Art . Nr . 48 .

Fig . 108 .
Studie  van  het  geheel
( krijt )

Art . Nr . 47 . b ,

               Bewegelijkheid  en  houdingen

  Als  gevolg  van  zijn  fysieke  hoedenigheden  vertoont  het  dier  zich  onder  allerlei , zelf  onverwachte , aspecten .  Er  zijn  er  die  als  door  en  veer  voortbewogen  lijken , wanneer  zij  hun  enorme  sprongen  maken , maar  dat  is  het  niet , wat  wij  verstaan  onder  beweging  in  de  eigenlijke  zin .  Daarmee  bedoelen  wij  veranderingen  van  houding  op  de  plaats  zelf .  Deze  kunnen  evenwel  aanzienlijke  wijzigingen  in  de  verschijning  met  zich  meebrengen ;  denk  maar  eens  aan  de  eend , die  in  zichzelf  gaat  " kruipen " :  zijn  hals  zal  men  dan  niet  meer  zien .  Op  plaat  IV  ziet  je  nog  heel  wat  andere  voorbeelden .  Deze  soort  van  samentrekking  wordt  vaak  opgevolgd  door  een  verrassende  ontspanning , waarin  men , evenals  in  de  plotselinge  kleurverandering  van  sommige  dieren , een  middel  tot  verdediging  en ook  tot  aanval  kan  zien .
  Deze  bewegelijkheid  op  de  plaats  zelf  voert  ons  tot  de  verplaatsing  in  de  ruimte , dus  tot  de  echte  beweging .  Wij  denken  hier  aan  zijn  verschillende  mogelijkheden :  stappen , draven , galoperen , springen , vliegen , zwemmen  en  kruipen , waaraan  men  kan  toevoegen  het  achteruitlopen , het  slaan  en  het  steigeren .  Daarmee  komen  wij  weer  terecht  bij  het  paard , dat  nog  andere  mogelijkheden  kent  dan  de vier eerstgenoemde .  Zo  kunnen  oude  paarden  vaak  niet  meer  een  versnelde  draf  uitvoeren :  de  voorbenen  gaan  dan  in  galop  terwijl  de  achterbenen  blijven  draven ; zij  kunnen   overigens  maar  korte  tijd  volhouden  .  Sommige  bewegingen  verkrijgt  het  door  dressuur :  men  denkt  bijv.  aan  de  telgang , waarbij  het  lichaam  afwisselend  gesteund  wordt  door  twee  benen  van  de  zelfde  kant .  Behalve  bij  het  veulen  en  het  oude  paard  is  deze  beweging  iets  uitzonderlijks .  In  het  algemeen  immers  bewegen  de  viervoeters  zich  voort  door  tegelijk  één  van  de  voor - en  achterpoten  naar  voren  te  brengen , die  diagonaal  tegenover  elkaar  gelegen  zijn , dus  bijv.  rechtevoor -  en  linkerachterpoot  of  omgekeerd .  
  Wij  keren  terug  tot  het  paard .  Fig . 101  toont  hem  in  zijn  prachtige  proporties .  Als  bij  de  koe  kan  men  het  hoofd  als  proportiesleutel  nemen  en  aan  de  hand  van  de   ingetekende  getallen  ziet  je  dan  dat  de hoogte  van  de  vorm  iets  minder  dan  drie  en  een  halve  kop  bedraagt  en  van  achteren  twee  en  een  halve  kop , die  van  de  romp  ( gestippeld )  een  kop , enz .  
  Natuurlijk  hebben  wij  hier  te  doen  met  een  " raspaard " .  Maar  het  gewone  sleperspaard  , dat  wel  minder  slank  en  elegant  is , vertoont  daarom  niet  een  minder  mooi  evenwicht  in  zijn  verhoudingen  ( zie plaat  II ) , waarbij  men  ook  zijn  grote  afmetingen  kan  bepalen  door  als  grenzen  de  z.g.  beenpunten  te  nemen .  
  In  fig . 103  ontleden  wij  de  beweging  van  de  stap  in  zes  stadia .  Die  van  de  pas  en  vooral  van  de  galop  zijn  niet  zo  gemakkelijk  en  duidelijk  in  een  tekening  over  te  brengen .  Sommige  van  hen  worden  zo  snel  uitgevoerd  dat  het  oog  geen  kans  krijgt  ze  te  bevatten  en  wanneer  men  er  een  foto  bijhaalt , kan  het  gebeuren  dat  men  een  onwaarschijnlijke  houding  krijgt , waarin  het  dier  verstard  lijkt .  Het  is  bij  zo'n  gelegenheid  dat  de  schets  die  immer  een  samenvatting  dient  te  zijn , n.l.  van  de  verschillende  houdingen  die  door  een  beweging  veroorzaakt  worden , naar  fotografische  maatstaven  onjuist  is , maar  daarentegen  zoveel  levendiger  dat  hij , per  slot  van  rekening , toch  meer  waar  is  !   Men  kan  zich  bij  de  uitbeelding  altijd  beperken  tot  die  fasses , waarin  een  klein  oponthoud  in  acht  genomen  wordt  tijdens  de  beweging .  Wij  laten  je  een  hele  serie  tekeningetjes  zien , die  in  dat  opzicht  zeer  suggestief  zijn  ( fig . 102 ) . 
  Intussen  kunnen  wij  overgaan  tot  een  even  amusante  als  leerrijke  oefening .  Teken  met  zacht  potlood  op  een  willekeurig  stuk  papier  het  paard  van  fig .  99  na , waarbij  je  de  ruitjes  gebruikt  om  hem  twee  of  drie  keer  te  vergroten .  Vervolgens  gaat  je  met  behulp  van  doorschijnend  papier  ieder  onderdeel  ( begrensd  door  een  dikke  lijn , die  zich  voortzet  in  een  stippellijn )  op  stevig  papier , nog  beter  op  niet  al  te  dik  karton , overbrengen , trek  die  tekening  dan  over  met  een  dikke  inktlijn  en  knip  dan  ieder  van  die  bestanddelen  zorgvuldig  uit .  In  de  gaatjes  worden  zij  dan  geleed  met  behulp  van  koperen  splitpennetjes .  Je  zult  uw  paardje  dan  zeer  gevarieerde  houdingen  kunnen  geven , die  moeten  overeen  stemmen  met  degene  die  je  naar  het  leven  zelf  waargenomen  hebt  en  niet  zomaar 
" verzonnen "  zijn .  De  kleine  tekeningen  geven  je  daarvan  de  voorbeelden .  
  Dit  zelfde  spelletje  kunt  je  ook  uitvoeren  naar  aanleiding  van  de  kip  van  fig . 100 .  Merk  op  dat  bepaalde  onderdeeltjes  omgedraaid   kunnen  worden , zoals  op  het  laatste  schetje  te  zien  is .