Gezond en mooi met walnoten

Met gegevens uit een artikel van Dr. Helga Buchter-Weisbroth

De wal- of okkernoot (Juglans regia) stelt eisen aan het klimaat: een milde winter en geen vorst tijdens de bloei. Laat bloeiende notelaars bieden uitkomst. Ik heb dit ondervonden bij mijn eerste notenboom. Ik plantte die in oktober 1962, net voor een van de zwaarste winters van vorige eeuw. Tijdens de volgende lente bleek de stam bevroren. Later liepen er aan de voet 3 loten uit waarvan er twee later een tweeledige boom vormden. Het was echter een zeer onvruchtbare exemplaar. Na veertig jaar heb ik hem vervangen door een vruchtbare zaailing van eigen kweek.                                                                Dit jaar dragen de notenbomen uitstekend. Vorig jaar bevroren de bloemen van de helft van mijn bomen. Zeer dikwijls zie dan ook dat de nieuwe toptakken er zwart-bevroren bijstaan.

Voor de rest zijn noten meestal gezond groeiende bomen die niet moeten gesnoeid worden. Als toch een tak moet weggenomen worden dan moet dit tijdens het groeiseizoen gebeuren, van mei tot oktober. Snoeien tijdens de winter of voorjaar veroorzaakt (erg) bloeden.

Aardbeien- druiven- walnoten

Frambozen, braambessen, maar vooral aardbeien en druiven hebben met walnoten eenzelfde eigenschap gemeen : ze behoren tot de weinige voedinggewassen met een noemenswaardig gehalte aan ellaginezuren. Ellaginezuren beschutten tegen kanker. Hun phenolverbinding blijkt tot 300 keer effectiever tegen kanker dan andere Phenolzuren.      Ellaginezuren blokkeren giftstoffen als nitrosaminen, gechloreerde koolwaterstoffen en aflatoxinen. In vergelijking met aardbeien en druiven hebben walnoten een duidelijk hoger gehalte aan deze beschuttende ellaginezuren.

Walnoten tegen cholesterol

Het lijkt wel een tegenspraak: de extreem vetrijke walnoten     ( gedroogde pitten bestaan voor twee derden uit vetten) een bekamper van Cholesterol? Het vet van walnoten bestaat echter hoofdzakelijk uit enkelvoudig en tweevoudig onverzadigde vetzuren. Terwijl dierlijke vetten de cholesterol verhogen, verlagen plantaardige vetten met hoge gehalten van zulke onverzadigde vetzuren juist de cholesterol.

Walnoten hebben naast dit enorme gehalte van 75 % onverzadigde vetzuren nog twee andere hulpstoffen tegen hart – en bloedomloop problemen. Ze zijn rijk aan ballaststoffen en vitamine E. Deze beide stoffen helpen bij de verlaging van de schadelijke LDL-cholesterol, die verantwoordelijk is voor de aderverkalking waardoor de aders vernauwen.

Voeding- en gezondheidsmiddel

Het gezegde”Vijf walnoten per dag houden de aders vrij” (Dagelijks 5 noten bewerkstelligen een verlaging tot 20%) zou minstens even verspreid moeten worden als de spreuk “Een appel per dag houdt de dokter weg”.

Van in de 1900 jaren geldt de walnoot als waardevol voedingsmiddel voor aan jicht lijdende personen en voor nierlijders wegens het gering chloorgehalte.           Voedingraadgevers raadden ze aan bij opgroeiende wegens de rijkelijke kalium, goed voor de beenderen –en tandenopbouw.

Kijkt men naar de gezamenlijk inhoudstoffen, dan begrijpt men de uitspraak “omnia in nuce” (alles zit in de noot). Niet alleen het hoge aandeel onverzadigde vetzuren, de gewichtige mineraalstoffen en B-vitaminen, maar ook het aanwezige eiwit is waardevol. Het proteïnegehalte van 15 % overtreft niet alleen dit van vlees, maar is tevens uitzonderlijk goed opneembaar.

Naast dat de walnoot naar samenstelling geldt als volwaardig voedingsmiddel, bewerkt zij tevens gemoedsevenwicht en bevordert de natuurlijke schoonheid. Verantwoordelijk hiervoor  is de B-vitamine, die zenuwen en psyche versterkt en aldus bijdraagt dat huid en haar vitaal blijven.

Keukentip: alles verwerken

Met de schalen kan je knutselen of deze gebruiken als brandstof.

Uit het tussenschot tussen de twee kernhelften kan men een tonicum voor het hart bereiden. Daarvoor maak je een thee van 2 eetlepels verkleinde tussenwanddelen met 1 l kokend water overgieten en 10 minuten laten trekken. Als smaakmaker gebruikt men pepermunt of rozenbloemblaadjes.

Let bij de foto's op de notenkraker; een zeer handig instrument; zeven jaar geleden in Duitsland aangeschaft. Bij ons nog nooit gezien.

Blauwe Bessen Schrijnwerkers en Stevensweert (Ned.)

Busuitstap 13/9 van KVLV Halle en Schilde, een volle bus.

Ik was heel benieuwd om het bedrijf van Frans en Ruth Schrijnwerkers te Gruitrode te zien. In 1990 heb ik het grootste deel van mijn Blauwe bessenverzameling aangeschaft op het moederbedrijf van de vader te Horst bij Venlo in Nederland.

We werden ontvangen bij een kopje koffie door Ruth en daarop gingen we de plantage zelf bekijken. Dit jaar hadden ze een catastrofale vorst gehad begin mei, tweemaal tot -4°C, meer dan de helft minder vruchten, 30 plukkers in plaats van anders 100 en geen zelfpluk dit jaar.

De planten staan er zeer groen bij. Zeer sterke vegetatieve groei. Er was haast geen energie nodig voor de vruchten. Soms loonde het niet om te plukken. Ons gezelschap kon dan ook volop proeven.

Terug in de werkloods zagen we de plukmachine, het sorteren en inpakken en de koeling. Terwijl bessen in de koelkast enkele dagen goed blijven is dit 6 of meer weken in de koeling door verhogen van het stikstofgehalte van de luchtsamenstelling.

De blauwe bessenvlaai smaakte heerlijk. De roodkleuring valt op. Als je blauwe bessen eet is het sap kleurloos; dit in tegenstelling bij bosbessen: handen en monden kleuren rood en als je niet oplet krijg je erge vlekken op de kleren.

Bij blauwe bessen komt de roodkleuring pas uit de schil als deze verhit wordt. Bij de sapbereiding worden de bessen verwarmd voor het persen.

Blauwe bessen zijn rijk aan vitamines bij rauwe consumptie. Door verhitting gaat veel verloren. De interessantste stoffen van blauwe bessen, de antioxidanten weerstaan echter de temperaturen tot 220° C.

Het winkeltje draaide op volle toeren.

Bij hen zijn straks ook weer bessenplanten te koop.

Verdere informatie:

www.blauwebessen.be

www.blueberries.org

In ‘t Pleintje te Meeuwen hadden we een lekkere maaltijd.

Vervolgens ging het naar Kinrooi voor een vaart over de grote plassen- ontstaan door grindwinning,- naar de vestingplaats Stevensweert, met straten in de vorm van spaken van een wiel. Tot 1700 was er een Spaans garnizoen gevestigd.

Op een humoristische manier werden we door gids Mariette rondgeleid. Het oud gemeentehuis is nu een streekmuseum. Je ziet er de maquette van het dorp. Ze bewaren er een prachtige, kunstig geornamenteerde kelk uit de Romeinse tijd, gevonden in de Maas. Het zou aan de Belgische kant geweest zijn suggereerde de gids. De Maas vormt hier in het midden de natuurlijke grens tussen België en Nederland. Met verhalen over de vroegere adel, met o. a. schaking van een adellijke abdis en oorlogsdaden in de streek kregen we plezante geschiedenisles. Pas in 1815 kreeg Nederland (en wij ) met Willem I zijn eerste koning.

Fraai gedecoreerde kerk met opmerkelijke glasramen van een gefortuneerde, naar Amerika uitgeweken dorpeling. Het sobere, hervormde kerkje steekt er sterk tegen af.

Nog een stop te Maaseik op de terugweg.

VERVOLG

Langs de Maas naar de boot

Op de boot

Voorbij de jachthaven

Grind

Grind

Plein met het oud gemeentehuis, nu streekmuseum, rechts de kerk

Maquette Stevensweert

Gids Mariette

Molen

Tomaten proeven met het tuingroepje Velt Voorkempen

In het voorjaar schafte ik bij Lieven David enkele tomatenplanten aan. Vorige zaterdag proefden we er enkele met het groepje. Sommigen moesten al vroeger weg.

We gaven punten van 1 tot 10

Over het algemeen was er een vrij goede overeenstemming.

Bij het ras Ceylon liepen de cijfers wel sterk uiteen

Op nr 1 kwam Purple Haze met 43 punten door de 5 beoordelaars : rood; speciale smaak, nootachtig

Nr 2  ex aequo : 41 p. - Fablo, geel, zeer zoet      - Esboa, rood,een vrucht met karakter

Nr 4 : 39 p. Tim’s Black Rafles: eigenaardig uitzicht, speciale smaak, goed

Nr 5 : 36 p. Eskro Eska : rood, langwerpig,lekker maar aan de zure kant

Nr 6 : 27 p. Ceylon : rood, geribd  Hier liep de beoordeling het meest uiteen

Nr 7 : 18 p. Oranje Kers : geel, zoet, waterachtig, flets

Nr 8 : 17 p.  Eska F2 : vlezig, maar zeer vlak van smaak

Nr 9 : 14 p. Belarus : zeer slap van structuur

ODENWALD   Dag 2  30/08/2011

Vanmorgen gidst de hoteleigenaar ons door de streek. Ook in Rothenberg zijn er natuurlijke bronnen.

Over Hirschhorn en langs de Neckar rijden we naar de runderjaarmarkt in Eberbach. Het gaat om een eigen landras dat mij aan het roodbont ras ven West-Vlaanderen deed denken. Hier zijn het bruinbonte koeien, eveneens zowel melk- als vleesras. In vroegere tijden werden de dieren ook gebruikt voor het landwerk, net als bij ons thuis toen ik nog een kind was. Ik herinner mij nog zeer duidelijk dat ik op “Blesse” mocht zitten, terwijl zij graasde in de gracht tussen het werk door. Ik zie nog de plaats waar het beest een stuk lager in de gracht graasde en ik als ongeveer 5 jarige zelf in staat was om via het gareel en het getuig op de rug van de koe te klauteren.         De consulent van de boerenbond verklaarde de geafficheerde gegevens. Standhouders waren druk in de weer om de dieren te wassen en properder te maken. Links en rechts hoorde ik wat commentaar van de medereizigers. Dieren te weinig verzorgd en onvoldoende kwaliteit. “Van dat beest zou ik geen biefstukken willen!”

Naast het plein ontdekte ik de gemeentelijke kruidentuin, maar al die Duitse namen.

Vandaar gaat het naar hoogst gelegen Beerfelden, ongeveer 600 m, voor het best geconserveerde galgenveld van Duitsland.

We rijden verder over Erbach met grafelijk kasteel. Hier treffen we wat industrie aan. Deze namiddag komen we terug voor bezoek. Nu moeten we verder naar Michelstadt, een echte parel. De stad is verbroederd met Hulst in Zeeuws-Vlaanderen. We maken een eerste verkennende wandeling tot buiten de muren. De meeste aandacht krijgt het oude, houten raadhuis van 1484. Er zijn nog heel wat gebouwen in vakwerk. In een gelegenheid met eigen brouwerij wacht echter het middageten, samen met een bier van eigen maaksel, een goede pils, maar voor sommigen wat aan de zure kant. Daarna is er vrije tijd voor verdere verkenning en een terrasje.

We rijden terug naar Erbach voor een bezoek aan het ivoormuseum. In het Duits heet dat Elfenbeinmuseum. Er zijn knappe zaken te zien. We zien slagtanden van de huidige olifant en de veel meer gebogen en bruin verkleurde mammoet tanden. De laatste is al lang uitgestorven. Mammoeten leefden van 60.000 tot 10.000 voor Chr. Officieel is de verhandeling van ivoor al een tijdje verboden, maar in de permafrost van Siberië doet men nog regelmatig vondsten. Na de rondgang staat een jonge kunstenares-ivoorsnijdster ons te woord. Er wordt veel uitgelegd en veel vragen worden beantwoord. Hier is de enige Duitse vakschool voor ivoorbewerking gevestigd.

We maken daarna een korte wandeling naar het grafelijk slot. In de omgeving is er nog een plaats waar iemand die iets mispeuterd had met een halsband tot spot kon worden vastgezet. Een vrijwilliger speelde voor proefkonijn.

Als afsluiting reden we naar de Siegfriedbron waar de bijna onkwetsbare Siegfried door belager Hagen gedood werd. Siegfried had namelijk de draak verslagen en had het drakenbloed dat hem onkwetsbaar maakte over zich heen gekregen, behalve een plaats op zijn rug waar een lindenblad op plakte. De Nibelungensage werd verhaald en het tafereel van de aanslag nagespeeld.

Om te bekomen van de emoties was er voor ieder een portie “drakenbloed”.

FOTOMATERIAAL

EBERBACH

Veemarkt

Idem

Kruidentuin

Beinwell (smeerwortel)

Comfrey (Russische smeerwortel)

Tijdens de beginjaren van de VELT vzw (Toen : Vereniging Ekologische Land- en Tuinbouw) was dit een populaire plant via geschriften uit de abdij Fulda in Duitsland en de Henry Doubleday Research Association in Engeland, gesticht in door Lawrence D. Hills in 1954. Iets later vestigde het gezin Hills zich op een allotment van een kleine Ha te Bocking Braintree in Essex. In juli 1975 kwamen we er tijdens de Open deur. De Bocking nr 14, eigen cultivar van L.D. Hills van de comfrey of Russische smeerwortel staat nog altijd in onze tuin.

De H.D.R.A. verhuisde in 1985 naar Ryton-on-Dunsmore bij Coventry Warwickshire. Op mijn Veltreizen waren we er op bezoek in 1999 en 2002. Sinds 2005 heeft de vereniging een nieuwe naam: Garden Organic.

BEERFELDEN

Hier gaan we de oude galg bekijken

Plaat

Bij de galg

Driehoekige constructie

VERVOLG  1

Willem en de hoteleigenaar geven uitleg

ONDERWEG

We passeren een reservaat hertenkwekerij, maar kunnen er niet stoppen

Een historische viaduct

MICHELSTADT

Het oude Rathaus uit 1484

Vakwerkhuizen

Idem

Idem

Idem

Perenboom in de stad

VERVOLG  2

Collibrivlinder  Bij de hanggeraniums vliegt een collibrivlinder. Een half zoekplaatje: boven, in het midden. Het was in deze streek blijkbaar anders geen paradijs voor vlinders. Mooi weer was het anders wel. We wandelden echter meestal in een stad. Buiten deze collibrivlinder heb ik enkel koolwitjes gezien. In totaal 5.

ERBACH

Zonnecellen. Je ziet meer zonnecellen dan bij ons. Het meest zie je die op (landbouw)bedrijfsgebouwen. Eenmaal zagen we een gans veld zonnecellen. Duitsland haalt al 20 % uit alternatieve energiebronnen.

Ivoormuseum

Met halsband

Vakwerk

Het grafelijke slot

Dienstgebouw

SIEGFRIEDBRON

Plaat

Drakenbloed

Streuobst

Onder Streuobst en Streuobstwiesen in Duitstalig gebied verstaat men de fruitbomen en struiken van de verschillende fruitsoorten langs wegranden en in velden en weiden. Meestal zijn dit hoogstammen.  Streuen: verspreiden, strooien.

Ze hebben landschappelijke en ecologische waarde, maar het economisch nut is sterk verminderd. Hierdoor is er wellicht al veel verdwenen.

Jonge aanplant heb ik niet waargenomen in het Odenwald. Wellicht zijn er uitzonderingen.

Moderne, laagstammige fruitaanplantingen heb ik er niet gezien.

VERVOLG   1

De groep

Stadspoort

Het oude joods kerkhof (1076-1911)

Joods kerkhof

Joods kerkhof

Leerlooier. Elke stad had wel zijn huidevetters.

Taxus

De bessen zijn rijp. Het vruchtvlees smaakt lekker; het enige dat aan deze boom niet giftig is. De giftige pitten spuw je uit.

Nibelungendraak. Buschauffeur Willem kon er plezant over parafrazeren. Hij wist wel een draakje zitten en meerdere ook.

VERVOLG   2

We wandelen tot het Luther gedenkteken, een heel complex met personen die een rol speelden bij de reformatie.

Idem

Savonarola?

Friedrich, keurvorst van Saksen, die de veroordeelde Luther in bescherming nam.

We passeren nog een kerk

Stolpersteine  Stolpersteine^[1] is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (1947, Berlijn). Hij brengt koperen plaatjes  aan op het trottoir voor de huizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. DezeStolpersteine (lett. 'struikelstenen') herinneren onder andere aanJoden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, homoseksuelen,Jehova's getuigen en euthanasieslachtoffers.         (Bron : Wikipedia)

Tekst  oude synagoge

Groep voor het gebouw

VERVOLG   3

Naar de reinigingsbron

Idem

Met keppeltje. Mannen moeten het hoofd bedekken in de synagoge.

Terug naar de bus voor de laatste rit vandaag

Bos

Berglandschap

Een rodelbaan

Berglandschap

Gasthof Hirsch (hert)

Met het Davidsfonds naar het MAS

We maakten dankbaar gebruik van deze gelegenheid om het nieuwe Museum Aan de Stroom te bezoeken. Met het weer hadden we geluk, een warme, zonnige zomerdag, meer uitzondering dan regel dit jaar. We hadden het genoegen om Patricia Van De Velde als gids te hebben. Als jonge moeder met een dochtertje van 5 weken kwam zij een eerste maal hier gidsen. Vroeger was zij verbonden aan het Etnografisch museum, waarvan de collectie nu in het MAS is opgenomen. Ze wist de diverse aspecten van het MAS zeer goed aan te brengen: de architectuturale creatie, de materie, de grote, rode, vierkante zandstenen in vier tinten uit Indie, de handjes en poëtische medaillons, de begeleidende kunstwerken, de speciale inplantingplaats net voor het eilandje. Enz.

Tijdens de eerste Veltjaren kwam ik geregeld naar het gebouw op deze plaats. Ik bracht er de teksten en stencils voor het ‘Tussenseizoentje’, ledenblad voor de grote Veltafdeling Antwerpen-Voorkempen. Mevrouw Wouters van Brasschaat die er werkte zorgde voor het intypen en liet ruimte voor het intekenen door grafisch kunstenaar Frank-Ivo Van Damme van Merksem die telkens ook zorgde voor een originele voorpagina. Voor het afdraaien der stencils stond een familie van Westmalle in. Een ganse zaterdag draaide de elektronische stencilmachine in onze living. Wie had er nog zo’n meubelstuk in de living? Het is er geen museumstuk geworden.

Een gedeelte van het MAS is vrij te bezoeken: het kijkdepot op twee, waar al een massa voorwerpen en dingen te zien zijn. Via de roltrappen kan je naar de wandelboulevard op elke verdieping. Telkens schuift de roltrap een kwartslag op en verandert het zicht op de stad. Een curiositeit is dat je van op een bepaald standpunt door de gewelfde ruiten de torens dubbel ziet. Niveau 10, het grote dakterras, bereik je tenslotte via een paar vaste trappen.  Een van de attracties van het MAS vond ik dit steeds veranderend zicht op de stad. Bijzonder trof het mij dat je op de boulevard voor de plant Antwerpen Wereldhaven juist zo’n verre blik op de haven hebt.

Wij hadden enkel geboekt voor de vaste collectie en sloegen verdieping drie met de tijdelijke tentoonstelling over. Voor een andere keer.

Je wordt al direct wat overweldigd door het thema machtsvertoon op verdieping 4. In het voorportaal flitsen de foto’s van machtige mannen je in een ontvankelijke gemoedsstemming.

Verdieping 5 confronteert je met Antwerpen als wereldstad en op 6 kom je in contact met Antwerpen in het heden en het verleden als wereldhaven.

Verdieping 7 en 8 heten leven en dood in verschillende culturen en religies. Op 8 bevindt zich de fenomenale verzameling precolumbiaanse kunst van het echtpaar Janssen, de stichters  van Janssen farmaceutica; uiteindelijk verworven door Vlaanderen en niet verdwenen naar het buitenland.

Hier komen we nog enkele keren terug.

Aleide zorgde weer voor het vele fotomateriaal.

We verzamelen aan een door mankracht ronddraaiende molen; vissen en aanverwante in plaats van paardjes.

Voorplein met het loodswezen

Het Mas

Aan de oostkant tussen het MAS en het Willemdok staat een rij lage gebouwen. In een hiervan een groot fotoplan van de stad en grote omgeving. Je treedt Antwerpen met de voeten, letterlijk dan.

Achter deze gebouwen, zicht op het Willemdok, als jachthaven en omgeving. De hoge woontoren staat links op de hoek van de Italiëlei en de Londenstraat. Het andere gebouw rechts is van de Karel De Grote Hogeschool, op een uitloper van het nieuwe Park Noord.

VERVOLG  1

Inkom. Je staat in bewondering voor de gewelfde ruiten.

Aan de kant van de inkom staat nog een antieke kraan.

Voorstelling MAS

Op de roltrappen

We verzamelen met de gids

De gids met voorzitter Lionel

Kijkdepot, als onderdompeling in een museum

Een van de 3000 Poëtische medaillons, ingewerkt in de Indische zandsteen

Zicht naar de noordkant met nieuwe woonblokken en de oude van de luchtbal achteraan rechts,

VERVOLG  2

Een passend kunstwerk naast de ingang van 4, met de gids Patricia Van De Velde

Macht in Polynesië

Illustratie

Illustratie

Zicht op het Felxpakhuis (middengebouw), nu stadsarchief. Let op het dubbelbeeld van de St Antoniuskerk op de Paardenmarkt.

Nog het Felixpakhuis

Hier heeft het loodswezen zelfs drie torens!

Rita in rolstoel is gearriveerd. Het gebruik van de liften is o.w. v. de beveiliging streng gecontroleerd en gebeurt onder begeleiding.

Een deel van de klokken met tijdsaanduiding van plaatsen op de wereld met Antwerpse namen.

VERVOLG  3

Wereldtentoonstelling 1894. Toen was mijn vader 6 jaar, evenals Adolf Hitler.

Twee Boerentorens

Waar de gele kraan staat, herrijst de Red Star Line, gebouwen complex vanwaar 1,5 miljoen mensen emigreerden naar Amerika. Opening voorzien 2014.

’t Stad

Stad aan de Schelde

Felixpakhuis vanuit de hoogte. Rechts naast St. Antonius het koperen dak van het Technisch Instituut op de Paardenmarkt.

Naast de donkere woontoren zie je vaag de puntgevels van het Technicum van de Londenstraat, waar ik in vroegere tijden ambthalve zo dikwijls kwam.

Voor de Scheldebocht zie je de unieke verzameling oude kranen die ook bij het MAS horen.

De Scheldebocht voor de haven