Verhalen, sprookjes, fabels, mythen, sagen en legenden
welkom!
Problemen Er zijn nogal wat problemen met het lezen van de teksten, daarom volgende tip :
Met de muis links klikken en over de tekst schuiven.
De tekst verschijnt duidelijk leesbaar.
09-03-2010
Blaauw Garrit
Blaauw Garrit - Een verhaal over Blauwe Gerrit uit de buurt van Voorst -
De jonker van Busloo keerde op een winteravond terug van de jacht met een lege weitas. Maar daarom niet getreurd: hij zou een heel andere buit binnenhalen, kostelijker dan hazen of patrijzen! Hij zag immers Hanna lopen, de zeventienjarige dochter van een arme weduwe, die land van hem pachtte. Ze liep met een vrachtje sprokkelhout moeizaam naar huis. De jonker greep haar beet, tilde haar voor zich op zijn paard en reed spoorslags weg. Hij trok zich niets aan van haar bidden en smeken; zo'n pril zwartharig meisje was precies wat hij nodig had op een eenzame winteravond! Maar plotseling slaakte zij een gil: "Daar loopt Blaauw Garrit! Breng me gauw weer naar mijn moeder, jonker. Dit kan niet goed gaan." Maar de jonker lachte om Blaauw Garrit. Hij zag immers niets en aan bakerpraatjes hechtte hij geen waarde: "Schimmen zijn schimmen, daar houden denkende mensen geen rekening mee."
Maar opeens stond zijn paard schuimbekkend stil. Het was met geen mogelijkheid meer vooruit te krijgen. Blaauw Garrit zat bovenop de nek van het arme dier en drukte er met zijn volle gewicht op. Wat anders meestal onzichtbaar was, kregen ze nu te zien, als een visioen. De jonker en het meisje zagen het spooksel in levende lijve: dreigend, met rollende ogen als vurige bollen en een wapperend blauw kleed, dat vreemd oplichtte. Maar de jonker bleef overmoedig. Met zijn wapen stak hij naar het spookwezen: hij zou het wel klein krijgen. Maar hij kliefde slechts in de ijle lucht. Blaauw Garrit bleef onkwetsbaar. Toen sprong de jonker radeloos van zijn paard, en ging er te voet vandoor. Maar Blaauw Garrit sprong toen hem op de rug en hij kon geen stap meer verzetten. Stokstijf bleef hij staan op de plek waar hij stond. Hij kon nog maar één ding doen: Hanna zijn paard schenken en haar naar de pastoor van Gietel sturen. Die kon hem helpen, want die had een boek waarmee hij toveren kon.
Hanna reed zo snel ze kon naar haar moeders hut op de heide terug. Haar moeder, die al bang op haar dochter zat te wachten, hoorde het hoefgetrappel: "Het dodenpaard," verzuchtte zij, "dat voorspelt niet veel goeds." Haar voorgevoel werd gelukkig niet bewaarheid. Hanna kwam ongedeerd aanrijden, op het paard van de jonker! Beide vrouwen knielden neer om God te danken. En zij vergaten helemaal om de pastoor te waarschuwen.
Pas bij dageraad liet Blaauw Garrit zijn slachtoffer los. De jonker strompelde naar Busloo terug, het angstzweet hing hem als ijspegels in haren en baard. In die weinige uren was hij wel dertig jaar ouder geworden. Hanna bracht het paard terug naar de stal en ontving twee handen vol goud. Zo kon zij binnen het jaar trouwen, want met de armoede was het gedaan.
* * * EINDE * * *
Bron : "Volksverhalen uit kleurrijk Nederland. Draken en andere vreemde wezens. Verhalen uit de Chinese, Joodse, Nederlandse, Indiase, Turkse, Surinaamse, Marokkaanse en Indonesische verteltraditie" Uitgeverij Lemniscaat, Rotterdam, 1991. Oorspronkelijke titel: Blaauw Garrit
De visser en de groentjes - Een Engels volksverhaal over kleine wezentjes uit Lancashire -
Op een nacht voer een visser met zijn boot over de Morecambe Bay. Het liep tegen middernacht en de mist kwam op. Hij wilde juist naar huis terug zeilen, toen hij het geluid van klokken hoorde dat van onder het wateroppervlak leek te komen. Hij leunde buitenboord om het geluid beter te kunnen horen en toen hij weer op keek was de mist verdwenen en scheen de maan weer.
Tot zijn verbazing was het land dat hij zag hem volkomen onbekend. Er was een gebergte, maar het waren niet de bergen die hij kende. Hij zag een strand, waarop een huisje stond. Hij bevond zich dicht bij de monding van een rivier, maar het was niet de rivier de Kent. Hoewel hij het zeil had gestreken, bewoog de boot zich toch langzaam vooruit, alsof het door een stroming werd meegetrokken. Tenslotte dreef hij een kleine grot binnen, die hij nooit tevoren had gezien, en zijn boot liep aan de grond.
De visser sprong aan land. Een vreemd groen licht scheen over alles, maar het was geen maanlicht. Een schare kleine groene mensen liep rond, danste en zong. Een van hen strekte zijn arm uit, raakte de visser bij zijn vinger aan en maakte hem duidelijk, dat hij hem moest volgen.
"Deze mensen moeten groentjes zijn," dacht de visser. "Ze zijn zo klein, ze kunnen me nauwelijks kwaad doen."
Hij had vaak over de groentjes, een soort feeën, horen praten, maar er nog nooit een gezien.
De kleine mensjes leidden hem door het bos naar de ingang van de grot. Het licht was groen en mistig, zodat de visser niet meer dan een paar passen vooruit kon kijken, maar hij voelde met mos begroeide stenen onder zijn voeten en om hem heen was steeds het glinsterende, geheimzinnige licht.
Hij kwam op een open plek, omgeven door bloembedden. Het gras was zacht en groen. Het was een feeënring, waar honderden groentjes aan het dansen waren. Muzikanten waren nergens te zien, maar de muziek klonk erg vrolijk en de visser begon met de dansers mee te doen. Hij draaide op onbeholpen wijze rond tot hij zo moe was dat hij neer viel en in slaap viel.
Toen hij wakker werd, waren de groentjes weg en hij voelde zich erg hongerig. "Ach, had ik toch maar wat te eten," zuchtte hij. Onmiddellijk stond er een feestmaal voor hem in het gras. Hij begon haastig het op te eten, want hij was niet vaak in de omstandigheden een zo rijk en kostelijk maal te mogen verorberen en bovendien was hij bang dat het misschien niet voor hem bestemd zou zijn.
"Ik zou alleen wel graag willen weten waar ik nu ben," zei hij. Op het zelfde moment stond er een leuk, klein groentje voor hem. Ze was zo mooi, dat hij zijn eigen vrouw helemaal vergat en de fee, helemaal verrukt door haar schoonheid, aanstaarde. Hij wist zeker dat dit de koningin van de groentjes moest zijn en dat was ook zo.
"Je bent in het land van de groentjes, waar het altijd dag is en waar iedereen gelukkig is," zei de koningin. "Zolang je hier bent, ben je mijn onderdaan en moet je mij gehoorzamen."
"Dat wil ik graag doen," zei de visser, maar voordat hij had kunnen opstaan, was de mooie koningin weer verdwenen.
Hij rende haar achterna het bos in, maar hoewel hij uren lang naar haar zocht, kon hij haar niet meer vinden.
Soms, terwijl hij zo ronddwaalde, hoorde hij spottend gelach, maar er was niets anders te zien dan het vreemde groenachtige licht, dat overal was en nooit veranderde.
Als hij honger had, hoefde hij alleen iets te wensen - en hup, daar stond al de heerlijkste maaltijd. "Waarom zou ik niet ook andere dingen vragen?" dacht de visser bij zichzelf.
"Ik wil een heleboel geld," zei hij hardop. Nauwelijks had de zin uitgesproken of het begon goudstukken te regenen. Hij stopte eerst al zijn zakken vol, toen trok hij ook nog zijn laarzen uit en vulde ook die met het goud.
"Als ik nu ook nog mijn boot terug had, dan zou ik naar huis kunnen zeilen en zou de rest van mijn leven een rijk man zijn," bedacht hij. Hij rende door het bos in de richting waarin hij dacht dat het strand lag. Een tijdje later stond hij weer op de dansweide van de feeën. De bloemen die er rond omheen stonden, waren vingerhoedskruid en in iedere kelk zat een groentje en liet zich door de wind heen en weer wiegen. De wonderschone koningin zat bovenop een paddestoel, terwijl een kleermakertje een mantel voor haar naaide van de vleugels van motten en vlinders.
Naast haar stond de koning van de groentjes. Hij droeg kleren, gemaakt van kevervleugels en een hoed met een scharlaken veer.
Helemaal verrukt, dat hij de mooie koningin weer terug zag, knielde de visser voor haar neer en kuste haar hand.
Onmiddellijk stortte zich een grote schare groentjes op hem. Ze knepen hem met hun kleine vingertjes. Ze prikten hem met naaldscherpe zwaarden en trokken hem zijn haar uit. De visser sloeg wild om zich heen, maar hij was zo groot en onbeholpen, dat hij het kleine volkje nauwelijks iets aan kon doen. De groentjes waren steeds leniger en vlugger dan hij en lachten hem uit. Ze gingen door hem te kwellen en toen hij erge pijn voelde, riep hij uit: "Ik wou dat ik veilig op mijn boot in de baai zat!"
Meteen bevond hij zich op zijn boot, die zachtjes in de stroming schommelde. De maan scheen en gaf een vertrouwd melkachtig licht.
De visser hees het zeil en voer naar het Poulton strand, waar zijn huisje stond. Hij ging aan land, verzorgde zijn boot, de netten en het zeil en kroop toen gauw in zijn bed. Hoewel het hem leek dat zijn avontuur veel langer had geduurd, was het toch nog maar kort na middernacht. De volgende morgen vertelde hij aan zijn vrouw wat hem overkomen was. Ze lachte hem uit en zei dat hij gedroomd had. "Maar het was geen droom," riep hij nijdig uit. "Kijk maar, ik heb een heel vermogen mee naar huis gebracht".
Hij greep in zijn zakken. Ze waren leeg. Zijn laarzen stonden voor de kachel te drogen, maar er zaten geen goudstukken meer in.
"Het was toch een droom," zei zijn vrouw lachend.
Ook zijn vrienden lachten hem uit, maar stilletjes keken velen van hen uit naar het land van de groentjes, zonder het ooit te vinden. De visser zelf vond geen rust meer. Steeds zocht hij naar het wonderbaarlijke land. Op maanverlichte nachten zeilde hij ver de zee op en op een keer is hij niet meer teruggekomen. Maar of hij het land van de groentjes toch heeft gevonden... niemand weet het!
* * * EINDE * * *
Bron : "Volkssprookjes en legenden uit Engeland" door Frederik Hetmann. Vertaling door Hannelott Jarausch. Oorspronkelijke titel: Englische Märchen. Uitgeverij Elmar, Delft, 1978. ISBN: 906120-1365
Blauwe Gerrit - Een Veluwse sage over een plaaggeest -
Blauwe Gerrit, ook wel Blauwbroek genoemd, is een aapachtig plaagwezen. Hij is vrijwel op de hele Veluwe bekend. Hij springt op verlaten plaatsen en op duistere avonden mensen onverhoeds op de schouders. Hij maakt zich steeds zwaarder, zodat ze bekaf worden en ze zijn blij als ze eindelijk de bewoonde wereld bereiken. Ook duwt hij wandelaars opzij die in het karrespoor lopen - vooral waar twee wegen of paden elkaar kruisen. En hij danst tussen de struiken, alsof hij van de duivel bezeten is. Blauwe Gerrit ziet er dan uit als een blauw waas van geheimzinnig licht, dat op en neer gaat.
Tussen de woningen van de mensen heeft Blauwe Gerrit weinig macht; als natuurwezen hoort hij bij de eenzaamheid en de duisternis. Eerlijk gezegd doet Blauwe Gerrit zelden of nooit kwaad. Hij is alleen maar verzot op een verzetje en soms grijpt hij in, als onrecht dreigt. Over plaaggeesten zoals Blauwe Gerrit, in dialect Blaauw Garrit genoemd, doen op de Veluwe veel verhalen de ronde.
Bijvoorbeeld over een molenaar, die in plaats van de portie die hem normaal toekwam, een grote schep uit de meelzak nam. Opeens werd zijn schop zo zwaar als lood, zo zwaar dat hij hem nauwelijks kon hanteren. Dat was het werk van Blauwe Gerrit. Wel een uur is de molenaar aan het tobben geweest, maar hij kreeg de schep niet uit de zak. Plotseling hoorde hij gegrinnik. Het was alsof er snel iemand wegliep, maar hij zag niets. Toen kon hij de schop weer vrij bewegen.
Soms klimt Blauwe Gerrit op zwaarbeladen wagens. Hij had het vroeger bijzonder gemunt op voerlieden die een slokje te veel op hadden. Dan bleef hij urenlang onzichtbaar zitten op de zware lading, zodat de kar niet vooruit te krijgen was.
* * * EINDE * * *
Bron : "Volksverhalen uit kleurrijk Nederland. Draken en andere vreemde wezens. Verhalen uit de Chinese, Joodse, Nederlandse, Indiase, Turkse, Surinaamse, Marokkaanse en Indonesische verteltraditie" Uitgeverij Lemniscaat, Rotterdam, 1991. Oorspronkelijke titel: Blaauw Garrit
Een echtpaar uit Koersel had veel ongeluk met de paarden. Op een dag trok het paard zich zonder reden los en ging het naar de koeienstal.
Toen het paard niet meer vooruit of achteruit kon, heeft men het moeten omhoogtrekken. Omdat er twee paarden na elkaar stierven, ging men naar de paters.
Bij X had men veel ongeluk; de dieren gingen allemaal dood en men kon geen boter meer maken. Op aanraden van de paters ging de familie op bedevaart. Daarna kwam een pater de plaaggeest verbannen. Met een koord werd de geest naar het bos geleid, dat later 'Verbannen bos' werd genoemd. De pater vroeg om een handdoek.
De handdoek die men gaf, was niet geschikt omdat iemand er 's zondags had aan geweven. De tweede handdoek was ook niet goed omdat hij was gemaakt door een vrouw die niet naar de kerk was geweest. De derde handdoek voldeed wel aan de eisen.
De geest sloeg een zwarte verbrande hand in de handdoek en verdween daarna.
Een man hoorde 's nachts altijd vreemde geluiden op de zolder. Wanneer de man ging kijken, was er echter niets te bespeuren. De man ging te rade bij een pastoor, die hem naar de paters van Achel stuurde. Nadat een pater van Achel wat had gebeden op de zolder van de man, gebeurden er geen vreemde dingen meer.
In het kasteel van X hebben vroeger gruwelijke praktijken plaatsgevonden. In de kelder werden de slaven gefolterd; men sneed hun handen open en strooide dan zout in de wonden. In dat kasteel heeft het nog vele jaren gespookt.
Soms vloog de poort open, en dan reed er een heer met een koets en vier zwarte paarden naar binnen. Door die vreemde gebeurtenissen was er niemand die in het kasteel wilde komen werken. Toen er een pater uit Hasselt kwam om het spook te verbannen, sprak er plots een stem: "Jij kan mij niets doen, want je hebt zelf een doodzonde begaan."
Er is dan een andere pater gekomen, die het kasteel heeft overlezen en het spook heeft verbannen naar een eik in het bos. Een tijdje later had een stroper in dat bos vier hazen en twee konijnen geschoten, toen hij een wagen zag aankomen. Vreemd genoeg liepen er geen paarden vóór de wagen, en de koets leek wel van vuur. De stroper had zich zo snel mogelijk uit de voeten gemaakt.
Toen hij bij het ochtendgloren ging kijken, was er niets vreemds te zien. Zijn hazen en konijnen lagen precies waar hij ze had achtergelaten.
Wanneer de vader van X uit Loon kalveren ging kopen, logeerde hij vaak bij een boer in Sint-Truiden.
Toen hij daar op een dag weer was, vond hij dat de boerin er erg bedroefd uitzag, en hij vroeg: "Wat is er aan de hand?" De boerin begon te huilen en vertelde: "Elke nacht worden we gewekt door een slag op de poort. De koeien en paarden zijn dan losgemaakt, waardoor we een heel uur nodig hebben om de dieren te vangen en weer vast te binden. Daarom hebben we besloten om te verhuizen. De boer heeft aan vijf dappere mannen gevraagd om hier een nacht te komen waken."
Die nacht hielden vijf mannen de wacht op de boerderij. Ze speelden een kaartspel tot vijf vóór twaalf, en bereidden zich dan voor op wat komen zou. Om middernacht weerklonk er een luide slag. Alle ramen en deuren vlogen open en er kwamen zes in het wit geklede heren binnen met een draagberrie waarop het lijk lag van de vroegere bewoner van de boerderij. De vijf wachters, onder wie één is gestorven van angst, maakten zich gauw uit de voeten.
De volgende dag kwam een pater de hele boerderij overlezen tot het zweet van zijn gezicht droop. Na afloop sprak hij tot de boerin: "Ik kan de geest niet wegkrijgen, maar ik zal een andere pater laten komen." Enkele uren later kwam er een klein, uitgemergeld patertje, dat vriendelijk sprak: "Boerinnetje, we zullen die geest hier eens wegsturen zodat je weer rust hebt."
Het patertje zat een hele tijd in de boerderij te bidden en sprak toen tot de boerin: "Je moet nu niet meer bang zijn, want de rust is werdergekeerd. Ik zal de geest meenemen en hem verbannen naar een plaats waar hij zon noch maan ziet." regio : Voort verzamelaar - F. Beckers -
Een zekere X ging op een dag naar zijn familie in Boekhout. Onderweg zag hij hoe in de kasteeldreef een koets kwam aangereden. In die buurt spookte het zo erg dat men uiteindelijk de Witheren van Batsheers heeft laten komen. Toen één van de paters de geest van de graaf wou tegenhouden, sprak het spook: "Toen je nog studeerde, heb je een keer een koek gestolen uit een winkel."
De volgende pater die men liet komen, werd onderweg door een onzichtbare hand in de beek gegooid, terwijl een stem zei: "Als je geen kroontje had, dan zou ik je in de beek doen verdrinken hebben." Toen de pater het spook wilde tegenhouden, sprak het: "Je hebt ooit eens een kool gestolen uit iemands tuin", waarop de pater antwoordde: "Ja, maar ik heb een halve frank in de plaats gelegd."
Op dat moment kreeg de pater macht over het spook. De geest van de graaf werd voor negenennegentig jaar verbannen bij de Ster in het bos. Omdat men toen een stem had gehoord, die zei: "Je moet hier het geld langs de ramen naar buiten gooien!", heeft men de arme mensen gratis kolen gegeven van op het kasteel. De graaf had zich tijdens zijn leven veel onrechtmatige goederen toegeëigend..
Nog vele jaren later werden er rijnstenen teruggevonden met daarop de letter "A", van de abdij van Averbode. Wanneer iemand sloeg op de boom waarin de graaf werd verbannen, hoorde men steeds een luide zucht. regio : Rukkelingen verzamelaar - F. Beckers -
Waar nu het dorpje Gotem ligt, was vroeger een groot bos, dat men het Appelarenbos noemde. Iedereen wist dat in het Appelarenbos geesten ronddwaalden. De grote geest Mjas was hun meester. Er werd verteld dat de geesten 's nachts uit het bos kwamen, om jonge mensen in hun macht te krijgen en hen mee te lokken naar het bos. Elke keer wanneer in het Appelarenbos een nieuwe geest aankwam, was er een hels lawaai te horen. Er werd gezegd dat de geesten elke nacht een feest hielden rond een grote eik, die de Mjas-eik werd genoemd.
Bij maneschijn zag men daar tussen middernacht en één uur een soort damp opstijgen. Toen de mensen al een hele tijd niets meer gezien of gehoord hadden in het Appelarenbos, geloofden ze dat de geesten verdwenen waren. Geleidelijk overwonnen de mensen hun angst en durfden ze zelfs in het bos hout gaan halen. De pastoor liet in het bos een kapel bouwen. Toen een pater op een zondag in de kapel stond te prediken, was er onder de toehoorders een man die zoveel ophef maakte dat men hem moest vastbinden.
Omdat de pater vermoedde dat het een man was die vroeger met de geest Mjas had omgegaan, vroeg hij alle gelovigen om samen voor de man te bidden. Toen iedereen zat te bidden, begon de man te beven en te snikken. Daarna viel de man plat op de grond, terwijl zijn geest zijn lichaam verliet. Omdat de man dood was, gooide men zijn lichaam in het water. De geest van die man is daarna nog vele jaren bij het water komen spoken.
De mensen die in de buurt van het water woonden, maakten vaak vreemde dingen mee. Zo werd hun vee soms 's nachts losgemaakt, zodat het in het water viel en verdronk. Wie 's nachts voorbij het water moest, keerde niet meer levend terug. Soms liet het spook zelfs overdag mensen met paard en kar van de brug vallen. Omdat de mensen ten einde raad waren, gingen ze naar de bisschop van Tongeren.
Negen dagen lang moesten de mensen bidden opdat het spook rust zou vinden. Op de negende dag werd er op de brug een mis gehouden door enkele hoge geestelijken. Toen de misdienaars tijdens de consecratie met het belletje rinkelden, kwam de geest plots uit het water en ging gedwee vóór de predikant staan. De pater nam een zware ketting in zijn hand en leidde de geest naar het Appelarenbos. Toen de pater bij de grote eik kwam, maakte hij de geest met de ketting aan de boom vast. Zo werd de geest voor eeuwig uit het dorp verbannen. De geest jankte en huilde , en kroop tenslotte in de boom. Daarna keerde de rust onder de bewoners terug.
Soms gingen enkele kwajongens rond de boom dansen, maar ze zorgden er altijd voor dat ze minstens met drie waren, want anders kregen ze van het spook een mep in hun gezicht. Toen de boom moest omgehakt worden, durfde niemand uit het dorp deze karwei aan. Uiteindelijk heeft men enkele mannen uit Zepperen moeten laten komen om de klus te klaren. regio : Hoepertingen verzamelaar - F. Beckers -
