Elk jaar rond deze tijd verschijnen er in de dagbladen artikels met als titel: ‘Zoveel wordt er in uw gemeente ingebroken’. Alleen die titel al geeft een vals en verkeerd beeld. Gaat het over woninginbraken?
Dat blijkt dan meestal het geval te zijn, maar … daarvan zijn er twee soorten!
Woninginbraak (strikt) is een diefstal met braak, inklimming of valse sleutels, met of zonder geweld, in een woning (huis, appartement, garage,…).
Woninginbraak (ruim) omvat alle feiten “Woninginbraak (strikt)”, aangevuld met inbraken in een tent, tuinhuis, serre,…
Er worden natuurlijk ook inbraken gepleegd in bedrijven, in auto’s, …
De dagbladartikels zijn ogenschijnlijk het gevolg van het feit dat de minister van Binnenlandse Zaken gekozen heeft voor een open en transparante communicatie betreffende de misdrijven die door de politiediensten in België worden geregistreerd. In het kader van het bevorderen van openbaarheid van bestuur en een cijfermatig onderbouwd beleid, worden door De Politiële Criminaliteitsstatistieken (PCS) per kwartaal statistieken gepubliceerd. Alle bestuursniveaus worden behandeld, dus ook de gemeente en dat interesseert ons in het bijzonder.

Sorry, maar ik heb er geen vertrouwen meer in
Niet voor de eerste keer wil ik benadrukken dat ik in de voorbije jaren mijn geloof in statistieken over criminaliteit verloren heb.
Statistieken moeten eerst in een totale omgeving geplaatst worden om betekenis te krijgen. Om ze te begrijpen moeten ze geïnterpreteerd en genuanceerd worden, en dat is juist wat journalisten en gemeentebestuurders meestal niet doen. Daarom is die communicatie dan ook onbetrouwbaar. Gelukkig worden de statistieken van de federale politie op http://www.politie.be/files/fed/files/crime/notes/nl/verklarende-nota.pdf vergezeld van een uitvoerige verklarende nota waar de burger de betekenis, de nuancering en de interpretatie van de cijfers kan terugvinden.
Maar sommige mensen schijnen dat niet te weten … of ze negeren het liever!
Voor de burgemeesters moeten de cijfers laag zijn. Ze zien dat namelijk als een bewijs van goed bestuur. Ook de politiezones willen lage cijfers omdat die een maatstaf zouden zijn voor de kwaliteit van hun efficiënte preventie- en hun krachtdadige repressieactiviteiten.
Het basisgegeven van de geregistreerde criminaliteitsstatistieken is het aanvankelijke proces-verbaal dat door de politiediensten van de geïntegreerde politie (= federale + lokale politie) werd opgesteld, ongeacht of het gaat om een voltooid misdrijf of een poging.
Sommige bestuurders beweren dat hoge criminaliteitscijfers angst zaaien onder de bevolking en dat ze absoluut paniek willen vermijden. Elke uitleg is goed, als je ze maar gelooft.
Als men regelmatig hoort dat de criminaliteit daalt, terwijl de perceptie en de berichten in de media op het tegenovergestelde wijzen, ja dan …

Hieronder vinden jullie het jaarlijks aantal woninginbraken (1), pogingen inbegrepen, voor alle kustgemeenten in de periode 2000-14.

(1) Strikt/ Ruim
(2) Gemeente en NIET politiezone

Natuurlijk mag men uit bovenstaande tabel niet besluiten dat Bredene in 2014 beter beveiligd was dan de andere kustgemeenten.

Mag men dan de cijfers van de verschillende kustgemeenten niet vergelijken?
Dat zou zeer onverstandig zijn omdat hun samenstelling niet dezelfde is, zeker op het gebied van inwonersaantal, oppervlakte, aantal woningen, …
De federale politie voegt bij zijn statistieken zelf een WAARSCHUWING!
“Bij het gebruik van de criminaliteitscijfers dient men heel voorzichtig te zijn!
De onderlinge vergelijking van gemeenten (hitparade), enkel en alleen gebaseerd op de absolute cijfers, is een delicate oefening doordat gemeenten sterk van elkaar kunnen verschillen op tal van gebieden die een impact hebben op de geregistreerde criminaliteit."
De ene telt meer landelijke gemeenten waar minder inbraken zijn dan in de andere. Trek van Middelkerke de landelijke gemeenten af en je krijgt een veel hoger aantal. Bredene bijvoorbeeld, heeft geen landelijke gemeenten.
In Knokke-Heist wonen veel rijken. Dat wordt toch gezegd! Vinden inbrekers misschien dat de kans op een grote buit daar veel groter is? Het cijfer van De Panne is verrassend laag. Vroeger verklaarde men hun hoge cijfers steeds door de nabijheid van de Franse grens.
Zo zie je maar dat er in elke gemeente verschillende invloedfactoren kunnen bestaan.

De federale politie zegt zelf: “Het is een illusie te denken dat men de verschillen tussen de gemeenten kan “uitvlakken” door de geregistreerde criminaliteitscijfers uitsluitend te relateren aan het bevolkingsaantal.” Voor sommige misdrijftypes, (‘criminele figuren’ of ‘inbrekerscategorieën’ heet dat in vaktermen) kan men dat misschien doen, maar voor woninginbraken, vergelijkt men het aantal feiten met het aantal woongelegenheden in de gemeente.
Een woongelegenheid is een gebouw of gedeelte van een gebouw bestemd om bewoond te worden door een gezin of als dusdanig gebruikt en waar de verschillende gezinsactiviteiten (wonen, slapen, eetmaal bereiden, enz....) kunnen worden uitgeoefend.
Het is om het even of het gezin bestaat uit een persoon die alleen leeft of uit meerdere personen
Zijn geen woongelegenheden in die zin: de kamers in gebouwen met collectieve woongelegenheden zoals in kloosters, klinieken, hospitalen, weeshuizen, bejaardentehuizen,....
De provincie heeft een website waarop alle administratieve gegevens van de gemeenten staan. Deze omvatten ook een woonfiche met het ‘Aantal huizen’, ‘Aantal handelshuizen’ en ‘Aantal appartementen’. Ziehier de cijfers voor de kustgemeenten:

(1) Totaal # bewoond + tweede verblijf
(2) Als tweede verblijf wordt beschouwd elke woongelegenheid waarvan degene die er kan verblijven, voor
    deze woongelegenheid niet ingeschreven is in het bevolkingsregister, ongeacht het feit of het gaat om
     landhuizen, bungalows, appartementen, grote of kleine weekendhuizen of buitengoederen, optrekjes, chalets en
     alle andere vaste woongelegenheden, met inbegrip van de met chalet gelijkgestelde caravans.
    Als tweede verblijf wordt niet beschouwd:
         a. het lokaal uitsluitend bestemd voor het uitoefenen van een beroepsactiviteit;
         b. de tenten en woonaanhangwagens; verplaatsbare caravans, tenzij deze tenminste zes maanden van het
             belastingjaar opgesteld blijven om als woongelegenheid te worden gebruikt;
         c. leegstaande woongelegenheid waarvan het bewijs voorgelegd wordt dat zij in de loop van het aan het
             belastingjaar voorafgaande kalenderjaar niet als tweede verblijf werd aangewend.

Het delen van het aantal inbraken (strikt) door het aantal wooneenheden geeft volgend resultaat:

Ook bovenstaande procenten geven geen juist beeld van de kans die men heeft om in deze of gene gemeente het slachtoffer te worden van een inbraak, omdat er nog andere verschillen zijn, die een rol spelen.

Wordt er aan de kust meer of minder ingebroken?
Het merendeel van de woningen staat hier voor het grootste gedeelte van het jaar leeg. Men kan er gemakkelijker inbreken maar de kans op veel buit is aanzienlijk lager dan in bewoonde huizen Het gunstig percentage van de kustgemeenten is dus ook te danken aan het hoog aantal appartementen en vakantiewoningen die eigenlijk niet allemaal als volle eenheden zouden mogen meetellen.
In Brugge, Damme, Gistel, Oudenburg, Veurne en Zuienkerke zijn er dubbel zo veel inbraken dan in de aanliggende kustgemeenten!

Hebben de cijfers dan geen enkele waarde?
Als ze correct zijn, dan kunnen ze in het beste geval een trend aangeven.
Als de cijfers in een bepaald jaar fors omhoog gaan, dan moet dat te wijten zijn aan een bijzondere oorzaak, bijvoorbeeld een bezoek door een bende op rooftocht. Als er dan een daling is het jaar daarop, mag men daaruit niets afleiden. Daar heeft het beleid en de lokale politie dus geen invloed op.
De cijfers voor 2014 werden afgesloten op 24.4.2015. Aangezien sommige politiezones hun cijfers wel eens laattijdig doorgeven, (ze hebben daarvoor normaal drie weken tijd!) kunnen de cijfers van 2014 nog wel eens onvolledig zijn. Een ogenschijnlijke daling t.o.v. van 2013 mag dus niet als dusdanig beschouwd worden,
De cijfers over bijna 15 jaar gaan op en neer. Het is niet omdat er in 2014 een lager aantal is dan in 2013, dat men mag besluiten dat er een dalende trend ingezet is.

Kan men dan die statistieken manipuleren?
Dat is een zwaar woord natuurlijk, maar daarmee wordt niet bedoeld dat de cijfers voor een bepaalde misdaadtak aangepast worden, maar dat bepaalde feiten niet in de statistieken opgenomen worden.
Wel wordt beweerd dat de vorige federale minister van binnenlandse zaken, Joëlle Milquet, de criminaliteitscijfers graag voor eigen politieke doeleinden interpreteerde of de werkelijke cijfers probeerde geheim te houden.
Volgens globale schattingen zou slechts de helft van de werkelijk gepleegde criminaliteit in de databanken van de politie terechtkomen.
Dagelijks verkondigen slachtoffers dat ze het de moeite niet meer vinden om diefstallen, vandalisme, enz … aan te geven. Ze ondervinden dat er in veel gevallen toch geen gevolg aan gegeven wordt.
Er wordt soms al eens gezegd dat de politie vaak zelf aanraadt toch maar geen klacht in te dienen omdat …. het toch niets zal uithalen (vb bij fietsdiefstal, diefstal van handtas of portefeuille door zakkenroller, winkeldiefstallen, inbraakpogingen, …)
De burgers horen en zien in de media dat de kans op snappen van de daders zeer miniem is omdat er onvoldoende personeel zou zijn om dat allemaal te onderzoeken. Ze stellen vast dat de bestraffing van de daders, als de zaak al voor de rechtbank komt, een lachertje geworden is. Hoe vaak stellen wij niet verwonderd vast dat iemand vrijgesproken wordt, of dat een zaak geseponeerd wordt bij gebrek aan bewijzen. Daarom is hij/zij nog niet onschuldig.

Hanteren alle gemeenten wel dezelfde normen? De ene verstaat onder ‘inbraak’ alle inbraken, zoals in bewoonde huizen als in garages, de andere neemt enkel die in woningen in aanmerking.
De federale politie maakt een onderscheid tussen inbraak (strikt) en inbraak (ruim). Dat betekent echter niet dat alle politiezones op dezelfde manier te werk gaan. Het is natuurlijk gunstiger de cijfers voor inbraak (strikt) te gebruiken omdat die lager zijn. Het is natuurlijk wel zo dat een diefstal in een serre niet kan vergeleken worden met een woninginbraak waarbij de kluis leeggeroofd werd.
Als de ‘dader onbekend’ is, wordt dan toch een pv opgemaakt?
Worden sluikstorten, graffiti spuiten, vandalisme, honden- of paardenpoep, vechtpartijen, diefstallen van kleinere bedragen geverbaliseerd?. Zware criminele feiten zijn dat natuurlijk niet, maar ze geven wel weer of de gemeente goed bestuurd wordt en of de politie doeltreffend en vastberaden optreedt … of mag optreden.

Men mag zeker niet beweren dat de criminaliteit daalt omdat het aantal inbraken in woningen in 2014 gedaald is? De criminaliteit telt namelijk nog veel andere categorieën: voertuigendiefstal, ramkraak, hacking, internetfraude, inbraak in bedrijven, gebruik van gestolen kredietkaarten, belastingfraude, schriftvervalsing, … ?
Wie alle soorten criminaliteit wil kennen en dat zijn er heel wat, moet maar eens de volgende pagina raadplegen:
http://www.npdata.be/Data/Misdrijven/Politie-stat/definities_crim_fig_nov_2010.pdf 
Er zijn zodanig veel types dat onmogelijk kan gezegd worden dat de globale criminaliteit stijgt of daalt.
Nuance is ook hier op zijn plaats: een fietsdiefstal is geen moord. , een carjacking is geen homejacking. Niemand kan het gewicht van één type misdaad afwegen tegen de andere. Hoe moet het aantal misdrijven van één type ingeschat worden tegen een aantal van een ander type. Dat is dus onmogelijk.
Betekent ‘minder criminaliteit’ dat er minder criminelen zijn of dat de inwoners zich vandaag beter wapenen tegen inbrekers, door het installeren van betere alarmsystemen, betere sloten, door het gebruik van kluizen om dure spullen in te verstoppen, door het installeren van camera’s, door privaat-bewakingsfirma’s in te schakelen, of door zelf waakzamer te zijn?
Het is alvast aan te raden om het inbrekers zo moeilijk mogelijk te maken.

Besluit
Naakte dalende cijfers geven dus niet noodzakelijk redenen om trots te zijn.
Volgens mij is het bovendien zinloos de cijfers over woninginbraken afzonderlijk te verspreiden. Door het feit dat de woningen beter beveiligd worden, verplaatst de crimineel zijn actieterrein en een globaal beeld is dus noodzakelijk om te kunnen oordelen over een verhoogde of verlaagde criminaliteit, en dan nog … en ik herhaal … als de cijfers correct zijn.

Mijn vroegere artikels over dit onderwerp:
Criminaliteit in ons land fors gedaald. Pardon? Ja, ja op de inbraken na. 27.1.2014
Hoeveel kans heb je dat bij jou in Middelkerke ingebroken wordt? 5 november 2011
Hoe veilig is Middelkerke? 1 juni 2008

Bronnen
Artikel ‘Overzicht: zoveel criminaliteit is er in uw gemeente’ 19/07/2015 door Joram Nijs
Artikel 'Belgische Marokkanen in de criminaliteitscijfers: de statistieken vertellen niet alles' 10.4.2015 door Fouad Gandoul
Artikel ‘'Mythe dat de jeugdcriminaliteit stijgt' 26/08/2015 door cjg | Bron: BELGA
Artikel ‘Criminaliteit daalt, maar hacking en terrorisme nemen toe’ 15/07/2015 | Bron: BELGA
http://www.stat.policefederale.be/criminaliteitsstatistieken/interactief/
http://www.politie.be/fed/nl/statistieken
http://www.west-vlaanderen.be/kwaliteit/welzijn_/wegwijzerennetwerking/steunpuntsocialeplanning/Paginas/gemeentelijkesteekkaarten.aspx