Ik ben er zo goed als zeker van dat weinig lezers weten wie ‘Ereburger’ is van onze gemeente. Ik wist het ook niet. Daarom stelde ik de vraag aan de dienst ‘Communicatie’ van de gemeente, die naar mijn gevoel altijd degelijk en snel antwoord levert op mijn vragen. Bedankt daarvoor!

Zij namen de tijd om één en ander bij elkaar te zoeken en ze kregen daarvoor de hulp van Stijn Van Loock en van hun collega’s van het archief: Geert en Simon. Ook voor hen mijn hartelijke dank.
Ziehier het resultaat:

In de loop van de geschiedenis kende het gemeentebestuur de titel van ereburger toe aan 7 personen:

Raoul Servais
Hij is een pionier van de animatiefilm en werd tijdens zijn carrière bekroond met meer dan 50 prijzen. Hij kreeg onder meer de Gouden Palm op het Filmfestival van Cannes in 1979, met "Harpya".
Hij stond aan de wieg van de eerste Europese opleiding "animatiefilm" aan de Kunstacademie van Gent. Hij was ook een van de oprichters van het Vlaams Audiovisueel Fonds, dat kansen biedt aan jonge filmmakers. Zijn werk ‘Metamorfose Transcendente‘ is te bezichtigen op het marktplein van Middelkerke’ (zie ook verder)

Freddy Maertens
Belgisch voormalige beroepswielrenner, 1973 tot 1987. Hij won veel van zijn wedstrijden in de sp^rint en kon dankzij zijn kracht goed op het grote verzet rijden. In drie deelnames aan de Ronde van Frankrijk won hij vijftien etappes en droeg hij negen dagen de gele trui. Driemaal won hij de groene trui voor het puntenklassement (1976, 1978 en 1981). Maertens heeft het record in handen voor meeste overwinningen in één Ronde van Frankrijk (met Eddy Merckx) en één Ronde van Spanje.
Hij werd tweemaal wereldkampioen op de weg (1976 en 1981). Belgisch kampioen in 1976.

Tot zijn palmares behoren overwinningen in Parijs-Tours (1975), de Zürich Metzgete (1976), de Amstel Gold Race (1976), Rund um den Henninger-Turm (1976), Gent-Wevelgem (1975 en 1976) en de Omloop Het Volk (1977 en 1978). In 1976 en 1977 won hij het eindklassement van de Super Prestige Pernod. In de Ronde van Spanje van 1977 leidde hij van start tot finish en won hij naast het eind- en puntenklassement ook nog eens 13 van de 19 etappes. In de Ronde van Italië dat jaar zou hij ook nog zeven ritten op zijn naam schrijven, alvorens hij met een ingewikkelde breuk tussen pols en hand na een val op het circuit van Mugello moest opgeven. De val en het daaropvolgende moeizame herstel van de polsblessure was het begin van het einde voor Maertens. In 1978 won hij nog wel 2 etappes en de groene trui in de Ronde van Frankrijk, maar dat leek in die jaren een troostprijs voor een renner van zijn kaliber. Halverwege 1979 trok hij zich na een inzinking terug voor de rest van het seizoen. Ondertussen had hij door verkeerde investeringen ook een groot deel van zijn persoonlijk kapitaal verloren. Hij moest zijn huis verkopen en werd achtervolgd door de belastingadministratie.

Hij kende echter een heropleving in de zomer van het jaar 1981, waarin hij opnieuw op topniveau presteerde. Zijn oud-ploegleider Lomme Driessens haalde hem bij de Boule d'Or-ploeg, waarvoor hij een sterke Ronde van Frankrijk reed, met 5 etappezeges en de groene trui. In het najaar werd hij in Praag ook voor de tweede keer wereldkampioen.

Na zijn carrière werkte hij een tiental jaren als vertegenwoordiger. Van 2000 tot en met 2007 werkte hij als arbeider in het Nationaal Wielermuseum in Roeselare. Hij werd er een van de vaste gezichten. Sinds februari 2008 werkt hij als gastheer en pr-medewerker voor het Centrum Ronde van Vlaanderen in Oudenaarde. (Bron: Wikipedia)

De legende wil dat Freddy Maertens champagne dronk tijdens de koers. Hij geeft dat toe. “Maar alleen in de laatste dertig kilometer. Een halve bidon champagne met levulose-suiker, de fijnste suiker die er is. Je kan dat kopen bij de apotheker. Ik dronk dat met gemak uit. Dat gaf mij een boost, alsof ik een stuk chocolade gegeten had. Lomme Driessens (legendarische ploegleider, nvdr.) had daarom altijd een fles champagne in de ploegauto staan. Allé, niet alleen voor mij, hé. Hij dronk daar zelf ook van. Net als mijn ploegmaats. Ze wilden allemaal als eersten mijn bidon aan de auto gaan halen. Waarom denk je?”

Roger Menu
Frans senator van de Marne, het ereburgerschap werd uitgereikt aan zijn weduwe

Hugo Rimmelspacher
Lid van de Deutsche Bundestag voor de SPD (Sozialistische Partei Deutschland)

Graaf Robert-Jean de Vogué

Ex-Officier van de Artillerie tot 1930. Ging toen werken voor ‘Moët & Chandon’ waarvan hij in 1945 baas werd. Schepper van Dom Pérignon, een ‘Cuvée de Prestige’ wat wil zeggen dat dit de beste champagne is binnen een champagnehuis. Belandde tijdens Wereldoorlog II samen met de Middelkerkse brandweercommandant en voorzitter van het Rode Kruis Jan Cools in een concentratiekamp. Jean de Vogué was slecht te been, maar kreeg vaak medische hulp van Jan Cools. Na de oorlog was hun vriendschapsband het fundament tot de jumelage met het Franse Epernay in 1967.

René Mouchotte

Niets wees er op dat hij de oorlogsheld zou worden die nu nog in Frankrijk vereerd wordt. Nog jong kreeg hij een opleiding als sportpiloot en heel natuurlijk verrichtte hij zijn militaire dienst bij de Franse luchtmacht (l’Armée de l’Air). Hij zwaaide af als reservesergeant. In 1939, bij het uitbreken van de oorlog, wordt hij terug opgeroepen en krijgt eindelijk zijn opleiding als gevechtspiloot in Noord-Afrika. In maart 1940 wordt hij er instructeur. Samen met zijn boezemvriend Charles Guérin pogen ze vruchteloos om naar het front gestuurd te worden.
Na een oproep door Generaal de Gaulle geeft hij zich op 13 juli 1940 aan voor een opleiding als piloot van de Royal Air Force. Hij voegt zich bij de 615de gevechtsescadrille die uitgerust is met “Hurricanes” en neemt deel aan de “Slag om Engeland”.
Door zijn uitzonderlijke kwaliteiten als piloot en als chef, en mede ook door de enorme verliezen onder de piloten die met honderden vallen, klimt Sergeant Mouchotte in een mum van tijd op van ” Warrant-Officer (Adjudant), “Pilot-Officer” (Onderluitenant), “Flying Officer” (Luitenant), Flight-Lieutenant (Kapitein) naar Squadron-Leader (Majoor). Kort voor zijn verdwijning in zee, was hij trouwens door het Britse Opperbevel voorgesteld als “Wingcommander” (Luitenant-Kolonel). Mouchotte wordt achtereenvolgens vereremerkt met het Franse oorlogskruis, waarbij hij nadien nog twee palmen toegekend krijgt wegens eervolle vermeldingen op de dagorde. Op 17 juli 1942 wordt dit ereteken hem opgespeld door Generaal de Gaulle.
Dan volgt de noodlottige 27 augustus 1943. De Duitsers bouwden in het bos “Eperleques” te Watten, tussen Gravelines en St Omer, een enorme installatie, een lanceerbasis voor V1 bommen. Het 8ste Amerikaanse luchtleger kreeg de opdracht dit bouwwerk te vernielen. 224 B17 bommenwerpers in vier groepen ingezet, geëscorteerd door 173 Amerikaanse P.47 (Thunderbolt), vernielden het bouwwerk met 350 ton bommen. Er werden ongeveer 1.500 arbeiders gedood, gewond of vermist. De verliezen bij de Duitsers zijn niet bekend. Drie B17’s werden door de Flak neergehaald en één door een Duitse  jager. Een Thunderbolt werd neergeschoten. Het 341ste Squadron van Mouchotte begeleidde de eerste groep van 60. Ze werden aangevallen door 40 Duitse jagers, waarvan drie zeker en vermoedelijk een Focke-Wulf werden neergehaald.
Uit opzoekingen verricht na de oorlog, blijkt dat de Spitfire van Mouchotte neergeschoten werd nabij Duinkerke.
Op 3 september 1943, in de voormiddag, vonden Duitse schildwachten op het strand ter hoogte van het hotel Bellevue te Westende-Bad, het lichaam van een vlieger, die de identificatieplaatjes droeg van R.MARTIN, stamnummer C156661 – RCAF (Royal Canadian Air Force) -OFF (Officier) – RC (Rooms Katholiek). Het merendeel van de Franse, Belgische e.a. nationaliteiten die bij de Britse strijdkrachten dienden, hadden immers andere namen aangenomen, om represailles tegen hun familie in de bezette gebieden te vermijden.

De Duitsers verwittigden het gemeentebestuur van Middelkerke, dat André Desseyn, de begrafenisondernemer, ter plaatse stuurde. Het lichaam werd in het plaatselijke dodenhuisje onderzocht en verslag werd opgemaakt. Hij werd begraven als R.Martin. Een detachement van de “Luftwaffe” bewees de laatste eer. In de binnenzak van zijn uniform was wel op een etiket “Adj.RENE MOUCHOTTE” geschreven, maar toen werd daaraan geen aandacht besteed, gezien de naam op de identificatieplaatjes en de gouden strepen op het uniform, die kennelijk op een Officier met hogere graad duidden.

Het is pas in 1949 dat uitgemaakt werd dat het lichaam van graftombe nr. 87 op het Ereperk van het kerkhof te Middelkerke, dat van René Mouchotte was.
Hij werd hetzelfde jaar, na een ceremonie in het “Hôtel des Invalides” te Parijs, bijgezet in het familiegraf van het beroemde kerkhof “Père Lachaise” te Parijs.

Jef Boschmans
Naar aanleiding van het Xe Internationaal Folklorefestival en in het kader van het Folklorejaar werd op 27 juli en 3 augustus 1974 op het Epernayplein voor het Casino en op de Zeedijk een Folklore- en Kunstmarkt worden georganiseerd. Het werd een openluchtatelier voor artiesten: schilders, beeldhouwers, ceramisten, zangers, orkesten, uitoefenaars van kunstambachten en antiekhandelaars en eenieder die iets kunstig of volkskundig aan te bieden heeft tot deelname uit. 

Werden ook ereburgers gekozen vóór de fusies van 1971 en 1977?
Het zou kunnen dat de huidige deelgemeenten vóór de fusie ook nog ereburgers benoemden. Ik heb er niets over gevonden. Mijn oproep op Facebook bleef onbeantwoord. Eén FB’er twijfelt eraan of het ereburgerschap al bestond vóór de fusie. Ik verwijs echter naar Oostende waar Veldmaarschalk Montgomery op 3 april 1948 en Prins Rainier en Prinses Grace van Monaco op 25 juni 1958 die eretitel toegekend kregen.

Hoe wordt men ereburger?
Het ereburgerschap is een onderscheiding die verleend kan worden door een land, een stad of gemeente.

Er is geen reglement voor het toekennen van deze eretitel. Meestal gaat het om het erkennen van een belangrijke verdienste – rechtstreeks of onrechtstreeks – voor (de uitstraling van) Middelkerke. Het toekennen van het ereburgerschap is gemeenteraadsmaterie op voordracht van uiteenlopende initiatiefnemers.
De gevolgde werkwijze verschilt in functie van de gemeente.

Het ereburgerschap kan toegekend worden aan een natuurlijk persoon, die als (gewezen) burger door een bijzondere verdienste aan de een Vlaamse, nationale of internationale uitstraling heeft gegeven én die ook als persoon een grote faam en aanzien heeft verworven met een Vlaamse, nationale of internationale uitstraling.

Ook is het wijs om de toekenning ervan voor te behouden aan uitzonderlijke personen die een band hebben met de gemeente. Dit om een inflatie aan eretitels te vermijden die mogelijkheid de pracht ervan kan overschaduwen of de waarde doet devalueren. Mandatarissen komen niet in aanmerking.

Het ereburgerschap wordt toegekend door de gemeenteraad op basis van een grondig gemotiveerd voorstel van het college van burgemeester en schepenen. Iedere kandidatuur moet gestaafd worden met nuttige bewijsstukken, in om het even welke vorm. Komen in aanmerking: iedereen die een grote faam en aanzien verworven heeft met een Vlaamse, nationale of internationale uitstraling of zich bijzonder voor de lokale gemeenschap heeft ingezet.
Het ereburgerschap kan ook postuum verleend worden. In geval van oneervol gedrag kan de titel ontnomen worden.
Op 19 april 2019 telde West-Vlaanderen 299 ereburgers, 90% mannen en 10% vrouwen.

Zijn daar voordelen aan verbonden?
Er zijn geen voordelen aan verbonden. De meest recente ereburgers (Freddy Maertens en Raoul Servais) kregen permanente aandenkens. Freddy kreeg een borstbeeld in Lombardsijde voor zijn geboortehuis. Van Raoul Servais werd een kunstwerk ingewerkt in het vernieuwde marktplein in Middelkerke. René Mouchottes naam werd verbonden aan een plein in Middelkerke.
Het plein “Commandant René Mouchotte” werd op 1 september 1957 ingehuldigd door Mevrouw Mouchotte.

Op de plechtigheid van zijn ereburgerschap werd een bronzen beeldje, oeuvre van beeldhouwer Willequet, voorstellende “De val van Icarus” in het Casino onthuld door burgemeester André Titeca, in aanwezigheid van Mevrouw Mouchotte, de moeder van de gevallen held, zijn zuster en haar kinderen en van een groot aantal Belgische en Franse personaliteiten, waaronder Generaal Valin, de bevelhebber van de Vrije Franse Luchtstrijdkrachten  in W.O.2.
Dit beeldje staat nu in de hal van het gemeentehuis.

De titel ‘Ereburger’ heeft enkel een ceremoniële waarde waaruit de erkentelijkheid van de stad en haar bevolking blijkt ten aanzien van de verdiensten van de Ereburger.
De titel wordt normaal vereeuwigd met een viering, een erepenning en een optekening in het gulden boek.

Besluit
Het is uiteraard altijd mogelijk kritiek uit te brengen op de keuze van een ereburger. Moet dat iemand zijn die onbesproken is van gedrag? Moet het een voorbeeld zijn voor de jeugd?
Zijn er geen andere personen die het meer verdienen? De keuze moet achteraf ook bekeken worden in de euforie van de tijd?
Om maar één voorbeeld aan te halen en met alle eerbied voor wat hij presteerde tijdens de oorlog, maar is het neerstorten op het strand van Middelkerke voldoende om ereburger van Middelkerke te worden?

14-06-2021, 00:00 Geschreven door stammer
Reageren (0)