o primavera
heerlijke bloemennaam,
betekent ook begin
Over mijzelf
Ik ben Van Overstraeten Nicole, en gebruik soms ook wel de schuilnaam yasmin.
Ik ben een vrouw en woon in Halle 1500 (België) en mijn beroep is gepensioneerde leerkracht Nederlands.
Ik ben geboren op 30/06/1946 en ben nu dus 78 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: poëzie, theater, oosterse cultuur, muziek en koken.
Ik publiceerde 4 dichtbundels (De dagen van de winter, Jagen, Sapkracht en De tuinen van Thevenet). In 2006 acteerde ik in 'De koffers zijn gepakt', een theaterproductie van het Masereelfonds, als eerbetoon aan Bertold Brecht.
een lief okerkleurig scharminkel
literatuur, cultuur, small talk
17-02-2011
sirkka turkka
ter illustratie van mijn 'noorderlijke verwantschappen' heb ik een poging gedaan een gedicht van de verrukkelijke sirkka turkka, de dichteres van 'duizend meter sneeuw' op haar hart, te vertalen uit het engels. vermits jozeph brodsky zegt, dat elk gedicht eigenlijk een vertaling is, heb ik durven schrijven uit de losse pols. ik wou 'mijn eerste indruk' van dit gedicht niet kwijtraken, daarom.
Wish for anything you want, anything.
You can have the music beaten to the veranda
windows by autumn rain, beaten for you
by ivy vine, by past generations.
Make a wish, you'll get everything, the archives lie in the room,
in narrow beds, that's where the music is sleeping,
at rest is the music of lung cancer, split heart,
torn aorta, brain eaten up by sorrow,
at rest is the beautiful land, the snow that comes.
Everything is blanketed in music, high and beautiful.
All this you shall have.
wens alles wat je wil, alles.
je kunt muziek krijgen van de herfstregens
die tokkelen op de ramen van de veranda,
zij tokkelen langs wijnranken, sinds generaties.
doe een wens en je zult alles krijgen, de archieven
liggen in de kamers,
in smalle bedden, dat is waar de muziek slaapt,
de muziek van de longkanker slaapt, de muziek van het gebarsten hart,
van aneurysmen, van het brein opgegeten door verdriet.
het mooie land slaapt, de sneeuw die komt.
alles is in muziek gewikkeld, hoogstaand en mooi.
dit alles zul je hebben.
SIRKKA TURKKA (b. 1939) has
written 14 books, both poetry and prose. She was awarded Finlandia Prize in
1987, Yleisradios (the equivalent of the BBC) Tanssiva Karhu (Dancing Bear)
prize in 1994 and Eino Leino Prize in 2000. She has also worked as animal
attendant and head stableman.
voor valentijn kreeg ik een heerlijk flesje chanel n°5. ik kookte voor mijn huisgenoten een recept uit dagelijkse kost (met
jeroen meus), linguini met kippenlevertjes en als dessert was er taart
met slagroom en aardbeien. ik las in de krant dat valentijn niet meer
zo druk gevierd wordt (maar 13 procent van de vlamingen vieren dit), maar bij ons is dit nog altijd een feestje!
lang geleden dat ik nog heb
getokkeld op mijn blog. reden: in de maand januari hard gewerkt aan acht
gedichten voor demer press. zij zijn opgenomen in een verzamelbundel,
de cover ziet u hieronder. ook nog meegedaan aan een literair project in holland, een nieuwe blog opgezet http://demaaninmij.blogspot.com/ voor
mijn 'kleine' gedichtjes, naar tentoonstellingen geweest, een toneelstuk
gezien, de arabische revolutie op tv gevolgd en vooral: heel veel gelezen.
Rozentuin, klavierklanken
Paperback, 64 pagina's*
Publicatie: februari/maart 2012. Acht ongepubliceerde gedichten van zes
dichteressen: Christina Guirlande, Marleen De Smet, Rozemarijn van
Leeuwen, Nicole Van Overstraeten, Catharina Boer en Hannie Rouweler.
Voorwoord door de dichter/vertaler Joris Iven.
onlangs poste ik een boutade aan een dichteres, waarmee ik een beetje in discussie gegaan was omtrent het wel of niet toelaten van vreemde dichtvormen in de nederlandse literatuur: ik voel mij verwant met scandinavische dichteressen maar ben verliefd op mediterrane dichters. haha, kan ik wel zeggen, want ik zie er ook uit als een noordelijke dame, mijn witte haren en bleke sproetenhuid en voluptueuze lichaamsvormen spreken voor zich. en dan heb ik ook nog een mediterrane man...
maar altijd, zeg maar mijn hele leven lang, ben ik op zoek geweest naar mezelf. verwantschap met dedie, interesse in dedat... al deze esbattementen hebben mij gemaakt tot wie ik ben, mijn eigen schitterend ikje. let wel; ik wil hier zeker niet het ultieme ego-pad bewandelen, maar blij ben ik toch dat vrienden en vriendinnen me de laatste tijd, vooral als het over mijn poëzie gaat, wijzen op mijn ontegensprekelijke eigenheid.
ik wil deze analyse nog niet afsluiten. de vraag is, of een ultieme eigenheid de communicatie en samenhorigheid met anderen niet in de weg staat. toen ik mijn bijdrage stuurde naar demer, vroeg ik me paniekerig af of ik wl paste bij de vijf andere dichteressen die zo mooi poëtisch hun zinnen kunnen vlechten, terwijl ik dan toch het woord condoom gebruik in een van mijn gedichten, ook het woord asshole en mer-de! en dan ook nog een bijwjlen stokkend debiet heb, met veel punten midden in het vers...
ach, misschien wil ik in mijn gedichten meer waarheidsgehalte inbouwen, een venster openen naar de realiteit. wie spreekt trouwens tegen zijn huisgenoten, collega's en vrienden in bloementaal? ach, ik weet, poëzie kan en moet een verlangen naar schoonheid uitdrukken, een verwoording van een verrukkelijke plek vol avondschemer, rozentuinen en vrouwen in zeeblauwe jurken... maar voorlopig zeg ik nog altijd: it s not only rock n roll baby, not only rock n roll!
wat niet betekent dat ik in het dagelijkse leven voortdurend vloekend wil rondlopen of schuttingtaal gebruik. neen, integendeel, ik hecht heel veel belang aan hoffelijkheid en correcte omgangsvormen. maar af en toe stuift het wel in mijn dagelijks leventje en ach, daarna kijk ik gulzig naar mijn stulpende tulpjes en piepkleine boshyacintenstruikjes en de frisgroene in elkaar gedraaide nieuwe blaadjes van mijn pothortensia en verrukt ben ik over het spanningsveld van de naderende lente...
om maar te besluiten: het leven is divers, een ultieme mix van rauwe realiteit en verrukkelijk poëtsch welzijn.
vloekende roosjes en gesuikerde condooms in zilveren geschenkverpakking, is dat geen prachtig valentijnscadeau?
voor ik met plooien begon, voor ik (aan de
bovenkant)
het rechterhoekje tegen het linkerhoekje legde.
de doeken eerst in de lengte, dan in de
breedte
gevouwen, daarna de hoekjes weer bij elkaar
en weer eens helemaal doormidden.
tot ik een vierkant pakje in handen hield,
dat ik voorzichtig op het stapeltje legde.
buiten zorgde vijf cm verrassingssneeuw
voor onnoemelijk veel licht
(woensdag
1 maart 2006)
met deze schitterende foto, gedownload van de gratis fotodatabank van seniorennet, en een teruggevonden krabbel van enkele jaren geleden, wil ik al mijn vrienden en lezers van seniorennet een prettig nieuwjaar 2011 toewensen.
mijn bedboek of hoofdkussenboek is nu: het beklemmende hartedier van de roemeeense nobelprijswinnares 2009 herta müller. het is een poëtisch boek dat in de mooiste taal een van de meest gruwelijke regimes van oost-europa beschrijft, namelijk het bewind van de roemeense dictator nicolae ceauşescu. (1918-1989). ik citeer uit wikipedia*:
Om de staatsschuld terug te dringen mocht er in de winter amper
worden gestookt. De temperatuur binnen mocht niet hoger zijn dan 14
graden; wasmachines waren uit den boze en per woning mocht één gloeilamp
van 40 Watt gebruikt worden. Uiteindelijk werd de staatsschuld
inderdaad teruggedrongen, maar dat het volk daar hinder van ondervond,
deerde de dictator blijkbaar niet; evenals zijn plan om de Roemenen
ervan te overtuigen dat ze te veel aten. (De ware reden was dat er te
weinig voedsel was).
Halverwege de jaren tachtig kwam Ceauşescu met zijn meest bizarre
idee: het platteland en de plattelandsdorpen moesten in hun huidige vorm
verdwijnen. De oude dorpen moesten worden vernietigd en vervangen door
een soort agrarische centra. Boeren zouden dan een soort agrarische
arbeiders worden. Dit leidde tot binnen- en buitenlandse kritiek. Deze
plannen werden niet uitgevoerd doordat Ceauşescu's dictatuur in 1989 ten val kwam.
Op
20 december 1989 sprak de roemeense dictator Ceauşescu het land toe op de
televisie, waarin hij de Westerse imperialisten de schuld gaf van de chaos in
het land. Een dag later organiseerde de partijafdeling van Boekarest een
massabijeenkomst van trouwe partijleden voor het gebouw van het Centraal
Comité. Toen Ceauşescu aan zijn toespraak begon, begonnen de mensen voor het
gebouw te demonstreren en eisten het aftreden van Ceauşescu. Die avond opende
de Securitate het vuur
op demonstranten. Het leger koos de zijde van de opstandelingen en de volgende
ochtend moesten Nicolae en Elena met een helikopter vluchten waarbij de piloot
onder schot werd gehouden door een of meerdere van de lijfwachten. Toen de
brandstof van de helikopter opraakte, landde de piloot en werd door de
lijfwachten van Ceauşescu een auto gevorderd. Later stapten ze over in een
andere auto. Laat in de middag werden de Ceauşescu's echter herkend en
gearresteerd. Nicolae en zijn vrouw Elena werden na een schijnproces
geëxecuteerd. De executie vond plaats op een militaire basis in Târgovişte en werd
als bewijs van hun dood gefilmd en wereldwijd per televisie vertoond. Het paar
is vervolgens begraven, waarbij een valse naam op de houten kruisen was gezet.
Dat moest grafschennis voorkomen. Hun drie kinderen hadden steeds betwijfeld of
het paar inderdaad daar begraven was.
Nicolae
Ceauşescu werd opgevolgd door de gematigde ex-communist Ion
Iliescu.
.
waarom ik dit bericht wijd aan het roemenië van herta müller? in mijn archiveringswoede (deze winter moet en zal ik mijn schrijfsels ordenen!) vond ik onderstaand gedicht terug. tja, indertijd schreef ik nog joekels van politieke gedichten, haha....
de executie van de dictator was wereldwijd te zien op tv, en ik moet zeggen dat ik toch tamelijk ontdaan was toen ik dat oude witte mannetje en zijn krakende vrouw zag neerzijgen in de sneeuw. maar tja, misschien was het zijn verdiende loon, alhoewel herta müller zegt dat ondertussen nog niets wezenlijks veranderd is in roemenië....
ach, in deze dagen verontwaardigen wij ons over andere dingen, maar toch vind ik dit gedicht passen in deze tijd.
we schreven roemenië, 24 december 1989
ik heb het nooit geweten
nooit heb ik het geweten
zei het witte mannetje uit boekarest
dat mensen zon gewelddadige slachtpartij hadden
aangericht
such
a butchery, such a butchery
once
in a lifetime, once in a lifetime
en ach ja, hij toonde ons huilend
de honderden lijken die hem met rood doorlopen ogen aanstaarden
achteloos gestapeld op de met bloed besmeurde stenen
vloeren
van het te kleine ziekenhuis
schouder aan schouder en schaamteloos naakt
waren ze daar op een grijze ochtend binnengebracht
net op de dag die volgde op de vlucht
van vadertje nicolae ceauşescu uit zijn presidentieel paleis
nicolae ceauşescu, de grote conductor, het genie der karpaten
we schreven roemenië, 24 december 1989
tja broederlijk lagen ze daar, graatmager en slap
in de grauwe gauwte neergesmakt en gretig gefilmd
door de westerse tv-cameras
deze helden van de democratie, deze slachtoffers van de revolutie
deze mensen die zomaar blauw van de kou en grenzeloos enthousiast
waren gestorven voor de vrijheid, voor de vrijheid, voor de vrijheid
en wat konden wij hier in het voorbeeldige vrije westen
wat konden wij hier anders doen, dan enige overbodige truien
en enige evenzeer overbodige zakjes paprikachips stoppen
de titel van dit stukje (niet de foto, zie hiervoor
tweede deel) refereert naar de sublieme roman* van louis
couperus (1863 - 1923), een bijna vergeten schrijver uit vorige
eeuwen, wiens boeken ik indertijd allemaal wou uitlezen, omdat de stijl en de
inhoud van zijn verhalen een onweerstaanbare melancholie en een literaire adel
uitstraalden, eigenschappen die ik toen in de literatuur heel erg waardeerde.
.
oude mensenvmoeten doen wat 'past' bij hun leeftijd: lid worden van een
seniorenclub, kaarten, schrabbelen, petanque spelen, tv kijken,enz....als ze
dingen willen doen die een beetje extravagant zijn, zoals bergen beklimmen,
zingen, dansen, schrijven, dan worden ze wel met scheve oogjes
bekeken...
.
nochtans beklom de de 77-jarige nepalees min bahadur sherchan
nog in 2008 de top van de hoogste berg ter wereld, de 8848 meter hoge mount
everest. de stokoude japanse butoh-danser kazuo ohno (大野一雄ohno kazuo(1927 2010) danste voor antony and the johnsons en
prijkte op de cover van hun schitterende cd the crying light, 2009. ,
.
maar ook de dames laten zich niet onbetuigd: de
zangeres op blote voeten cesaria evora (geboren in 1941) uit de
kaapverdische eilanden brengt nu in november nog een cd uit. en ik wil het hier
eigenlijk niet hebben over bijvoorbeeld grace jones (geboren in 1948), die ook deze
maand optreedt in rotterdam voor the night of the proms, waarbij
zij nummers uit haar nieuw album hurricane zingt. deze krachtige
reuzin staat bijna buiten elke categorie....en ik heb het ook niet over de
dames in benidorm bastards,
wier gedrag wij eens allemaal zouden moeten imiteren, de wereld zou misschien
veel veel grappiger worden...
.
genoeg
spectaculaire voorbeelden, genoeg small talk.
ik keer terug naar de literatuur, naar het fragiel-mooie schrijven. ik wil hier
de naam van een dichteres van bij ons vermelden, die ondanks haar
leeftijd (81) nog genoeg materiaal heeft bijeengesprokkeld om een nieuwe
dichtbundel uit te geven: niemand minder dan lydia
schoonbaert (schuilnaam: jozefa
van houtland). ik heb nog geen van haar nieuwe gedichten
gelezen, maar bezit wel haar vorige bundel, op het terras van de
maan.
ik citeer met graagte
enkele van haar gedichten, parels van helderheid en concentratie:
.
Prehistorie
Je hebt de rots bekapt met je vuistbijl ik werd idool van vruchtbaarheid. Met je vuistbijl heb je gespeeld op mijn huid en de strelingen werden zigzagband. Je gaf mij ogen van zilver tepeltjes en een ring. Ik werd een ding.
Neolithicum
...
Wij hebben als goden gegeten we hebben schuren en huizen gebouwd we hebben om land gevochten. Nu wonen we in een dorp en zijn we oud.
Maar ieder jaar weer als de zomer komt kras ik schreiend een zon in het zand van mijn hut. Ik zou als een rendier willen vluchten.
Pelgrim
Ik word opnieuw mijzelf
een oude reis
op scheefgelopen stenen
het nestjong
in de mist
van onvervulbaarheid
.
opnieuw jezelf worden, als
alles voorbij is (liefdes, huwelijk, werk, huishouden, kinderen...)
dames: ouder
worden, het is niets....
*Van oude menschen,
de dingen die voorbijgaan, 1906
* Lydia
Schoonbaert, (Izegem1930) is een Vlaamse
conservator, docent en schrijfster. Zij studeerde aan de universiteit van Gent, waar zij verder doctoreerde
in de Kunstgeschiedenis op het werk van Albert Servaes. Zij was later ook de hoofdconservator van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen. Zij schreef talrijke monografieën over voornamelijk
kunstenaars uit haar tijd, onder meer James Ensoren
Albert Servaes. Ze publiceerde ook eigen poëzie onder de pseudoniem Jozefa van
Houtland.
De titel van haar nieuwe dichtbundel zou zijn: Mijn
naam op het behang
verleden week nog tegen sofie spincemaille (net ontdekt dat zij een beetje lijkt op juliette binoche) de verzuchting uitgesproken: waarmee ben ik toch bezig?. ik had het namelijk over mijn levenslange liefde voor literatuur en in het bijzonder voor poëzie. een belangstelling die ik met niet zoveel mensen uit mijn naaste omgeving deel. wat hier in halle door de meesten als poëzie wordt beschouwd overstijgt het niveau van de karamellenverzen niet en zelfs in gesprekken met personages uit de cultuursector kom ik tot de ontstellende ontdekking dat hun appreciatie van literatuur populistisch en simpel is. zodra andere regionen worden aangesproken dan emotietjes omtrent het huisje-gezinnetje-kindjes gefrazel is de interesse zoek en als je, zoals ik, de hele zomer enthousiast gedichten van ramsey nasr of de deense ursula andkjær olsen hebt gelezen, haar gedicht tuingevoeligheden vertaald hebt en op je blog geplaatst en daarover wil vertellen, besef je dat je een vreemde dame bent, een gekkin met rare gedachten.
het zit blijkbaar diep, zei eergisteren nog een tedere vriend van me. ik had net mijn teleurstelling omtrent bovenstaand item verwoord, maar je kunt niet zomaar de situatie veranderen, zei hij, het duurt nog eeuwen voor een kleine stad als halle anders denkt en er een voedingsbodem aanwezig is voor interessante literaire en poëtische evenementen. ach, het minste wat ik kan hopen is dat halle vlug een echte voorstad van brussel wordt. argh!
.
(uit een mail naar rose vandewalle)
daarnet nog even op
de antwerpse annmarie sauers nieuwe blog gesurfd* om wat achtergrondinformatie op te doen
betreffende haar festival*, dat zij organiseerde van 16 tot 18 september 2010 in antwerpen. jaja, eigenlijk moet ik alleen maar schrijven
over zaterdag, wat ik met eigen ogen heb gezien, wat ik heb ervaren. de
sterren van de avond (peter holvoet-hansen, de duitse dichter fred schywek - uiterlijk een kruising tussen rimbaud en zeg maar, friedrich schiller -) , annmarie sauer, roger nupie misschien) heb ik
ter plekke reeds bewierookt en gefeliciteerd. ach, ik stel me aan met mijn
complimentjes...
de volgende dag in de morgen zo geen goede commentaren gelezen omtrent peters optreden
op zuiderzinnen, tja, ik vind zijn 'kabaal' juist heel meeslepend, zoals
ik freds drive ook heel krachtig vond. annmarie een klein zwart
prinsesje, die haar prins op het witte paard bewonderend knuffelt, roger
nupie die me zei dat hij liever presenteert dan gedichten leest... ach, ach,
er is natuurlijk een groot verschil tussen schrijven en performen, een
tekst kan oplichten door de voordracht, maar ook in het niets verdwijnen
als de juiste accenten ontbreken. er zijn teksten die sober moeten
gelezen worden, er zijn teksten die zich uitstekend lenen tot cabaret.
hilde pinnoo vond ik een indrukwekkende zegging hebben, jouw voordracht
ontroerde juist doordat je de indruk gaf ook totaal ontroerd te zijnen
je tekst helemaal te vertegenwoordigen, ik weet niet of ik het goed
uitdruk, heb het altijd gezegd, je hebt een mooie stem, zelfs al vind
jij ze bibbertremolo. mijn bobonne had dat ook, vooral als ze zong....
zeker sinds ik weg heb gezien van josse de pauw vind ik dat
poezie perfect kan geperformed worden, ik vind josse niet alleen een
keigoede acteur, maar ook een echte dichter. ik luisterde ook op
internet naar de voordrachten van poetry international 2010 en zag hoe
krachtig sommige teksten overkwamen, omdat ze heel goed voorgedragen werden...
stage-diven, je reikt me weer een tof woord aan, lieve rose, en wees
maar niet teveel onder de indruk van je vriendinnen, eigenlijk betekent
het allemaal niet zoveel, die zogenaamde ervaring.... wie je bent op dit
ogenblik, je attitude tegenover de wereld en de anderen, dat is wat
telt. zelf heb ik het op dit ogenblik, vind ik, moeilijk, eigenlijk
schuilt er een schaduw in mij, een woede en ontgoocheling en gevoel van
totaal onrechtvaardig behandeld te zijn, een verdriet, ik weet het wel,
uiterlijk neem ik er afstand van, probeer zo positief mogelijk te leven
en samen met a. veel te lachen.
ach, als ik zo een beetje rondom me kijk zijn er veel ergere drama's dan
wat wij hebben meegemaakt en nog meemaken... het enige wat we kunnen
doen is rustig verder leven. en schrijven... ben zo een beetje begonnen
met een lang gedicht als invulling van hannie rouwelers uitnodiging (zes
dichteressen), niet voor niets is mijn werktitel schaduwvrouw, chlorofyl.
maar het komt er vreemd genoeg hortend en stotend uit, terwijl ik tegen iedereen altijd zeg, dat ze moeten zingen...
hehe, deze mail bewaar ik voor mijn blog!
mvg
nicole
. op onderstaande foto enkele momentopnamen van net voor het festival. kijk hoe stijlvol rose in het grijs gekleed was. zij liep wel een beetje zenuwachtig rond...
op deze foto, van links naar rechts: rose vandewalle, roger nupie, nicole van overstraeten, lucienne stassaert en de leuke marleen desmet.
jaja, poëzie-optredens vind ik nog altijd het van het en ja,ik kan er veel over zeggen, positieve en negatieve zaken. ik moet eerlijk bekennen dat ik soms binnenpretjes heb als ik ze zo bezig zie, die dichters en dichteressen. zijn zij echt de crème de la crème van de literatuur of een bende aanstellers?
en tout cas (gisteren kreeg n. bezoek van een haïtiaanse vlaamse vriendin die in brussel woont en die grappige franse stopwoordjes gebruikt, ik moet mezelf ook altijd op dat gebied corrigeren, want tja, veertig jaar werken in brussel en een tweetalige opvoeding laat zijn sporen na), rose is op dat gebied van de roomsoort, een crème van een dichteres.
ik publiceer hier niet het gedicht dat zij voorlas, maar een verrukkelijk knispergedicht dat zij schreef over een ardens stadje, hatrival. zij koos dit onderwerp omdat zij toen al een beetje wrevelig stond tegenover een bepaald soort kleffe dorps-en stadsgedichten, die door even kleffe dorps- en stadsdichters worden geproduceerd en die het alleen maar over het eigen gelijk hebben.
poëtische ontroering kan je immers overvallen om het even waar je je bevindt, in je eigen tuin of elders...
ochtend in Hatrival
deuren zwaaien open
slaan toe
stemmen waaieren uit
rue de Libin
in een wasbak
vloeit
als van oudsher
water vloeit tijd
*
laatnamiddag
kantje boord zomer
op de wip met de
herfst
geen hond die niet
blaft
geen schaap dat niet
mekkert
telkens weer galmt
de kerkklok
door de kuip van het
dorp
*
rust komt pas echt
als het koor van de
krekels
gaat zwijgen
sterrenstil wordt
het
rue de Libin
het woud is nu
voelbaar nabij
vossen houden zich
klaar
oren gespitst
snuit in de aanslag
de straat is geen
straat meer
maar verlengde van
woud
is melkweg
hemel heelal
wijl vuurwater
vult onze glazen
verdampt onze adem
diep in september
rue de Libin
à Hatrival
* Havenklanken en de liefde. Het eerste kleine Festival van de Europese Dichtkunst brengt een twintigtal Europese dichters van 16 tot 18 September 2010 naar Antwerpen. Dit festival is een onafhankelijk satelliet project bij Roergebied 2010, culturele hoofdstad van Europa.
daarnet nog eens mijn blog in zijn geheel bekeken: heb al 112 berichten ingevoerd, waarvan 25 met algemeen-culturele inhoud. 50 berichten gaan specifiek over literatuur en 37 berichten heb ik ingevuld met gezellig babbelen. alhoewel ik mezelf toesta een multiple lady te zijn, met belangstelling voor een heleboel items, ben ik toch van plan mijn leven meer te ordenen. als ik de moed en de tijd heb, start ik een nieuwe blog met alleen maar literatuur, vermits dit onderwerp mijn toch het meest boeit. misschien nog beter: ik start een blog of een website over mezelf, mijn louter literaire teksten en gedichten eindelijk verzameld...
ach, wat bij de meeste mensen een makkie is: praten over zichzelf, lijkt mij een bijna onoverkomelijke moeilijkheid: ik praat liever over anderen (en daar ben ik supergoed in) dan over mezelf. maar ik besef dat dit ook een kwestie van angst is, van de neiging me te verstoppen, van me niet kwestbaar te durven opstellen, van het moeilijk evenwicht tussen literatuur en privé-leven...
maar in dit bericht wil ik het gewoon hebben over boeken. op mijn nachtkastje ligt weer een stapel: norwegian wood van haruki murakami (moet ik lezen voor de leesclub) en een verzameldichtbundel van ramsey nasr: tussen lelie en waterstofbom (het superlange gedicht geen lied vind ik goddelijk). ook ligt hier spoetnikliefde van dezelfde murakami en twee boekjes van de zuid-afrikaanse schrijver j.m. coetzee: in het hart van het land (1985) en wachten op de barbaren (2002)
netjes opgeruimd en in mijn overvolle boekenkast geklasseerd: het sublieme sprakeloos van tom lanoye, 's nachts komen de vossen van cees nooteboom en het verrukkelIjke marcel van erwin mortier.
ach, ik lijd natuurlijk weer aan een imperiale literaire overdaad....
gisteren nog, tijdens een prachtige nazomerkuierdag in brussel mij moeten bedwingen in de boekhandel tropismes een leuk dik boek over rimbaud te kopen en het scheepsjournaal van cees nooteboom (tot mijn groot genoegen lag scheepsjournaal daar te blinken in het nederlands, hoezee!). heel veel werken van nooteboom zijn blijkbaar in het frans vertaald.... maar ook onderstaand boek van gerbrand bakker in franse vertaling opgemerkt, en godenslaap van bovengenoemde sublieme vlaamse schrijver erwin mortier...
het was een prachtige septemberdag, ik kon in de zon zitten zonder mij ongemakkelijk te voelen en de quiche in le roi des belges in de jules van praetstraat smaakte overheerljk. toch verlang ik al vaag naar herfst en winter. de rozige nevels in de ochtend, het heerlijk rillen van de kou en dan lekker vroeg in bed, met mijn boeken, mijn plastic flesje water met een likje muntsiroop en een heerljk smeuïg potje yoghurt voor het slapengaan, op dit ogenblik het ritueel om mij een droomnacht te bezorgen...
heb in het hete julimaand van 2010 vier kanjers van haruki murakami gelezen (op dit ogenblik een van de bekendste japanse auteurs*). ik wil in dit bericht blijven stilstaan bij kafka op het strand*, de roman die ik net heb uitgelezen, na de lichtvoetige verhalenbundel blinde wilg, slapende vrouw en de twee turven: 1q84, deel 1 en deel 2. in kafka op het strand lopen enkele verhaallijnen tegelijk parallel en tegelijk ook door elkaar.
maar ik ga het hier niet hebben over inhoud en vorm, noch over de personages, maar over de delen die zich afspelen in het woud. murakami weet als geen ander de weelde en het woekeren van het woud te beschrijven, de overvloedige plantengroei, de schaduwen, de paadjes... en ook de stilte, die resulteert in een soort sinistere geheimzinnigheid.
bij het lezen van die fragmenten kroop de griezel over mijn huid...
toevallig kreeg ik in diezefde periode knisperend-mooie foto's toegestuurd van een bevriend echtpaar, dat op reis was geweest in de jurastreek, frankrijk. groen, groen, groen! vooral de laatste foto vond ik intrigerend: een afbakening van stenen leidt ogenschijnlijk naar de diepten van het woud.
ik was net op pagina 191 geraakt van mijn roman. lieve deugd, de foto's pasten als bij wonder (toeval bestaat niet!) bij de zinnen die ik net had gelezen. alhoewel het jurawoud toch iets liefelijker lijkt dan het woud bij murakami:
er is een gemakkelijk te volgen pad. het is op een natuurlijke wijze ontstaan, gemaakt door mensen of dieren die zich een weg door de wildernis wilden banen, en het volgt de contouren van het terrein, maar hier en daar is het geplaveid met plattte rotsblokken. op plaatsen waar er gevaar voor verzakking is, wordt
het gestut door dikke palen, en waar het dreigt te verdwijnen tussen
het woekerende onkruid is er zorg voor gedragen dat je het goed kunt onderscheiden. ...
dit pad volg ik, dieper het woud in. aan weerskanten van het pad torenen bomen hoog op. vale stammen; dikke takken, alle kanten uitgegroeid; een dicht bladerdak dat neerhangt tot vlak boven mijn hoofd. de grond is een tapijt van onkruid en varens die zich verdringen om het klein beetje licht dat ze bereikt te absorberen. op plaatsen waar het zonlicht helemaal niet doordringt, kruipt het mos zwijgend over de rotsen. ...
de stammen van de bomen staan elkaar in de weg en belemmeren het zicht op een wijze die niets goeds voorspelt. het is schemerduister en de lucht is dood onder al dat groen. ik hoor niet één vogelstem. ik krijg opeens kippenvel, alsof ik op de tocht zit. er is niks aan de hand, zeg ik tegen mezelf. er is een pad! zolang ik dat niet uit het oog verlies, kan ik de weg naar het licht terugvinden.
enige honderden pagina's verder (p. 567) lezen we, dat diep in het woud de doden een paralelle wereld hebben opgebouwd.
als dan in de maand juni de groene weelde openbarst,
is het feest.
ook in mijn tuintje!
ik zie de reuzenvlier bloeien, winde heeft
zich reeds kunstig om de rode ballustrade van het stenen trapje geslingerd en wederik
en lavendel beloven binnenkort een feest in geel en mauve. eind
juli zullen purperen en zachtroze hibiscusbloemen hun frêle gezichtjes
wenden naar de zon.
volgend weekend laat poetry international in
rotterdam (ik wil er graag naartoe, maar we moeten gaan stemmen,
jammerjammerjammer...) dichters voordragen in 'verborgen tuinen'.
een van de
dichteressen is de deense ursula andkjær olsen, die in al haar
gedichten geinspireerd is door green, green made up of tiny parts, green
that belongs to no one, green that collapses and rots, green that from a
distance looks lavender and blue and hazy
in onderstaand gedicht, tuingevoeligheden, dat
ik uit het engels heb vertaald, verwoordt zij die groene weelde, alhoewel er
toch ook wat anders aan de hand is.
het gaat hier over het benoemen van dingen, het geven
van namen...
in deze context: de knoppen, franjes, bloemschermen,
bladeren, bloembollen, peulen en bessen....
het onstaan van de taal.... is de beschaving, de
menselijke communicatie niet opgestart toen mensen de dingen begonnen te
benoemen?
wat een naam heeft, maakt gelukkig, ruist en ritselt,
brengt rust.
maar owee.... dit gedicht begint met een groot
enigma: wat als alles al een naam heeft? in een tuin waar alles een
naam heeft is niets mogelijk.... bedoelt zij: als de dingen af zijn, is
leven onmogelijk????
TUINGEVOELIGHEDEN
de namen zijn
geschreven op tekens/ de groei is hoog en weelderig in
de tuin vindt
alles zijn naam/ vol ingehouden adem
en ruisend
wat zal ik
zeggen in een tuin waar alles een naam heeft
niets?
*
en ook een
andere vraag: wat kan ik zeggen?
rechtvaardigheid
vraagt verbeelding/ vraagt
versiering/
overvloed/ poëzie/ geen
blootstelling/
zodat waarheid overvloed wordt/ het bevestigt vooral wat is
nog eens en
niets anders
*
in een tuin
waar alles een naam heeft is niets mogelijk/ maar
heeft alles een
naam? bestaat die tuin?
in een tuin
waar sommige dingen een naam hebben en andere niet is alles
mogelijk/ alles
wat menselijk mogelijk is
in zon tuin
niets niets
menselijks is er vreemd aan hier is juist
naamverdrinking/
naamloos
*
binnen de
omheining/ wat kan ik zeggen
naamverstrengeld
*
ik geef
knoppen, franjes, bloemschermen, bladeren, bloembollen en peulen hun namen om
van hen meer te
genieten en ze te horen ruisen als
zij zijn/ en laat hen mijn neerslachtigheid verbannen
*
een tuin waar ik alles bij zijn eigen naam heb genoemd
waar ik de dingen kan benoemen/ alleen s nachts s
nachts is
genoeg/ het is een plotselinge zaligheid
hier zal ik mijn naamdorst lessen
*
hier zal ik rusten, de armen verstrengeld
*
waar ik alles bij zijn eigen naam heb genoemd/ alles
dat benoemd
moest worden
en laat de rest maar zijn
een wachtende ritselende plaats/ waarop wacht het ?
waarop wacht het?
over dingen spreken die geen naam hebben
die nochtans zo klein zijn/ of denken aan dingen die
zo slecht zijn dat zij niet langer
een naam hebben/ met ingehouden adem/ niet
toegelaten zijn nog een naam te hebben
zou niets menselijks
vreemd voor me zijn? ik hoop het of anders
hoop ik het niet
*
de overvloed is er altijd/ zelfs al is het een
overvloed
die niemand nodig schijnt te hebben
alles heeft een naam maar
ik zou kunnen aankomen met een heleboel nieuwe namen als ik wou
ik ben alleen wakker zodat
groene waaiers rode kralen sluieren en ontsluieren/
gezonde en ongezonde nacht met torenhoge bliksems
zelfs universele wetten voelen vrij/ nu
klein schildpadschild/ huist in mijn klein schildpad
schild
nu
*
tuinen lijken
menselijker dan
mensen/ met al hun kostuums
de speciale rangorde
*
noch te veel
vrijheid noch te weinig
spreken is zo
menselijk het is als de
sfinxsenlaan/
sprakeloze gezichten/ steenzware meningen niet een
woord over de lippen/ terwijl alle vormen/ de bomen de huizen bloemen en ramen
en de gordijnen
van de buren en de woonkamers daarachter misschien zijn het stille
stille
woonkamers
niemand is onschuldig maar sommigen zijn puur en velen
velen hebben
vleugels
*
maar de
kostuums
zijn deel van de droom dat een deel is van
de werkelijkheid/ daarom is de onversierde als een sfinxs/ als een ding zonder
naam
*
de tuin groeit
dichter en dichter
meer en meer hangend/ vol/ droog
naamverstrengeld is dat allemaal versiering? het is
overvloed/
overdaad/ versiering als versiering onvermijdelijk is/ wat kan ik zeggen?
goedenachtschaduwen
goedenachtschaduwen
de tuin is stil voor het vruchtdragen/ vannacht gaan de namen uit
amsterdam is de meest vrije stad ter
wereld. amsterdam is numero uno op het gebied van levenskwaliteit, het
minumuminkomen is er het hoogst, de democratie is prima geregeld,
persvrijheid het hoogste goed en 27 procent van de amsterdammers voelt
zich vrij om atheïst te zijn.
we hadden op moederdag tickets voor
een reisje amsterdam. vermits ik besloten heb mij naar de toekomst toe minder als een grijze muis te gedragen en mij duchtig te profileren (cogito ergo sum!), publiceer ik op dit bericht toffe foto's van mezelf.
op deze schitterende take, dames en heren, ziet u mij plechtig zitten in de
intercitytrein naar amsterdam: mijn rechterhand is, vind ik, heel mooi en elegant, met die antieke ring en ik doe eerlijk gezegd een beetje giechelig over mijn andere hand, waarvan de vingers grappig boven het leuntafeltje komen piepen...
op deze foto, net voor het uitstappen in amsterdam centraal, werk ik nog even mijn oogschaduw bij, want dat heb ik ook besloten: ik wil voor de rest van mijn leven een superchique dame zijn. niet zo eenvoudig, want door onze levenswijze (wij hebben geen wagen) stappen wij heel veel in weer en wind en dan kan een streepje bleu chatoyant metalisé van bourgeois vlug vervagen...
eigenlijk waren we getipt over de feestelijke uitreiking van de el hizjra-literatuurprijs in het bibliotheektheater 't woord aan de
oosterkade aan de haven van amsterdam. de el hizjra-literatuurprijs is de belangrijkste prijs in nederland
voor literair talent van arabische afkomst. auteurs als mustafa stitou,
abdelkader benali en khalid boudou kwamen in het literaire circuit
terecht via deze prijs.
omdat ik door mijn job in een brusselse
school dagelijks geconfronteerd werd met tieners van buitenlandse
afkomst, die thuis een andere taal spraken dan op school, wou ik het
gehalte aan interculturaliteit van een bepaald deel van de amsterdamse jeugd toetsen aan mijn
eigen ervaringen betreffende het proces van taalverwerving en
integratie. en ik moet zeggen: in amsterdam is multiculturaliteit een
werkelijkheid, incontournable in de samenleving, alle geruchten van mislukking
en het met vreemdelingen te volle nederland ten spijt...
de
stedelijke bib van amsterdam is een reusachtig gebouw van zeven
verdiepingen, met een schitterend moderne architectuur en op het dak een
weids houten terras vanwaar je een panoramisch zicht hebt op de haven. op
dezelfde verdieping bevindt zich ook een restaurant, la place
genoemd.
hier ziet u ondergetekende, duchtig smsjes versturend,
in de prachtige hall van de bibliotheek
het was een interessante en bijwijlen hilarische voorstelling, die uitreiking van de el hizjra-literatuurprijs. op het gevarieerd programma stonden namen als lodewijk asscher (waarnemend burgemeester van amsterdam, die een welkomstwoord sprak), karim eharruyen met zijn band zharbia bedouin, die berbermuziek brachten, een wilde dansdame genaamd laila wiersma die tijdens haar optreden verwoed met appels gooide, marokkaanse bergmuziek door ghaita, enz.. natuurlijk was het voorlezen van teksten en het bekendmaken van de prijzen de hoofdbrok en ik moet zeggen: wat een verrukking!
met plezier zag ik die nederlands-arabische jonge en oude mensen (er waren trouwens winnaars van alle leeftijden!) het podium opdribbelen, met ontroering hun gedichten en verhalen voorlezen en hun prijzen in ontvangst nemen. ik moet hier trouwens een eresaluut brengen aan de olijke presentator mimoun ouleed radi, nederlands acteur bekend van de film shouf shouf habibi, die op een soepele en vrolijke manier de touwtjes van het feestgebeuren in handen hield. maar mijn grootste bewondering gaat naar schrijver khalid boudou, die het beruchte en bejubelde schnitzelparadijs schreef, en die op dit ogenblik meewerkt aan de verfilming van zijn jeugdroman pizzamaffia... khalid boudou was voorzitter van de jury en las op guitige maar erudiete wijze een puik juryverslag voor. boudou is een echte!
hieronder toon ik de bundel het leed van hedda, de verzamelbundel met de geselecteerde teksten, uitgegeven door van gennep*. de titel is ook de titel van het winnende verhaal van souad aabad, in de categorie van 16 tot 25 jaar. er waren trouwens heel veel categorieën: poëzie van 15 tot 18 jaar, van 18 tot 25 jaar en van 25 +. voor proza hetzelfde, dan nog eens alles overgedaan voor teksten in het arabisch en aanmoedigingsprijzen. sommige categorieën hadden dan nog gedeelde (dubbele) prijzen, zodat van de 121 deelnemers er minstens 32 deelnemers een prijsje behaalden... iedereen dus content!
een opvallend feit: ook echte nederlanders (alsof er onechte zouden zijn!), ik bedoel: nederlanders die geen arabische of andere buitenlandse roots hadden, konden meedingen voor een prijs (het publiek was trouwens zelf heel gevarieerd in leeftijd en kleur)... en waarlijk, twee hollandse snotapen sleepten een prijsje in de wacht, dok kunneman met gedichten over de liefde, zijn moeder en de dood, en pieter olde rikkert met een gedicht over de stad. ook een dame met de oerhollandse naam annemieke bergman schreef een verhaal, de kinderbijslagmeisjes en danielle dürst britt zegde: schilder mij...
een literatuurwedstrijd voor auteurs met een arabische achtergrond als opstapje voor beginnend nederlands talent? zou bij ons ook moeten kunnen. want sinds onze vlaamse minister van cultuur joke schauvliege
literaire subsidies aan kleine literaire groepen en tijdschriften heeft afgeschaft, zijn er weer enige opstapjes minder voor schoorvoetende debutanten. tja, haar argument is dat alleen 'professionelen' de moeite waard zijn in deze tijden van crisis. maar hoe kun je nu onmiddellijk professioneel bezig zijn als je eerst geen inlooptijd krijgt??? lees-en schrijfgroepen en andere kleinschalige literaire projecten zijn een kweekvijver voor talent. zo ook bovenstaande literatuurprijs. in vlaanderen zal het nog jaren duren voor een gezond intercultureel project als de el hizjra-litratuurprijs van start gaat*...
in een wereld waarin de interculturaliteit evenwichtig en menswaardig is uitgebalanceerd (en ook hier zal binnen tien jaar 30 procent van de bevolking van vreemde afkomst zijn) zou eigenlijk geen el hizjra-prijs moeten bestaan, gewoon: literaire prijzen. want is niet iedereen die in nederland woont eerst en vooral nederlander, zoals mijn lieve schoonbroer (schitterend vertaler, in tweespan met kees nijland, van arabische poëzie met wie ik op onderstaande foto vrolijk klink) met klem beweert, en dan maar pas afkomstig uit....
tot besluit citeer ik hier een strofe van een gedicht van bilal elkourafiti, dat hij in het arabisch schreef in de beste arabische traditie (met wijdlopende verzen) en waarmee hij een glorieuze tweede prijs behaalde:
laten we elkaar ontmoeten als twee zielen luchtig in waarvan wij houden en wat ons beweegt we lopen op het trottoir om onze wandeling van gisteren af te maken ik vind het heel prettig als zij haar hoofd omdraait om te denken en mij vergeet als ik afwezig ben een vlinder lacht om wat komt
* HET LEED VAN HEDDA, DE WINNAARS VAN DE EL HIZJRA LITERATUURPRIJS 2O1O, UITGEVERIJ VAN GENNEP, AMSTERDAM, 2O1O * lees ook het schitterend artikel van
Tom Van Imschoot op http://www.urbanmag.be/artikel/1467/naar-een-vlaamse-minderheidsliteratuur
in het beginhof van diest werd tegelijk met literatuur op zondag (zie bericht van 5 april 2010) een kleine antiquariaat-boekenbeurs ingericht. ik zag daar dat oude wenskaarten van het interbellum aan 2 euro het stuk werden verkocht en ook schafte ik mij voor 50 cent een licht vergroende (want de kaft was oorspronkeliijk bloesemgroen) dichtbundel van pablo neruda aan, de vijftiende zang uit zijn canto general, ik ben ( yo soy)*.
pablo neruda schreef dit meesterwerk begin vorige eeuw. vannacht las ik het eerste gedicht en ik was weer eens voldaan. weg met mijn schuldvraag van: wat lees ik weer voorbijgestreefde poëzie en ben ik dan zelf zo'n kwakkel geworden dat ik hier in mijn warme bedje lig te genieten van de poëzie van dode dichters, in het trendy literaire wereldje hoogstwaarschijnlijk niet meer modieus???
maar pablo neruda is grandioos. daarom pen ik, net als james ensor, teksten die ik knap vind over in mijn schriftje, mijn eigen leuke blog, mijn literair dagboek après la lettre... wie weet reproduceer ik binnenkort een gelijksoortige radieuze tekst over wat ik het eerst zag, want ook mijn jeugd speelde zich af van station tot station...
De grens (1904)
Het eerste wat ik zag waren
bomen, ravijnen
met wilde bloemen getooid, wilde schoonheid,
vochtig gebied, bossen die ontvlamden,
en de winter achter de wereld, onmetelijk.
Mijn kindertijd: natte schoenen, geknakte stammen
geveld in het woud, door kevers verslonden,
overwoekerd doorlianen,
zoete dagen boven de haver
en de goudblonde baard
van mijn vader die vertrekt
naar de majesteit van
de spoorwegmaatschappij.
Voor
mijn huis groef het zuidpoolwater
diepe paden, poelen van duister leem
s zomers veranderd in gele atmosfeer
waardoor de karren huilden en kraakten,
zwanger van negen maanden koren.
Vluchtige zon van het Zuiden:
stoppels, rookwolken
boven wegen van scharlaken aarde, oevers
van rivieren met uitgeholde bedding,
hoenderhoven
en paardeweien
waar de middaghoning schitterde.
De stoffige wereld kwam trede voor
trede
de schuren binnen, tussen tonnen en touwen.
naar graanzolders vol met de rode
oogst
van de hazelaar, al de oogleden van het
bos.
Het leek alsof zij in haar
hete
zomerdracht opsteeg
met de dorsmachines,
langs hellingen, op de
met struiken geverniste aarde,
rechtop tussen de
eiken, onuitwisbaar,
klevend aan de wielen
als vermorzeld vlees.
Mijn jeugd reisde van station tot
station: tussen
de rails,kastelen van nieuw hout,
mijn huis zonder stad, nauwelijks
beschut
door vee en appelbomen met onbeschrijfelijke
geur,
liep ik, tengere jongen; mijn bleke
gestalte
werd doordrongen van verlaten
bossen en pakhuizen
vol graan.
* Pablo Neruda, Canto General, IK BEN, VIJFTIENDE ZANG, Masereelfonds Poëzie,1981, Gent
joseph haydn werd geboren in 1732 en stierf in 1809. dimitri verhulst werd
geboren in 1972 en is nog niet dood. toch hebben die twee blijkbaar iets met
elkaar, want het literaire wondersnotjong reist sinds november vorig jaar door
het vlaamse land met een heerlijk literair-muzikaal programma: zeven sonates
van haydn gebracht door het ensor strijkkwartet* met als sublieme
tussendoortjes (of is het net andersom?) zeven verhalen over leven en dood, geschreven
en voorgelezen door dimitri himself*.
hij trad op in meise, lier, koksijde,
evergem, bierbeek, borgerhout, kraainem, willebroek, bree, evere, rekem,
mechelen, waasmunster, heusden-zolder, leuven, wilrijk, bonheiden en
wij woonden de laatste performance bij in het begijnhof van diest, toepasselijk op paasdag 2010, 4
april 2010. eergisteren dus.
twee dingen vond ik wonderlijk: verhulst die zich een bijbelse thematiek (de
zeven laatste woorden van christus) eigen maakt en de optredens in duidelijk kleinere
culturele centra. niet in de vooruit in gent, niet in bozar in brussel, niet in
de antwerpse bourla. goed zo, optreden voor grote zalen lijkt misschien
spectaculair, maar een viertallig strijkkwartet en een literaire wonderboy
smaak je toch beter in de intiemere sfeer van kleine zalen...
ondertussen las ik in een interview dat het kerkelijke verhaal, ondanks zijn evolutie naar een breder humanisme, hem
(dimitri) niet zo vreemd is: zoals wij allemaal ging hij als kindnaar de mis en op zijn kostschool werden zelfs nog
latijnse missen gelezen.ik moet zeggen
dat die bevreemdende latijnse titels boven dimitri's verhalen me wel iets doen:
pater, dimitte illis, non enim sciunt, quid faciunt(vader, vergeef het hun want zij weten niet wat zij doen) amen dico tibi: hodie mecum eris in paradiso, (voorwaar ik zeg u, heden nog zult gij bij mij zijn in het paradijs)mulier, ecce filius tuus, et tu, ecce mater tua (vrouw, ziedaar uw zoon, zoon, ziedaar uw moeder) eli, eli, lama asabthani? (mijn god, waarom hebt gij mij verlaten?) sitio(ik heb dorst)consumatum est
(het is volbracht)pater! in manus tuas commendo spiritum meum.
(vader, in uw handen beveel ik mijn geest)
.
van de zeven schitterende verhalen wil ik vooral
het tweede verhaal onthouden (over een illegaal die als verstekeling op een
boot naar engeland wil geraken), omdat er heerljk poëtischepassages over de
zee in voorkomen, het vierde verhaal (over de vrouw die haar gewelddadige man
verlaat), heerlijke story, en het verhaal over de levensloop van een man die,
op het ogenblik dat hij aan de barbecue worsten bakt, plots tot de ontdekking
komt dat het leven meer is dan dat... ik herinner me niet meer of dit het
laatste of voorlaatste of voorvoorlaatste verhaal is, maar de inhoud herinner
ik me des te meer, dimitri was zowaar grappig en las zijn teksten voor op
meesterlijke wijze, met omfloerste, laag gehouden stem...)
.
ach, het is toch wat met die plechtige latijnse taal, het
is toch wat met dimitri, het is toch wat met de godsdiensten maarde schrijver dimitri
verhulst heeft me volledig over de streep getrokken: mijn mening dat hij niet
vriendelijk is voor vrouwen doet er niet meer toe, hij is een fantastisch
verhalenschrijver en als figuur vind ik hem ook leuk: dat boleroke, dat
donkerroze hemd, die vettig-leuke warrige kop met brutaal jongensachtig bakkes,
haha...
.
op paasmaandag gingen n. en ik trouwens nog naar een
religieus
geïnspireerde film in cinéma arenberg, brussel.
titel van de film: hadewijch.
hieronder een prachtige foto + wat uitleg:
Hadewijch
Bruno Dumont
2009 . FRANKRIJK . MET JULIE SOKOLOWSKI, KARL SARAFIDIS,
YASSINE SALIME - 1U45 - FRANS OV NL OND.
Geschokt
door het extatische en blinde geloof van de novice Hadewijch, zet
moeder overste haar aan de deur. Hadewijch wordt weer Céline, een jonge
Parisienne en dochter van een diplomaat. Door haar hartstochtelijke
liefde voor God, haar woede en haar ontmoeting met Yassine en Nassir
balanceert Céline tussen genade en waanzin en bewandelt ze gevaarlijke
wegen.
(Toronto International Film Festival -
Prijs van de internationale kritiek FIPRESCI)
.
ach, wat een verrassing: wij dachten een supererotische film te zien (jaja,
een nonnetje dat buitengegooid wordt in het klooster en bevriend raakt met
arabieren ). maar wat kregen we echt te zien? een film over de waan van de godsdienstige
extase, die kan leiden naar extreme handelingen (hadewijch wordt vaag betrokken
in een aanslag). wij kwamen tot het besef dat godsdiensten allemaal eenzelfde gezicht hebben. in het beste
geval biedt godsdienst troost, orde en ascese, in het slechtste geval is
godsdienst een open riool naar domheid en extremisme..
wij waren vooral in de wolken over de respectvolle manier waarop vriendje yassine
zijn parijse petite amie bejegent, eens iets anders dan de raaskallende
verhalen over 'de onderdrukking van de
vrouw in de islam' zoals dat tegenwoordig in elk schandaalbericht over de islam wordt benadrukt....
.
besluit: ons paasweekend was weer eens heel tof. vooral het etentje in het café-restaurant van het begijnhof van diest (terwijl het buiten pijpenstelen regende, heel stemmig) zal me bijblijven.
op de muren van dit druk bezochte resto heel grappige gezegden over begijntjes, zoals:
Alle baten helpen zei de begijn, en zij
roerde heure pap met een naalde..
tijd voor een nieuw bericht. het is nog putteke
winter. vandaag voorspellen de weerorakels sneeuwbuien en andere
nattigheid. sinds ik nieuwe zevenmijlslaarzen heb gekocht bij new joseph (in de solden), durf ik onvervaard stappen over modderhoopjes sneeuw en gladde ijsplekken. in de ochtend hoor ik vaag vogels zingen. het is nog
te vroeg natuurlijk, maar toch: voor even een splintertje lente... voorts
vind ik dit een toffe tijd: ik lees elke avond prachtige pagina's. het
stapeltje boeken naast mijn bed groeit zienderogen.... een paar dagen
geleden stuurde mark meekers* me (gratis!) zijn nieuwe dichtbundel land van stand.
mooi, fragiel klein boekje met krachtige, weelderige verzen. hou ik van!
zondag
naar oostende gereisd, het was prettig wandelweer, de zee in mooie
diepgrijze schakeringen met witte schuimpjes. de lucht tintte waarempel
blauw. het was lekker koud, beetje winderig zelfs. we waren gekleed in onze dikste winterjassen...
heel blij was ik, dat we nog op de valreep charlotte mutsaers' tentoonstelling in de venetiaanse galerijen(aangespoeld met pen en penseel) hebben
kunnen zien, het was de laatste dag. leuke madame, die charlotte. a.
had onmiddellijk een reeks schilderijtjes uitgepikt waarop je telkens
een dame kon zien met een konijnenhoofdje. ze stond mysterieus in de
deuropening van een kamer - of kwam ze juist de living binnen?
in de standaard boekhandel vond ik de nieuwe dichtbundel hier van wislawa szymborska* (als altijd is deze dame even spits en geestig!) en ook kocht a. mij een mooi rood boekje met als titel: ontbijt op bed, liefdesgedichten van een zekere marc pairon*.
wat een ontdekking! zo'n vlot leesbare, prettige en ingenieuze verzen
had ik al lang niet meer gelezen. ook had die marc pairon een volkomen
eigen stijl, zo met korte, heftige zinnentjes met veel punten en
witruimtes. vreemd, van die marc had ik nog nooit gehoord....natuurlijk
zocht ik algauw info over deze dichter op internet. en oeps! naar het
schijnt is marc pairon de best verkopende vlaamse dichter van dit
ogenblik....
hoho, vaag begon mijn enthousiasme te temperen als
ik lucht kreeg van de promotiemachine achter marc pairon. ook zjn
levensbeschrijving deed me even de wenkbrauwen fronsen... een jonge
kerel die op vijftienjarige leeftijd aan een jarenlang zwerversbestaan
begint en die nu een curriculum presenteert als designer, uitgever van
luxueuze kunstboeken en andere spectaculaire ouvrages? een dichter met
een literiar agent (adres genoteerd!), die zijn boekjes laat uitgeven
door de charles catteau-stichting (klinkt prestigieus!) en een dikke
vriend is van nic van bruggen, een ouwe rakker die mede met enkele
andere kornuiten in 1972 de dichtersgroep de pink poets* oprichtte??
ach,
ondertussen weten we wel dat in de literatuur veel kan en mag, gelukkig
maar. desondanks kijk ik, na alle weetjes en anekdotes over een
schrijver/dichter, daarna opnieuw en met ongestoord frisse blik naar de
regels op het papier. marc pairon bevalt me. zijn prozagedichten
bijvoorbeeld graven diep, alhoewel... het geheel laat toch een heel lichte, dus makkeljk leesbare indruk na.
onmiddellijk bedenk ik, of
ik zelf zo'n luchtige, pittige gedichten zou kunnen schrijven.
liefdesgedichten betreffende jonge minnaars bijvoorbeeld. want marc
pairon, geboren in 1959 (hij is dus 51!) schrijft duidelijk niet over
prachtige, volrijpe vrouwen. zijn liefdesobjecten zijn, heb ik zo de
indruk, jong en fragiel. getuige daarvan zijn erotisch woordgebruik!
zijn verzen wemelen van (verklein)woorden als malse billetjes, bips, lijfjes, onschuld, glimlachjes, mondjes, tepeltjes.... desondanks toch heel vertederende verzen....
marc pairon overdrijft echter met zijn stoppunten (bijvoorbeeld in verzen als: Vaardig zal ik zijn. Met het verwennen. Als een ontbijt op bed. Bekwaam. Met het tot stand brengen. Van onze scheppIng.) en zijn taal doet me daardoor af en toe aan sos-taal of aan rappers denken. spelenderwijs heb ik een gedicht van marc pairon (zie p.
83), gewoon door het weglaten van (4!) verkleinvormen en (9!)
hoofdletters, omgewerkt tot een 'rijpere', meer 'gewone' of 'vloeiende'
tekst:
ik verzamel/ het langzaam/ van je lijf/ hoe je op
wolken loopt/ ik verzamel/ het brak van je tranen/ in conserveblikken/
ik verzamel de windstilte van je hart/ bij mijn weersvoorspellingen/ ik
verzamel jou/ in het plakboek/ van trots.
zo wordt dit misschien ook een (grappig?) gedicht voor oudere dames, cougars included....
* Mark Meekers, Land van Stand, een op vraag van de Provincie geschreven gedichten over Vlaams-Brabant, ter gelegenheid van Gedichtendag 2010. * Wislawa Szymborska: Hier. Vertaald door Karol Lesman, De Geus, 2009. * Marc Pairon: http://www.marcpairon.com/nl/indepers.htm * Charles Catteau (1880-1966), de meest veelzijdige
keramisch kunstenaar van zijn generatie, schiep als ontwerper, leraar,
chemicus en artistiek directeur een uitzonderlijk oeuvre. *De Pink Poets, een dichtersgenootschap dat in 1972 was opgericht door Patrick Conrad en Nic van Bruggen, en zich met taalgerichte, neoromantische en experimentele poëzie afzette tegen het nieuw-realisme.
de eerste sneeuw is reeds verdwenen, de korte maar heftige winterprik van een paar dagen voor kerst behoort al tot de verleden tijd. maar ik vond het heerlijk bij mijn ronkend kacheltje te zitten en dromend naar al dat wit buiten te staren....
ondertussen heb ik mijn oude dichtbundels overgetypt en ik plaats ze bij deze op mijn blog. foei! in mijn eerste bundel zette ik nog een punt na elke titel... ach, in mijn vroegere gedichten was ik zeker niet consequent bij het gebruiken van leestekens... maar geen nood: nu heb ik de gedichten altijd bij me. vond het wel een vreemde ervaring mijn vroeger werk over te typen..
blij ben ik dat ik me dit jaar heel bewust bevrijd heb van wat ik 'invloeden' (maatschappelijke, literaire, spirituele, ideologische...) noem. ik wou me losmaken van de zienswijzen door anderen opgedrongen en opnieuw op zoek gaan naar mezelf.
ik zeg tegen iedereen dat ik in niets meer geloof. alhoewel deze attitude misschien bij sommigen als beangstigend overkomt, voel ik mij heel licht...
hieronder drie wintergedichten, 1 uit elk van mijn bundels.
3 november
het is ijskoud in deze kamer.
ik ga een eindje
in de mist wandelen.
mijn gevoelens van ongenoegen
doen verdwijnen door twee sneetjes brood te eten
van het merk wonder.
wat gouda kaas, een potje fruit,
en een hap hollandse verkade chocola
met vulling van hazelnoten, rozijnen en amandelen.
woeps! eindelijk een beetje slaapcomfort! het wegdek van
de auguste de maeghtlaan,
mijn straat, is nu volledig gerenoveerd. twee weken lang, van 21 uur 's avonds
tot 5 uur in de ochtend, werden wij uit onze slaap gehouden door het enerverend
geluid van motoren, drilboren, het gutsen en storten van asfalt op de baan, het
geroep en getier van de werklui... met alle respect voor die stoere kikkers (je
moet het maar doen, 's nachts, in weer en wind, met de voortdurende stank van
het warme asfalt in je neus, banen herstellen en witte strepen trekken), maar
zelf heb ik de indruk uit een draaiende mallemolen ontsnapt te zijn.
ben dus mijn getergde zenuwen weer de baas. ik zal geen reuzeplasticbox met berlijnse bollen of berlinerbollen zoals ze genoemd worden
in de reclamefolder van carrefour (3.75 euro per 6 stuks, 4 +2 gratis) meer
ondersteboven op de grond laten vallen tijdens mijn boodschappensessie in de
GB. ik heb geen vreemde droombeelden meer, midden op de dag (mijn lieve moeder die me drie heel jonge oranje
poesjes schenkt en/ of een ongelooflijk wederintreden van mezelf in de halse
politiek, waarbij ik plots naast yves leterme in de zetel zit)....
mijn hoofd is niet
langer een vreemd aquarium met springvissen en luchtbellen en plastic zeewier
en nepkoraal, maar mijn eigen hoofd zoals het altijd is geweest: vol woorden en
zinnen en gedachten en flitsende emotionele esbattementen.
2.
daarnet een mail gekregen van rose vandewalle, over de uitgave van een nieuwe
dichtbundel:
Langs beide oevers van de Maas, een bundel die
verscheen in het kader van De scheiding der Limburgen, 175 jaar geleden.
Vlaamse en Nederlandse dichters (zoals Emma Crebolder, Frits Criens, Richard
Steegmans, Quirien van Haelen, Fred Papenhove, Joris Iven, Leo Vroman, Henk van
Zuiden) laten hun poëtisch licht schijnen over de provincie(s). Samenstelling:
Hannie Rouweler
bij een uitgeverij met de toffe naam 'kleinnood & grootzeer'*
rose vandewalle is al jarenlang,
samen met françois vermeulen,
de gedegen redactrice van het internettijdschrift voor poëzie genaamd stroom, dat jammer genoeg met het
decembernummer 35 aan zijn laatste uitgave toe is. rose vandewalle behoort ook
tot een vriendinnengroepje van talentvolle schrijfsters uit het antwerpse
milieu, vrouwen die mekaar door dik en dun steunen en solidair en geduldig
elkaars pennenvruchten lezen en waarderen. af en toe heb ik het geluk met deze
dames te kunnen afspreken: ik ontmoet ze op een boekvoorstelling, een
vernissage, een poëzieavond, een etentje....
wij hebben het
dikwijls over het door mannen overheerste literaire wereldje, waar je (net
zoals in andere sectoren van de samenleving) als vrouw heel hard moet vechten
om aan je trekken te komen... haha, ondertussen hebben wij onze feministische
militante stellingname bijgesteld, want ach ja, achter elke man schuilt een sterke,
liefhebbende vrouw, maar mannen zijn soms toch ook wel erg lief...
3.
in het laatste nummer van stroom
lees ik met genoegen een behoorlijk gestoffeerde bijdrage* van rose over de in
juli 2009 overleden antwerpse dichter marcel
van maele. waarom krijg ik, altijd als ik deze woorden
en zinnen lees en herlees, het beeld van een penseeltrek, breed geborsteld
bij de aanvang en licht uitlopend naar het einde toe, of van een
inktvlek die op een zachte ondergrond (een tissue, een tafelkleedje) openvloeit tot een onwaarschijnlijk mooi motief????
vroeger zou ik hebben gezegd: dit komt omdat deze tekst op gracieuze wijze door een vrouw
geschreven is. nu kijk ik naar de structuur, de opbouw van items, de
argumenten en punten en ja: rose begint haar ding op een originele
manier, ze valt pardoes met de deur (of misschien, om in vrouwelijke
termen te spreken: met de fraaie
draperie, de schitterende vitrage, de stijlvolle ornamentiek) in
huis en refereert reeds in de titel naar een cyclus gedichten van mvm, verschenen
in de poëziekrant eind
2008. daarna, over enige waarderende paragrafen betreffende de
mooie uitvaart van mvm heen en na een citaat komende uit de prachtige
begrafenisrede door roger m.j. de
neef, komt rose vandewalle tot haar punt: het mooie gedicht 'zon van de nacht', dat marcel schreef
voor zijn vrouw carine en dat
eindigt met de versregels 'als ik verzink
in uw gedachten/ hou me dan vast/ vanbinnen' .
carine lampens
ontmoette mvm toen zij 30 was. een jonge vrouw die verliefd wordt op een man,
meer dan twintig jaar ouder. een vertrouwd beeld, de soort relatie die
maatschappelijk volledig wordt aanvaard. vooral: marcel is een
succesvol dichter en beeldend kunstenaar uit de antwerpse artistieke scène - en
misschien wel, in zijn persoonlijke entourage, een charmante man. maar
ik wil hier geen cynisch esbattement opstarten over liefdesgeschiedenissen,
amourettes en andere affaires (voorgaande benamingen over de liefde zijn al
oneerbiedig genoeg, ik heb mij trouwens het recht ontzegd om ook nog maar 1
opmerking te maken over het privé-leven van anderen, ondertussen zijn wij
vreedzaam geworden, gelijkmoedig, zacht en sereen...) want die piste is te
dwaas om ook maar woorden aan te verspillen.
marcel was al
slechtziend toen hij carine ontmoette, op het einde van ziin leven was hij
volledig blind. carine stond hem al die jaren bij (daarvoor verdient zij niet
alleen mooie liefdesgedichten, maar een standbeeld!) en vertelt in een
vertederend betoog aan rose hoe marcel, ondanks zijn zware handicap, koppig
zichzelf bleef en verder werkte aan zijn artistiek project. zijn beperking
loste hij op door beroep te doen op andere mechanismen, zoals het inspreken van
zijn teksten op bandrecorder. ik heb ze beiden eens bezig gezien, tijdens een
optreden in de zaal KAVA en schreef hierover een badinerend stukje:
In het zaaltje was het om vijftien uur poëzievoordracht met onder andere
Marcel van Maele en Joke van Leeuwen. Marcel van Maele, daar heb ik in zijn (en
mijn) jonge jaren nog mee bovenop een Leuvense kachel (die natuurlijk niet aan
was) gezeten, in een of andere artiestenkroeg. Hij vertelde me toen over de
oorlog in Korea, waar hij aan deelgenomen had. Nu was Marcel van
Maele ondertussen blind geworden, maar hij was nog steeds artistiek bezig. Ook
gedichten schrijven deed hij, hij las ze voor met een cassette en oordopjes. Ik
denk dat hij zijn gedichten bij voorbaat op cassette zet en ze dan afspeelt
tijdens de voordracht en ze tegelijk luidop zegt. Een ingewikkelde manier van
doen, maar toch heb ik bewondering voor Marcel, dat hij blind zijnde nog zoveel
energie wil steken in kunst. Zijn gedichten gingen over de plicht die de jicht
zou zijn van het geweten, over waarden en waardinnen en over de duivel die op het
raam zou roffelen en ook heeft hij gedichten over heksen. Originele gedichten,
zeg ik, ze deden me een beetje aan sprookjes denken. Maar ik vind dat Marcel
iets zou moeten doen aan de vreemde fluistertoon waarop hij spreekt, dat
fluisteren van hem maakt van zijn gedichten fluitstergedichten en dat is jammer
voor zon groot dichter, dat hij zo fluistert.
oorspronkelijk
had ik fluiten geschreven i.p.v. fluisteren,
nu vind ik de toon van mijn zin een beetje oneerbiedig (alhoewel marcel
werkelijk een beetje fluitend voordroeg) en ach, ik wil niet verder afdwalen.
terug naar rose en haar (t)issue. ik kan rose volledig bijtreden in haar keuze van
citaten over mvm, waarbij ze werkelijk to
the point een verfijnde (karakter)schets maakt van marcel, als
kunstenaar en als mens. hoe hij burgerlijke gehoorzaamheid hekelt, zgn.
logische verbanden minacht en hoe zijn verbeelding hem over de verbittering en
het zelfgenoegzaam fatalisme heen helpt - al bij al heel lovenswaardig - en ik
heb het hier ook over rose, die deze attitude schitterend belicht. zelf ben ik in de
wolken over de in deze bijdrage opgenomen poëtische pastiche van guido gezelle,bevlogen en bevangen, waarin marcel de
zoetgevooisde poëzie van gezelle op charmante wijze parodieert. als toetje
refereert rose dan nog naar een gedicht over james ensor en zijn uitbeelding van de menselijke
maskarade en dat ragfijn eindigt op deze versregels:
Onder een grijze lucht die grauwer wordt
een schijn van licht dat langzaam donkert
en de vreugde onder een vlies van blauw
verdriet en lauwe dauw
rose weet blijkbaar als geen ander dat een commentaar over een dichter als
mvm op deze wijze afronden veelzeggender is dan om het even welke schitterende
retorische eindzin. zij beëindigt haar tekst met een elegante penseeltrek, die
uitloopt op een heel fijne, bijna transparante, ogenschijnlijk op niets
uitlopende punt.
wat dan volgt is de zachte witruimte.
subliem.
* http://www.kleinood-en-grootzeer.com/
* http://users.telenet.be/francois.vermeulen1/Stroom.htm
* 'Dat
men met volle handen geen vlinders vangen kan'
woeps! heb
een tijdje op de homepage van karen
maitland* vertoefd. toffe dame, die karen. zij heeft een eigen
website, waarop zij haar boeken presenteert ( o.a. de splinternieuwe The Mandrake's Taleen The Falcons of Ice and Fire).en ook vertelt over haar grote
passie voor middeleeuwse mythen en legenden. zij werkt aan een index met uitleg
over middeleeuwse begrippen, woorden, uitdrukkingen, omschrijvingen en daar
horen ook recepten bij!
waw!
eigenlijk een fantastisch concept: bij elk boek een recept... onlangs las ik
dat iemand een literaire wijnbar had geopend,. bij elke exclusieve wijnsoort
zocht de barkeeper een boek uit (in de aanwezige rijk gevulde boekenvoorraad in
het café) voor zijn klanten....a. zegt dat met zo'n concept geen geld te
verdienen valt en zeker niet in halle. natuurlijk, natuurlijk.... maar toch
vind ik het een knalidee: een gerecht uitzoeken dat past bij mijn hoofdkussenboek (= het boek dat ik
net bezig ben met lezen) en het dan ook klaarmaken. zo wordt het plezier
totaaaaal...deze week plaatste karen een recept dat zij comfort food for cold days - and every daynoemten dat volgens mij perfect past bij het gezelschap van leugenaars....zie
vorig bericht....
de titel van het recept is in oud engels en voor ons onverstaanbaar, maar
het is gewoon een eenvoudig receptje voor hutsepot. ik geef hier de
oorspronkelijk engelse versie en daarna de eigen vertaling:
Lange wortys de chare
- A form of pottage. Pottage was the main meal eaten
in the Middle Ages by wealthy and poor alike. There were lots of variations
depending on whether it was a flesh (meat-day) or Lenten and fish day.
* 1lb shin beef
* 2 leeks
* 2 onions
* 2 stick celery
* Quarter of firm cabbage
* Salt & pepper
* Beef or vegetable stock
* 4 oz
stale white breadcrumbs
* Few strands of saffron
Cut meat into small pieces. Add the meat to 2 pints
of stock, bring to the boil, cover and stew until tender.
Meanwhile chop vegetables into large pieces and boil in separate pan for ten
minutes. When beef is ready add the vegetables together with a little of the
water they were cooked in. Continue simmer until vegetables are soft. Add breadcrumbs, saffron and seasonings, bring back to the boil and cook for 2
- 3 minutes before serving.
Lange wortys
de chare
- Een soort stoofschotel of hutsepot. Hutsepot was de
voornaamste maaltijd in de middeleeuwen, zowel bij de armen als de rijken. Er
waren vele varianten, naargelang het een vleesdag was, een vastendag of een
visdag.
* 1 pond
(= 453
g) rundsvlees (schenkel)
* 2 preistengels
* 2 uien
* 2 selderijstelen
* Een kwart stevige kool
* Zout en peper
* Vlees- of groentebouillon
* 4
ounces (1
ounce = 28,35
g) oudbakken brood
* Enkele lijntjes saffraan
Snijdt het vlees in kleine brokken. Giet er twee pinten (1
pint = 0,568 l)
boullion over, breng tot het kookpunt, bedek en stoof het vlees tot het zacht
wordt.
Ondertussen de groenten hakken in grote stukken en
gedurende 10 minuten koken in een afzonderlijke pot. Als het vlees gaar is, de
groenten bijvoegen met een beetje kookvocht, verder laten stoven op een klein
vuurtje tot de groenten gaar zijn. Broodkruimels, saffraan en kruiden toevoegen, opnieuw
tot het kookpunt brengen (2 tot 3 minuten). Opdienen.
argh! het gaat slecht met mijn slaaptijd. sinds enkele dagen sta ik om 4 uur in de ochtend op, voel me dan fris als een kippetje. na een total breakfast in pyjama ben ik dan klaar om de dag te beginnen.... maar om wat te doen? daarstraks heb ik reeds een hoofdstuk uit een semi-trashie historische roman gelezen: het gezelschap van leugenaars, van karen maitland. een mysterieuze pageturnerthriller over de pest in engeland in 1348. daarna heb ik heb een deur afgewassen, mijn nieuwe kleren van bij cora kemperman nog eens gepast (de zwarte tulen rok kan op 3 hoogten gedragen worden, de sweater op drie manieren gedrapeerd. I adore this.. ). haha, heb het dus erg druk vanaf wolftijd, maar straks, zo rond de middag, zal ik een onwaarschijnlijke drang voelen om terug in bed te kruipen...
2.
ondertussen werk ik verder aan een klein project: wil mijn drie vorige dichtbundels in deze blog opslaan, zo heb ik ze altijd bij de hand. wel een vreemde ervaring, dat overtypen van meer dan 30 jaar oude teksten. soms denk ik: ik rond hiermee mijn 'carriere' van dichteres af, want ik word oud. maar neen: ondertussen heb ik nog twee bundels en een manuscript in de maak, en ook nog minstens drie verhalen in embryonale vorm. maar ik laat ze wijselijk rijpen tot ik het goede moment aankomt om ermee naar buiten te treden. soms twijfel ik of het in deze tijden nog verantwoord is een boekje uit te geven, want is het niet beter, met de uitvinding van e-books, niet alle literatuur op internet uit te geven??? maar ach, van uitgeverij meulenhoff net deze mail gekregen, over een recente literaire (papieren) uitgave, waarbij jonge schrijvers het idee dat boeken verouderd zijn volledig ontkrachten:
print is dead 'De wereld staat op zijn kop. In de vier
windstreken woedt er een zelden geziene crisis. Her en der wordt het
einde der tijden afgekondigd, het einde van de welvaartsstaat, vaarwel
luxe, calme et volupté. Kranten verdwijnen, weekbladen krimpen, de
rokken worden weer langer en ook de literatuur komt er, zo lijkt het,
bekaaid af. Want wordt er nog wel geschreven? En is zon papieren boek
niet hopeloos verouderd? In Print is dead komen 21 jonge schrijvers en schrijfsters aan het woord die de onheilsprofeten de mond snoeren. Het plezier van het schrijven staat voorop. Ja, literatuur heeft nog
wat te zeggen. En nee, het boek is nog niet dood. Om dit alles kracht
bij te zetten wordt het omslag van Print is dead gezeefdrukt en met de hand van stempels voorzien. Elk exemplaar van deze unieke bloemlezing is uniek..
3.
toch ook nog even een paar woorden over een film die ik net heb gezien: de helaasheid der dingen, dé film van felix van groeningen op basis van de roman van dimitri verhulst. reeds meer dan een half miljoen mensen hebben deze film gezien, maar hebben deze meer dan een half miljoen mensen zich wel eens afgevraagd: tja wat is nu het punt???
een soort lompe verheerlijking van mannelijke viriliteit? de vrouwelijke personages in deze film zijn maar sukkels! de schrijver maakt zijn vriendin zwanger en laat ze daarna stikken - niet bepaald een vrouwvriendeljk thema, zou ik zo zeggen. ach wat, zal het boek van dimitri dus zeker niet nalezen....
* Karen Maitland, Het gezelschap van leugenaars, Uitg. De Vliegende Hollander, mei 2009 * Print is dead, verschijningsdatum:
12/11/2009, uitgegeven door: Meulenhoff /Manteau
zo opwindend vond ik het gisteravond, naar boven te klimmen (ik slaap op de eerste verdieping) met waanzinnig leuke boeken in een papieren tas waarop de wolkjes van magritte geschilderd. ik had deze tas gekregen in de artshop van het magritte-museum, nu gehuisvest in de kmsk op de koninklijke plaats in brussel. de tas diende als verpakking voor een minuscuul boekje bertreffende magritte: mots et images*, van een zekere jacito lageira. ik schafte me dit boekje verleden zaterdag aan, omdat ik tijdens het bezoek aan de tentoonstelling besloten had dat de teksto's van margritte me eigenlijk meer interesseerden dan zijn schilderijen zelf: die zegden mij eigenljk niets, haha!
ik heb het boekje op het stapeltje naast mijn bed gelegd. daar ik de gewoonte heb verschillende boeken tegelijk te lezen, zal ik misschien een dezer dagen (of nachten, want de laatste tijd slaap ik weer barslecht!) dit schattige boekje (met uitplooibare prenten) pagina per pagina verorberen.
maar op dit ogenblik lees ik nog altijd (zie vorig bericht) goed oud van diana athill (een heerlijk, troostend, waanzinnig beschaafd boek, dat ik voor altijd koester in mijn hart) en ook moordliederen*, een bundel ijslandse poëzie, verleden week besteld en eindelijk gedropt in mijn postbus. samen met - stel je voor - het honderdste nummer van portulaan*, een brussels cultureel tijdschrift waarin ik af en toe een verhaal of een dagboekfragment publiceer, plus een cadeautje van de uitgever van dit tijdschrift: de hallucinante novelle leprechaun, een verhaal om kippenvel van te krijgen...
toen a. me mijn post bracht, buitelden mijn ingewanden over elkaar: ik kon bijna niet wachten met lezen, maar ach, ik moest wel, want ik moest broccolistoemp maken, de frituurketel schoonmaken, later in de namiddag kleine lisa vertroetelen, want ze had felle koorts en de snottebellen dropen op haar lipje...
maar le moment suprême arriveerde: ik doorbladerde eerst moordliederen en zowaar: ik herkende me helemaal in de poëzie van de ijslandse dichteressen*. hun foto's stonden in ouderwets zwart-wit afgedrukt in het boekje. wat een look heeft vigis grímsdóttir, met haar zwartomlijnde khologen, hoe netjes ziet ingiborg haraldsdottir eruit, wat een gevoelige gelaatstrekken heeft steinunn sigurðardottir... ik dacht eerst aanknopingspunten te vinden bij de poëzie van ingiborg, maar ook (weliswaar maar na een eerste kennismaking) lees en herlees ik de gedichten van steinunn..
toch wil ik hier ter illustratie een gedicht intikken van de pittige sigurbjörg prastardóttir. aan dit gedicht is hoogstwaarschijnlijk de titel van de bundel ontleend. de toon doet me denken aan het videofilmpje van pipilotti rist, ever is over all*, waarin met eenzelfde sluipende gretigheid de illusie van liefelijkheid wordt doorprikt. de jonge vrouw in het filmpje gaat met een reuzenmeeldraad auto's te lijf en slaat in een mum van tijd de ramen aan diggelen. de jonge dichteres in onderstaand gedicht wil iemand doen stikken door hem (of haar?) een berkenblad in de keel te stoppen...
Moordlied
de herfst bedacht zich
kwam terug met kerst
ik zette mijn schoen bij het raam
en kreeg een piano
maar ook dit berkenblad
legde het in een dik boek
dat ik nooit gelezen had
zie nu pas hoe bekend het blad me voorkomt
het heeft dezelfde vorm
als je keel
wat ik zou kunnen doen
is het voorzichtig in je keel stoppen
zodat je kon ophouden met ademen
zonder enige inspanning
een oerijslands loofblad
flnterdun
is de mooiste dood
vind je niet
* JACINTO LAGEIRA, MAGRITTE, MOTS ET IMAGES, HORS SERIE DECOUVERTES GALLIMARD, 2003
Heb ik nu een
writer's block of heb ik het niet? De afgelopen weken al eens 's morgens
opgestaan met in mijn hoofd een aanzet tot een verhaal, een gedicht of gewoon
zin in bloggen. En toch niet in staat tot tokkelen, dit om allerlei redenen. Ik
stel me altijd dezelfde vragen: is dit bloggedoe geen tijdverlies, zit ik wel
goed bij seniorennet, beperk ik mij niet beter tot het echte werk???? Of ga ik
nu eindelijk eens een echte website ontwikkelen, met al mijn publicaties
online?
Feit is dat
ik hier nu, op deze blog, aarzelend weliswaar, ben herbegonnen. Misschien omdat
ik op dit ogenblik een aardig, of liever, subliem boek lees, Goed Oud van Diana Athill*. Deze 92-jarige oud-redactrice van de Londense uitgeverij Andre
Deutch (en in die hoedanigheid nauw samenwerkte met literaire
kanonnen als Philip Roth, Norman Mailer,
John Updike, Simone de Beauvoir, Jean Reys en V.S. Naipul)schrijft op frisse, eerlijke wijze haar mémoires, met de focus op de gevoeligheden van het oud worden.
En alhoewel
ik nog niet eens in de helft ben, moet ik al besluiten: dit boek is tegelijk
een troostend luchtig chocoladeschuimpje en een smeuïge vette dame blanche met
kruidige chocoladesaus. Voor mij en bijna al mijn vriendinnen, die zoals ik een
drukke loopbaan achter de rug hebben, minnaars en echtgenoten hebben gehad,
vrolijk hun interesses en persoonlijkheid hebben ontwikkeld, houden van kunst
en cultuur, van topmuziek (Diana houdt van J.
S. Bach) en van topliteratuur (zie hierboven). Nog beter: ook voor
dames die in hun leven een fantastische relatie hebben durven aangaan met een
man van een andere huidskleur en een andere cultuur (in Diana's geval de
Jamaïcaanse theaterschrijver Barry
Record) is dit boek een aanrader.
Zonder
schroom vertelt Diana Athill, zelf afkomstig uit de hogere Londense
burgerkringen, over haar liefde voor een zwarte man, die niet, zoals men zou
denken, alleen maar een soort assertief exotisme uitstraalde, maar integendeel
overbeschaafd was en verfijnd tot in de toppen van zijn zwarte tenen....
* ATHILL, DIANA, GOED OUD, UITG. NIJGH & VAN DITMAR, juni 2009
mijn 'vakantiejob' als suppoost bij de tentoonstelling in de oude post in halle is me een supergenoegen. telkens weer, bij iedere shift, dompel ik me onder in de sublieme videopresentatie'Grossmut begatte mich'
[Edelmoedigheid verenigt zich met mij], de droomonderwaterwereld van pipilotti. de song van chris isaak,wicked game, jengelt uren daarna nog door mijn hoofdje. een week lang, 's morgens bij het opstaan, in de badkamer, bij het ontbijt, is het dit liedje waar ik de dag mee begin, haha...
ik heb de uitgever van Apricots Along The Street, een prachitg kunstboek met foto's en beelden van pipilottis werk, een mail gestuurd met de vraag of ik uit dit boek mocht sampelen voor op mijn blog, maar kreeg gewoon geen antwoord. mijn vorig bericht omtrent pipilotti, voor even opnieuw als kladversie opgeslagen, heb ik dan maar weer tevoorschijn gehaald en toegevoegd aan mijn blog, tant pis... in mijn moleskine notaboekje staan tientallen gedichten van pipilotti, ijverig overgepend tijdens mijn shift. want zij is dus ook .... dichteres!
hieronder wil ik een gedicht, dat ik zelf de titel you are heb gegeven, publiceren als citaat... pipilotti charmeert, verleidt, heeft lief op een door en door vrouwelijke wijze. haar videoinstallaties zijn daar een schitterend voorbeeld van, maar vermits ik me ook (en vooral) toespits op tekstmateriaal, poëzie dus, wil ik hier een poëtische structuur duiden, waar pipilloti gretig gebruik van maakt in haar gedichten: namelijk de vergelijking, een syntactisch (= structureel) en semantisch (= inhoudelijk, betekenisdragend) eenvoudig en loepzuiver taalmiddel, met een cascade aan effecten.
in het gedicht hieronder vergelijkt pipiloti haar geliefde vrolijk en een beetje brutaal met originele objecten en
begrippen, zonder eigenlijk van het verbindingswoordje als of zoals
gebruik te maken. het resultaat is een tegelijk kinderlijke en sublieme liefdesboodschap, waarbij zij uiteindelijk (zoals in de goeie ouwe klassieke tijd) droomt van eenwording met haar geliefde...
you are a butterflower you are a mammal (een zoogdier!) you are a molecule you are woman mouse (minnie mouse?) you are a mouse you are different from me you are nothing you are the king you are pollen (stuifmeel, plantensperma???) you are full of pain (auw!) you are the cerebrum cerebellum (grote en kleine hersenen, mmmm) you are with toes at he end (haha...) you are a good friend
I will become like you
zij zegt : jij bent een boterbloem, of: jij bent een molecule, of : jij bent de kleine hersenen....
als iemand dit laatste tegen mij zou zeggen, zou ik me FANTASTISCH voelen: de kleine hersenen, daarmee worden beweging, houdig en evenwicht geassocieerd...
waw! ben dus een danseres!
een boterbloem zijn, zo geel en fragiel en mooi: twee keer waw!
of een molecule, zo schattig klein en helemaal zelfstandig, zo lief...
* 2001 - Apricots Along The Street. Scalo: Zurich/Berlin/New York, ISBN 3-908247-50-0 * http://e-klas.net/ns/nlvade1.htm * Een molecule is de kleinste eenheid van een autonoom geheel dat al zijn chemische eigenschappen behoudt.
Ik ben Van Overstraeten Nicole, en gebruik soms ook wel de schuilnaam yasmin.
