o primavera
heerlijke bloemennaam,
betekent ook begin
Over mijzelf
Ik ben Van Overstraeten Nicole, en gebruik soms ook wel de schuilnaam yasmin.
Ik ben een vrouw en woon in Halle 1500 (België) en mijn beroep is gepensioneerde leerkracht Nederlands.
Ik ben geboren op 30/06/1946 en ben nu dus 78 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: poëzie, theater, oosterse cultuur, muziek en koken.
Ik publiceerde 4 dichtbundels (De dagen van de winter, Jagen, Sapkracht en De tuinen van Thevenet). In 2006 acteerde ik in 'De koffers zijn gepakt', een theaterproductie van het Masereelfonds, als eerbetoon aan Bertold Brecht.
een lief okerkleurig scharminkel
literatuur, cultuur, small talk
22-07-2010
schland 2
waarom ik dit en voorgaand bericht schland noem, zal de lezer misschien wel een raadsel zijn. schland is de afkorting van duitsland en tegelijk de oerkreet van de duitse voetbalfans die hun ploeg brons zagen halen tijdens het wk voetbal in port elizabeth (zuid-afrika)! je moet het woord schland bij zo'n gelegenheden niet zomaar uitspreken, weet ik ondertussen...
op 16 juli jl kreeg ik deze denderende mail:
Hallo!
Tot nu genoten van jouw reportages uit Schland - en de foto's zijn ook
goed geworden. Ik ben benieuwd naar het volgende bericht.
Nog iets
over 'SCHLÁÁÁND: de eerste keer hoorde ik dat woord een maand ofzo
geleden als ik diepgrollend 'Deutschláááánd', op bezoek bij mijn zoon,
intoneerde, als artistieke voorbereiding op het wereldkampioenschap, en
als kleine inside joke tussen ons. Hij vertelde dan, dat het intussen
'schláááánd! is geworden. Met veel alcohol in je hoofd, en moe van het
luide brullen, is 'schláááánd voor de supporters natuurlijk eenvoudiger
uit te spreken (!?!?!). 'Schlááááánd' op de juiste manier
brullen en grollen, is de perfecte germaanse schlachtkreet. Dus: kelig,
rokerig, grof, erbij spugend. Misschien bel ik je op, om je nog eens
live van 'Schláááááááánd te laten genieten.
Schláááááánd, Jaak
hieronder dus een foto van de aanstoker van mijn patti smith avontuur... de strjidkreetbrullendealcoholdrinkendedodelijkvermoeideartistiekejokingbastard.
haha, dames en heren, de persoon die in ik deze
finale reportage over duitsland wil voorstellen is niet de eerste de
beste scorpion: kijk maar naar het intelligente venijn in de oogjes -
of zijn het nog de rokerige naweëen van een nachtje slempen?
haha, deze schlandbrullende duitser kom je liefst niet tegen in een
donker verlaten steegje! wees er maar zeker van dat hij bij gevaar de
eerste stralen van een dodelijke injectie zal pietsen naar zijn
tegenstander, die niets vermoedend de verkeerde prooi heeft
uitgepikt... want voor jaak is het bijvoorbeeld een koud kunstje rond te
dwalen in een van de gevaarlijkste steden ter wereld: het braziliaanse sao
paolo, criminele broeihaard bij uitstek.
je moet daar ongelooflijk op je hoede zijn, zegt hij, acteren dat je een slechterik bent, anders word je zelf het nietsvermoedende slachtoffer van een of andere zakkenroller of crimineel.
the queen en ik waren het er over eens: ondanks zijn
aandoenlijk talent om met dames over koetjes en kalfjes te praten, over
kwikjes en strikjes, om lekker met diezelfde dametjes een terrasje te doen en
alcoholvrij bier te drinken (en wat mij betreft: de sahnetorte en
beerentorte in het colner cafehaus in de minoritenstrasse waren
overheerlijk...) is hij een mannetje.. .
en een suprême chauffeur. honderden kilometer rijden om ergens een evenement bij te wonen is tweemaal niks. keulen - bonn, bonn - keulen, zo geflikt! even naar maastricht om.de finale wk bij te wonen...een spielerei....naar bremen om de zoon te bezoeken, ach wat, een detail!
heb bewondering voor jaak, eigenlijk in oorsprong een nederlander uit rotterdam. hoe hij zich helemaal ingeburgerd heeft in duitsland. hij spreekt de taal als geen ander, schrijft schitterende teksten in een soort zelfuitgevonden literair uberdeutsch, en heeft een supersupersociale baan: hij begeleid psychisch zieke mensen en werkt theaterprojecten uit in gevangenissen, waar hij met (super)zware jongens of zelfs moordenaars fantastische plots en ingenieuze mise-en scenes verwezenlijkt...ahum,ahum,ahum, wat anders dan die egotrippende dichtertjes en zogenaamde kunstenaars die ik her en der in eigen land ontmoet...
en met duitsland voelde ik me vreemd genoeg gedurende heel mijn uitstap (en ook nu nog) sterk verbonden. duitsers zijn schitterende mensen, heel het maatschappelijk gebeuren ademt hoe dan ook beschaving en degelijkheid uit. een paar dagen geleden (op 18/07/10) zag ik nog een reportage over de duitse deelstaat noordrijn-westfalen, waar naar aanleiding van ruhr 2010, het ruhrgebied
als culturele hoofdstad van europa, op een van de drukst bereden
autosnelwegen van voor een lengte van 60 kilometer een reuzepicknic werd greorganiseerd, 3 miljoen duitsers schoven aan aan tafel, heerlijk.... en duitsers hebben naar het schijnt een andere mentaliteit op de autosnelweg: zet je je
knippers aan om een wagen voorbij te steken, dan laten de auto's op het rechter rijvak je door.....
duitsers zouden van hun schuldgevoel betreffende de tweede wereldoorlog moeten afraken. al is dat al zo bij de jongere generatie. de vorige (en daar behoort bijvoorbeeld the queen toe) heeft soms nog moeite om bijvoorbeeld de horror van de concentratiekampen te plaatsen. ah, gisteren nog keek ik naar een engelse serie, spooks, waar werd gezegd dat de engelsen tijdens wo ii gemarteld hebben en ik las ergens dat de geallieerden die ons land zogenaamd kwamen bevrijden zich schaamteloos vergrepen aan jonge vlaamse boerenmeiden.....ach, in oorlogstijd zijn er geen goeden of kwaden....
hieronder nog een fotootje van jaak en the queen tijdens het concert. moet dringend aan jaak vragen of hij de plastic bekers met origineel handvat, waarvan ik er een aantal had verzameld en die ik jammer genoeg vergat mee te nemen, nog bijgehouden heeft. als hij nog eens in halle op bezoek komt moet hij ze dan meebrengen, mooi souvernir van duitsland vind ik...
om het portret van de schland-bruller nog te vervolmaken, verspreid ik voor de geïnteresseerden jaaks eigen stroomlijn-biografie
Zo, hier is de verbeterde versie van mijn stroomlijn-biografie, die je natuurlijk graag kunt gebruiken:
Ik
ben een intussen 57 jarige, voormalig in Nederland en Belgie maar nu al
29 jaar lang met onderbrekingen in Duitsland wonende, intellectuele,
éen-maal-in-vier-jaar-voetbalkijkende, schrijvende, soms voordragende,
orphische, tussen Apollo en Dionysos vliegende, in een met
germania-haatliefdeverhouding staande, humoristische, ironische, maar
ook nuchtere, theaterregisserende, sociaal-werkende, mannelijke,
van-2-kinderen-gevaderde, in een transcontinaal huwelijk zich
bewegende, goede victualien en weinen genietende, om zijn geld
werkende, muziekminnende, wereldreizende, kunstscheppende, godzoekende,
anarchistische, ascetische en hedonistische, alle jaargetijden
lievende, het vrouwelijk geschlacht bewonderende, pure extase
belevende, de sprong over het grote niets makende, soms onuitstaanbare,
onbegrijpelijke halve Lage Lander. Het kan echter ook anders geweest
zijn -
Hm, dat zou toch ook een prachtige contact-advertentie zijn?
jaja, jaak, een prachtadvertentie en het is allemaal waar, niet alleen van dat schrijven en die pure extase, maar ook van dat onuitstaanbare en dat onbegrijpelijke.! haha, grapjeee...maar over je hond staat niks vermeld, daarom deze leuke foto. zegt men niet dat na jaren het hondje op het baasje begint te lijken, of is dat nu omgekeerd?
op onderstaande foto, door jaak genomen in het kolumba-museum, dit schattige blazende cherubijntje. waarom hij dit engeltje een foto waard vond, begreep ik pas later: in zijn woonkamer tetterde jaak naar hartelust, als een overjaarse puber, op zijn vuvuzela (je bent nu eenmaal fan van het wk of niet!) en daarom moest hij een foto hebben van iets dat voor hem onmiddellijk herkenbaar was, argh!
alle gekheid op een stokje: de strjidkreetbrullendealcoholdrinkendedodelijkvermoeideartistiekejokingbastard heeft het talent iedereen aan te steken met zijn enthousiasme en vitaliteit!
hij is niet alleen alles wat hierboven is vermeld, maar ook: een uitstekende performer en theaterregisseur. zijn teksten (jaak is, als het jullie nog niet was opgevallen, een literair natuurtalent) bulken van leven. op dit ogenblik werkt hij aan enkele gedichten waarrond een dansproject zal worden gecreëerd...
en over brazilië, het land waar hij binnen enkele jaren (eventueel) definitief naartoe wil (want daar, zegt hij, ligt nog alles open), schreef hij deze glorieuze gedachtenstroom:
MONOLOGUE EXTÉRIEUR
BRASILIEN (voor Nico)
kijk hier lukt het de
puntjes op de ë op dit toetsenbord in de stad met miljoenen mensen miljoenen
autos ze rijden hier op vier of acht of twee rijbanen of met zn tweetjes
naast elkaar op 1 rijbaan met er tussenin zigzag jawel zigzag geen vierkante
lichtmetalen dozen maar motors en brommers altijd nog veiliger dan de duitse
autobahn een wilde dans in blik volgens een geheime choreografie tussen de
duizenden wolkenkrabbers in de lucht helikopters wolkenkrabbers verbonden door
kleine huisjes in rood geel en blauw de villa van harvey die naast tarot ook
nog met schelpen orakelt voor de mensen hier zwart koffiebruin geel en wit en daartussen
alle kleurovergangen in een achterhuis staat de computer in een tuin met kamerplanten
die bomen zijn geworden en bloesems knalgeel en rood kleine groene papagaaien in
zwermen op de takken het geluid van radios toch is het hier een oase van rust dankzij
de hoge muren en de wachtpostjes tegen het canaille de onzichtbare vijand uit
de straat uit het bos de jungle op elke hoek een klein huisje met de zwarte man
die kijkt of alles in orde is tussen de bomen
vruchten guaves mangos
ananas papayas die hier mamaõs heten ze zijn ook inderdaad te vrouwelijk om
alleen papaya te zijn kokosnoten groen vol sap het beste nog rietsuiker
uitgeperst door de molen gehaald en gedronken hier is alles te krijgen
middeltjes voor en tegen grote markten met fruit en groente alles voor 1 reai per
kilo gisteren en vandaag in een huisje van een tante aan de kust een uurtje
rijden op de viersporige snelweg door de bergen naar beneden daar ver weg is de
atlantische oceaan het is feest en honderdduizenden hebben hetzelfde idee
rijden naar santos en praia grande zodat op de tegenrijbaan een paar banen
worden vrijgemaakt voor het verkeer richting zee de stranden een dertig kilometer
lange loodrechte lijn langs de oceaan met een dertig kilometer lange boulevard zijstraatjes
met vakantiehuizen voor de hondderdduizenden toeristen uit saõ paulo op het
strand is er voor iedereen plaats de filosoof t.c. kronstadt tussen duizend mooie
vrouwen weet niet meer wat hij moet denken het is winter
maar prachtig weer zon dertig graden vandaag s avonds terug in de stad
eenentwintig graden we bevinden ons immers 700 meter hoger maar
straks is het lente primavera goed voor veertig onder de zon zijn we dan ook
nog zo snel vis eten en zwemmen slapen en weer eten in kilorestaurants het eten
gewogen per kilo of restaurants waar je voor vijf of zes reais zoveel kunt eten
als je wilt de puntjes op de ë is dat niet schitterend loopt op het strand
tot het besef gekomen dat het de moeite is om dit bericht te splitsen in schland 1 en schland 2. niet voor niets ben ik een inwoonster van halle, waar men het de laatste jaren over niets anders heeft gehad dan splitsen, haha, van bhv natuurlijk en van belgië, tweemaal haha.... maar ik wil dat dit een speels berichtje wordt, zo van rara, wie heeft hier het fotootje gemaakt... in schland 2 wil ik iemand voorstellen, andere koek!
deze eerste foto van me is genomen door mijn dierbare echtvriend a., op het terrasje van sam's cafe in het brusselse zuidstation, waar we een half uurtje voor het vertrekken van de thalys een koffietje dronken en grapjes maakten over de reuzenzebra aan de ingang (niet te zien op de foto, zal dringend de tijd eens moeten nemen voor een kiekje, wil ook absoluut de tekst lezen die tussen diens strepen is geschreven!).
gelukte foto, vind ik, heb een leuk wijs smoeltje, mijn neusje is niet te groot is en mijn armen lijken poezelig. ben duidelijk zenuwachtig, want ik speel met mijn linkeroorlel.
heb zo een theorie: de fotograaf moet houden van zijn onderwerp, of het tenminste de moeite vinden, dan lukt de foto altijd. foto's van me gemaakt door mensen die eigenlijk niet om me geven, daar sta ik altijd verschrikkelijk stom op. en rara, wie is dus de fotograaf van deze twee volgende foto's? jaak en ik zitten op een terrasje in bonn, waar we een lichte lunch hadden besteld. we zijn al in drukke conversatie, ik ben duidelijk in de wolken van woorden en formuleer op de tweede foto hoogstwaarschijnljk een mooie zin. wat ik ook alleen maar zo netjes doe in puik gezelschap. mijn décolleté valt elegant, mijn bloesje heeft meisjesmouwen en mijn oorbelletjes zijn goed zichtbaar.
aan de tafel links achteraan zit een dame in een prachtige zomerjurk. de lunch was overheerlijk en spotgoedkoop (ik koos een groenteschotel met tagliatelli en currysaus en dronk tweemaal een appelsapje, betaalde maar 13,50 euro!) maar terwijl we genoten van de zon, het pittige praten en het eten zwierf voortdurend een dakloze rond de tafeltjes, bedelde om geld. oeps! daar maakte ik abrupt kennis met de sociale realiteit in het supermachtige duitsland:: uit vele vergelijkende studies blijkt dat 6,5 miljoen duitsers 8 procent van de
bevolking zich in een positie van uitzichtloze armoede bevindt....
ik laat de lezer nog even wachten voor ik de verzamelde identiteit(en) van de fotograf(en) onthul. vorige foto's waren van vóór het concert van patti smith, de volgende zijn de dag daarna genomen... en ja, dit is een duitse sandwich, heerlijk brood, een sneetje worst, komkommer, een sausje en een blaadje sla, zo sierlijk geëtaleerd op het bord, dat je het broodje bijna niet durft op te eten. daarom maakte ik van het geheel een schilderijtje...
ik beken: ik was zelf de begenadigde fotografe, andy warhol achterna...
we verorberden dus heerlijke broodjes, dronken italiaanse wijn en waren verrukt....om deze 'broodjesplek' te bereiken reden we eersts langs duizelingwekkende slingerwegen door het bos. onderweg kwam ik te weten dat zich in de omgeving nog reeën, marters, wasdieren, adders, konijnen en hazen ophielden...jaak maakte me bang door daar ook nog beren en wolven aan toe te voegen (?) ...en hier en daar zag ik sporen van antieke esbattementen, zoals dit supergrappig heuske, oorspronkelijk het plekje om na een zalige maaltijd je behoefte te doen, maar tegenwoordig in onbruik, wegens te primitief, haha...
dit heuske was een aanhangsel van een fijn gerenoveerd boshuis, waar de fotografe van de terrasjeskiekjes woonde. haha, heb dus al een sluier van het raadsel opgelicht: een van de fotografen is dus een duitse dame, een lady, een bosnimf... the queen, zoals jaak haar graag noemt...
the queen maakt mooie schilderijtjes, van bloemen en wolken...
en draagt een schattig deens hesje, met een ceintuur van frida kahlo, of liever: geënspireerd op...
en hoho, hier zijn we dan: de koningin en haar vlaamse vriendin, vrolijk naar de dieptes wuivend, waar jaak zich bevindt. want het terrasje was gesitueerd op de top van een heuvel, vanwaar je een panoramisch uitzicht had op een landschap van steile glooiingen, bossen en wolken.... the queen woont hier heel alleen, midden in het bos, en zij vindt haar sublieme alleenheid overheerlijk!
deze foto is de finale, the queen and me. wat een mooie haren heeft die meid, wat een knappe dame! gevaarlijk toch, met een dame op de foto staan die duidelijk knapper is dan jezelf, argh!... maar ach, ben met mijn eigen face redelijk tevreden. alhoewel de sporen van een slapeloze (want overgoten met heerlijkheden als olijfjes en artsjokkenhartjes en japanse zoute pruimpjes en mini paprika's gevuld met kruidenkaas en een heel bord yoghurt met zwarte bessen en wijn en wijn en wijn)... duidelijk zichtbaar zijn, hehe...
triomf, triomf: ik slaag erin mijn foto's in de gewenste grootte te plaatsen, heb de truuk eindelijk te pakken! mijn commentaren over schland en zijn bewoners zullen nog even uitgesteld worden, eerst wil ik vertellen over de dom en het aartsbisschoppelijk museum kolumba, een ontdekking...
neen, niet de schijnbaar aartsdomme inspecteur columbo heb ik op mijn
duitsland-trip ontmoet (flauw grqpjeee...), maar zoals een echte toeriste ben
ik even de reusachtige dom van keulen binnengewandeld en heb een fotootje
gemaakt van dit schitterend nieuw glas-in-loodraam van gerhard richter, een van
de belangrijkste moderne kunstenaars van duitsland. hij maakte het van 11263
handgemaakte, vierkante stukjes glas.
hij heeft de eeuwenoude dom, het populairste
monument
van duitsland, met zijn kunstwerk eigenhandig de 21ste eeuw in
geparachuteerd. het knappe is dat zijn venster de indruk wekt
alsof het
er altijd al is geweest, want het oude glas-in-loodraam in de dwarsbeuk, haast negentien meter hoog
en
ruim negen meter breed, werd in de tweede wereldoorlog vernietigd en dit is dus het nieuwe, dat wonderwel past.
vanuit het aartsbisschoppelijk museum kolumba maakte ik dwars door de ramen deze snapshot, en ook de weerspiegeling van mijn bloesje waarop vreemd genoeg de naam van het tibetaans juwelenwinkeltje vlak naast het museum, vond ik een fotootje waard, wat zeggen jullie ervan?
woesj! een tafel die 75 graden voorover helt, in kolumba? in de achtergrond groeit een stoel in de muur... en wat doet dat mini-boodschappenkarretje met penaten-zalf (zinkzalf, middel tegen eczeem) hier plotseling? is dit historische avant-garde of zo? het museum is gebouwd op de resten van een laat-gothische kerk en sinds 1973 zijn ongeveer op dezelfde plek de grondvesten van een romeins huis blootgelegd. wat doen die absurde meubeltjes hier dan, temidden van deze schitterende middeleeuwse muren?
haha: tot 30 augustus is een tentoonstelling gaande, genoemd bequest, gewijd aan wat achtergelaten werd, met de dingen die we maken en gebruiken, die ons onderdak geven en kleden (ik vertaal uit de kleine brochure). zeker in deze historische locatie en temidden van de archeolgische artefacten is het ingenieus van de organisatoren sporen van menselijk leven te traceren en bij elkaar te brengen, dagelijkse antieke en moderne objecten. tegelijk wil deze tentoonstelling onze verantwoordelijkheid tegenover het historisch erfgoed stimuleren.
een artiest uit munich (kurt benning) toont zelfs een video waarbij alle objecten van een appartement (!) worden opgenoemd, net voor het verlaten wordt door zijn bewoners. het opsommen van de voorwerpen doen associaties en herinneringen in ons ontstaan en het is met dit uitgangspunt dat de selectie van werken in deze tentoonstelling is gemaakt...
stefan wewerka, table 75˚, 2003, holz, lackiert
stefan wewerka, zwei stuhlskulpturen (eingang lesezimmer und gegenüber
lastenaufzug) 1969, buche, lasiert
thomas rentmeister, ohne titel, 2003
maar ook echte antieke en relgieuze kunst was hier te zien. merovingische grafstenen, stenen wapenschilden, oude tunieken, gebedenboeken, kruisbeelden, relieken (met o.a. de tong van sint nepomuk, achttiende eeuw. ...wat een naam, een eskimo waardig...), reliëfs, madonna's, bustes van koningen, manuscripten, merveilleuze triptieken enz... onderstaand polychroom mariabeeldje (dat ik jammer genoeg niet kan situeren) vond ik superschattig, zou ik zo mee naar huis willen nemen...
en deze houten buste van een ernstige salzburgse koning uit de tweede helft van de veertiende eeuw kijkt dwars doorheen de tijd. door het spel van weerspiegeling is het net of hij onze wereld aanschouwt in gedachten. opvallend vond ik de symmetrie in dit beeld. zelfs de krullen zijn in spiegelbeeld aangebracht, de kroon, de wenkbrauwen, de ogen. alleen de neus staat ietwat krom.
zo, dit was de tweede shift. op naar het derde bericht!
heel trots ben ik op onderstaande foto's! want net vierenzestig geworden en voor het eerst in mijn leven een rockconcert bijgewoond, van een legendarische leeftijdsgenote nog wel: de sublieme patti smith. had een hele reeks foto's, maar ze waren te groot en ondanks mijn verwoede pogingen ze allemaal te compresseren en te verkleinen, kreeg ik vanochtend , o wonder, alleen maar deze foto's op mijn blog. ik pruts maar en pruts maar en plotseling lukt me iets - maar ik vergeet dan wat ik precies heb gedaan, daarom speel ik voorzichtig: wat ik nu heb is ok, dus ik verander niks meer, want ik zou, stom als ik ben, wel eens alles kunnen kwijtraken. op deze blog natuurlijk. maar hehe, is dat niet een levensles? blij zijn met wat je hebt, het onmogelijke en ingewikkelde loslaten, haha, hoe melig toch...
het groots spektakel greep plaats op 4 juli 2010, om 19 uhr in de kunst-und ausstellungshalle in de friedrich-ebert-allee 4 in bonn. vriend jaak had me uitgenodigd om even naar duitsland te sporen, want hij had tickets en ja, dat zou dus een heel speciaal verjaardagscadeau worden... en zo geschiedde!
ik herinner me de massa. we stonden urenlang recht tussen enthousiaste fans, jonge, oude, dikke, dunne, langharige, hippe, dreadgelockte, kale, behaarde en bekrulde rockfanaten, die luidkeels patti's songs meezongen. het was tropisch warm. ik voelde als het ware de zweterige huid van de mensen kleven tegen de mijne, al vraag ik me af of dit geen inbeelding was, want ach, ja, beschaafd ging het er wel aan toe.. en tegelijk gingen ontelbare witte en sproeterige armen de lucht in, zingen was niet genoeg, er moest ook nog gezwaaid worden, haha..
rock is nooit echt mijn ding geweest, maar toch kreeg ik het uiteindelijk te pakken: ik neuriede mee, wiebelde op maat, verplaatste mijn voeten zo goed en zo kwaad als het kon in een kriebelig danspasje... en had twee uren lang kramp in mijn linkerbeen. maar ik hield vol als de oersterke madam die ik uiteindelijk ben (zeggen ze toch)...
dit concert is wellicht een kantelpunt, een van de vele die ik tegenwoordig ervaar. had me stilletjesaan beginnen voorbereiden om rustig oud te worden, maar beleef de laatste tijd zonderlinge dagen en momenten. ontmoet steeds maar meer en meer mensen die op hun zestigste nog enthousiast aan een nieuw leven beginnen, ze hebben de meest fantastische plannen. vroeger had ik soms het gevoel: dit en dat doe ik nu voor de laatste keer, want mijn leeftijd...maar ben tot het glunderend besef gekomen dat ik wellicht niet het type ben om een pateekesmadammeke te worden, die met een aantal dikke vriendinnen afspreekt om een pateeke te gaan eten in een pateekeswinkel en de hele tijd zit te zeveren over bobokes en kleinkinderen... ach, daar kan ik niet aan meedoen!
zo wil ik dus niet zijn. ik wil houden van: mijn supertoffe vrienden, van patti smith en antony and the johnsons en van mythische arabische en zuidamerikaanse en steppenmuziek, van haruki murakami en ursula andkjær olsen, van reisverhalen over scandinavië en verfijnde theedegustaties, van mijn nieuwe zonnebril en van heerlijke smoothies, van een bruine leffe of een orvalleke 's avonds voor het slapen gaan en van de wolken en de hete wind boven het terras van t.& w. daar in de kempen...
dames en heren, bekijk onderstaande foto nog een keer, want ga nu mijn bericht afsluiten,.volgende maal heb ik het over mijn vriend jaak en schland, zoals hij duitsland noemt.
---) ---) ---) altijd een natuurtalent geweest, in de breedste betekenissen...
There is no land but the land
(up there is just a sea of possibilities)
There is no sea but the sea
(up there is a wall of possibilities)
There is no keeper but the key
(up there there are several walls of possibilities)
Except for one who seizes possibilities, one who seizes possibilities.
(up there)
I seize the first possibility, is the sea around me
I was standing there with my legs spread like a sailor
(in a sea of possibilities)
I felt his hand on my knee
als dan in de maand juni de groene weelde openbarst,
is het feest.
ook in mijn tuintje!
ik zie de reuzenvlier bloeien, winde heeft
zich reeds kunstig om de rode ballustrade van het stenen trapje geslingerd en wederik
en lavendel beloven binnenkort een feest in geel en mauve. eind
juli zullen purperen en zachtroze hibiscusbloemen hun frêle gezichtjes
wenden naar de zon.
volgend weekend laat poetry international in
rotterdam (ik wil er graag naartoe, maar we moeten gaan stemmen,
jammerjammerjammer...) dichters voordragen in 'verborgen tuinen'.
een van de
dichteressen is de deense ursula andkjær olsen, die in al haar
gedichten geinspireerd is door green, green made up of tiny parts, green
that belongs to no one, green that collapses and rots, green that from a
distance looks lavender and blue and hazy
in onderstaand gedicht, tuingevoeligheden, dat
ik uit het engels heb vertaald, verwoordt zij die groene weelde, alhoewel er
toch ook wat anders aan de hand is.
het gaat hier over het benoemen van dingen, het geven
van namen...
in deze context: de knoppen, franjes, bloemschermen,
bladeren, bloembollen, peulen en bessen....
het onstaan van de taal.... is de beschaving, de
menselijke communicatie niet opgestart toen mensen de dingen begonnen te
benoemen?
wat een naam heeft, maakt gelukkig, ruist en ritselt,
brengt rust.
maar owee.... dit gedicht begint met een groot
enigma: wat als alles al een naam heeft? in een tuin waar alles een
naam heeft is niets mogelijk.... bedoelt zij: als de dingen af zijn, is
leven onmogelijk????
TUINGEVOELIGHEDEN
de namen zijn
geschreven op tekens/ de groei is hoog en weelderig in
de tuin vindt
alles zijn naam/ vol ingehouden adem
en ruisend
wat zal ik
zeggen in een tuin waar alles een naam heeft
niets?
*
en ook een
andere vraag: wat kan ik zeggen?
rechtvaardigheid
vraagt verbeelding/ vraagt
versiering/
overvloed/ poëzie/ geen
blootstelling/
zodat waarheid overvloed wordt/ het bevestigt vooral wat is
nog eens en
niets anders
*
in een tuin
waar alles een naam heeft is niets mogelijk/ maar
heeft alles een
naam? bestaat die tuin?
in een tuin
waar sommige dingen een naam hebben en andere niet is alles
mogelijk/ alles
wat menselijk mogelijk is
in zon tuin
niets niets
menselijks is er vreemd aan hier is juist
naamverdrinking/
naamloos
*
binnen de
omheining/ wat kan ik zeggen
naamverstrengeld
*
ik geef
knoppen, franjes, bloemschermen, bladeren, bloembollen en peulen hun namen om
van hen meer te
genieten en ze te horen ruisen als
zij zijn/ en laat hen mijn neerslachtigheid verbannen
*
een tuin waar ik alles bij zijn eigen naam heb genoemd
waar ik de dingen kan benoemen/ alleen s nachts s
nachts is
genoeg/ het is een plotselinge zaligheid
hier zal ik mijn naamdorst lessen
*
hier zal ik rusten, de armen verstrengeld
*
waar ik alles bij zijn eigen naam heb genoemd/ alles
dat benoemd
moest worden
en laat de rest maar zijn
een wachtende ritselende plaats/ waarop wacht het ?
waarop wacht het?
over dingen spreken die geen naam hebben
die nochtans zo klein zijn/ of denken aan dingen die
zo slecht zijn dat zij niet langer
een naam hebben/ met ingehouden adem/ niet
toegelaten zijn nog een naam te hebben
zou niets menselijks
vreemd voor me zijn? ik hoop het of anders
hoop ik het niet
*
de overvloed is er altijd/ zelfs al is het een
overvloed
die niemand nodig schijnt te hebben
alles heeft een naam maar
ik zou kunnen aankomen met een heleboel nieuwe namen als ik wou
ik ben alleen wakker zodat
groene waaiers rode kralen sluieren en ontsluieren/
gezonde en ongezonde nacht met torenhoge bliksems
zelfs universele wetten voelen vrij/ nu
klein schildpadschild/ huist in mijn klein schildpad
schild
nu
*
tuinen lijken
menselijker dan
mensen/ met al hun kostuums
de speciale rangorde
*
noch te veel
vrijheid noch te weinig
spreken is zo
menselijk het is als de
sfinxsenlaan/
sprakeloze gezichten/ steenzware meningen niet een
woord over de lippen/ terwijl alle vormen/ de bomen de huizen bloemen en ramen
en de gordijnen
van de buren en de woonkamers daarachter misschien zijn het stille
stille
woonkamers
niemand is onschuldig maar sommigen zijn puur en velen
velen hebben
vleugels
*
maar de
kostuums
zijn deel van de droom dat een deel is van
de werkelijkheid/ daarom is de onversierde als een sfinxs/ als een ding zonder
naam
*
de tuin groeit
dichter en dichter
meer en meer hangend/ vol/ droog
naamverstrengeld is dat allemaal versiering? het is
overvloed/
overdaad/ versiering als versiering onvermijdelijk is/ wat kan ik zeggen?
goedenachtschaduwen
goedenachtschaduwen
de tuin is stil voor het vruchtdragen/ vannacht gaan de namen uit
amsterdam is de meest vrije stad ter
wereld. amsterdam is numero uno op het gebied van levenskwaliteit, het
minumuminkomen is er het hoogst, de democratie is prima geregeld,
persvrijheid het hoogste goed en 27 procent van de amsterdammers voelt
zich vrij om atheïst te zijn.
we hadden op moederdag tickets voor
een reisje amsterdam. vermits ik besloten heb mij naar de toekomst toe minder als een grijze muis te gedragen en mij duchtig te profileren (cogito ergo sum!), publiceer ik op dit bericht toffe foto's van mezelf.
op deze schitterende take, dames en heren, ziet u mij plechtig zitten in de
intercitytrein naar amsterdam: mijn rechterhand is, vind ik, heel mooi en elegant, met die antieke ring en ik doe eerlijk gezegd een beetje giechelig over mijn andere hand, waarvan de vingers grappig boven het leuntafeltje komen piepen...
op deze foto, net voor het uitstappen in amsterdam centraal, werk ik nog even mijn oogschaduw bij, want dat heb ik ook besloten: ik wil voor de rest van mijn leven een superchique dame zijn. niet zo eenvoudig, want door onze levenswijze (wij hebben geen wagen) stappen wij heel veel in weer en wind en dan kan een streepje bleu chatoyant metalisé van bourgeois vlug vervagen...
eigenlijk waren we getipt over de feestelijke uitreiking van de el hizjra-literatuurprijs in het bibliotheektheater 't woord aan de
oosterkade aan de haven van amsterdam. de el hizjra-literatuurprijs is de belangrijkste prijs in nederland
voor literair talent van arabische afkomst. auteurs als mustafa stitou,
abdelkader benali en khalid boudou kwamen in het literaire circuit
terecht via deze prijs.
omdat ik door mijn job in een brusselse
school dagelijks geconfronteerd werd met tieners van buitenlandse
afkomst, die thuis een andere taal spraken dan op school, wou ik het
gehalte aan interculturaliteit van een bepaald deel van de amsterdamse jeugd toetsen aan mijn
eigen ervaringen betreffende het proces van taalverwerving en
integratie. en ik moet zeggen: in amsterdam is multiculturaliteit een
werkelijkheid, incontournable in de samenleving, alle geruchten van mislukking
en het met vreemdelingen te volle nederland ten spijt...
de
stedelijke bib van amsterdam is een reusachtig gebouw van zeven
verdiepingen, met een schitterend moderne architectuur en op het dak een
weids houten terras vanwaar je een panoramisch zicht hebt op de haven. op
dezelfde verdieping bevindt zich ook een restaurant, la place
genoemd.
hier ziet u ondergetekende, duchtig smsjes versturend,
in de prachtige hall van de bibliotheek
het was een interessante en bijwijlen hilarische voorstelling, die uitreiking van de el hizjra-literatuurprijs. op het gevarieerd programma stonden namen als lodewijk asscher (waarnemend burgemeester van amsterdam, die een welkomstwoord sprak), karim eharruyen met zijn band zharbia bedouin, die berbermuziek brachten, een wilde dansdame genaamd laila wiersma die tijdens haar optreden verwoed met appels gooide, marokkaanse bergmuziek door ghaita, enz.. natuurlijk was het voorlezen van teksten en het bekendmaken van de prijzen de hoofdbrok en ik moet zeggen: wat een verrukking!
met plezier zag ik die nederlands-arabische jonge en oude mensen (er waren trouwens winnaars van alle leeftijden!) het podium opdribbelen, met ontroering hun gedichten en verhalen voorlezen en hun prijzen in ontvangst nemen. ik moet hier trouwens een eresaluut brengen aan de olijke presentator mimoun ouleed radi, nederlands acteur bekend van de film shouf shouf habibi, die op een soepele en vrolijke manier de touwtjes van het feestgebeuren in handen hield. maar mijn grootste bewondering gaat naar schrijver khalid boudou, die het beruchte en bejubelde schnitzelparadijs schreef, en die op dit ogenblik meewerkt aan de verfilming van zijn jeugdroman pizzamaffia... khalid boudou was voorzitter van de jury en las op guitige maar erudiete wijze een puik juryverslag voor. boudou is een echte!
hieronder toon ik de bundel het leed van hedda, de verzamelbundel met de geselecteerde teksten, uitgegeven door van gennep*. de titel is ook de titel van het winnende verhaal van souad aabad, in de categorie van 16 tot 25 jaar. er waren trouwens heel veel categorieën: poëzie van 15 tot 18 jaar, van 18 tot 25 jaar en van 25 +. voor proza hetzelfde, dan nog eens alles overgedaan voor teksten in het arabisch en aanmoedigingsprijzen. sommige categorieën hadden dan nog gedeelde (dubbele) prijzen, zodat van de 121 deelnemers er minstens 32 deelnemers een prijsje behaalden... iedereen dus content!
een opvallend feit: ook echte nederlanders (alsof er onechte zouden zijn!), ik bedoel: nederlanders die geen arabische of andere buitenlandse roots hadden, konden meedingen voor een prijs (het publiek was trouwens zelf heel gevarieerd in leeftijd en kleur)... en waarlijk, twee hollandse snotapen sleepten een prijsje in de wacht, dok kunneman met gedichten over de liefde, zijn moeder en de dood, en pieter olde rikkert met een gedicht over de stad. ook een dame met de oerhollandse naam annemieke bergman schreef een verhaal, de kinderbijslagmeisjes en danielle dürst britt zegde: schilder mij...
een literatuurwedstrijd voor auteurs met een arabische achtergrond als opstapje voor beginnend nederlands talent? zou bij ons ook moeten kunnen. want sinds onze vlaamse minister van cultuur joke schauvliege
literaire subsidies aan kleine literaire groepen en tijdschriften heeft afgeschaft, zijn er weer enige opstapjes minder voor schoorvoetende debutanten. tja, haar argument is dat alleen 'professionelen' de moeite waard zijn in deze tijden van crisis. maar hoe kun je nu onmiddellijk professioneel bezig zijn als je eerst geen inlooptijd krijgt??? lees-en schrijfgroepen en andere kleinschalige literaire projecten zijn een kweekvijver voor talent. zo ook bovenstaande literatuurprijs. in vlaanderen zal het nog jaren duren voor een gezond intercultureel project als de el hizjra-litratuurprijs van start gaat*...
in een wereld waarin de interculturaliteit evenwichtig en menswaardig is uitgebalanceerd (en ook hier zal binnen tien jaar 30 procent van de bevolking van vreemde afkomst zijn) zou eigenlijk geen el hizjra-prijs moeten bestaan, gewoon: literaire prijzen. want is niet iedereen die in nederland woont eerst en vooral nederlander, zoals mijn lieve schoonbroer (schitterend vertaler, in tweespan met kees nijland, van arabische poëzie met wie ik op onderstaande foto vrolijk klink) met klem beweert, en dan maar pas afkomstig uit....
tot besluit citeer ik hier een strofe van een gedicht van bilal elkourafiti, dat hij in het arabisch schreef in de beste arabische traditie (met wijdlopende verzen) en waarmee hij een glorieuze tweede prijs behaalde:
laten we elkaar ontmoeten als twee zielen luchtig in waarvan wij houden en wat ons beweegt we lopen op het trottoir om onze wandeling van gisteren af te maken ik vind het heel prettig als zij haar hoofd omdraait om te denken en mij vergeet als ik afwezig ben een vlinder lacht om wat komt
* HET LEED VAN HEDDA, DE WINNAARS VAN DE EL HIZJRA LITERATUURPRIJS 2O1O, UITGEVERIJ VAN GENNEP, AMSTERDAM, 2O1O * lees ook het schitterend artikel van
Tom Van Imschoot op http://www.urbanmag.be/artikel/1467/naar-een-vlaamse-minderheidsliteratuur
in het beginhof van diest werd tegelijk met literatuur op zondag (zie bericht van 5 april 2010) een kleine antiquariaat-boekenbeurs ingericht. ik zag daar dat oude wenskaarten van het interbellum aan 2 euro het stuk werden verkocht en ook schafte ik mij voor 50 cent een licht vergroende (want de kaft was oorspronkeliijk bloesemgroen) dichtbundel van pablo neruda aan, de vijftiende zang uit zijn canto general, ik ben ( yo soy)*.
pablo neruda schreef dit meesterwerk begin vorige eeuw. vannacht las ik het eerste gedicht en ik was weer eens voldaan. weg met mijn schuldvraag van: wat lees ik weer voorbijgestreefde poëzie en ben ik dan zelf zo'n kwakkel geworden dat ik hier in mijn warme bedje lig te genieten van de poëzie van dode dichters, in het trendy literaire wereldje hoogstwaarschijnlijk niet meer modieus???
maar pablo neruda is grandioos. daarom pen ik, net als james ensor, teksten die ik knap vind over in mijn schriftje, mijn eigen leuke blog, mijn literair dagboek après la lettre... wie weet reproduceer ik binnenkort een gelijksoortige radieuze tekst over wat ik het eerst zag, want ook mijn jeugd speelde zich af van station tot station...
De grens (1904)
Het eerste wat ik zag waren
bomen, ravijnen
met wilde bloemen getooid, wilde schoonheid,
vochtig gebied, bossen die ontvlamden,
en de winter achter de wereld, onmetelijk.
Mijn kindertijd: natte schoenen, geknakte stammen
geveld in het woud, door kevers verslonden,
overwoekerd doorlianen,
zoete dagen boven de haver
en de goudblonde baard
van mijn vader die vertrekt
naar de majesteit van
de spoorwegmaatschappij.
Voor
mijn huis groef het zuidpoolwater
diepe paden, poelen van duister leem
s zomers veranderd in gele atmosfeer
waardoor de karren huilden en kraakten,
zwanger van negen maanden koren.
Vluchtige zon van het Zuiden:
stoppels, rookwolken
boven wegen van scharlaken aarde, oevers
van rivieren met uitgeholde bedding,
hoenderhoven
en paardeweien
waar de middaghoning schitterde.
De stoffige wereld kwam trede voor
trede
de schuren binnen, tussen tonnen en touwen.
naar graanzolders vol met de rode
oogst
van de hazelaar, al de oogleden van het
bos.
Het leek alsof zij in haar
hete
zomerdracht opsteeg
met de dorsmachines,
langs hellingen, op de
met struiken geverniste aarde,
rechtop tussen de
eiken, onuitwisbaar,
klevend aan de wielen
als vermorzeld vlees.
Mijn jeugd reisde van station tot
station: tussen
de rails,kastelen van nieuw hout,
mijn huis zonder stad, nauwelijks
beschut
door vee en appelbomen met onbeschrijfelijke
geur,
liep ik, tengere jongen; mijn bleke
gestalte
werd doordrongen van verlaten
bossen en pakhuizen
vol graan.
* Pablo Neruda, Canto General, IK BEN, VIJFTIENDE ZANG, Masereelfonds Poëzie,1981, Gent
2010 is het ensorjaar in oostende. wij
hadden gratis kaarten voor de tentoonstelling bij ensor op bezoek
in mu.zee. gisteren dus om halfelf de trein op, het was zonnig en fris,
ideaal wandelweer. maar aan zee waaide het heftig en in de schaduw was
het barkoud. toch waren de bloesems reeds van de partij. hieronder een take van me (ik poseer werkelijk) in het leopoldpark.
gelukkig bood het mu.zee beschutting, de tentoonstelling in de romestraat was een aangename en (ver)warm(d)e intro voor
ons maandeljks oostends uitstapje. want wij zijn gek op oostende, onze
liefste badstad...
heb mij altijd afgevraagd of ik nu wel hield
van james ensor, van zijn maskers, zijn skeletten (hierbij een grappige aankleding van een doodshoofd)
Ooit waren wij iemand anders.
Vin Diesel in The
Chronicles of Riddick(2004)
zijn stillevens met
schelpen, zijn intrede van christus in brussel en zijn burleske
spelletjes en parades betreffende leven en dood... feit is dat mu.zee wel een mooie tentoonstelling heeft
opgebouwd rond deze gevierde en beruchte kunstenaar, zo met afwisselend moderne crèmekleurige zetels en oude tapijten en meubeltjes en
installaties met oude witzwarte en sepia foto's en snuisterijen en
brocante uit de belle-époque, verspreid over de zalen van de eerste étage
van het gebouw... op de achtergrond oude muziek en het geruis van het
afspelen van authentieke filmpjes over oostende in de belle-époque, die
je in mysterieuze salonnetjes terzijde kon bekijken.
in het blauwe
salon (dat zo genoemd werd naar het authentieke blauwe salon in het
ensorhuis) hangt een reuzengroot wandtapijt. een imitatie van de
oorspronkelijke intrede van christus in brussel, een doek (2,5 m. op
4.3m) geschilderd in 1889 en dat nu in het getty museum in los angeles
hangt. dit meesterwerk licht schitterend op in het mu.zee, een
feest voor het oog. maar ik vertoefde met graagte in het literaire
salon, waar ik las dat ensor fragmenten van zijn geliefkoosde auteurs in
schirftjes overpende... in vitrines heel oude fragiele exemplaren van
boeken uit ensors bibliotheek, ik lees zelfs de datum 1903 op de
voorpagina van een van de boekjes...
maar in een betreffende uitgave van knack* lees ik net een artikel, geselecteerd uit ensors biografie*, waarin zijn raadselachtige relaties met enige dames wat nader worden belicht. tja, ensor keek, fantaseerde en schreef over vrouwen, maar ze konden hem niet echt over de streep halen. de auteur van dit artikel vergat echter te vermelden dat ensor toch ook schitterende vrouwenportretten schilderde. wij fotografeerden stefanie in het wit, een dame aan het ochtendtoilet en de oestereetster.
en helemaal onderaan ziet u een surrealistische foto van een dame die uit het oorspronkelijke raam van ensors atelier naar buiten kijkt. mooi, toch?
* KNACK EXTRA, 2de jaargang 2, 5 februari 2010,
België -ISBN 0772-3210
* Eric Min, James Ensor. Een biografie, Meulenhof/Manteau, 2008
joseph haydn werd geboren in 1732 en stierf in 1809. dimitri verhulst werd
geboren in 1972 en is nog niet dood. toch hebben die twee blijkbaar iets met
elkaar, want het literaire wondersnotjong reist sinds november vorig jaar door
het vlaamse land met een heerlijk literair-muzikaal programma: zeven sonates
van haydn gebracht door het ensor strijkkwartet* met als sublieme
tussendoortjes (of is het net andersom?) zeven verhalen over leven en dood, geschreven
en voorgelezen door dimitri himself*.
hij trad op in meise, lier, koksijde,
evergem, bierbeek, borgerhout, kraainem, willebroek, bree, evere, rekem,
mechelen, waasmunster, heusden-zolder, leuven, wilrijk, bonheiden en
wij woonden de laatste performance bij in het begijnhof van diest, toepasselijk op paasdag 2010, 4
april 2010. eergisteren dus.
twee dingen vond ik wonderlijk: verhulst die zich een bijbelse thematiek (de
zeven laatste woorden van christus) eigen maakt en de optredens in duidelijk kleinere
culturele centra. niet in de vooruit in gent, niet in bozar in brussel, niet in
de antwerpse bourla. goed zo, optreden voor grote zalen lijkt misschien
spectaculair, maar een viertallig strijkkwartet en een literaire wonderboy
smaak je toch beter in de intiemere sfeer van kleine zalen...
ondertussen las ik in een interview dat het kerkelijke verhaal, ondanks zijn evolutie naar een breder humanisme, hem
(dimitri) niet zo vreemd is: zoals wij allemaal ging hij als kindnaar de mis en op zijn kostschool werden zelfs nog
latijnse missen gelezen.ik moet zeggen
dat die bevreemdende latijnse titels boven dimitri's verhalen me wel iets doen:
pater, dimitte illis, non enim sciunt, quid faciunt(vader, vergeef het hun want zij weten niet wat zij doen) amen dico tibi: hodie mecum eris in paradiso, (voorwaar ik zeg u, heden nog zult gij bij mij zijn in het paradijs)mulier, ecce filius tuus, et tu, ecce mater tua (vrouw, ziedaar uw zoon, zoon, ziedaar uw moeder) eli, eli, lama asabthani? (mijn god, waarom hebt gij mij verlaten?) sitio(ik heb dorst)consumatum est
(het is volbracht)pater! in manus tuas commendo spiritum meum.
(vader, in uw handen beveel ik mijn geest)
.
van de zeven schitterende verhalen wil ik vooral
het tweede verhaal onthouden (over een illegaal die als verstekeling op een
boot naar engeland wil geraken), omdat er heerljk poëtischepassages over de
zee in voorkomen, het vierde verhaal (over de vrouw die haar gewelddadige man
verlaat), heerlijke story, en het verhaal over de levensloop van een man die,
op het ogenblik dat hij aan de barbecue worsten bakt, plots tot de ontdekking
komt dat het leven meer is dan dat... ik herinner me niet meer of dit het
laatste of voorlaatste of voorvoorlaatste verhaal is, maar de inhoud herinner
ik me des te meer, dimitri was zowaar grappig en las zijn teksten voor op
meesterlijke wijze, met omfloerste, laag gehouden stem...)
.
ach, het is toch wat met die plechtige latijnse taal, het
is toch wat met dimitri, het is toch wat met de godsdiensten maarde schrijver dimitri
verhulst heeft me volledig over de streep getrokken: mijn mening dat hij niet
vriendelijk is voor vrouwen doet er niet meer toe, hij is een fantastisch
verhalenschrijver en als figuur vind ik hem ook leuk: dat boleroke, dat
donkerroze hemd, die vettig-leuke warrige kop met brutaal jongensachtig bakkes,
haha...
.
op paasmaandag gingen n. en ik trouwens nog naar een
religieus
geïnspireerde film in cinéma arenberg, brussel.
titel van de film: hadewijch.
hieronder een prachtige foto + wat uitleg:
Hadewijch
Bruno Dumont
2009 . FRANKRIJK . MET JULIE SOKOLOWSKI, KARL SARAFIDIS,
YASSINE SALIME - 1U45 - FRANS OV NL OND.
Geschokt
door het extatische en blinde geloof van de novice Hadewijch, zet
moeder overste haar aan de deur. Hadewijch wordt weer Céline, een jonge
Parisienne en dochter van een diplomaat. Door haar hartstochtelijke
liefde voor God, haar woede en haar ontmoeting met Yassine en Nassir
balanceert Céline tussen genade en waanzin en bewandelt ze gevaarlijke
wegen.
(Toronto International Film Festival -
Prijs van de internationale kritiek FIPRESCI)
.
ach, wat een verrassing: wij dachten een supererotische film te zien (jaja,
een nonnetje dat buitengegooid wordt in het klooster en bevriend raakt met
arabieren ). maar wat kregen we echt te zien? een film over de waan van de godsdienstige
extase, die kan leiden naar extreme handelingen (hadewijch wordt vaag betrokken
in een aanslag). wij kwamen tot het besef dat godsdiensten allemaal eenzelfde gezicht hebben. in het beste
geval biedt godsdienst troost, orde en ascese, in het slechtste geval is
godsdienst een open riool naar domheid en extremisme..
wij waren vooral in de wolken over de respectvolle manier waarop vriendje yassine
zijn parijse petite amie bejegent, eens iets anders dan de raaskallende
verhalen over 'de onderdrukking van de
vrouw in de islam' zoals dat tegenwoordig in elk schandaalbericht over de islam wordt benadrukt....
.
besluit: ons paasweekend was weer eens heel tof. vooral het etentje in het café-restaurant van het begijnhof van diest (terwijl het buiten pijpenstelen regende, heel stemmig) zal me bijblijven.
op de muren van dit druk bezochte resto heel grappige gezegden over begijntjes, zoals:
Alle baten helpen zei de begijn, en zij
roerde heure pap met een naalde..
de ontbijttafel dekken wij zoveel mogelijk van de avond tevoren en ook de koffie is op de timer gezet, zodat ik 's ochtends direct aan tafel kan gaan om te smullen van boterkhammekes met bosbessenjam en choco en een sneeuwwitte petit suisse met vloeibare acaciahoning. als de koffie nog niet helemaal doorgelopen is pers ik nog een bloedsinaasappel, feest compleet!
meestal ontbijt ik alleen (zalig!) want ben een uitgesproken ochtendmens, mijn huisgenoten doen net andersom: zij slapen 's morgens uit. zodoende zit ik hier op deze zaterdagochtend weer te tokkelen dat het een lust is, wil veel zeggen en vooral van alles tegelijk.
al een tijdje geleden hoor, dat ik nog mijn blog heb gebruikt. ik zeg wel degelijk: gebruikt. mijn blog is een soort dagboek dat ik vooral voor mezelf bijhou, om dingen die mij raken neer te schrijven, maar ook als oefening om een behoorlijk schrijfélan te bewaren.
want schrijven is bewegen, als je niet beweegt word je stram en oud en dat geldt dus ook voor het schrijven. heb al gemerkt dat mijn stijl langdradig en landerig wordt als ik een tijdje stil lig. daarna moet ik schrappen en nog eens schrappen om behoorlijke zinnen op papier te krijgen.
.
tja, wat een wintereinde is dit geweest. in de maand februari heel veel gedroomd, heel veel op dromensites gedurfd. verleden woensdag in de yoga van de vriendelijke godelieve nog enkele adressen van dromensites gekregen, gevonden in het wetenschappelijk tijdschrift EOS (april 2010, nr 4). ik noteer ze hier onmiddellijk, zodat ik ze niet kwijtraak...
www.dreambank.net
www.dreamresearch.net
www.allesoverdromen.nl (goede nederlandstalige informatie over slaap en dromen van de universiteit van utrecht)
ik noteer mijn dromen en wil enkele dromenverhalen schrijven, daarom.
.
in het fraaie magazine victoire, horend bij de krant le soir, een artikel gelezen over de franse kunstenares orlan. was onmiddellijk verkocht, wou haar tentoonstelling orlan remix in ter kameren zien, gisteren was het de laatste dag. maar owee: een verstuikte wijsteen en een afgerukt douchegordijn gooiden roet in het eten. gisterennamiddag dus, na een sessie voltarenmassage, voorzichtig naar de gamma om dat steeds neervallend douchegordijn te vervangen door een glazen badwand.
toch publiceer ik hier de nota's die ik over orlan heb opgetekend, want zij is een bijzondere dame...
V als orlan
orlan remix is een kortfilm die een sequentie uit clair de femme van costa-gavras remixt, waarin yves montand, aan een toog hangend, aan japanners vraagt: est-ce que vous êtes belge? een racistisch mopje, dat uiteindelijk resulteert in een anti-racistisch manifest.
orlan heeft deze beelden gemengd met beelden van huidcellen, haar eigen huidcellen en ook cellen van anonieme lichamen. tegen het dagdagelijks racisme antwoordt ze: hybridons-nous.
de metafoor die dit gezegde omsluit, is de mantel van harlekiijn. de mozaïek van de diamantvormige lapjes, naast de beelden van cellen van verschillende kleuren en origines, die meestal verkocht worden als openlijke raciale identificaties.
dezelfde mozaïek versiert de opblaasbare limousine (van een bruidspaar?) in gigantische afmetingen, op het einde van het filmpje en ook als installatie in ter kameren zichtbaar. de wagen heeft superafmetingen, zoals ook onze dromen over luxe, uiterlijk en sociale erkenning,
racisme wordt in onze maatschappij dagelijks gevoed door dromen van uitsluiting en het bewaren van de gefantaseerde raciale puurheid.
maar ik geloof niet in het versterken van nationalismen, zegt orlan, maar in de vermenging...
tussendoor hebben wij het al een paar dagen over het incident met benno barnard in de universiteit van antwerpen.
de jongelui die luidop hun ongenoegen over de lezing van benno barnard leve god, weg met allah hebben geuit hebben hoogstwaarschijnlijk net het omgkeerde bereikt van wat ze eigenlijk wilden: protesteren tegen de negatieve kritiek van benno, omtrent de islam. benno staat nu in het zonnetje, hij werd zelfs al uitgenodigd bij de zuinig sprekende phara.
waarom hebben de veiligheidsdiensten de oproerkraaiers niet gewoon uit de zaal verwijderd, zodat de lezing toch kon doorgaan? ook vind ik het onethisch dat een universiteit (toch een intellectueel hoogstaand instituut) ook niet (en waarom niet in debat) een tegenpartij uitgenodigt: iemand die gespecialiseerd is in islamkunde en die bedaard en op academisch niveau de wellicht onjuiste of onvolledige stellingen van schrijver benno barnard op wetenschappelijke en intrinsieke wijze kan weerleggen.
want een schrijver die zich aan niet onderlegde en tendensieuze kritiek waagt, om het even of het nu over godsdienstige, wetenschappelijke of politieke kwesties gaat, zit goed fout. schrijvers produceren literatuur en misschien is het best dat zij zich aan de literaire canon houden, de rest wordt uiteindeljk een lachertje, of is misschien zelfs gevaarlijk.
.
hoe dan ook: de geboorte van de lente is dit jaar niet zonder schokken en stoten gebeurd. ik vergeet nog het afschuwelijke treinongeluk in buizingen te vermelden: een event dat mij ook weken heeft verlamd. verontwaardigd was ik, dat ons veiligheidssysteem op de spoorwegen niet werkte. de echte verantwoordeklijken voor zoveel ellende verdienen de strop! ik correspondeerde over dit treinongluk met rose en schreef een gedicht:
lieve rose
je laatste mailtje heeft mijn man weer, ijverig als hij is, in een of
andere map weggemoffeld, maar ik herinner me duidelijk wat je schreef,
over mensenleed dat op dit ogenblik belangrijker was dan
dierengedichten en waarover ik zou (kunnen, moeten?) schrijven...
gisteren zijn we overrompeld: telefoontjes, smsjes, mails.. familie van
ahid, vriendinnen van natasja, kennissen, ze wilden allemaal weten of
we er niet bij waren... zo'n treinramp is natuurlijk
sensatoneel....
zelf was ik onder de indruk van die kille witheid, het beeld van mensen
die aan de kant zaten in dekens gewikkeld... en van de man die een
vrouw, een kind (het lichaampje in zijn armen, in een deken gewikkeld,
had lange, zwierig-donkere haren...) schommelend over de gladde sporen
droeg. ook was ik een beetje verontwaardigd: de eerste uitspraak van de
burgemeester .... een politieke positionering: dit was provinciale
materie...
en inge vervotte die bitsig respect opeiste voor het parket, dat zijn
werk moest doen.... die rommel, allemaal, in plaats van medeleven te
tonen voor de slachtoffers, die bloedend rondstrompelden... ook heb ik
even gelachen: mibnister vn binnenlandse rampen turtelboom versprak zich
bijna, zij vond het nodig eerst
de natio(correctie: identiteit) van de slachtoffers te achterhalen..
en daarachter, onzichtbaar bijna, het individuele leed van zij die
gekwetst zijn, zij die een dierbare verloren in dat vreselijke
ongeluk...
ik ben geen ramptoerist, maar misschien zit hier wel een historisch gedicht
of verhaal in...
mvg
nicole
ontbijt met sneeuw
opgedragen aan de hoogzwangere suzan demirci ((27)
uit quaregnon,
slachtoffer van de treinramp in buizingen, 15 februari
2010
.
op de trein ontbijt zij met sneeuw.
witte chocolade, acaciathee. hoelang nog
voor zij verandert in melk, in honing?
de sneeuwkoningin. zij smaakt naar bleke bechamel,
bearnaise, ijsgratin in de ochtend. yoghurtbol
uit kazakstan met gesmolten suiker.
de
karamelserail.
.
hoe konden deze wrede splinters
van staal
haar plots op deze
wijze omarmen?
hoe kon dit koele
vensterglas, dit ijzeren
gaatjesrooster, dit
armplankje van zilver
haar blijven zoenen
tot in de oneindigheid?
de
gsmshandtassensjaaltjesbrillen
wintermutsenportemonneesboterhammendozen
zij pletten haar
poriën tot zichtbaar bloed.
.
zij zochten haar, de
ijskoningin.
lag zij tussen de rode
lichamen op de bermen?
lag zij op de sporen,
tussen de kiezels?
zij sliep vloeibaar
tussen puin.
het gruis bedekte haar
openingen, haar schreeuwmond.
tijd voor een nieuw bericht. het is nog putteke
winter. vandaag voorspellen de weerorakels sneeuwbuien en andere
nattigheid. sinds ik nieuwe zevenmijlslaarzen heb gekocht bij new joseph (in de solden), durf ik onvervaard stappen over modderhoopjes sneeuw en gladde ijsplekken. in de ochtend hoor ik vaag vogels zingen. het is nog
te vroeg natuurlijk, maar toch: voor even een splintertje lente... voorts
vind ik dit een toffe tijd: ik lees elke avond prachtige pagina's. het
stapeltje boeken naast mijn bed groeit zienderogen.... een paar dagen
geleden stuurde mark meekers* me (gratis!) zijn nieuwe dichtbundel land van stand.
mooi, fragiel klein boekje met krachtige, weelderige verzen. hou ik van!
zondag
naar oostende gereisd, het was prettig wandelweer, de zee in mooie
diepgrijze schakeringen met witte schuimpjes. de lucht tintte waarempel
blauw. het was lekker koud, beetje winderig zelfs. we waren gekleed in onze dikste winterjassen...
heel blij was ik, dat we nog op de valreep charlotte mutsaers' tentoonstelling in de venetiaanse galerijen(aangespoeld met pen en penseel) hebben
kunnen zien, het was de laatste dag. leuke madame, die charlotte. a.
had onmiddellijk een reeks schilderijtjes uitgepikt waarop je telkens
een dame kon zien met een konijnenhoofdje. ze stond mysterieus in de
deuropening van een kamer - of kwam ze juist de living binnen?
in de standaard boekhandel vond ik de nieuwe dichtbundel hier van wislawa szymborska* (als altijd is deze dame even spits en geestig!) en ook kocht a. mij een mooi rood boekje met als titel: ontbijt op bed, liefdesgedichten van een zekere marc pairon*.
wat een ontdekking! zo'n vlot leesbare, prettige en ingenieuze verzen
had ik al lang niet meer gelezen. ook had die marc pairon een volkomen
eigen stijl, zo met korte, heftige zinnentjes met veel punten en
witruimtes. vreemd, van die marc had ik nog nooit gehoord....natuurlijk
zocht ik algauw info over deze dichter op internet. en oeps! naar het
schijnt is marc pairon de best verkopende vlaamse dichter van dit
ogenblik....
hoho, vaag begon mijn enthousiasme te temperen als
ik lucht kreeg van de promotiemachine achter marc pairon. ook zjn
levensbeschrijving deed me even de wenkbrauwen fronsen... een jonge
kerel die op vijftienjarige leeftijd aan een jarenlang zwerversbestaan
begint en die nu een curriculum presenteert als designer, uitgever van
luxueuze kunstboeken en andere spectaculaire ouvrages? een dichter met
een literiar agent (adres genoteerd!), die zijn boekjes laat uitgeven
door de charles catteau-stichting (klinkt prestigieus!) en een dikke
vriend is van nic van bruggen, een ouwe rakker die mede met enkele
andere kornuiten in 1972 de dichtersgroep de pink poets* oprichtte??
ach,
ondertussen weten we wel dat in de literatuur veel kan en mag, gelukkig
maar. desondanks kijk ik, na alle weetjes en anekdotes over een
schrijver/dichter, daarna opnieuw en met ongestoord frisse blik naar de
regels op het papier. marc pairon bevalt me. zijn prozagedichten
bijvoorbeeld graven diep, alhoewel... het geheel laat toch een heel lichte, dus makkeljk leesbare indruk na.
onmiddellijk bedenk ik, of
ik zelf zo'n luchtige, pittige gedichten zou kunnen schrijven.
liefdesgedichten betreffende jonge minnaars bijvoorbeeld. want marc
pairon, geboren in 1959 (hij is dus 51!) schrijft duidelijk niet over
prachtige, volrijpe vrouwen. zijn liefdesobjecten zijn, heb ik zo de
indruk, jong en fragiel. getuige daarvan zijn erotisch woordgebruik!
zijn verzen wemelen van (verklein)woorden als malse billetjes, bips, lijfjes, onschuld, glimlachjes, mondjes, tepeltjes.... desondanks toch heel vertederende verzen....
marc pairon overdrijft echter met zijn stoppunten (bijvoorbeeld in verzen als: Vaardig zal ik zijn. Met het verwennen. Als een ontbijt op bed. Bekwaam. Met het tot stand brengen. Van onze scheppIng.) en zijn taal doet me daardoor af en toe aan sos-taal of aan rappers denken. spelenderwijs heb ik een gedicht van marc pairon (zie p.
83), gewoon door het weglaten van (4!) verkleinvormen en (9!)
hoofdletters, omgewerkt tot een 'rijpere', meer 'gewone' of 'vloeiende'
tekst:
ik verzamel/ het langzaam/ van je lijf/ hoe je op
wolken loopt/ ik verzamel/ het brak van je tranen/ in conserveblikken/
ik verzamel de windstilte van je hart/ bij mijn weersvoorspellingen/ ik
verzamel jou/ in het plakboek/ van trots.
zo wordt dit misschien ook een (grappig?) gedicht voor oudere dames, cougars included....
* Mark Meekers, Land van Stand, een op vraag van de Provincie geschreven gedichten over Vlaams-Brabant, ter gelegenheid van Gedichtendag 2010. * Wislawa Szymborska: Hier. Vertaald door Karol Lesman, De Geus, 2009. * Marc Pairon: http://www.marcpairon.com/nl/indepers.htm * Charles Catteau (1880-1966), de meest veelzijdige
keramisch kunstenaar van zijn generatie, schiep als ontwerper, leraar,
chemicus en artistiek directeur een uitzonderlijk oeuvre. *De Pink Poets, een dichtersgenootschap dat in 1972 was opgericht door Patrick Conrad en Nic van Bruggen, en zich met taalgerichte, neoromantische en experimentele poëzie afzette tegen het nieuw-realisme.
ondanks mijn voornemen alleen mijn felle en levendige dromen van de laatste dagen (weken) te noteren*, wil ik in dit bericht eerst mijn indrukken kwijt omtrent de voorstelling 'het kind van de smid' van en door josse de pauw in de kvs verleden zondag.
kon mij absoluut niet voorstellen waarover dit stuk zou gaan, had opzettelijk geen info opgezocht omtrent inhoud en vorm. groot was mijn verbazing op de scène een grote tafel te zien, met daarachter vier acteurs met hun boekskes: frank vercruyssen, willy thomas, josé verheire en josse de pauw zelf. oeps! het zou dus geen echt theaterspel worden met spannende interactie, ingenieuze enscenering en decoreffecten, maar gewoon een lezing! op een groot scherm zagen wij een tekst geprojecteerd in het frans, tegelijk met de krachtige wit-zwart tekeningen van beeldend kunstenaar koenraad tinel.
ach! na amper een paar minuten luisteren werden we ingepakt: het verhaal kende zijn gelijke niet. een schitterend avontuurlijk epos over een ierse migrant, die een paar eeuwen geleden naar amerika trok, met een indiaanse huwde en twee zonen opvoedde. de eerste zoon van de indiaanse vrouw sacajaweja had eigenljk een canadese vader, werd door 'de smid' (want dat was het beroep van de ier) geadopteerd en groeide op samen met zijn halfbroer.
de jongste zoon trekt naar ierland en komt door een samenloop van omstandigheden in een strafkolonie in australië terecht, waar hij een hele tijd noodgedwongen verblijft. hij slaagt er echter in te ontsnappen. terug in amerika zwerft hij van reservaat naar reservaat, op zoek naar zijn ondertussen blind geworden halfbroer.. . via het leven van deze twee personages schetst de auteur (josse de pauw zelf) de geschiedenis van de exploratie van de
noordwestelijke amerikaanse gebieden en het contact met de indiaanse
stammen, de hongersnood in ierland en de (straf)kolonisering van australië.
2.
verhalen... nu, het verhaal zelf van om het even welk theaterstuk, om het even welk gedicht, om het even welke roman of literaire thriller, is altijd het eerste wat wordt verteld en misschien het enige wat bijblijft. alles is verhaal. maar nog intrigerender vind ik bij een voorstelling de connotaties daaromtrent. had josse de pauw de tekst zelf geschreven of niet? blijkbaar wel, hij inspireerde zich op een roman van robert hughes * over de geschiedenis van australie. waar kunnen we die tekst terugvinden? wie waren de acteurs, wie maakte de tekeningen?
en ach, hoe was de sfeer in de zaal, in brussel, die bewuste zondag 10 januari 2010?
daarom schrijf ik dit bericht. ik wil me de sneeuw herinneren, de pittige kou en mijn voorzichtig schuifelen door de lakense straat, de fantastische muziek in café congo, de heerlijke koffie met een jeneverke en de plattekaastaart met speculoos, (te) vlug verorberd bij het wachten vooraf. en dan zag ik, onopvallend bijna, josse de pauw door het café drentelen. ach, hoe gewoon zien acteurs er uit als ze niet spelen of in functie zijn, ik heb zelfs de indruk dat ze dan een grijze muis willen zijn. het publiek de vijand. ook vond ik josse oud.
maar wat een acteur. wat een stem! en hoe prachtig beschrijft hij de natuur, passages die de gruwel even doen vergeten, zodat wij, het publiek, kunnen ademhalen bij een verhaal dat ons ademloos maakt. bravo...
* sinds 1994, schrijf ik, soms sporadisch, op andere momenten heel trouw en systematisch, mijn dromen op...
* HUGHES, ROBERT De fatale kust, Amsterdam, Uitgeverij Balans, 1989
de eerste sneeuw is reeds verdwenen, de korte maar heftige winterprik van een paar dagen voor kerst behoort al tot de verleden tijd. maar ik vond het heerlijk bij mijn ronkend kacheltje te zitten en dromend naar al dat wit buiten te staren....
ondertussen heb ik mijn oude dichtbundels overgetypt en ik plaats ze bij deze op mijn blog. foei! in mijn eerste bundel zette ik nog een punt na elke titel... ach, in mijn vroegere gedichten was ik zeker niet consequent bij het gebruiken van leestekens... maar geen nood: nu heb ik de gedichten altijd bij me. vond het wel een vreemde ervaring mijn vroeger werk over te typen..
blij ben ik dat ik me dit jaar heel bewust bevrijd heb van wat ik 'invloeden' (maatschappelijke, literaire, spirituele, ideologische...) noem. ik wou me losmaken van de zienswijzen door anderen opgedrongen en opnieuw op zoek gaan naar mezelf.
ik zeg tegen iedereen dat ik in niets meer geloof. alhoewel deze attitude misschien bij sommigen als beangstigend overkomt, voel ik mij heel licht...
hieronder drie wintergedichten, 1 uit elk van mijn bundels.
3 november
het is ijskoud in deze kamer.
ik ga een eindje
in de mist wandelen.
mijn gevoelens van ongenoegen
doen verdwijnen door twee sneetjes brood te eten
van het merk wonder.
wat gouda kaas, een potje fruit,
en een hap hollandse verkade chocola
met vulling van hazelnoten, rozijnen en amandelen.
het jaar 2009 is bijna ten einde. ondanks het verrukkelijke sneeuwtapijt (eindelijk een witte kerst?), de glitterlichtjes in mijn huiskamer, mijn ronkend oeroud godin-kacheltje (dat ik net nog een beetje opgepookt heb, lekker ouderwets) en de pittige kou buiten voel ik me vreemd te moede: een nieuw woord gonst door mijn hoofdje, het woord hybride, ik sta ermee op en ga ermee slapen.
ik las een paar dagen geleden dat we nog nooit zo'n hybride tijd hadden meegemaakt als nu. door de globalisering ligt werkeljk bijna alles (?) binnen ons bereik. maar wat betekent hybride? als je op google dit woord intikt, kom je bij sites terecht waarbij men het heeft over hybride wagens, auto's dus, of ook wel bij tuinsites waarbij prachtige hybride bloemen- en plantensoorten (als aarbeien, tomaten, hamamelis, belladonna..) worden voorgesteld en geloofd om hun veranderende eigenschappen, bekomen door kruising van soorten.
hybride komt van het oudgrieks en betekent eigenlijk nauwe vermenging van ongelijksoortige zaken. hybride betekent dus gemixt. er bestaan hybride aandrijfsystemen, hybride hypotheken, hybride fokvarkens enz. enz. hybride is dus een fusie van systemen en eigenschappen, om te komen tot iets nieuws en beters... ik denk ook aan de term fusion, in de keuken, waarbij gerechten en ingedriënten uit de hele wereld worden samengesmolten tot een schitterend nieuw geheel. mmmmm...
maar het gevoel dat ik al een hele tijd meedraag en mijn eigen particuliere doelstelling van de laatste maanden (jaren?) is juist die extreme mix proberen uit te schakelen en te streven naar soberheid. omdat ik in mijn leven te veel mix heb en te weinig eenvoud. ik vond en vind mijn leven tot nu toe
ontzettend veelzijdig, te veelzijdig. ben dit jaar dus ook enorm bezig
geweest met loslaten, omdat ik heel naïef (en misschien zelfs
romantisch) naar een vorm van eenheid en harmonie streef.
2.
maar toch: is mijn streven naar zgn. zuiverheid en authenticiteit niet een beetje belachelijk? is mijn hybride levens- en denkwijze nu echt een reden tot paniek? ach, zelfs politiek vind ik mezelf niet helemaal zuiver: alhoewel ik van mezelf denk dat ik een groenlinkse instelling heb, betrap ik mezelf op hopen kritische bedenkingen op dit soort uitgangspunt en vind ik vertegenwoordigers van andere partijen soms schatjes. de nauwe vermenging van ongelijksoortige zaken (ideeën) is een politiek feit. het resultaat van de top in kopenhagen zegt genoeg. dit overmoedig megagebeuren (dat ongetwijfeld tonnen euro's gekost heeft) eindigt zoals ik het had vermoed: met een hybride opstellling van de grootmachten als amerika en china en zonder zuivere concrete doelstellingen.
ik schreef onlangs nog naar anne, mijn groene vriendin, toen we het hadden over de non-believers: de waarheid ligt altijd een beetje in het midden en de natuur is vrij, wie zijn wij om de natuur te willen bedwingen? trouwens, de groene revolutie zal er een van de basis zijn of zal niet zijn; de grootmachten kunnen beslissen wat ze willen, het zijn de kleine mensen die het leven groen zullen maken of niet. sober leven doe je zelf, niet in opdracht. zuinigheid is een basisgegeven en overdaad schaadt.
ach, ik moet eerlijk bekennen dat ik het niet weet: is het zo dat wij allen op straat moeten komen, megarellen moeten veroorzaken om de groten ervan te overtuigen een andere taal te spreken? moeten we de chinezen, het topgroeiland dat duidelijk niet in het verhaal meewil, muilkorven???? mooie woorden allemaal, maar hoe gaan jij en ik daarbij te werk? dat is mij een volkomen raadsel. ik heb trouwens al een hele tijd geleden voor mezelf beslist, dat ik liever een gedichtenbundel lees dan mee te stappen in een betoging. het gevoel van machtige samenhorigheid dat je krijgt als je meeloopt in zo'n massa heb ik niet nodig: wil me eigenlijk niet meer binden. nu ik eindeljk een beetje vrijheid en rust heb, zou ik wel knettergek zijn om me weer te engageren in een 'massamovement'. en natuurlijk ben ik ook wat te oud geworden voor dat soort verhalen....
3.
het woord hybride is wonderlijk genoeg ook verwant met het begrip hybris, overmoed. in het oudgriekse klassieke oertoneel een van de basisthema's. ik surfte op het woord hybris en oeps! ik kwam per ongeluk bij de romeinse dichter catullus* terecht, die in zijn beroemde imitatie van een gedicht van sappho* het begrip 'gelijk aan god' nuanceert (zie vers 2) , want hij was zich sterk bewust dat zich gelijkstellen aan de goden gevaarlijk was. ik plak hieronder de twee schitterende liefdesgedichten: catullus neemt bijna letterlijk de versie van sappho over (naar het schijnt was hij echt verliefd op de beroemde lesbische dichteres) maar voegt er een veelbesproken strofe aan toe, die me toch weer aan het denken zet: ijdelheid en nietsdoen zouden de oorzaak van alle kwaad zijn...
Sappho
Fragment 31
He seems to me the peer of gods, that man who sits and faces you, close by you hearing your sweet voice speaking,
and your sexy laugh, which just this moment makes the heart quake in my breast: for every time I briefly glance towards you, then I lose all power of further speech.
My tongue is smashed; at once a film of fire runs underneath my skin; no image shapes before my eyes; my ears are whining like a whirling top;
cold sweat pours down me, and in every part shuddering grips me; I am paler than summer grass, and seem to myself to need little to make me die.
Gaius Valerius Catullus
Carmen 51
This man seems to be an equal of the gods.
This man, if it is right, appears to surpass the gods:
He who, sitting opposite you,
gazes at you and listens to your
sweet laughter again and again. Those things
from my misery snatch my senses: indeed,
the instant I look at you, Lesbia,
nothing of my voice is left in my mouth.
My tongue is tied, a thin flame of love
flows down through my limbs,
my ears ring with their own sound and
my eyes are covered with the twin night.
Catullus, leisure for you is troublesome:
In leisure do you rejoice and delight too much:
Leisure has, in the past, ruined kings and beautiful cities.
4.
besluit: laten we het leven gewoon liefhebben zoals het zich aandient. niet overmoedig denken en willen dat veel ineens zal en kan veranderen.
en genieten van kleine verrukkelijke momenten: een heerlijke kop zwarte thee drinken met een kruidenmix van kaneel, cacao en caramel en daarna in de gouden ketting op de grote markt in halle snoepen van een bord italiaanse ham met rucola, gedroogde tomaatjes en mozarella. tegelijk nippen van een heerlijk glaasje witte wijn, even een oester meepikken van ahids bord. 's avonds lekker in bed verbouwereerd een verrukkelijk historisch boekje lezen met als titel: mémoires d'un eunuque dans la cité interdite van de chinese historicus dan shi, specialist van de qing-dynastie, de keizerlijke familie die aan de macht was net voor de revolutie van 1912..
en vanmorgen, terwijl het buiten weer zachtjes is beginnen sneeuwen, dit stukje schrijven en deze momenten uit mijn superhybride (westers, oosters, grieks, italiaans, oesterlijks, groen, hals enz) leventje proberen te bewaren voor altijd...
* Published in Love Shook My Senses. Lesbian Love Poems, ed.
Gillian Spraggs, London, The Womens Press, 1998. A slightly different version
was published previously in What Lesbians Do In Books ed. Elaine Hobby
and Chris White, London, the Women's Press, 1991
* DAN SHI, MEMOIRES D'UN EUNUQUE DANS LA CITE INTERDITE, Editions Philippe Picquier, 1995, MAS DE VERT, 13200 Arles
woeps! eindelijk een beetje slaapcomfort! het wegdek van
de auguste de maeghtlaan,
mijn straat, is nu volledig gerenoveerd. twee weken lang, van 21 uur 's avonds
tot 5 uur in de ochtend, werden wij uit onze slaap gehouden door het enerverend
geluid van motoren, drilboren, het gutsen en storten van asfalt op de baan, het
geroep en getier van de werklui... met alle respect voor die stoere kikkers (je
moet het maar doen, 's nachts, in weer en wind, met de voortdurende stank van
het warme asfalt in je neus, banen herstellen en witte strepen trekken), maar
zelf heb ik de indruk uit een draaiende mallemolen ontsnapt te zijn.
ben dus mijn getergde zenuwen weer de baas. ik zal geen reuzeplasticbox met berlijnse bollen of berlinerbollen zoals ze genoemd worden
in de reclamefolder van carrefour (3.75 euro per 6 stuks, 4 +2 gratis) meer
ondersteboven op de grond laten vallen tijdens mijn boodschappensessie in de
GB. ik heb geen vreemde droombeelden meer, midden op de dag (mijn lieve moeder die me drie heel jonge oranje
poesjes schenkt en/ of een ongelooflijk wederintreden van mezelf in de halse
politiek, waarbij ik plots naast yves leterme in de zetel zit)....
mijn hoofd is niet
langer een vreemd aquarium met springvissen en luchtbellen en plastic zeewier
en nepkoraal, maar mijn eigen hoofd zoals het altijd is geweest: vol woorden en
zinnen en gedachten en flitsende emotionele esbattementen.
2.
daarnet een mail gekregen van rose vandewalle, over de uitgave van een nieuwe
dichtbundel:
Langs beide oevers van de Maas, een bundel die
verscheen in het kader van De scheiding der Limburgen, 175 jaar geleden.
Vlaamse en Nederlandse dichters (zoals Emma Crebolder, Frits Criens, Richard
Steegmans, Quirien van Haelen, Fred Papenhove, Joris Iven, Leo Vroman, Henk van
Zuiden) laten hun poëtisch licht schijnen over de provincie(s). Samenstelling:
Hannie Rouweler
bij een uitgeverij met de toffe naam 'kleinnood & grootzeer'*
rose vandewalle is al jarenlang,
samen met françois vermeulen,
de gedegen redactrice van het internettijdschrift voor poëzie genaamd stroom, dat jammer genoeg met het
decembernummer 35 aan zijn laatste uitgave toe is. rose vandewalle behoort ook
tot een vriendinnengroepje van talentvolle schrijfsters uit het antwerpse
milieu, vrouwen die mekaar door dik en dun steunen en solidair en geduldig
elkaars pennenvruchten lezen en waarderen. af en toe heb ik het geluk met deze
dames te kunnen afspreken: ik ontmoet ze op een boekvoorstelling, een
vernissage, een poëzieavond, een etentje....
wij hebben het
dikwijls over het door mannen overheerste literaire wereldje, waar je (net
zoals in andere sectoren van de samenleving) als vrouw heel hard moet vechten
om aan je trekken te komen... haha, ondertussen hebben wij onze feministische
militante stellingname bijgesteld, want ach ja, achter elke man schuilt een sterke,
liefhebbende vrouw, maar mannen zijn soms toch ook wel erg lief...
3.
in het laatste nummer van stroom
lees ik met genoegen een behoorlijk gestoffeerde bijdrage* van rose over de in
juli 2009 overleden antwerpse dichter marcel
van maele. waarom krijg ik, altijd als ik deze woorden
en zinnen lees en herlees, het beeld van een penseeltrek, breed geborsteld
bij de aanvang en licht uitlopend naar het einde toe, of van een
inktvlek die op een zachte ondergrond (een tissue, een tafelkleedje) openvloeit tot een onwaarschijnlijk mooi motief????
vroeger zou ik hebben gezegd: dit komt omdat deze tekst op gracieuze wijze door een vrouw
geschreven is. nu kijk ik naar de structuur, de opbouw van items, de
argumenten en punten en ja: rose begint haar ding op een originele
manier, ze valt pardoes met de deur (of misschien, om in vrouwelijke
termen te spreken: met de fraaie
draperie, de schitterende vitrage, de stijlvolle ornamentiek) in
huis en refereert reeds in de titel naar een cyclus gedichten van mvm, verschenen
in de poëziekrant eind
2008. daarna, over enige waarderende paragrafen betreffende de
mooie uitvaart van mvm heen en na een citaat komende uit de prachtige
begrafenisrede door roger m.j. de
neef, komt rose vandewalle tot haar punt: het mooie gedicht 'zon van de nacht', dat marcel schreef
voor zijn vrouw carine en dat
eindigt met de versregels 'als ik verzink
in uw gedachten/ hou me dan vast/ vanbinnen' .
carine lampens
ontmoette mvm toen zij 30 was. een jonge vrouw die verliefd wordt op een man,
meer dan twintig jaar ouder. een vertrouwd beeld, de soort relatie die
maatschappelijk volledig wordt aanvaard. vooral: marcel is een
succesvol dichter en beeldend kunstenaar uit de antwerpse artistieke scène - en
misschien wel, in zijn persoonlijke entourage, een charmante man. maar
ik wil hier geen cynisch esbattement opstarten over liefdesgeschiedenissen,
amourettes en andere affaires (voorgaande benamingen over de liefde zijn al
oneerbiedig genoeg, ik heb mij trouwens het recht ontzegd om ook nog maar 1
opmerking te maken over het privé-leven van anderen, ondertussen zijn wij
vreedzaam geworden, gelijkmoedig, zacht en sereen...) want die piste is te
dwaas om ook maar woorden aan te verspillen.
marcel was al
slechtziend toen hij carine ontmoette, op het einde van ziin leven was hij
volledig blind. carine stond hem al die jaren bij (daarvoor verdient zij niet
alleen mooie liefdesgedichten, maar een standbeeld!) en vertelt in een
vertederend betoog aan rose hoe marcel, ondanks zijn zware handicap, koppig
zichzelf bleef en verder werkte aan zijn artistiek project. zijn beperking
loste hij op door beroep te doen op andere mechanismen, zoals het inspreken van
zijn teksten op bandrecorder. ik heb ze beiden eens bezig gezien, tijdens een
optreden in de zaal KAVA en schreef hierover een badinerend stukje:
In het zaaltje was het om vijftien uur poëzievoordracht met onder andere
Marcel van Maele en Joke van Leeuwen. Marcel van Maele, daar heb ik in zijn (en
mijn) jonge jaren nog mee bovenop een Leuvense kachel (die natuurlijk niet aan
was) gezeten, in een of andere artiestenkroeg. Hij vertelde me toen over de
oorlog in Korea, waar hij aan deelgenomen had. Nu was Marcel van
Maele ondertussen blind geworden, maar hij was nog steeds artistiek bezig. Ook
gedichten schrijven deed hij, hij las ze voor met een cassette en oordopjes. Ik
denk dat hij zijn gedichten bij voorbaat op cassette zet en ze dan afspeelt
tijdens de voordracht en ze tegelijk luidop zegt. Een ingewikkelde manier van
doen, maar toch heb ik bewondering voor Marcel, dat hij blind zijnde nog zoveel
energie wil steken in kunst. Zijn gedichten gingen over de plicht die de jicht
zou zijn van het geweten, over waarden en waardinnen en over de duivel die op het
raam zou roffelen en ook heeft hij gedichten over heksen. Originele gedichten,
zeg ik, ze deden me een beetje aan sprookjes denken. Maar ik vind dat Marcel
iets zou moeten doen aan de vreemde fluistertoon waarop hij spreekt, dat
fluisteren van hem maakt van zijn gedichten fluitstergedichten en dat is jammer
voor zon groot dichter, dat hij zo fluistert.
oorspronkelijk
had ik fluiten geschreven i.p.v. fluisteren,
nu vind ik de toon van mijn zin een beetje oneerbiedig (alhoewel marcel
werkelijk een beetje fluitend voordroeg) en ach, ik wil niet verder afdwalen.
terug naar rose en haar (t)issue. ik kan rose volledig bijtreden in haar keuze van
citaten over mvm, waarbij ze werkelijk to
the point een verfijnde (karakter)schets maakt van marcel, als
kunstenaar en als mens. hoe hij burgerlijke gehoorzaamheid hekelt, zgn.
logische verbanden minacht en hoe zijn verbeelding hem over de verbittering en
het zelfgenoegzaam fatalisme heen helpt - al bij al heel lovenswaardig - en ik
heb het hier ook over rose, die deze attitude schitterend belicht. zelf ben ik in de
wolken over de in deze bijdrage opgenomen poëtische pastiche van guido gezelle,bevlogen en bevangen, waarin marcel de
zoetgevooisde poëzie van gezelle op charmante wijze parodieert. als toetje
refereert rose dan nog naar een gedicht over james ensor en zijn uitbeelding van de menselijke
maskarade en dat ragfijn eindigt op deze versregels:
Onder een grijze lucht die grauwer wordt
een schijn van licht dat langzaam donkert
en de vreugde onder een vlies van blauw
verdriet en lauwe dauw
rose weet blijkbaar als geen ander dat een commentaar over een dichter als
mvm op deze wijze afronden veelzeggender is dan om het even welke schitterende
retorische eindzin. zij beëindigt haar tekst met een elegante penseeltrek, die
uitloopt op een heel fijne, bijna transparante, ogenschijnlijk op niets
uitlopende punt.
wat dan volgt is de zachte witruimte.
subliem.
* http://www.kleinood-en-grootzeer.com/
* http://users.telenet.be/francois.vermeulen1/Stroom.htm
* 'Dat
men met volle handen geen vlinders vangen kan'
woeps! heb
een tijdje op de homepage van karen
maitland* vertoefd. toffe dame, die karen. zij heeft een eigen
website, waarop zij haar boeken presenteert ( o.a. de splinternieuwe The Mandrake's Taleen The Falcons of Ice and Fire).en ook vertelt over haar grote
passie voor middeleeuwse mythen en legenden. zij werkt aan een index met uitleg
over middeleeuwse begrippen, woorden, uitdrukkingen, omschrijvingen en daar
horen ook recepten bij!
waw!
eigenlijk een fantastisch concept: bij elk boek een recept... onlangs las ik
dat iemand een literaire wijnbar had geopend,. bij elke exclusieve wijnsoort
zocht de barkeeper een boek uit (in de aanwezige rijk gevulde boekenvoorraad in
het café) voor zijn klanten....a. zegt dat met zo'n concept geen geld te
verdienen valt en zeker niet in halle. natuurlijk, natuurlijk.... maar toch
vind ik het een knalidee: een gerecht uitzoeken dat past bij mijn hoofdkussenboek (= het boek dat ik
net bezig ben met lezen) en het dan ook klaarmaken. zo wordt het plezier
totaaaaal...deze week plaatste karen een recept dat zij comfort food for cold days - and every daynoemten dat volgens mij perfect past bij het gezelschap van leugenaars....zie
vorig bericht....
de titel van het recept is in oud engels en voor ons onverstaanbaar, maar
het is gewoon een eenvoudig receptje voor hutsepot. ik geef hier de
oorspronkelijk engelse versie en daarna de eigen vertaling:
Lange wortys de chare
- A form of pottage. Pottage was the main meal eaten
in the Middle Ages by wealthy and poor alike. There were lots of variations
depending on whether it was a flesh (meat-day) or Lenten and fish day.
* 1lb shin beef
* 2 leeks
* 2 onions
* 2 stick celery
* Quarter of firm cabbage
* Salt & pepper
* Beef or vegetable stock
* 4 oz
stale white breadcrumbs
* Few strands of saffron
Cut meat into small pieces. Add the meat to 2 pints
of stock, bring to the boil, cover and stew until tender.
Meanwhile chop vegetables into large pieces and boil in separate pan for ten
minutes. When beef is ready add the vegetables together with a little of the
water they were cooked in. Continue simmer until vegetables are soft. Add breadcrumbs, saffron and seasonings, bring back to the boil and cook for 2
- 3 minutes before serving.
Lange wortys
de chare
- Een soort stoofschotel of hutsepot. Hutsepot was de
voornaamste maaltijd in de middeleeuwen, zowel bij de armen als de rijken. Er
waren vele varianten, naargelang het een vleesdag was, een vastendag of een
visdag.
* 1 pond
(= 453
g) rundsvlees (schenkel)
* 2 preistengels
* 2 uien
* 2 selderijstelen
* Een kwart stevige kool
* Zout en peper
* Vlees- of groentebouillon
* 4
ounces (1
ounce = 28,35
g) oudbakken brood
* Enkele lijntjes saffraan
Snijdt het vlees in kleine brokken. Giet er twee pinten (1
pint = 0,568 l)
boullion over, breng tot het kookpunt, bedek en stoof het vlees tot het zacht
wordt.
Ondertussen de groenten hakken in grote stukken en
gedurende 10 minuten koken in een afzonderlijke pot. Als het vlees gaar is, de
groenten bijvoegen met een beetje kookvocht, verder laten stoven op een klein
vuurtje tot de groenten gaar zijn. Broodkruimels, saffraan en kruiden toevoegen, opnieuw
tot het kookpunt brengen (2 tot 3 minuten). Opdienen.
argh! het gaat slecht met mijn slaaptijd. sinds enkele dagen sta ik om 4 uur in de ochtend op, voel me dan fris als een kippetje. na een total breakfast in pyjama ben ik dan klaar om de dag te beginnen.... maar om wat te doen? daarstraks heb ik reeds een hoofdstuk uit een semi-trashie historische roman gelezen: het gezelschap van leugenaars, van karen maitland. een mysterieuze pageturnerthriller over de pest in engeland in 1348. daarna heb ik heb een deur afgewassen, mijn nieuwe kleren van bij cora kemperman nog eens gepast (de zwarte tulen rok kan op 3 hoogten gedragen worden, de sweater op drie manieren gedrapeerd. I adore this.. ). haha, heb het dus erg druk vanaf wolftijd, maar straks, zo rond de middag, zal ik een onwaarschijnlijke drang voelen om terug in bed te kruipen...
2.
ondertussen werk ik verder aan een klein project: wil mijn drie vorige dichtbundels in deze blog opslaan, zo heb ik ze altijd bij de hand. wel een vreemde ervaring, dat overtypen van meer dan 30 jaar oude teksten. soms denk ik: ik rond hiermee mijn 'carriere' van dichteres af, want ik word oud. maar neen: ondertussen heb ik nog twee bundels en een manuscript in de maak, en ook nog minstens drie verhalen in embryonale vorm. maar ik laat ze wijselijk rijpen tot ik het goede moment aankomt om ermee naar buiten te treden. soms twijfel ik of het in deze tijden nog verantwoord is een boekje uit te geven, want is het niet beter, met de uitvinding van e-books, niet alle literatuur op internet uit te geven??? maar ach, van uitgeverij meulenhoff net deze mail gekregen, over een recente literaire (papieren) uitgave, waarbij jonge schrijvers het idee dat boeken verouderd zijn volledig ontkrachten:
print is dead 'De wereld staat op zijn kop. In de vier
windstreken woedt er een zelden geziene crisis. Her en der wordt het
einde der tijden afgekondigd, het einde van de welvaartsstaat, vaarwel
luxe, calme et volupté. Kranten verdwijnen, weekbladen krimpen, de
rokken worden weer langer en ook de literatuur komt er, zo lijkt het,
bekaaid af. Want wordt er nog wel geschreven? En is zon papieren boek
niet hopeloos verouderd? In Print is dead komen 21 jonge schrijvers en schrijfsters aan het woord die de onheilsprofeten de mond snoeren. Het plezier van het schrijven staat voorop. Ja, literatuur heeft nog
wat te zeggen. En nee, het boek is nog niet dood. Om dit alles kracht
bij te zetten wordt het omslag van Print is dead gezeefdrukt en met de hand van stempels voorzien. Elk exemplaar van deze unieke bloemlezing is uniek..
3.
toch ook nog even een paar woorden over een film die ik net heb gezien: de helaasheid der dingen, dé film van felix van groeningen op basis van de roman van dimitri verhulst. reeds meer dan een half miljoen mensen hebben deze film gezien, maar hebben deze meer dan een half miljoen mensen zich wel eens afgevraagd: tja wat is nu het punt???
een soort lompe verheerlijking van mannelijke viriliteit? de vrouwelijke personages in deze film zijn maar sukkels! de schrijver maakt zijn vriendin zwanger en laat ze daarna stikken - niet bepaald een vrouwvriendeljk thema, zou ik zo zeggen. ach wat, zal het boek van dimitri dus zeker niet nalezen....
* Karen Maitland, Het gezelschap van leugenaars, Uitg. De Vliegende Hollander, mei 2009 * Print is dead, verschijningsdatum:
12/11/2009, uitgegeven door: Meulenhoff /Manteau
bezig zijn met taal is een bastion
tegen verveling en een middel om gelukkig te zijn met mezelf, zonder
bijkomende stimuli. louter geestelijk en emotioneel genot, dat dan nog
intenser wordt als ik dan per toeval iemand ontmoet die ook bezorgd is
om bijvoorbeeld.... de puntkomma. ik ga danprompt op zoek naar alle aspecten van dit fenomeen, lees teksten na louter en
alleen, haha, om mij af te vragen waarom de puntkomma daar staat en wat
de gevolgen daarvan zijn betreffende tekstbegrip en -interpretatie...
nog beter: ik ben er elke dag meer van overetuigd een juist
gebruik van leestekens een tekst levendiger maakt en waarachtiger overkomt.
een
komma, een punt, een dubbele punt: iedereen weet waar en wanneeer zo'n
leesteken kan worden gebruikt. een komma gebruik je om
even te pauseren, een punt gebruik je aan het einde van een zin. een
dubbele punt kondigt aan dat je uitleg gaat geven of een opsomming
maakt. maar een puntkomma? is een puntkomma een mengvorm van een punt
en een komma, of is een puntkomma een dubbele punt afgezwakt door een
komma, of nog wat anders????
na een mini-zoektocht op internet
kwam ik tot het besluit, dat het weer allemaal niet zo helder en
duidelijk is en dat een kommapunt soms gewoon door een komma, een punt,
een dubbele punt of een gedachtenstreepje kan vervangen worden...
yeah, daar gaan we weer....
hieronder in vogelvlucht mijn notities, met voorbeelden...
* Een kommapunt is een combi van een (dubbele) punt met een komma. Gebruik
je dus om even adem te halen, want wat daarna komt is een hele rits woorden,
opsommingen, uitleg, bedenkingen..
* Een kommapunt gebruik je tussen samengekoppelde zinnen, ze geeft dan een
langere pauze aan dan de komma. in dit geval kan er meestal evengoed een punt
staan.
Over de tuin hangt een late, vale
klaarte; het licht schijnt uit de dingen zelf te stralen.
*Een kommapunt gebruik je tussen gelijkwaardige bijzinnen:
We vermoeden dat die avond de
botsing komen zou; dat geen macht op aarde de twee broeders nog beletten kon,
elkaar te vernietigen; dat we allen laf zouden zijn.
* Er is veel onzekerheid bij het
gebruik van de kommapunt. dikwijls zijn samengekoppelde zinnen slechts door een
komma gescheiden
Kom mee naar de kermis, het is
daar prettig.
* Gebruik echter een kommapunt,
als er reeds komma's staan in de samengekoppelde zinnen:
Wat hij ook doet, alles slaat hem
tegen; hij is een echte ongeluksvogel.
* Een puntkomma gebruikt worden om zowel enige scheiding aan te geven als de
delen enigszins bij elkaar te betrekken. Het nadeel van veelvuldig gebruik van
de puntkomma is dat een tekst erg drammerig over kan komen en een voordeel is
dat door gematigd gebruik ervan een tekst wat meer gaat leven en eventueel
kilheid verliest.
Iedereen is welkom op mijn
verjaardag; ik hoop echter dat mijn neef Piet wegblijft.
* De
puntkomma wordt ook gebruikt in puntsgewijze opsommingen.
mijn finaal besluit: ik denk dat een kommapunt een uiteindelijkheid, een soort eindpunt bij een opsomming of een uitleg accentueert.
en nu genoeg theorie (heel even waande ik me weer een slimme docente!). ik wil dit bericht eindigen met een voorbeeld uit de wereld van de poëzie; een fragment uit een gedicht van elma van haren, uit haar nieuwe bundel flitsleemte*. de aandachtige lezer zal de puntkomma wel hebben opgemerkt. deze puntkomma geeft overduidelijk een scheiding aan, evenals een link naar... en een uiteindelijkheid...
de dichteres maneuvreert ons handig van een fait-divers (de brand) naar een indiansummerdroombeeld (de late vlinder op de tafelrand). en uiteindelijk, in het laatste vers, flitst zij ons de ruimte in (nog nooit lag het leven zo opgelegd) na een ingenieuze opsomming van (ik heb het nageteld) minstens 10 items.
de puntkomma vervangt hier een zee van woorden en verdicht de tekst tot een spannende scène, mooi...
het zijn okerdonkere dagen met diepblauwe luchten, de was in één middag droog, de verwarming kan uit. het zijn de hoogtijdagen vol hoop en genade, euforisch kloppend in een uitwaaierend najaar. terwijl in een belendend pand de rookwolken uitslaan en de vlammende brand wordt geblust door een uitzinnige brandweer, wordt deze kop op de razende voet gevolgd via moderne communicatie; arcadisch verbeeld door een vlinder hier op de rand van de tafel, waaraan wij koffiedrinken midden op een te warme dag eind november. nog nooit lag het leven zo opengelegd.
* elma van haren, flitsleemte, uitg. de harmonie, 2009
beleef ik vlagen van zinsverbijstering? is het echt waar dat ik mij weer bezighou met onbenulligheden (daarnet stuurde ik naar 12 vrienden en vriendinnen een e-mail: lakshmi for good fortune... lakshimi is een hindu-godin die gelinkt is aan voorspoed, als je haar eert komt het geld naar je toegerold...) wablief, wablief???
en de laatse tijd peins ik me een ongeluk over...(en ik geloof dat iedereen dit nu wel weet, want ik praat er zelfs luidop over tewijl ik dingen doe, koken enzo...) leestekens. wat ze doen in een tekst. ik weet: er bestaat een manier van schrijven, zonder punten of komma's die monologue intérieur,stream of conscousness, of gewoongedachtenstroomtechniek wordt genoemd, waarbij je je gedachten de vrije loop geeft en zomaar zinnen en woorden na mekaar opschrijft zonder aan de syntaxis te denken. heel aanlokkelijk, het effect is grandioos.
maar toch: leestekens doen een tekst ademen, pulseren, bewegen, ordenen, stilworden en openstellen voor wat (daarna) komt..
argh! wat een omweg maak ik weer (leuter, leuter,leuter....) om te komen tot het onderwerp van dit bericht, een zeer bijzonder leesteken: namelijk de puntkomma.
toch ga ik niets schrappen. hier volgt mijn uiteenzetting, verspreid over 2 berichten (dus, geachte dames en heren, deze in omgekeerde volgorde lezen...) zoals ik ze een paar dagen geleden was begonnen en gisteren wou afmaken. maar ik moest plots afhaken ....door het onverwachte bezoek van mijn chinese vrienden, een echtpaar dat en paar jaar geleden een takeawayrestootje had vlak aan de overkant van mijn straat....
de puntkomma, haha
in het gewone leven - en ik bedoel hiermee de interactie tussen gewone mensen, zij die niet zo intens met taal bezig zijn als schrijffanaten (auteurs, journalisten, vertalers, copywriters, leerkrachten enz...) maakt niemand zich zorgen om leestekens en zeker niet om een puntkomma. in de gesproken taal bestaan geen leestekens (stel je voor dat iedereen tijdens het spreken komma's en punten en dubbele punten en haakjes en gedachtenstreepjes en puntkomma's in de lucht tekent...) en deze taal wordt hoe dan ook door het merendeel van de mensen als enige taalvorm gebezigd.
zij die lezen, beroepsmatig of voor hun plezier (kranten, tijdschriften, brochures, verslagen, e-mails..) zijn dan nog dikwijls weinig opmerkzaam omtrent het wel of niet correct gebruiken van leestekens en als deze bleekbeige raven (want de witte, dat zijn zij die literatuur verorberen, haha!) de pen ter hand nemen of op de pc beginnen tokkelen, zijn zij zich niet echt bewust van dit taalmiddel en schrijven of foutief hortende zinnen of onvolledige zinnen of ellenlange zinnen zonder komma's, gedachtenstreepjes of ... puntkomma's.
want belangrijk is wat ze willen meedelen, de vorm is totaal ondergeschikt aan de inhoud.
bovenstaande stelling, die ik hier om 4u44 's nachts (mijn geest denkt dat het het kwart voor zes is, nog geen wintertijd) uit de mouwen van mijn seringenkleurige pyjama schudt, is natuurlijk met een korreltje zout te nemen, want hoogstwaarschijnlijk zijn er meer mensen die zorgvuldig met taal omgaan dan ik vooropstel. maar blijkbaar leef ik, mede door mijn statuut van zestiger, in een omgeving waar bekommernissen om taal niet (meer) aan de orde van de dag zijn, want tja, waar praat je over met leeftijds- en lotsgenoten? over bobokes (ik bedoel daarmee lichamelijke ongemakken en ziektes), over tv-programma's, over witse, over kleinkinderen, over busreizen naar spanje, over eenzaamheid, over stuklopende vriendschapsrelaties... small talk dus.
in het beste geval spreken mijn vrienden en vriendinnen over een goed concert of een tentoonstelling die ze hebben bijgewoond, of over een fantastisch toneelstuk zoals the broken circle breakdown featurig the cover-ups of alabama van compagnie cecilia (zag ik eergisteren in de kvs) of over een nieuwe dans, de apollo swing*, een dansstijl overgenomen uit de jaren twintig en nu weer in de mode.
zelf ben ik, na al die jaren, (gelukkig, of jammer genoeg?) nog elke dag met taal bezig. ik luister altijd heel intens naar wat mensen zeggen, lees wat ze schrijven en observeer daarbij intonatie, stiltes, ritme, toon, stijl, klankzuiverheid... jaja, beroepsmisvorming, zegt u, ok, ok, ok... maar toch heel boeiend, want inherent aan de meest menselijke expressievorm die taal nu eenmaal is en voor mij dus een stimulans om te denken, te voelen, te bewegen, aandacht te schenken....
* Lakshmi (Sanskrit: लक्ष्मीlakṣmī, Hindi pronunciation: [ˈləkʂ.miː]) is the Hindugoddess of wealth, prosperity, light, wisdom, fortune, fertility, generosity and courage; and the embodiment of beauty, grace and charm.
heb daarnet nog enige pagina's herlezen uit goed oud van diana athill, op dit moment zeker mijn lievelingsboek. met haar wijze en waardige uitspraken reikt diana mij ultieme referentiepunten aan die helpen een positieve kijk op de wereld te behouden. vooral nu het herfst wordt (maar eigenljk, eigenlijk... ben ik dol op dit seizoen!) en mensen rondom mij het blijkbaar moeilijk krijgen en slechtgeluimd hun negatieve vibes ventileren...
ok, het wordt kouder, we hokken weer bij mekaar in superverwarmde huiskamers, cafés, cinema's en theaterzalen, we werken door onze tics en chagrijnige ego-avonturen mekaar een beetje op de zenuwen. we worden oud, hebben pijnlijke spierkrampen, rugklachten en snotverkoudheden en we verwensen alles en nog wat... en iedereen gaat weer eens voor de zoveelste keer dood...
maar oud worden en doodgaan behoort tot de levenscyclus, zegt diana athill terecht. zij put daarbij heel veel kracht uit haar omgang met jonge mensen:
het is wellicht niet verrassend dat we makkelijk in een algemeen gevoel van pessimisme glijden, maar het is erg saai en het maakt die akelige laatste jaren nog akeliger. terwijl er mensen zijn die binnen en buiten ons bewustzijn voorbijschieten, die nog aan het begin staan en voor wie de jaren voor hen nog lang en vol zijn van weet ik wat. dat herinnert ons eraan - sterker nog, stelt ons in staat weer te voelen - dat we niet alleen stippels zijn aan het eind van dunne zwarte lijnen die zich richting het niets verplaatsen, maar onderdeel zijn van een brede, veelkleurige rivier die wemelt van ontstaan, ontwikkeling, verval, een nieuw begin - dat we daar nog steeds deel van uitmaken en dat onze dood er deel van uitmaakt, net zoals de jeugd.... ; dus zolang we nog steeds toegerust zijn om dit te zien moeten we onze tijd niet verspillen met mopperen.
omgaan met jonge mensen helpen ons deze notie vast te houden, zegt diana, zij fungeren als een spiegel en verschaffen ons door hun dolle capriolen een nuttig tegenwicht tegen de minder aangename elementen van het ouder worden.
als je oud bent en een lief kind je aankijkt alsof hij of zij denkt (zelfs al is dat ten onrechte) dat je wijs en slim bent: wees gezegend! het is niet zo dat een vluchtige glimp van jezelf je op wat voor blijvende manier dan ook in een wijs en aardig iemand omtovert; het is meer als een goede sessie reflexologie waarbij je je, hoewel het niks geneest, terwijl het gaande is en ook nog de uren daarna een beter mens voelt, en alleen al dat gevoel is absoluut de moeite waard...
haha, zelf heb ik door mijn fantastische job het immense geluk gehad heel veel om te gaan met jongelui. ik denk dat mijn veerkracht zelfs steunt op mijn herinneringen daaraan. het is zelfs zo dat ik, ahum, af en toe nog de gedaante van een puber aanneem... gisteren bijvoorbeeld knipte ik uit het tijdschrift elle een foto van het engelse model agyness deyn, want ik wou naar de kapper en dit keer moest en zou ik een kapsel krijgen à la agyness, zo een beetje naar de hoogte gewaxt.
en waarempel, het lukte nog ook, ben dit keer grenzeloos tevreden en het kapstertje verkocht mij prompt een doosje heerlijk geurende wax, waar ik de volgende dagen gretig gebruik van ga maken...
naschrift: haha! het schrijfbeest loopt als gesmeerd, zou ik zeggen. sta al opnieuw op de zevende plaats in de rangschikkig van de literatuurblogs op seniorennet. mijn volgend bericht zal gaan over.... de puntkomma, want op dit leesteken maakte mij onlangs een schrijfvriendje attent. ik speur nu in alle teksten obsessioneel naar puntkomma's en vraag mij telkens af waarom ze daar worden gebruikt... hierboven staan ook puntkomma's, waar? waar? waar? rara..