijving  helder  toe . 
  " Alles  wat  een  lichtende  dominante  omringt  kan  bijdragen  tot  zijn  kracht  en  schittering " , zo  schrijft  weer  Jules  BRABANT .  Daartoe  zal  hij  herhaald  moeten  worden  op  verschillende  plaatsen  als  echo's , die  zijn  werking  verlengen  en  voortzetten  en  die  zijn  natuurlijk  van  mindere  en  ook  verminderde  intensiteit  moeten  zijn .  Deze  wet  van  de  herhaling  is  ook  van  toepassing  op  kleuren , lijnen , toonwaarden  en  volumes  van  enige  omvang .  Een  ander  middel  om  de  dominante  tot  zijn  recht  te  doen  komen  en , in  het  algemeen , ieder  belangrijk  bestanddeel  van  een  schilderij , is  het  toepassen  van  een  tegenstelling  ( wet  van  de  tegenstelling ) , dat  wil  zeggen  de  tegenstelling  van  een  donkere  en  een een  lichte  dominante ;  de  donkere  dominante  moet  in  de  buurt  zijn  van  de  lichte , maar  niet  vlak  er  naast . 
  Zowel  de  gelijksoortige  als  tegengestelde  elementen  van  een  schilderij  moeten  met  elkaar  in  evenwicht  zijn  ten  opzichte  van  het  centrum  van  de  belangstelling  ( wet  van  het  evenwicht ) .  De  oude  meesters  pasten  een  strenge  symmetrie  toe , maar  de  moderne  geven  de  voorkeur  aan  een  evenwichtsschommeling , die  veel  levendiger  is  en  tot  velerlei  mogelijkheden  aanleiding  geeft .
  De  elementen , die  de  wet  van  het  evenwicht  op  aantrekkelijke  wijze  rond  het  middelpunt  weten  te  verdelen , vertonen  onderling  harmonieuze  betrekking , niet slecht  tussen  gelijksoortige  ( verband  van  de  gelijkheden )  maar  ook  tussen  tegenstelde  elementen  (overeenkomst  der  tegenstellingen ) .  Deze  laatste  uitdrukking  betekend  dat  de  waarde , de  kleuren  en  de  vormen  iets  gemeen  moeten  hebben  met  degene , tot  wie  zij  in  tegenstelling  staan ; op  deze  wijze  wordt  dan  de  eenheid  van  het  werk  gehandhaafd .  Dit  verband  van  de  gelijkheden , gekoppeld  aan  de  overeenkomst  der  tegenstellingen , die  in  het  gehele  schilderij  heerst , zal , terwijl  hij  gelijkertijd  voor  de  eenheid  en  het  evenwicht  in  de  verscheidenheid  zorgt , het  rythme  scheppen .
  In  zijn  eenvoudigste  betekenis  is  rythme  de  herhaling  van  twee  ongelijke  tempo .  In  de  natuur  zelf  is  alles  rythme , nacht  en  dag , winter  en  zomer , eb  en  vloed  en , bij  de  mens , de  hartslag  en  de  ademhaling :  het  rythme  geeft  de  mens  zijn  plaats  in  het  universum .  Muziek , dans  en  dichtkunst  komen  voort  uit  rythme , maar  ook  de  schilderkunst  kan  er  niet  buiten .  Het  is  door  een  herhaling  van  afwisselingen  in  waarde , kleur  en  vorm  dat  hij  op  zijn  wijze  aan  de  universele  wet  gehoorzaam .  Een  schilderij  moet  dus  niet  statisch , in  stilstand  zijn , maar  dynamisch , in  beweging , en  het  is  door  een  rythme  ( dat  in  zijn  wezen  bestaat  uit  de  gekoppelde  herhaling  van  gelijksoortige  of  tegengestelde  elementen ) , dat  hij  leven  en  beweging  gaat  oproepen .  De  wetten  van  herhaling , evenwicht  en  rythme  zijn  zelf  weer  onderworpen  aan  de  hoogste  wet  van  iedere  kunstvorm :  de  wet  van  de  harmonie  of  samenklank , die  het  volmaakte  verband  tussen  de  bestanddelen  van  een  kunstwerk  verzekert " .
  Bekijken  wij  nu  nog  eens  de  compositie  van  fig . 10 .  Zijn  daar  al  deze  wetten  en  beginselen  in  acht  genomen  ?  Inderdaad  ! 
  De  lichte  dominante  wordt  " verlengd  in  zijn  werking "  door  " herhaling "  en  deze 
" wet  der  herhaling "  ziet  men  ook  in  praktijk  gebracht  bij  de  toonwaarden  en  volumes .  De  " wet  van  de  tegenstellingen "  wordt  eveneens  in  acht  genomen , zowel  tussen  de  " lichte  dominante " en  de  " donkere  dominante "  als  ook  tussen  de  horizontaliteit  van  de  grondlijn , die  onderbroken  wordt  door  de  schuine  ligging  van  het  mes . 
  De  " wet  van  het  evenwicht "  wordt  ook  gerespecteerd , doordat  de  grote  peer  links  door  zij  massa  een  evenwicht  vormt  met  de  elementen  die  zich  rechts  in  de  compositie  bevinden  ( verband  der  gelijkheden ) , terwijl  zijn  donkere  toon  een  evenwicht  vindt  in  de  lichte  toon  van  de  appel  geheel  rechts  (overeenkomst der  tegenstellingen ) .  De  vormen  en  waarden  hebben  dus  ook  " iets  gemeen  met  degenen  tot  wie  zij  in  tegenstelling  staan "  en  het  evenwicht  in  de  verscheidenheid  veroorzaakt  een  rythme , waarvan  een  van  de  factoren  te  vinden  is  in  de  " beweging "  die  onstaat  door  de  verschuiving  van  de  twee  verschillende  rechthoeken , waarover  wij  spraken  en  die  ieder  twee  vruchten  van  ongelijke  afmetingen  bevat .  De  beweging  wordt  ook  teweeg  gebracht  doordat  de  algemene  horizontaliteit  van  het  onderwerp  gebroken  wordt  door  de  scheve  richting  van  het  mes . 
   Er  is  werkelijk  een  verband  tussen  alle  onderdelen  van  het  schilderij , verband  in  verscheidenheid , zeker , maar  toch  een  voelbaar  verband :  de  compositie  is  onderworpen  aan  de  " wet  van  de 
harmonie " .  
  Terloops  willen  wij  nog  opmerken  dat  de  verhouding  tussen  schaduw  en  licht  ongeveer  een  op  drie  is ;  dat  wil  dus  zeggen  dat  de totale  uitgestrektheid  van  de  licht  getoonde  oppervlakken  ongeveer  een  derde  bedraagt  van  de  som  van  min  of  meer donker  getinte  vlakken .  Deze  verhouding  wordt  algemeen  als  harmonieus  beschouwd  en  als  zodanig  door  de  kunstenaars  in  ere  gehouden . 
  Niettemin , wij  kunnen  dat  niet  genoeg  herhalen , moet  men  niet  de  slaaf  worden  van  starre  regels  en  moet  men  zich  niet  verplicht  voelen  zich  aan  de  wiskundige  precisie  van  de  guldensnede  te  onderwerpen , of  aan  het  zojuist  besproken  verband  tussen  licht -  en  schaduwpartijen .  In  deze  dingen  moet  men  meer  naar  de  geest  dan  naar  de  letter  leven .  Naar  zijn  eigen  persoonlijkheid  dient  een  ieder  er  naar  te  streven  ieder  soort  van  eenvormigheid  te  vermijden  door  een  overheersend  element  in  toepassing  te  brengen :  de  middelen  daartoe  kunnen  uiteenlopen  en  toch , in  beginsel , blijven  gehoorzamen  aan  de  eerder  uiteengezette  wetten .

             Een  nuttige  afwisseling

  Een  goede  en  tevens  aangename  afwisseling  bestaat  uit  het  op  papier  tekenen  van  de  silhouetten  der  voorwerpen , waarvan  de  leerling  een  geheel  wil  maken  waarbij  men  natuurlijk  onderlinge  verhoudingen  moet  respecteren .  Hij  knipt  ze  daarna  uit  om  ze  vervolgens  op  verschillende  manieren  te  rangschikken  in  een  omlijsting , die  men  volgens  een  voorlopige  schatting  afgebakend  heeft , ( fig . 11 , 12  en  13 ) .
  Men  moet  hen  daarbij  niet  als  soldaatjes  op  een  rij  gaan  zetten  of  hen  gewoon  ieder  met  een  stukje  over  elkaar  gaan  opstellen ; men  moet  hen  verschuiven  en  de  een  voor  een  gedeelte  voor  of  achter  de  andere  plaatsen .  Wissel  hun  hoogte  af , rekening  houdend  met  de  perspectief , dat  wil  zeggen , plaats  hen  zodanig  als  of  in  werkelijkheid  hun  bodems  op  verschillende  hoogten  rusten , meer  of  minder  verwijderd  van  het  oog  en  meer  of  minder  verwijderd  van  elkaar .  Zodoende  zullen  eenvoudige  meetkundige  figuren  onstaan , zoals  onze  rechthoeken  R1  en  R2  van  fig. 9 , die  dus  constructie - elementen  zijn .  Zo  zullen  dan  de   verschillende  onderwerpen  zich  tegen  elkaar gaan  aftekenen ;  een  eigen  " beweging "  en  " rythme "  zullen  van  lieverlede  onstaan . 
  Men  kan , ( in  plaats  van  met  de  inhoud , ook  gaan  experimenteren  met  de  omlijsting  door  zijn  afmetingen  te  wijzigen , hem  breder  maken  of  hoger , ofwel  het  oppervlak  te  verkleinen .  Men  kan  zelfs , als  dit  het  algemene  aspect  ten  goede  komt , een  onderdeel  afsnijden  en  hem  voor  een  gedeelte  buiten  het  " raam "  laten  vallen .  Probeer  dus  allerlei  bewerkingen  en  laat  allerlei  overwegingen  een  rol  spelen , totdat  er  een  opstelling  gevonden  wordt , die  het  meest  geslaagt  lijkt . 
  Op  deze  wijze  zal  men  zich  ook  rekenschap  geven  van  het  belang  van  gevulde  en  lege  plekken , van  het  belang  ook  het  verband  tussen  de  delen  en  het  geheel , dat  door  de  omlijsting  begrensd  wordt  en , indien  gewenst , zal  men  de  compositie  zodanig  wijzigen  totdat  het  meest  harmonieuze  verband  verkregen  wordt . 
  Wanneer  men  te  werk  gaat  met  zwarte  silhouetten  op  een  witte  ondergrond , zal  men  zien  dat  de  leegtes  zich  sterker  doen  gelden  naarmate  zij  meer  geisoleerd  liggen  tussen  donkere  plekken , waardoor  zij  een  grotere  lichtheid  verkrijgen .  Nu  zal  men  in  gedachten  het  motief , dat  zij  bedoelden  weer  te  geven , voor  de  geest  moeten  halen  en  zal  men  zich  bewust  moeten  worden  van  de  later  aan  te  brengen  verzachtingen , teneinde  een  geschikte  achtergrond  te  verkrijgen , zodat  de  lichtheid  van  de  verschillende  waarden  door  hun  te  grote  schittering  niet  het  belang  van  de  hoofdzaken  gaat  overheersen .
  Terecht  heeft  men  opgemerkt  dat  " de  compositie  niet  slechts  een  eenvoudig  rangschikken  is "  ( Pierre  ALARY ) .  Men  moet  ook  nog  gaan  interpreteren  en  transponeren  en  het  is  nu  dat , wat  men 
" ontwerpen  "  of   " kunstzinnig  scheppen "  noemt , een  aangelegenheid , waaraan  een  geheel  lesdeel  gewijd  zal  worden . 
  Maar  de  leerling  zal  allereerst  zij  ogen  moeten  oefenen  en  zich  vertrouwd  moeten  maken  met  de  grondbeginselen  teneinde  de  gewenste  uitdrukkingsmiddelen  te  verwerven  en  te  leren  om  " zijn  visie  te  ordenen , een  keuze  te  leren  maken  waarbij  hij  er  afstand  van  doet  om  alles  te  zeggen  en  alles  te  maken "  ( Pierre Alary ) .  Het  moge  dan  waar  zijn , zoals  wij  al  naar  voren  brachten , dat  er  in  de  kunst  geen  " recepten "  bestaan , men  zal  toch  in  ieder  geval  de  eerste  hindernissen  moeten  nemen  alvoren  in  aanmerking  te  komen  om  de  top  te  bereiken , als  wij  een  dergelijk  woord  mogen  gebruiken . 
  Het  is  overrigens  om  die  reden  dat  wij  bij  ons  eerste  voorbeeld  te  werk  zijn  gegaan  met  een  zeer  eenvoudige  compositie .