Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
05-01-2009
Te Winter toen het had gesneeuwd
Te Winter toen het had gesneeuwd
Vorige nacht heeft het gesneeuwd. Vanmiddag enkele foto's geknipt. Om 23 u is er een open hemel en het kwik is intussen tot -6 ° C gezakt. Morgenochtend zal dat nog een heel pak lager zijn. Ik troost mij met de gedachte dat er een isolerende sneeuwlaag ligt.
Deze namiddag nodig wat prei gerooid. We zaten door onze voorraad. Ik had een moeilijker karwei verwacht met de vorst sinds Kerstmis. Ik heb 's morgens toch tweemaal - 8° gezien. Tussen de prei staat nogal wat muur en die begroeiing heeft grotendeels het indringen van de vorst belet. Voor morgen voorspelt men wat sneeuw en voor dinsdag en woensdag opnieuw een klare vrieshemel met dan strenge vorst. Daarna kan het weer zachter worden.
De fruittuin van de Jardin
du Luxembourg had een fijne stand op de Euro croqpom te Nevers. Ik heb er
enkele fotos van.
Op een van de reizen met
de Nationale Boomgaardenstichting had ik al het genoegen de Jardin du
Luxembourg te bezoeken. Dit kan enkel mits toelating. Als gids hadden we de heer
Michel Prat, de conservator en auteur van fruitboeken, vooral snoeien.
Ik herinner mij hoe de
leifruitliefhebbers in de hoogste hemel waren: prachtige leivormen, enkele en
dubbele U-kandelaars, gobelets, palmetten, schotels, vazen, liggende snoeren en
ander spalierwerk. Er hing een afbeelding van de legendarische peer Louise
Bonne dAvranche in 1867 aangeplant en gedurende 50 jaar gevormd als palmet met
aan de 2 zijden 9 gelijkvormige armen + een middeltak in de bovenste U = 19 takken. De boom was 5 m hoog. De buitenste
takken waren samen 14,80m lang! De totale taklengte bedroeg 96 m. Men oogstte tot 100 kg vruchten per jaar. In 1978 ging
de 111 jaar oude boom dood. Het geraamte is te zien in de orangerie.
Het eerder kleine fruitplantsoen,
- nu erkend als verzamelboomgaard met 320 appel - en 220 peervariëteiten - ligt aan
de zuidkant en is goed afgesloten achter hekken en met netten gedekt tegen de
vogels. Daarbij worden de vruchten nog afzonderlijk ingepakt in papierzakken.
De mooiste vruchten zijn immers bestemd voor de senaat.
De Jardin du Luxembourg
ligt in het Quartier Latin en is een van de bekendste tuinen van Parijs, nog 23
Ha groot. Het Palais du Luxembourg, van 1615 tot 1627 gebouwd voor Maria de
Medici, de koningin-weduwe en moeder van Louis XIII herbergt nu de Franse
Senaat.
Hartelijke wensen voor een fijn,
gelukkig, gezond, voorspoedig, vruchtbaar 2009
Daniel Willaeys
Hier
de tuin van een verre voorvader François Willaeys, Brugs raadslid en zijn vrouw Anne-Thérèse Vleys.
De tuin paalde aan deze van Eekhouteabdij.
Aangelegd
in het verlengde van zijn moestuin, werd de tuin uitgewerkt volgens de
richtlijnen van de tijd.
Hij
bestond uit twaalf rechthoekige parterres, sommige met een grasmat, andere met
bloembedden of met laagstammige fruitbomen. Kleine monumentjes vrolijkten de
tuin op en achterin stond een groot standbeeld in een monumentale nis, omringd
door een waterpartij met fontein. De dames koesterden zich in de zon op het
grastapijt, de heren wandelden rond of verpoosden op een bank en de tuiniers deden
het onderhoud. Rondom verhieven zich de torens van de Onze-Lieve-Vrouwkerk, die
van de Eekhouteabdij en het Belfort, terwijl het silhouet van de
patriciërshuizen langs de Dyver zich op de achtergrond aftekenden.
Op
deze plaats is nu het Groeninge Museum gebouwd, in de schaduw van de Onze-lieve-Vrouwkerk te Brugge.
De foto van de o.L.Vrouwkerk is van Vikki Shanagan, uit Washington State (de staat, niet Washington District of Columbia van het Witte Huis) op onze schitterende wandeling ma. 30 dec. in het winters-zonnige Brugge met heel veel bezoekers. Vikki verblijft enkele dagen bij ons. Zij is biologe en collega van dochter leen in het American College te Douala, Kameroen.
Garden of the Willaeys-Vleys Family at Groeninge,
Bruges 1759
Een appel op mijn Verlanglijst Reinette des Capuçins
Een appel op mijn Verlanglijst
Reinette des Capuçins
Een appel met veel kwaliteiten: een goede handappel, om te verwerken op taart, voor sapbereiding, voor appelmoes en in de oven en eventueel ook voor ciderbereiding.
Geel vlees, zeer
geparfumeerd, knappend. Het zuur wordt in evenwicht gehouden door de suiker.
En niet te vergeten met
een natuurlijke bewaring tot maart, april.
AANVULLING: Door bij boomkwekerij De Linde te gaan kijken zie ik dat de Veurnse Renet een synoniem is en die heb ik al, maar de enting droeg nog niet. Ik ben nu nog meer benieuwd.
Brogdale is een plaats in
Faversham, ongeveer 12 km voorbij Canterbury in Kent, Engeland.
Daar bevindt zich de
grootste fruitverzameling van Europa.
Het geheel werd in 1990,
onder het bewind van Tatcher geprivatiseerd met uitzondering van de vruchtbomen
collecties die afhankelijk bleven van het Ministerie voor landbouw dat in
Engeland DEFRA heet (Department for Environment,
Food andRural Affairs).
De gronden werden verkocht
en de werking werd overgenomen door de Brogdale Trust.(Bij ons een vzw, in
Nederland een stichting).
Eind vorig jaar kwam er een
nieuw beheer door Reading University en het Farm Advisory Service Team (FAST).
Het team dat nu de National
Fruit Collection beheert werkt onder de professoren Nick Battey en Paul
Hadley, beiden van het Centre for Horticulture and Landscape van de
universiteit van Reading en Tim Biddlecombe van FAST.
De universiteit van
Reading heeft de breedste agrarische interesse van alle Engelse universiteiten.
De interesse voor tuinbouw dateert al van meer dan een eeuw terug en dekt alles
van biotechnologie tot tuinhistorie. FAST is de
grootste adviesgroep voor fruit in Engeland met meer dan 20 stafleden. Hun
hoofdkwartier hebben ze naar Brogdale overgebracht. Tim Biddlecombe is een
afgestudeerde van Wye en begonzijn
loopbaan in Brogdale als verantwoordelijke voor de rassenproeven met peren en
frambozen.
FAST staat in voor het
onderhoud van de Nationale Fruitcollectie.Nigel Baker is de farm manager.
De universiteit van
Reading is verantwoordelijk voor de verzorging en het wetenschappelijk
onderzoek. Het team bestaat uit 8 academici met een ruime expertise. Er zijn
experts voor het onderhoud van de collecties, gewasdeskundigen (crop
physiologists), moloculaire biologen, database expertenen een statistieker. Dr MattOrdidge werd aangesteld als full-time
onderzoeker. Mary Pennell en Penny Hale behoren tot de onderhoudsstaf. Prof Andy
Greenland (National Institute of Agricultural Botany) houdt met zijn team
toezicht over het wetenschappelijk en onderhoudswerk.
Verder is er, zoals in het
verleden, een adviesgroep van DEFRA , voorgezeten doorprofRoger Smith (Royal Botanic Gardens, Kew) die periodiek samenkomt en het
geheel evalueert.
Het wetenschappelijk en onderhoudswerk
van de Nationale Collectie volgt een aantal uitgestippelde wegen. Het
onderhoudswerk zet de lange reeks van aantekening van waarnemingen verder. Er
komen bijkomende registraties van bloei en rijpheidsdata in verband met de
klimaatsverandering. De perencollectie werd vermeerderd en wordt op een nieuwe
locatie opgeplant. Er zijn plannen om de algemene collectie aan te vullen met
commerciële rassen en met historisch waardevolle rassen. Men wil de waarde van
de collecties nog vergroten voor hen die geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen
van nieuwe rassen en wetenschappelijk werk, zodat het een actieve collectie is
en niet simpel een museum. Er zijn plannen om de zekerheid van de collectie in
de toekomst te verhogen door het ontwikkelen van cryo-preservation technieken (bewaring onder extreem lage temperaturen) en men werkt nauw samen met de
collegas van de Nordic Fruit Collection van de universiteit van Kopenhagen.
Men werkt aan een nieuwe
National Fruit Collection website en database (nog enkele maanden geduld).
De klimaatsverandering
krijgt extra aandacht. De reeds lang bijgehouden waarnemingen duiden aan dat
over de laatste 20 jaar de gemiddelde bloeidatavoor Bramley met 5 dagen vervroegd zijn en voor Cox met 8 dagen.
Men is zeer
geïnteresseerdom sommige nieuwe
moloculair genetische technieken te gebruiken om de genetische verscheidenheid
van de collectie te onderzoeken. Men wil starten met de appelcollectie en hoopt
speciale karakteristieken te vinden die van nut kunnen zijn bij het ontwikkelen
van nieuwe rassen. Bv kwaliteitseigenschappen intelen in fruit met een hoger
vitamine C gehalte.
Veel van dit werk zal niet
direct zichtbaar zijn voor de bezoekers.
Op de viering van 30 jaar
Croqueurs de Pommes te Nevers 15-16 november 2008 was het interessant vruchten
uit verschillende streken in Frankrijk te zien en te vergelijken.
De eerste foto echter komt
uit Doesburg. De vruchten werden wellicht iets te vroeg geplukt.
Gisteren kwam een
fruitkennis enten halen van de Grand
Champion. Ik heb deze peer al meer dan 40 jaar staan en ben er zeer tevreden
over. Het is een lekkere, zoete , sappige bruine peer, iets onder de middelmaat,
helemaal schurftvrij.
De vruchten rijpen half september
en een maand later bereiken ze hun volle rijpheid met in de mond smeltend
vruchtvlees.
Deze peer is wat bekend
geweest rond de jaren 60. Ze staat enkel vermeld in de Nederlandse Rassenlijst
van 1962. Bij de beschrijving spreekt men over een zekere schurftgevoeligheid;
iets wat ik nooit heb ondervonden.
Grand Champion is een
mutatie (USA 1943) van de peer Gorham.
De peer Gorham is dan weer het product van de
kruising tussen Williams Bon Chrétien en Josephine de Malines (USA 1910).
Op 9 juni 2008 berichtte
ik over de jonge plantjes van 4 nieuwe frambozenrassen uit Engeland. (Zie
aldaar).
Straks ga ik de 2
herfstframbozen afknippen tot tegen de grond. Ze hebben nog hun best gedaan om
vruchten te dragen, maar het groeiseizoen was een stuk tekort.
In de Proeftuin Pamel
hebben ze wel vruchten gedragen, maar daar ligt vloeidarm en waarschijnlijk
werden ze ook vroeger geplant.
Mijn struiken zijn stevig
uitgegroeid en dat belooft voor volgend jaar.
Fotos:
Herfstframbozen:
Marcela
Autumn Treasure
Zomerframbozen
Cascade Delight
Cowichan
Mijn zomerframbozen staan
op een opgehoogde rij. Dit maakt dat ze minder te lijden hebben van de te natte
grond die we hier in de winter hebben. Een van de volgende dagen wordt die nog
verder opgehoogd en de nog open plekken worden verder beplant.
In maart rol ik de
worteldoeken op, zodat ik een onbegroeide, zwarte bodem heb die goed opwarmt overdag
en s nachts warmte uitstraalt, zodat lentenachtvorst minder schade kan
berokkenen. Half mei, na de ijsheiligen krijgen ze opnieuw een mulchlaag van
voor een stuk verteerde houtsnippers. Tussen de rijen laat ik de onkruiden welig opschieten tot eind juni.
Dan gaan de doeken er weer op. De groenbemesting zit eronder.
Tweederde van de
sterren-restaurants in Nederland kookt zoveel mogelijk met biologische
ingrediënten.
Niet in de eerste plaats om redenen van milieu of dierenwelzijn, maar omdat de smaak
aantoonbaar beter is. Dat blijkt uit onderzoek van het VARA radioprogramma
Vroege Vogels. Voor een groot gedeelte van de restaurants met Michelin ster is
biologisch eten dagelijkse kost. Een snel toenemend aantal topkoks kiest voor
vlees, groenten, fruit, kruiden, zuivel en zelfs wijn die biologisch
geproduceerd zijn.
De meeste chef-koks vinden dat biologische producten zoals vlees en groente een
betere smaak hebben en van hogere kwaliteit zijn dan de niet-biologische
producten. Daarom koopt 97 procent regelmatig biologische producten en kiest
ruim tweederde zoveel mogelijk biologische ingredinten. Vooral vlees, groenten
en fruit zijn populair: meer dan zestig procent van de sterrenrestaurants kiest
waar ze kunnen voor biologisch.
De reden is simpel volgens eigenaar-kok Martin Kruithof van de Lindenhof in
Giethoorn (**): Wij kiezen voor kwaliteit. Dus wil ik de beste glazen, het
beste bestek en uiteraard ook de beste ingredinten. Kies voor smaak en dan kom
je bij producten die op een natuurlijke manier groeien.
Het onderzoek is verricht onder alle 83 restaurants die een of meer sterren
haalden in de Michelingids 2009.
Onlangs heb ik twee grote,
reeds dragende noten uitgeplant. (Fotos op http:// blog.seniorennet.be/fruit)
De noten werden geplant
door eekhoorns, eksters of Vlaamse gaaien. Er is veel kans op goede noten,
gezien de oudste exemplaren, doch met een zaainoot weet je nooit.
In de namiddag stond nog een bezoek aan de galerie Exelmans te Neeroeteren op het programma. Daar was heel veel moois te zien.
De galeriehouder vertelde o.a. over het project voor de beeldenstoet gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling van de beelden uit China. In keramiek zijn ze veel duurzamer (gebakken op 600 °) in vergelijking met terracotta (gebakken klei) dat poreus is en niet geglazuurd. Bij het terracottaleger zijn de oorspronkelijke kleuren vergaan. Keramieken beelden zouden het er heelhuids van afgebracht hebben.
Op de derde foto Charles Pauwels (met baard) in gesprek met
de galeriehouder.
Maaseik, Terracota leger van de eerste keizer van China te Xi'an
Maaseik, Terracotta
leger van de eerste keizer van China te Xian
Met Art Fan in een volle
bus onder leiding van Charles en Dinora Pauwels-De Waele naar Maaseik.
de Zondag van Gazet Van
Antwerpen van deze dag 14 dec. bevatte net een bijdrage over Zoersel, met o.a. Uit
de kunst over Charles Pauwels. Dinora plezierde ons elk met een exemplaar.
Leesvoer voor onderweg.
In Maaseik kregen we eerst
een inleiding met powerpoint presentatie over de Chinese geschiedenis en de
eenmaking onder de eerste keizers met als hoofdstad Xian.
Qin Shin Huan Di die
leefde van 259 tot 210 voor Chr, wist de andere rijken van China te onderwerpen
en te verenigen in een eerste keizerrijk dat centraal bestuurd werd vanuit Xian
(Sian uitspreken).
Hij standaardiseerde het
systeem van maten en gewichten en het Chinese karakterschrift, dat hetzelfde
wordt geschreven, maar in diverse landsdelen anders wordt uitgesproken.
Hij begon ook met de bouw
van de fameuze Chinese muur.
In het hiernamaals wou hij
blijven heersen en liet 700.000 dwangarbeiders vele jaren werken aan een immens
mausoleum met als bewakers het terracottaleger dat in 1974 ontdekt werd en
sindsdien beetje bij beetje opgegraven en gerestaureerd wordt.
In Maaseik zijn 14 van
deze beelden te zien, in marsorde opgesteld.
Daarnaast worden nog een
200 tal andere grafgiften getoond o.a. de eerste gouden munt.Veel kleinere beelden uit de tweede
keizerlijke dynastie, de West Han (202 tot 9 j. na Chr.) zijn sierlijker van
ontwerp.
Na het bezoek wacht nog
een interessante documentaire film (12 minuten) als samenvatting.
Wat de foto's betreft: je mag niet fotograferen met flits en het is er vrij duister. Dus een lange sluitertijd en intussen niet bewegen of bibberen!
De Duitse Dr Helga
Buchter-Weisbrodt raadt notenolie aan.
De spreuk: Vijf walnoten
daags houden de aders open! zou even populair mogen zijn als One Apple a day
keeps the doctor away!
Al van de jaren 1900
gelden noten als middel tegen jicht, als purinezuiverend en goed voor de nierlijders
wegens chloorvrij.Onschatbaar zijn de goede
vetzuren, de waardevolle mineralen en B-vitamines, daarnaast ook de eiwitten.
De proteïnen met meer dan 15 %, liggen hoger dan bij vlees en zijn beter
opneembaar.Frambozen, braambessen, aardbeien en druiven hebben met noten gemeenzaam
dat ze behoren tot de voedingsmiddelen die met Ellagzuren effectieve beschermingsmiddelen
tegen kanker bevatten. Ellagzuren zijn werkzaam tegen gifstoffen als
nitrosaminen, gechloreerde koolwaterstoffen en aflatoxinen. Dat walnoten nuttig
zijn tegen de slechte cholesterol ligt aan de vetsamenstelling: 24 %
onverzadigde vetzuren, 55 % dubbel onverzadigde linolzuren en 15 % driedubbel
onverzadigde linolzuren en slechts 6 % verzadigde vetzuren.Dierlijke vetten verhogen de
cholesterolspiegel van het bloed. Plantaardige vetten met hoge gehaltes aan
onverzadigde vetzuren verlagen deze.
De veelzijdige walnoot:
De noot werkt
cholesterolverlagend, zoals reeds vermeld.
De groene bolster bevat
natuurkleurstof.
Aftreksel van de bast
werkt wondhelend.
Van de fijn gemaakte
noottussenschotten, overgoten met kokend water en 10 minuten laten trekken
maakt men een hartversterkende drank. Men brengt op smaak met pepermunt of
bloemblaadjes van rozen.
Notenolie hebben we een
paar keer meegebracht vanuit Frankrijk. Ook in Zuid-Duitsland perst men nog
notenolie.
Op de blogs van 29 sept.
en 5 okt. hadden we het ook over MOBIPERS die notenolie persen. 2,5 kg gepelde noten geven ongeveer 1l olie.
Vandaag krijg
ik een mail met de concrete mogelijkheden tot persen.
De appels zijn
geperst, rust in de tuin en alle tijd om uw walnoten te pellen. Lever ze in bij
Mobipers en wij persen er heerlijke walnootolie van.
Iedere woensdag in
januari kunt u uw walnoten inleveren in Zoelen. Ook kunt u op zaterdag 31
januari uw walnoten inleveren in Domburg. Wij kunnen u een zak opsturen waarin
u de gepelde noten kunt bewaren en in kunt afleveren. Meer informatie vindt u
op www.mobipers.nl.
Ik heb Theresa nu 6 jaar tegen de zuidmuur
staan. Pas in het 5 de jaar had ze een eerste tros, maar de vogels waren mij
voor. Dit jaar waren er verschillende trossen, maar ze geraakten niet volledig
rijp.
Theresa vormt mooie trossen met grote,
lange bessen. Ze rijpen pas in oktober en in een groeiseizoen als deze zomer
worden ze niet optimaal rijp. Vorige zomer was niet de beste voor de latere
druiven. Steuben bv., een van mijn beste blauwe buitendruiven, deed het ook
iets minder goed. Reliance, een pitloze,roze, Amerikaanse druif, rijp half september deed het wel schitterend.
Ik heb besloten Theresa in de tunnelserre
te zetten. Ik heb er al Perlette staan. De pitloze, gele bessen beginnen al te
rijpen rond half oogst.
Het uitsleuren en ter
plaatse trekken verliep vlotter dan ik had gedacht.De kleinmannen konden mee helpen trekken.
Voor het terugplanten was
er enkel plaats voor de sterksten.
1. De boom is ter plaatse.
Nu rechtzetten.
2. Tinneke en Kael
3. De wortelklomp draaien.
4. Nog wat uitgraven
vooraleer het lavagruis (nog in de kruiwagen) uit te strooien.
5. Tinneke, mijn jongste dochter, kinesiste, manuele therapeute, gespecialiseerd in de behandeling van kinderen met problemen. Laatst is daar behandeling gekoppeld aan paardrijden bijgekomen.
6. David (geoloog en speleoloog. We vernamen dat hij met zijn teamgenoten 8 ste staan in de wereld, wat het diepst afdalen in een grot betreft: 1500 m onder de Picos de Europa in Spanje.)
7. David en Kael
8. Lander ( de jongste
zoon van Nick en Bart Lagrou(+) is tevreden.
9. Nero en Jacoba,
kinderen van Griet Lagrou, fotografe van dienst, genieten nog na.
vernam ik dat Koningin
Emma een synoniem is voor Mère de Mènage.
In Brogdale, Kent is dit
een van de meer dan 2000 appelrassen die ze er hebben staan.
Joan Morgan in haar Book
of Apples schrijft het volgende over Mère de Ménage:
Was in de late 1700 jaren
bekend in Europa. Maar een verwarrende geschiedenis. Veel synoniemen, waaronder:
Flanders pippin, Combermere Apple, Queen Emma, Husmoder, maar waarschijnlijk
niet Zweeds, Danish HusmØder.
Vroege bloeier. Grote,
rode appel. Pluk eind oktober, bewaart tot februari. Keukenappel. Kookt tot
puree, zoet, doch ook wat zuur, niet zeer sappig, wordt aanbevolen voor Apple
Charlotte (Voor recepten kijk op Google). Een in de 19 de eeuw wijd verspreid ras
in Engeland. Was tot 1930 in de handel in East Anglia.
Te oordelen naar de vele
synoniemen moet dit vroeger een bekende appel geweest zijn.
Zondag komt het jong volk van de familie. Voor enkelen is
het de gelegenheid om bessenstruiken en stekken mee te nemen.
Er staat een speciale
happening op hetprogramma: het
verplanten van een vrij grote notenboom.
Ik heb die reeds helemaal rond gestoken. Nu nog de dikke
touwen er rond, om, na nog wat verder
ontbloten van de wortels, met zijn twintigen de boom los te trekken en naar de
nieuwe plantplaats te trekken.
Hopelijk blijft het voldoende lang droog, want er wordt
regen voorspeld voor zondag.
Als titel van dit stukje koos ik: de weg is vrij.
Inderdaad. Op hetzelfde perceel van de okkernootstonden ook enkele jonge appelboompjes.
Vandaag heb ik die uitgegraven en op hun definitieve plaats gezet.Er is nu ruimte om te passeren met de noot.
Vorig jaar was de plaats waar nu de appelboompjes
uitgeplant werden nog helemaal overgroeid met netels en bramen. Ik heb nog voor
de winter die plaats afgedekt metworteldoek en alles eronder is afgestorven en gecomposteerd. Het heeft mij
dus niet het minste werk gekost om een propere plantgrond te bekomen!
Bij het maken van de plantputten heb ik enkel nog wat
dikke wortelresten verwijderd.
Wat heb ik uitgeplant:
Koningin Emma, een Nederlandse appel, genoemd naar
het eerste vrouwelijke staatshoofdin Nederland: koningin-regentes Emma. De 10
jarige Wilhelmina werd koningin bij het overlijden van haar vader Willem III.
Tot haar 18 jaar (1898) was haar
moederkoningin- regentes. Ik heb nog niet kunnen achterhalen wie
deze appel, koningin Emma gecreëerd heeft.
Het tweede boompje zou Sunsetmoeten zijn (Nog niet
gedragen). Sunset is een zaailing van Coxs Orange Pippin in Kent. Kwam in 1933 in de handel.
Het is een kleine appel (te klein voor het commerciële circuit), doch met een
goede Cox smaak. Het ras groeit veel gezonder dan de ouder. Een goed ras voor
de liefhebber, zeer verbreid in de Engelse tuinen.
Nummer 3: : JuppS
Russet. Een Nieuw Zeelandse appel die in 1951 naar Brogdale kwam. Ik kreeg
een ent van mijn goede Engelse fruitvriend Howard Stringer. Joan Morgan
omschrijft de vrucht aldus.
Gelijkt op een bruinkleurige (russet) Sturmer Pippin.
Een goede, rijke smaak, zoet maar evenwichtig, knapperig vruchtvlees. Groeit
uit in de breedte. Boomri jp eind october, eetrijp januari- april.
Nr. vier Santana, bekomen
door Wageningen uit een kruising met Elstar. Sinds 1996 in de handel. Het is
een schurftresistent ras. Wel vatbaar voor meeldauw, weinig kankergevoelig. De
vrucht is rood, vast, sappig en knapperig, met een friszure, aromatische smaak.
Pluk eind september. Eetrijp okt. Tot ?
