Art . Nr . 40 . b ,

               Studie  van  de  Figuur

                  De  Elegante  Mens

  De  tekening  dient  hier , zoals  in  alle  andere  gevallen , ondergeschikt  te  zijn  aan  het  karakter  van  het  model  en  zelf  ook  vlotheid  te  vertonen  in  zijn  op  elegante  wijze  uitgedrukte  lijnen .
  En  daar  wij  weten  dat  men  altijd  het  wezenlijke  tot   uitdrukking  moet  brengen , moeten  wij  gaan  " vertolken "  om  beter  te  kunnen  karakteriseren .  Zonder  te  vervallen  in  een  buitensporigheid  van  slechte  smaak , zullen  wij  dus  niet  aarzelen  om  élègance  van  een  bepaald  model  meer  klemtoon  te  geven , dank  zij  een  weloverwogen  verlenging  van  de  vormen , vooral  bij  de  vrouw , terwijl  wij  de  man  van  zijn  kant  stevige  schouders  geven , ook  al  weer  zonder  te  overdrijven . 
  Aangezien  mannenkleding  de  neiging  vertoont  van  steeds  grotere  eenvormigheid , is  het  mogelijk  om  hem  goed  te  kennen .  Daarmee  bedoelen  wij  zijn  vormen  te  begrijpen  en  de  variaties , die  de  mode  aanbrengt .  Meestal  zijn  deze  te  vinden  in  geringe , maar  geenszins  te  verwaarlozen  onderdeeltjes , die  vaak  voldoende  zijn  om  het  gehele  silhouet  grondig  te  wijzigen .  Om  hiervan  overtuigd  te  raken  behoeft  men  slechts  oude  modetijdschriften  door  te  bladeren . 
  Je  dient  te  letten  op  de  schematische  lijnen , die  het  essentiele  van  goed  zittende  kledingstukken  typeert , zoals  van  een  pantalon , die  precies , op  de  elegante  wijze , op  de  voet  valt.  Deze  typerende  lijnen  vormen  wat  ontwerpers  en  kleermakers
" de  lijn "  noemen , een  uitdrukking  die  het  algemene  beeld  weergeeft  van  de  elegante  kleding , zowel  van  mannen  als  van  vrouwen .  De  schuin  naar  beneden  lopende  lijn  van  een  jaquet , die  nauw  aan  het  benedenlijf  aansluit , getuigt  hiervan , evenals , bij  al  zijn  eenvoud , in  het  colbert  de  breedte  van  de  schouderlijn  een  aangename  tegenstelling  kan  vormen  tot  de  slankheid  van  de  taille .
Zie  hier  twee  sprekende  voorbeelden ,die  niet  aan  de  aandacht  van  de  tekenaar  mogen  ontsnappen .  Ieder  mannelijk  kledingstuk  bezit  even  duidelijke  kenmerken  en  aangezien  het  streven  van  de  elegante  man  er  naar  uitgaat  hen  te  eerbiedigen , weet  de  kunstenaar  waar  hij  zich  aan  te  houden  heeft .
  In  avondkleding , zo  goed  als  in  kamerjas , op  visite  en  op  de  golflinks , vertoont  de  elegante  man , die  er  nu  eenmaal  steeds  op  uit  is  om  zijn  uiterlijk  in  overeenstemming  te  brengen  met  de  menigvuldige  verplichtingen  van  het  mondaine  leven , een  feilloze  smaak , die  geenszins  een  zekere  fantasie  uitsluit , die  echter  altijd  onderwerpen  zal  blijven  aan  de  voorschriften  en  conventies  van  de  goede  smaak .
  Iedere  tekening  die  afzonderlijke  personen  of  scénes  uit  het  elegante  leven  voorstelt , dient  uitgevoerd  te  worden op  een  vlotte , vrije  en  trefzekere  wijze .  Het  karakter  van  een  potloodlijn  of  als  het  gebruik  wordt , een  gewassen  effect , moet  de  voornaamheid  van  de  damesmode  laten  uitkomen  in  tegenstelling  tot  de  kracht  van  de  tegengestelde  tonwaarden  van  een  zwart rokcostuum  met  het  smetteloze  overhemd .  Juwelen , hoeden , de  glanzingen  van  een  sjaal  en  de  weelde  van  een  bontmantel , geven  de  kunstenaar  de  gelegenheid  om  zijn  intelligentie  en  kunde  te  ontplooien .
  De  damesmode  is  even  ingewikkeld  als  verscheiden  en  aangezien  hij  van  jaar  tot  jaar  wisselt , is  het  niet  doenlijk  zijn  wetten  vast  te  leggen .  Het  lijfje  en  de  rok  zijn  de  twee  grondelementen , wier  aansluiting  de  taille  markeert  en  die  enerzijds  de  schoonheid  van  de  buste  en  anderzijds  de  heuplijn  doet  uitkomen , maar  het  schijnt  dat  de  grillen  van  de  mode  dit  grondbeginsel  van  de  klerenkunst  vaak  links  laten  liggen .
  De  studie  van  de  elegant  geklede  mens  is  van  bijzonder  belang  voor  diegene  onder  onze  cursisten , die  zich  van  nature  voelen  aangetrokken  tot  een  genre , waarin  zich  te  weinig  van  onze  tekenaars  gespecialiseerd  hebben  en  waarin  daarentegen  zoveel  buitenlanders , vooral  Engelsen  en  Amerikanen , met  succes  werken .  Wij  hebben  hierbij  vooral  de  herenmode  op  het  oog .  Maar  ook  als  het  damesmode  betreft , zou  men  hierin  toch  niet  kunnen  slagen  zonder  een  aangeboren  gevoel  voor  het  elegante , dat  men  nu  eenmaal  niet  van  iemand  anders  krijgen  kan .
  Bij  het  reclametekenen  komen  stellig  niet  alleen  elegante  personen  te  pas .  Zeer  zeker  spelen  zij  een  exclusieve  rol  in  de  advertenties  voor  luxe-artikelen , zoals  de  zg.  haute-couture  dure  confectie , parfums , automobielen , reisartikelen  en dergelijke .  Maar  de  schilderachtige , zelfs  humoristische  figuur , neemt  eveneens  een  belangrijke  plaats  in  bij  die  soorten  van  reclame , die  de  grote  massa  bedoelt  te  berieken .  Soms  dient  hij  als  handelsmerk  voor  een  firma , waarmee  men  hem  later  gaat  vereenzelvigen  ( bijv.  Bibendum  van  Michelin ) .  Hierbij  dient  de  tekenaar  zijn  beste  fantasie  aan  te  wenden , zowel  in  opzet  als  in  de  uitvoering  van  het  onderwerp .
  In  ieder  geval  zal  de  tekenaar , hoe  ook  de  ontwikkeling  zal  zijn  van  zijn  smaak  met  betrekking  tot  publiciteitswerk ( illustratie , mode  of  reclame )  zeer  vaak  te  maken  krijgen  met  composities , waarin  de  menselijke  figuur  de  hoofdrol  spelen  moet .

Art . NR . 40 . a ,

                         Het  Kostuum

  Volgens  een  oud  gezegde  maken  kleren de  man .  In  ieder  geval  is  voor  de  tekenaar , in  het  bijzonder  de  illustrator , de  kleding  het  zekerste  middel  om  de  man  -  of  de  vrouw  -  in  zijn  tijd  en  landstreek , maatschappelijke  klasse  en  beroep  te  plaatsen , indien  hij  hem  althans  goed  weet  aan  te  passen  aan  het  uiterlijk  en  de  gedragingen  van  de  individuen .  
  Brummel  schijnt  eens  gezegd  te  hebben :                                                                                                                                   "  De  onbeschaafde  bedekt  zich , de  dwaas  schikt  zich  op  en  de  elegante  mens  kleedt  zich " .  Wat  de  beroemde  "dandy "  hier  met  -  overigens  goed  gekozen  -  woorden  uitdrukte , moet  de  tekenaar  van  zijn  kant , met  het  potlood  zichtbaar  maken . 
  Het  zou  buiten  het  bestek  van  onze  lessen  vallen  om  de  geschiedenis  van  het  costuum  in  al  zijn  onderdelen  op  deze  plaats  uiteen  te  zetten .  Lijvige  boekdelen  met  documentatie  over  deze  boeiende  stof  ontbreken  geenszins , maar  het  komt  ons  intussen  nuttig  voor  om  je  een  beknopt  overzicht  in  prentvorm  aan  te  bieden  waarbij  je  de  ontwikkeling  van  het  costuum  in  de  loop  der  tijd  zal  kunnen  volgen . 
  Maar , of  deze  studie  nu  beperkt  is  of  niet , zijn  grondbeginsel  blijft  dezelfde , n.l.  in  staat  te  zijn  het  wezenlijke  van  het  costuum  te  kunnen  bevatten , zijn  typische  kenmerken  in  verschillende  tijdperken  en  bij  verschillende  klassen  der  bevolking .
  Men  behoeft  hiervoor  niet  eens  in  het  verleden  terug  te  gaan , want  de  hedendaagse  kleding , die  van  de  mensen , die  wij  in  de  loop  van  de  dag tegenkomen , biedt  al  een  grote  afwisseling . 
  Naar  gelang  de  stadswijk  en  de  uren  van  de  dag  of  de  nacht , is  immers  de  kleding  van  " de  man  in  de  straat "  beurtelings  bescheiden , elegant , armoedig , schilderachtig , sportief , militair  enz .  Hij  is  naar  gelang  de  persoon , netjes  of  smerig , verwaarloosd  of  verzorgd , practisch  of  conventioneel ....
  Maar  ieder   mens , tot  welke  groep  hij  ook  behoort  -  en  dit  is  belangrijk  -  zal  toch  meestentijds  een  vleugje  fantasie , een  spoor  van  eigen  persoonlijkheid  leggen  in  zijn   " weekse "  of  " zondagse "  kleding .  Hij  komt  daartoe , soms  zelfs  onbewust , door  zijn  eigen  geaardheid , zijn  neigingen , gewoonten  of  hobbies , zijn  beroepsbezigheden  en  de  voorwaarden  van  zijn  bestaan , waarbij  wij  nog  niet  eens  spreken  over  zijn  kenmerken  van  fysieke  aard , zoals  zijn  lengte , zwaarlijvigheid , aangrboren  afwijkingen , of  degene , die  door  een  ongeluk  of  het  beroep  veroorzaakt  werden  enz .  Leeftijd , gezondheid , houding  en  manier  van  lopen  spreken  ook  een  woordje  mee ...  en  dit  alles  zullen  wij  moeten  ontleden , combineren  en  vertolken .

Art . Nr . 40 . a ,

Plaat  XIV  .

Het  costuum  door
de  eeuwen .

Lodewijk  XII  -  1500 

Frans  I  -  1520 

Hendrik  II  -  1550