Verhalen, sprookjes, fabels, mythen, sagen en legenden
welkom!
Problemen Er zijn nogal wat problemen met het lezen van de teksten, daarom volgende tip :
Met de muis links klikken en over de tekst schuiven.
De tekst verschijnt duidelijk leesbaar.
25-07-2010
De vogel Feniks
De vogel Feniks - Een sprookje van Hans Christian Andersen -
In de tuin van het paradijs, onder de boom der kennis, stond een rozenhaag. Hier, in de eerste roos, werd een vogel geboren, zijn vlucht was als die van het licht, heerlijk was zijn kleur, heerlijk zijn zang.
Maar toen Eva de vrucht van de boom der kennis brak, toen zij en Adam uit de tuin van het paradijs werden verjaagd, viel van het vlammend zwaard van de straffende engel een vonk in het nest van de vogel en deed het in vlammen opgaan. De vogel stierf in de vlammen, maar uit het rode ei vloog een nieuwe, de enige, de steeds enige vogel Feniks. Het verhaal vertelt dat hij in Arabië woont en elke honderd jaar zichzelf in zijn nest verbrandt, en dat een nieuwe feniks, de enige in de wereld, uit het rode ei wegvliegt.
De vogel fladdert om ons heen, snel als het licht, verrukkelijk van kleur, heerlijk van lied. Wanneer moeder aan de wieg van haar kind zit is hij aan het hoofdeind en slaat met de vleugels een aureool om het hoofd van het kind. Hij vliegt door de kamer van de armoede en brengt zonneglans daarbinnen, de armelijke commode geurt van violen.
Maar de vogel Feniks is niet alleen de vogel van Arabië. Hij fladdert in de glans van het Noorderlicht over de ijsvelden van Lapland, hij springt tussen de gele bloemen in de korte zomer van Groenland. Onder de koperrotsen van Fahlun, in de steenkolenmijnen van Engeland, vliegt hij als een gepoederde mot, over het gezangboek van de vrome arbeider.
Hij vaart op het lotusblad in de heilige wateren van de Ganges, en het oog van het Hindoemeisje straalt wanneer zij hem ziet. De vogel Feniks! Ken je hem niet? De vogel van het paradijs, de heilige zwaan van het lied. Hij zat op de kar van Thespis als een lasterende raaf, en sloeg met zijn zwarte met droesem besmeurde vleugels; over de harp van IJslandse zangers gleed de rode zingende snavel van de zwaan; op de schouder van Shakespeare zat hij als Odins raaf en fluisterde hem in het oor: "Onsterfelijkheid." Hij vloog bij het zangersfeest door de ridderzaal van de Wartburg.
De vogel Feniks: ken je hem niet? Hij zong de Marseillaise voor je en je kuste de veer die van zijn vleugel viel; hij kwam in de glans van het paradijs en jij wendde je misschien af naar de spreeuw, die daar zat met bladgoud op de vleugels.
De vogel van het paradijs! ledere eeuw vernieuwd, in vlammen geboren, in vlammen gestorven, je beeld, in goud gevat, hangt in de zalen van de rijken; zelf vlieg je dikwijls eenzaam en verdwaald - een sage slechts: de vogel feniks in Arabië.
In de tuin van het paradijs, toen je geboren werd, onder de boom der kennis, in de eerste roos, kuste God je en gaf je je echte naam - de poëzie.
De grote oehoe van Hardenberg - Een sage over Hendrik Jan Brunink en de duvel in de schuur -
Hardenberg is een stad waar omheen enorm veel verhalen leven. En één van die verhalen, dat is het verhaal van Hendrik Jan Brunink.
Het zal ongeveer in 1936 geweest zijn. De Vierde Wijkweg was toen nog een doorlopende weg. Tegenwoordig is het een doodlopende weg, maar toen liep die weg achter een boerderij langs en ging dan door naar de Elfde Wijk.
En aan de overkant van die weg, daar was een schuur. En in die boerderij daar woonde toen een hele gelovige boer. Die had ook een hele gelovige knecht. En op een dag loopt die knecht die schuur in, het is een beetje donker, en hij ziet boven bij de hanenbalken twee grote rollende gele ogen. Hij holt naar buiten en hij zegt tegen de boer: "Boer, er zit een duvel in de schuur!" - "Wat?" zegt die boer, loopt ook de schuur in, kijkt omhoog, ziet daar die rollende gele ogen, hoort wat geblaas en gesis, komt weer naar buiten en zegt: "Je hebt gelijk. D'r zit een duvel in de schuur!"
In een mum van tijd staan alle boeren uit de omgeving op het erf, maar niemand durft die schuur in. Ze zeggen: "Wat moeten we nou doen?" en dan zeggen ze: "Weet je wat? We halen Hendrik Jan Brunink erbij."
Dat is de sterkste man van Hardenberg. Hij is 21 en heeft zulke grote handen dat als zijn moeder zegt: "Hendrik Jan, neem eens wat eieren mee uit de kelder," dan heeft hij op één hand, tien grote eieren. Hendrik Jan Brunink is niet bang, die komt en die pakt een ladder, loopt de schuur in, zet die ladder tegen de hanenbalken en hij klimt omhoog. Maar hij vertelde mij, hij zei: "Toen ik halverwege was, toen zag ik daar die rollende gele ogen, ik hoorde geblaas en gesis en geklapper van vleugels." Hij zegt: "De knieën begonnen mij te knikken. Het zweet brak mij uit." En hij ging de ladder weer af. En toen kwam hij buiten en de mensen zeiden: "Jongens, als Hendrik Jan Brunink er niks mee kan, dan kan niemand d'r wat mee!"
En toen hebben ze daar de pastoor gehaald uit Slagharen! Die rooms-katholieken die konden er wat meer mee, maar die pastoor die begon d'r helemaal niet aan, die deed het niet. En toen hebben ze de burgemeester gehaald uit Hardenberg. En de burgemeester zei: "Ik weet het goed gemaakt. Die schuur die verbranden wij! Bij alle vier de hoeken!" En dat hebben ze gedaan. Ze hebben de schuur verbrand. Bij alle vier de hoeken is hij brand gestoken en de schuur is opgebrand met duvel en al!
En toen kreeg die boer geld om die schuur opnieuw te bouwen, maar dat heeft hij helemaal niet gedaan. Hij heeft de boel verkocht en hij is weggegaan. Er kwamen drie broers wonen en die hebben er een tijdje gewoond en toen werd het verkocht aan een mevrouw, die, zodra ze in dat huis kwam wonen, helemaal gek was van uilen. Het enige wat ze deed was uilen verzamelen. Ze had er wel driehonderd! Opgezette uilen! Langs planken onder het plafond, daar stonden die uilen.
Dat komt door die uil die in de schuur gezeten heeft. Want daar is uiteindelijk iedereen van overtuigd. Dat het een hele grote oehoe was daar in de schuur. Maar zij? Zij wilde er niks van weten. Maar Hendrik Jan Brunink die is er werkelijk bijna beroemd mee geworden: hij en die grote oehoe.
* * * EINDE * * *
Bron : Speciaal verteld door Janna van den Berg voor het project "Nederlandse gemeenten en hun sagen." gepubliceerd bij www.beleven.org
Hoe Anansi slim werd - Een anansi-verhaal uit Jamaica -
Op een eiland, waar de gevleugelde slang overheen vloog, woonde in een palmboom de listige spin Anansi, van wiens streken zoveel te vertellen is, dat een heel jaar niet genoeg is om alles te vertellen.
Slim was Anansi niet altijd; slim werd hij pas op de dag, dat een hongerige jaguar het volgende overdacht: "Een vis, een eend of een varken, zijn niet genoeg voor me. Nauwelijks heb ik ze gevangen en opgegeten of mijn maag is alweer leeg. Als ik me echter dood houdt, zullen alle dieren van het eiland nieuwsgierig bij elkaar komen, en dan kan ik me het laten smaken." Zo gezegd, zo gedaan!
De jaguar liep rond en zijn klagende schreeuw van pijn liet het hele eiland trillen. En toen hij zich onder de palmboom Inaja op de grond liet vallen en nog eens voor de allerlaatste keer schreeuwde, kwamen er werkelijk heel veel dieren aan, die met grote ogen toekeken en stil waren van vreugde. Alleen de apen begonnen te dansen en te zingen:
"Jaguar, jaguar, niemand krenkt hij meer een haar! Komt allen hier, kom snel! dan kloppen we de motten uit zijn vel!"
Al gauw wemelde het onder de palmboom als een bijenkorf. Iedereen wilde de dode rover zien. De papagaaien trokken hem aan zijn snorharen, de apen aan de staart, de mieren klauterden in zijn oren rond en de schildpad knaagde aan een nagel, die hij beslist als herinnering wilde meenemen.
Ook de anders zo voorzichtige spin Anansi liet zich aan een dunne draad van de palm naar beneden zakken, trok zijn fluitje uit zijn zak en speelde een danswijsje.
Maar zoals we weten, hield de jaguar zich alleen maar dood. Hij volgde met half gesloten ogen alles wat er om hem heen gebeurde.
En wat gebeurde er om hem heen?
De herten groeven een groot gat, de eenden smeerden er leem in en toen het graf groot genoeg was, pakten ze met z'n allen de jaguar op om hem er in te gooien.
"Houd vol, ene, twee," spoorde Anansi de spin de andere dieren aan.
Maar plotseling sprong de jaguar op en deelde met zijn sterke klauwen naar alle kanten zulke verschrikkelijke klappen uit, dat zelfs de snelle apen hun leven niet konden redden.
Alleen Anansi lukte het om te ontkomen. Hij liet zijn fluitje vallen en klom bliksemsnel in de palm. Toen hij een beetje van de schrik bekomen was en naar de vretende jaguar keek, dacht hij: "De andere dieren hebben niet beter verdiend. Ze zijn weliswaar net als ik in de list van de jaguar gelopen, maar ik was sneller dan de jaguar - en ik heb van zijn list geleerd. Van mijn slimheid en handigheid zal je heel gauw meer horen."
* * * Einde * * *
Bron : "Sprookjes van de Indio's. Mythen, sprookjes en legenden van de Indianen uit Midden- en Zuid-Amerika" door Vladimir Hulpach, vertaald door Anke Eggink. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1979. ISBN: 90-202-0044-5
De muis en de kat - Een fabel over een kat die op bedevaart naar Mekka is geweest -
Op een mooie dag verspreidde zich een bijzonder nieuwtje onder de muizen: de kat vertrok op pelgrimstocht. Dat deed hun harten kloppen vol verwachting, want ze rekenden erop dat de kat bij zijn terugkomst spijt zou hebben en zou ophouden op hen te jagen.
Toen de kat terugkwam, besloten de muizen dan ook unaniem om hem te gaan feliciteren. Ze brachten alle cadeaus mee die gewoonlijk aan een hadji gegeven worden en kwamen in een lange rij achter elkaar bij hem binnen, ontroerd en een beetje bang tegelijk. Ze gingen in een kring om hem heen zitten (maar niet te dichtbij), bekeken hem goed en luisterden naar hem. De kat was aardig en vriendelijk en had zijn lange nagels ingetrokken. Bescheiden sloeg hij de ogen neer terwijl hij hun vragen beantwoordde.
De muizen vertrokken enthousiast en belegden dadelijk een grote vergadering. De jongeren riepen tegen iedereen die het horen wilde, dat het uit was met de oude oorlog, dat een nieuwe tijd zich aankondigde. Eindelijk brak het rijk van de universele liefde aan De kat was erg veranderd en voortaan konden zij als broeders met elkaar leven.
Maar een oude muis bracht hen tot zwijgen: "De kat is hadji geworden, dat is zeker. Hij draagt de tulband van een hadji, hij heeft de vriendelijkheid en de zenuwachtigheid van een hadji. Maar zijn blik is nog dezelfde; het is de scherpe blik van een kat. Als jullie het mij vragen, laten we dan op onze hoede zijn. Eén reis is niet genoeg om te veranderen wat de eeuwen gesmeed hebben."
* * * Einde * * *
Bron : "Volksverhalen uit kleurrijk Nederland. Dieren. Dierenverhalen uit de Chinese, Joodse, Nederlandse, Indiase, Turkse, Surinaamse, Marokkaanse en Indonesische verteltraditie" uitgegeven door Lemniscaat, Rotterdam, 1990.
Een spokende hond te Bergeijk - Een verhaal uit Noord-Brabant -
Geen spook te Bergeijk schijnt in de eerste helft van de vorige eeuw zo menigmaal ontmoet te zijn dan dat hetwelk tussen het dorp en de Broekstraat, ofwel noordwaarts dit gehucht aan het binnenpad, des nachts de voorbijgangers verschrikte. Moeste ik al de gevallen hiervan meedelen, dan zou ik gewis al te lang zijn. Daarom zal ik maar van enige spreken.
Eens kwam iemand 's nachts aan de zandkuilen, reeds vele jaren een eikenbos, en zag daar het spook. Beangstigd keert hij naar Willem Schippers in de Broekstraat, die tegenover deze plaats, op een paar minuten afstand woonde, en verzoekt deze vriend te willen opstaan en met hem wat mee te gaan. Dit geschiedde. Toen zij nu de gevreesde plaats, zonder het spook te ontmoeten, een goed eind voorbij waren, vervolgde de eerste zijn weg dorpwaarts en Schippers ging naar huis. Maar hoe ontstelde hij korts daarna! Een gedaante als van een hond zweefde over de grond vóór en bezijden hem en verliet hem niet. Wanneer hij zijn huis genaderd was, zag hij het spook over de straat voorbijgaan en terzelfder tijd hoorde hij een geweldige beweging in de eikenbomen die aan de overzijde van de straat staan. Geen mens zou kunnen vertellen wat duivels rumoer daarin al omging.
Schippers die anders altijd gedienstig was om mensen te vergezellen, heeft zulks na deze nacht, in de donkere, niet meer durven doen.
Goris Hendriks en Francis Daris die zeer veel samen uitgingen om vissen of bunzings te vangen, kwamen op zekeren avond van het Loo, om naar hunne woning weer te keren. Nabij het van ouds genoemde Kapelleboomke, zag Goris, die met den helm geboren was, een zeer grote hond hen tegemoet komen. Goris zei zulks ontsteld aan zijn makker, doch deze, niet met een helm ter wereld gekomen, kon hem niet bespeuren. Dit was gelukkig voor de hond, want Daris had reeds zijn mes uit de schede getrokken en dreigde hem te steken. Hierom nam de hond een andere richting, en ging bezijden en daarna achter de beide gezellen. Deze sloegen vervolgens het kerkpad en de hond de gewone straat in. Hij had een staar, een gans spookachtig voorkomen en brulde vreselijk. Dat hoorde Daris maar al te goed.
Arnold van der Meiden deed met een buurman 's nachts de wacht en rustte wat tegen de eikenwal, niet ver van de plaats, waar het spook zijn schuilhoek schijnt te hebben, toen zijn gezel, die naast hem stond, zei dat hij het zag aankomen. Nu kwam het vlak vóór hen doorgegaan, zodat zij goed konden onderscheiden, dat het er uitzag als een grijze hond, zonder benen, die over de grond heenzwierf. Nu gingen zij het nieuwsgierig maar in schrikkelijke angst tot aan de eerste huizen des dorps na, waar het de molenweg insloeg. G. Aarts en veel andere personen zijn door dit spook een groot eind weegs vergezeld geworden. Niemand heeft het persoonlijk kwaad aangedaan, doch velen een schrikkelijke angst op het lijf gejaagd.
* * * EINDE * * *
Bron : "De opgeverfde haan. Bekende & onbekende verhalen over schelmen & vagebonden, tovenaars & heksen, boze moeders & ontaarde zonen, ezels & schapen, reuzen & dwergen, kluizenaars & molenaars, tempeliers & wonderdokters, spoken & weerwolven, juffers & bruiden, zeemeerminnen & nachtmerries, bokken & egels, soldaten & jagers, katers & eksters, knechten & meesters, kooplieden & dieven & vele andere eeuwige stuiverzoekers" samengesteld door Willem de Blécourt. Uitgeverij Spectrum, Utrecht/Antwerpen, 1982. ISBN: 90-274-7115-0
Het oude moedertje - De gebroeders Grimm over een oude, alleen overgebleven vrouw -
Er was eens in een grote stad een heel oud moedertje, en zij zat 's avonds alleen op haar kamer, en ze zat erover na te denken, hoe ze eerst haar man, dan haar beide kinderen, langzamerhand al haar familie, en tenslotte vandaag nog haar laatste vriend had verloren, en dat ze nu helemaal alleen en verlaten was.
Toen werd ze moedeloos en treurig in het diepst van haar hart, maar het zwaarste woog haar wel het verlies van haar beide zoons; en in haar verdriet gaf zij God er de schuld van. Ze zat zo stil en in gedachten verzonken, toen opeens de kerkklok luidde voor de kerkdienst. Zij verbaasde zich erover dat ze zo de hele nacht in verdriet had doorgewaakt, en ze stak licht aan en ging naar de kerk.
Bij haar aankomst was de kerk al licht, maar niet, als gewoonlijk, door kaarsen maar door een eigenaardige schemer. De kerk was ook al helemaal vol, ja, alle plaatsen waren bezet, en toen het moedertje op haar gewone plaats kwam, was die ook niet meer leeg, maar de hele bank zat vol. En toen ze de mensen aankeek, toen waren het allemaal gezichten van familie die al overleden was, ze zaten daar in hun ouderwetse kleren, maar met bleke gezichten. Ze praatten niet en ze zongen niet, maar er ging een zacht gemurmel door de kerk.
Toen stond er iemand op en ging naar voren en zei tegen het oude moedertje "Kijk eens naar het altaar, daar zult u uw beide zoons zien." De oude vrouw keek en ze zag haar beide kinderen, en de één hing aan de galg en de ander was op het rad gebonden. Toen zei de moei: "Zie je, zo zou het hun vergaan zijn, als ze in leven waren gebleven en God hen niet als onschuldige kinderen bij zich had genomen."
Sidderend ging het oude vrouwtje huiswaarts, en op haar knieën dankte zij God, dat hij het beter voor haar had gemaakt, dan ze had kunnen begrijpen. En op de derde dag ging zij liggen, en stierf.
* * * einde * * *
Bron : "De sprookjes van Grimm; volledige uitgave" vertaald door M.M. de Vries-Vogel. Unieboek BV - Van Holkema & Warendorf, Weesp, 1984. Oorspronkelijke titel : Das alte Mütterchen
De brand in de vingerhoedmolen - Een sage uit Vianen over een 17e eeuwse vingerhoedmaker -
Even buiten de landpoort, een stadspoort van Vianen, stond de vingerhoedmolen van de achtbare schepen Willem van Rijssel. Hij trachtte daar met zijn knechten het dagelijks brood te verdienen.
Als hij na volbrachte dagtaak 's avonds in zijn prieeltje zat tussen de fruitbomen van zijn hof, dat zich uitstrekte van zijn huis en molen tot de Eikelendreef en verder begrensd werd door de Varkensweide en de oude boomgaard langs de Gemeenteweg, voelde hij zich tevreden. Hij was een rijk man. Maar op een zondag in 1698 gebeurde het.
Zijn buurvrouw was Elsje Vroon, die samen met haar man, Hendrik Vroon, een kleine boerderij bezat en ook een paar huisjes in de stad. Zij waren eenvoudige mensen maar ook wat je noemt in goede doen. Elsje werkte hard, maar naast koeienmelken en het maken van kaas en boter was ze ook abnormaal nieuwsgierig.
Op die zondagochtend was het doodstil, iedereen was naar de kerk, ook haar man en de familie van Rijssel. Elsje keek naar de vingerhoedmolen en naar het huis van haar buren. Daar was ze nog nooit binnen geweest. De van Rijssels groetten wel vriendelijk - dat is waar - maar deze mensen waren zo deftig. Wat moesten die vingerhoedjes een goede business zijn. Het zou wel erg deftig en mooi in het huis van de van Rijssels zijn! O, wat was Elsje nieuwsgierig! Ze wilde die luxe graag zelf zien.
Elsje kon zich onmogelijk bedwingen, sloop naar het huis van de van Rijssels en keek door het keukenraam. O, wat zag ze prachtige spullen! Was de deur op slot? Ja, die was dicht maar een klein raampje stond op de haak zodat Elsje de deur ontgrendelen kon.
Ze hoorde het gezang in de kerk en wist dat ze een tijdje niet gestoord zou worden en Elsje sloop naar binnen. Ze zwom in nieuwsgierigheid en pakte een paar luxe dingen op om ze wat beter te bekijken. Helaas, althans voor Elsje, was de meid van de van Rijssels thuis, zittend in de kelder waar ze een stiekeme slok van de wijn nam.
De meid hoorde de geluiden in het verondersteld lege huis, dacht dat de van Rijssels al uit de kerk kwamen, liep snel de trap op en betrapte Elsje Vroon op heterdaad. De twee vrouwen schrokken zich wild en begonnen van de weeromstuit elkaar uit te schelden en Elsje vluchtte naar huis.
Toen Willem van Rijssel, de vingerhoedmaker, thuis kwam van de kerk, vertelde de meid hem wat er gebeurd was en omdat het op inbraak leek, ging Willem naar de schout.
Er was echter maar een getuige en daarom eiste Willem van Rijssel dat de tweede getuige gebruikt moest worden, namelijk de pijnbank. De schout haalde Elsje Vroon op van huis en zij onderging de verschrikkelijke behandeling op de pijnbank, maar ze bekende niet.
Elsje had haar man niets over haar bezoek aan het huis van de van Rijssels verteld, maar toen ze gekneusd en bont en blauw thuis kwam, moest ze wel. Elsje's echtgenoot werd woest over de beschuldiging van de vingerhoedmaker want hij geloofde zijn vrouw. Hij wist dat ze nieuwsgierig was, maar een dief dat nooit.
Hij kreeg een idee, hij dacht wat de vingerhoedman kan, dat kan ik ook en ging naar de schout. "Schout," zei Hendrik, "de vingerhoedmaker heeft nu bij mij ingebroken, ik heb maar een getuige en nu wil ik dat de vingerhoedmaker op de pijnbank gelegd wordt."
De schout echter weigerde dit en Hendrik, Elsje's man, was woedend over deze rechtsongelijkheid en zwoer, zelf wraak te nemen. In de nacht van 2 juli 1698 stak Hendrik met zijn familie het huis van Willem van Rijssel in brand. Zowel huis als vingerhoedmolen brandden tot de grond toe af.
Hendrik en Elsje wachtten het oordeel van het gerecht maar niet af en vluchtten nog dezelfde nacht naar Hagestein.
De Vrouwe van Vianen, Hare Excellentie mevrouw de Gravin Douarière van der Lippe, schreef haar secretaris. "Ik deel, ten uiterste in het ongeluk der goede van Rijssel en zijn vrouw en ik wil dat er, voor zover mogelijk, een strenge en voorbeeldige straf zal gedaan worden."
* * * EINDE * * *
Bron : http://www.vingerhoedjes.net/serie/verhalen.htm
