|
Wie langs de Westendelaan van Westende naar Middelkerke rijdt, kan er moeilijk naast kijken.
Juist voorbij de Badenlaan, aan de rechterzijde, ligt de hofstede ‘Rode Poort’.
Ze staat officieel bekend als ‘kadasternummer 10/732’ en is nu bewoond door Gery Bulcke.
Waarom ik erover wil schrijven en daarmee jullie aandacht ervoor wil vragen? Natuurlijk omdat de hoeve een heel rijke geschiedenis heeft. Ze bestaat namelijk reeds sinds 1628 en was toen 76 gemeten 22 roeden groot, omgerekend 33,6324 hectare.
Maar wat hebben de Augustijnen daarmee te zien? Dat was een orde die gevestigd was op een abdij in Zonnebeke bij Ieper. Zij zijn lange tijd de eigenaars geweest van de hoeve. Hoe ze ertoe gekomen zijn een hoeve te bouwen of te kopen in Westende, heb ik nog niet kunnen uitvissen, maar dat komt nog wel.
Het einde van de Augustijnenabdij
Van november 1792 af voerde Frankrijk gedurende anderhalf jaar een oorlog met Oostenrijk om de verovering van Vlaanderen. De Fransen vielen ons land binnen in 1794. De kerkelijke goederen werden aangeslagen en verkocht, geestelijken werden verdreven of verbannen. Te Zonnebeke gebeurde dit op 21 december 1797. De abdij van de Augustijnen werd openbaar verkocht. Jean-Baptiste de Laveleye, een nijveraar uit Parijs, kocht de abdijgebouwen en
gronden.
Na zijn dood werd zijn broer de nieuwe bewoner. Na diens overlijden op 14 september 1839 verkocht de weduwe in 1841 het kasteel met park en vijver, moestuin en windmolen, een boomgaard en een distilleerderij, de hoeve met bijgebouwen.
De familie Iweins wordt de nieuwe eigenaar van het kasteel in Zonnebeke
Op 20 oktober 1841 kochten Henri-Iweins d’Eeckhoute-Fonteyne en Emmanuel-Henri Iweins-Hynderick uit Ieper de gebouwen en de gronden van het kasteel en het park. De laatstgenoemde familie ging het kasteel bewonen. Emmanuel-Henri Iweins overleed in de leeftijd van 70 jaar op 17 maart 1866.
Ik weet niet of de hoeve in Westende van het verkooppakket deel uitmaakte. Ik dacht eerst van wel maar Dirk Ooghe, voorzitter van De Zonnebeekse Heemvrienden vzw, betwijfelt dat ten stelligste en denkt dat de rijke familie Iweins de hoeve ergens in de negentiende eeuw kocht. Ik kom er nog wel achter.
Eugène Iweins, zijn jongste zoon, werd de nieuwe eigenaar. Hij huwde op 24 augustus 1869 met Louise-Marie-Ghislaine Hynderick de Ghelcke uit Ieper. Op 1 januari 1871 werd hij liberaal burgemeester van Zonnebeke. In het gezin werden twee kinderen geboren: een dochter Ida op 27 februari 1876 (die kloosterzuster werd) en een zoon Emmanuel op 24 januari 1881. In 1885 wordt Eugène Iweins in de adelstand verheven met de titel van ridder.
De hoeve in Westende vernield
De beschietingen tijdens de eerste wereldoorlog, legden gans Westende plat, dus ook de hofsteden.
De ‘Rode Poort’ werd in 1920 heropgebouwd. De architect was de bekende Bruggeling Theodore Raison (1869-1937). (foto hieronder)
Deze werd op hetzelfde ogenblik ook belast met de bouw in Zonnebeke van een nieuw kasteel in Normandische stijl.
Familie Bulcke wordt nieuwe eigenaar
Tot in het jaar 2005 bleef de familie Iweins, met name André Iweins uit Elsene, eigenaar van de hoeve. Daarna ging ze over in de handen van de familie Bulcke. Tot dan ook was het een melkveebedrijf. Daarna werd het een mestveebedrijf. Voor de niet-ingewijden, zoals ikzelf: in het eerste geval wordt de koe gekweekt voor de productie van melk, in het tweede geval wordt het vee vetgemest om daarna geslacht te worden.
Het is ook het vermelden waard dat boer Gery Bulcke in de ‘Rode Poort” meewerkt aan het instandhoudingsproject van het rood ras van West-Vlaanderen.
Hieronder zien jullie een stier en een koe van dat ras. Zelfs de niet-kenners zullen de koe wel herkennen, zeker?
 
De rode koe is een groot, lang en zwaar dier. Toch moet het geheel een indruk van fijnheid en adel geven. Het is een vroegrijp ras dat ook gekend is om zijn grote groeikracht en zijn uitstekende vleeskwaliteit.
Beschrijving van de hoeve
‘De Rode Poort’ ziet er vandaag als volgt uit.
In de ‘Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed’, uitgegeven in 2005 door de Vlaamse Gemeenschap, wordt de hoeve op pagina 227 als volgt beschreven (bewerkte tekst)
Kwaliteitsvolle wederopbouwhoeve, aansluitend bij de traditionele, regionale hoevebouw.
Halfgesloten opstelling rondom een rechthoekig geasfalteerd erf, waarop een conisch hondenhok.
Bereikbaar via een asfaltoprit en een rondbogige toegangspoort met versneden hoeksteunberen, om de muur te versterken, uitlopend op piramidale topstukken.
Lage verankerde bakstenen hoevegebouwen onder zadeldaken (mechanische pannen) met typerende zijuitgevels met aandaken * en muurvlechtingen **.
Boerenhuis ten noorden: vijf traveeën met verspringende nokhoogte voor opkamer; dakvensters met tuitgevels; rechthoekige vensters, verdiept in korfbogige omlijsting met deels aangepast en vernieuwd houtwerk; korfbogige deur aan noordgevel. Stallingen ten westen (onderbroken door poort) en ten zuiden, onder meer met klimmende laadvensters. Schuurvleugel ten oosten.
*Aandak: bovendeel van den gevel, dat voorbij de dakschilden (d.w.z. de bedekte hellingen) schiet; ook de randen die buiten de dakschilden uitsteken.
**muurvlechting =
De hoeve was destijds gelegen langs weerszijden van de Westendelaan, het zuidelijk deel waarop het hoevegebouw is 34 ha groot, het noordelijk deel, weiden en akkerland, waar zich nu de camping ‘Poldervallei’ bevindt, strekt zich uit over 12 ha en wordt uitgebaat door Paula Houthoofdt, de weduwe van Raphaël Bulcke, de jongste van de kinderen van Cyriel, (zie verder)
Hierna zien jullie een oude foto van de hoeve.
De periode van de Coene’s, voorlopers van de Bulcke’s in de 18de en 19de eeuw
In 1807 neemt Benediktus COENE, geboren in Slijpe op 7 november 1751 en overleden in Westende op 22 juni 1814, zijn intrek op de hoeve. Hij was gehuwd in Middelkerke op 28 december 1792 met Isabella Jonckheere. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Franciscus Ludovicus COENE, geboren in Westende op 24 februari 1802. Hij huwde in Sint-Joris (Nieuwpoort) op 28 mei 1827 met Catharina Denecker. Daarna trad nog een derde generatie Coene’s aan in de persoon van Frans Leopold COENE geboren in Sint-Joris op 23 september 1832, overleden in Nieuwpoort 25 juni 1903, gehuwd met Nathalia Iperman.
De periode van de D’Hulster’s, voorgangers van de Bulcke’s
Op 1 oktober 1900 werd een pachterscontract afgesloten voor negen jaar tussen jonkheer Henri Iweins d’Eeckhoutte, toen volksvertegenwoordiger en wonende in Ieper en Auguste D’Hulster* (Gistel 1842 – Westende 1911), gehuwd met Rosalie Kimpe (Moere 1857 – Westende 1925). Na verloop werd het contract verlengd tot 30 september 1918. Auguste overleed voor de vervaldag maar Rosalie mocht blijven wonen samen met haar ongehuwde zonen Louis (geboren in Gistel in 1868, overleden in Varsenare 1940), René (° ), Emile (°) en dochter Eugenie (°)
Vermoedelijk werd het contract nog verlengd want zoon Eduard* (° Gistel 29 januari 1865 - ° Westende 23 mei 1935) werd de nieuwe boer, bijgestaan door de bovenvermelde familieleden. Maar in 1920 overleed Eduard’s echtgenote Philomena De Cuyper en aangezien hij hertrouwde met Stephanie Reynders, mocht hij contractueel de hoeve niet langer bewonen. Zijn broers en zuster, onder de leiding van Louis, ook voorzitter van de Westendse kerkfabriek, mochten dat wel en bleven er tot in 1938.
Een nakomeling van de D’Hulsters, Stijn D’Hulster (°1965) baat in Sint-Pieterskapelle de hoeve “ ’t Hof” uit, een melkveebedrijf met stamboekbeesten. Zijn ouders Jozef D’Hulster en Cecile Ceuterick wonen eveneens op de hoeve.
*graven bestaan nog op het kerkhof van Westende
De periode van de Bulcke’s
De meest recente pachters zijn drie generaties ‘Bulcke’ en dat sinds 1938.
In dat jaar kwam Cyriel Bulcke, geboren in Reninge op 17.08.1886 van Nieuwkapelle en gehuwd met Renilde DEWITTE (Gyverinckhove 07.02.1893 – Oostende 30.06.1969), zich op de hoeve in Westende vestigen.
Na zijn dood op 02.08.1949 werd de oudste zoon Frans, geboren in Nieuwkapelle op 08.12.1923), gehuwd met Nelly Debandt, die nog leeft, de nieuwe boer. De overdracht naar de derde generatie, Gery Frans Cyriel Bulcke, geboren in 1964, greep plaats bij Frans’ dood in 2003.
Gekende pachters in de zeventiende en achttiende eeuw
1628: Cornelis COOLEN
1697: Jacob VERWERAERE, gehuwd met Anna HOUTSCHAVER,
overleden in Westende op 2 januari 1703
1705: Cornelis de ZAEYER1751: Niklaas HELLYNCK
Hoevefeesten
De ‘Rode Poort’ is ook nog bekend door het feit dat er van 1975 tot 1989 ’s zomers hoevefeesten plaatsgrepen. Hieronder zien jullie hiervan een paar foto’s, namelijk burgemeester Soetaert met echtgenote, de koer tijdens de voorbereidingen, een optreden van Luc Appermont, Frans Bulcke en Nelly Debandt die poseren voor hun bebloemde hoeve een zicht op de binnenkoer tijdens de feesten en burgemeester Desseyn tijdens zijn toespraak..
Bronnen
‘De afstammelingen van Arthur Yron Coene, familiekroniek in woord en beeld van 1550 tot 1999’ door Maurice Coene
‘Bijdrage tot de geschiedenis van Westende’ onuitgegeven, door De Riddere
|
