Met Art Fantastiek naar Raveel

Wie kan je beter hebben als gids dan Dinora De Waele, vrouw van kunstenaar Charles Pauwels , de voorzitter van de kring. Zij is zelf afkomstig van Machelen aan de Leie.

Een eerste stop was de Raveel-kapel. Het ietsje wachten op de drukbezette pastoor was meer dan de moeite waard. Hij bracht een beeldend verhaal over de creaties van Roger Raveel;  een waardevol kunstwerk, de verbeelding van emoties en gevoelens rond de christelijke religie in eigen schilderstaal van een ongelovige kunstenaar.

De dorpskerk, rondom rond met lambrisering en houtsnijwerk, maakte op mij een rijke indruk.

Aan de ernaast gelegen bocht in de Leie kregen we een boeiend relaas van Dinora, toen ter tijde betrokken bij de felle reactie tegen het storten van allerlei afval ‘om de bocht recht te trekken’. De dorpsoversten deden ijverig mee aan het storten. Haar jongerengroep vroeg de steun van Raveel. Ze hoorden toen van hem dat hij al een paar jaar hierover een dossier aan het samenstellen was. Raveel had toen de stunt met de Zwanen op de stinkende reien in Brugge net achter de rug en hergebruikte het materiaal in eigen dorp. De stunt wordt volgende zondag nog eens overgedaan ter gelegenheid van de viering van de 85 jaar van Roger Raveel. De Leiebocht werd tenslotte gered door De Saegher, minister van Openbare Werken. Dezelfde minister heeft destijds de grote verkaveling van Zoerselbos tegengehouden. We wandelden langs ‘De Muur der Verbeelding’ tot aan de woning van Raveel.

We volgden een eind de kerkwegel naast de woning om aan de achterkant de ateliers te zien. Mij trof een reuzen notenlaar, fenomenaal met vruchten overladen. 2006 is een geweldig notenjaar.

Tenslotte genoten we van een zeer fijn middagmaal in ‘De Karper’.

Vervolgens hadden we het door kunstenaar Marc Van Huyzebroeck geleid bezoek aan het stemmige Raveelmuseum. Hij liet ons ervaren hoe Raveel zowel inhoudelijk als vormgevend grenzen verlegt met zijn eigen symboliek van kleuren en vormen en materialen. Hierbij spelen vierkanten en spiegels een eigen rol. In eenzelfde werk zitten zowel de ratio, de gedachte, als de vitaliteit, het speelse, het Dionyzische.

Raveel is niet direct een gemakkelijke kunstenaar en gaandeweg verdunden de gelederen. Of was het de vermoeidheid door de hete  dag, die deed snakken naar een frisse pint in de kleurige Afspanning van het dorp?

Er werd herinnerd aan de uitspraak van Raveel op de TV: “Over 100 jaar zal men pas beseffen wat een uitzonderlijk kunstenaar ik feitelijk ben.”

Raadsel

Toepasselijk met de tropische hitte van vandaag, 2 juli.

“Wat is een koud poepke in een warm broekje?

Ijs in een pannenkoek

Smaken bio-appels anders?

Fruit en groenten staan symbool voor gezondheid. De consument zoekt ook actief naar gezond en veilig voedsel. Biologische fruitteelt speelt op deze vraag in op een zeer specifieke manier: alle chemisch geformuleerde gewasbeschermingsmiddelen en bemesting worden gemeden.
Heeft deze andere teeltwijze ook invloed op de geoogste vruchten? Met andere woorden smaken en geuren biologisch geteelde en geïntegreerd geteelde appels hetzelfde? Waar liggen dan de eventuele verschillen?
Tijdens de oogst van 2005 werden voor het eerst vergelijkbare percelen geïntegreerd en biologisch geteelde vruchten vergeleken qua smaak en aroma. Dit onderzoek heeft de vermoedens van vele mensen niet bevestigd. Vaak wordt immers beweerd dat biovruchten anders, meestal beter, smaken. Echte bewijzen hiervoor zijn zeldzaam. Ook uit voornoemd onderzoek blijkt dat andere factoren dan de teeltmethode een veel grotere invloed kunnen hebben.
Kort samengevat leidt dit onderzoek tot volgende besluiten:
· Het effect van de bewaarconditie is veel belangrijker dan dat van de teeltmethode op de kwaliteit van de appel
· Er werd geen regionaal effect waargenomen. De gekozen percelen lagen relatief dicht bij elkaar waardoor klimaat- en bodemeigenschappen niet sterk verschilden
· De verschillen in het aromaprofiel van appels bewaard in lucht en in CA verdwijnen tijdens de uitstalling
· De teeltmethode had geen effect op aroma of smaak van de vruchten. Zoals het goed onderzoek betaamt, wordt dit werk herhaald tijdens de volgende oogst. Het ene jaar is immers het andere niet en gegevens van verschillende jaren maken ons alleen maar slimmer. Wordt dus vervolgd...
Meer info / volledig verslag: Ann Schenk, VCBT, 016/32 27 32

bron: PCBT nieuwsbrief, 26/06/2006

Exotisch Fruit

Gans de kookblok ligt momenteel vol met fruit uit Kameroen: Mango’s, zoete, zongerijpte, onbespoten ananassen, passievruchten, lichees, prachtige avocado’s en groene limoentjes.

Vanmiddag arriveerde dochter Leen met Aminou en de kinderen Keda, Kaël, Nico en Isis, sinds 3 juni 5 jaar en hier ter plekke geboren.

Dochter Leen werkte toen al in Kameroen voor Sabena en kwam 5 weken voor de bevalling naar hier.

De weeën wilden de avond voordien beginnen maar stopten zodra ze hoorde dat haar kinderen ’s anderendaags, onder begeleiding van een Amerikaan, in Zaventem zouden aankomen. Ik ben ze met Leen gaan afhalen.

Terug thuis begonnen de weeën opnieuw.

De vroedvrouw kwam met haar plooibad van 1,6 m in ’t vierkant voor de onderwaterbevalling, die zeer gemakkelijk verliep. “Haar beste bevalling”, zei ze.

Ik was badmeester en vulde het bad twee uur lang met warm water.

Daarna de dompelpomp erin en alles was direct opgeruimd.

De Mutsu (appelboom) kreeg een extra rijke bevloeiing.

Vanillestokjes

In het gastenboek vraagt iemand of men zelf vanillestokjes kan kweken?  (Zie blog van 12 juni).

Ik denk dat je dat wel kunt, als je naar een vochtig, tropisch land zou verhuizen en de kneep zoudt leren om de bloemen zelf kunstmatig te bestuiven.

Kinderen van De Vlindertuin op de Beskenshoeve

Vanmorgen was het hier vol hier vol leven. Kinderen (1st tot 3^de lj) van de gerenomeerde school, De Vlindertuin  te Lille van kleinkind Jasmien, kwamen op verkenning.

We troffen het tamelijk met het weer. Na de felle regen van gisteren – die tussen haakjes, na de lange droogteperiode hier vrij welkom was – bleef het, ondanks de overtrokken lucht, gelukkig droog.

Aleide nam een eerste helft voor haar rekening en ik trok met de andere helft op verkenning in de tuin. Slechts een grotere jongen- het bleek een boerenzoon- kende enkele bomen en struiken.

We gingen bij een populier staan waarvan ik precies de leeftijd ken. Een beenhouwer had destijds bij de verkoop, de grootste weiden gekocht en die in het voorjaar 1963 beplant met Robusta populieren. Ik plantte toen een uitgesnoeide tak. Dit is nu - 43 jaar later - een reuzenboom geworden. “Meer dan 100 jaar”, “wel duizend jaar!” Ik vroeg: “ wiens vader of moeder is 43 jaar?” Ik kreeg een positief antwoord.

We gingen verder via een slingerend parkoers. Hier en daar staan oudere bessenstruiken en verwilderde frambozen, die nu beginnen te rijpen.

Het was voor hen een echte ontdekking en maar smullen en hierbij zoveel mogelijk de brandnetels trachten te vermijden!

Terug van de rondgang kwamen we bij de eerste groep, die ook de tuin ingetrokken was en aan het smullen was van de aardbeienplantage.

Daarna nam ik hen verder op sleeptouw naar het wachtperceel – omwille van de aan te leggen gasleiding door Fluxys- , waarop de tijdelijk verplante bessenstruiken een uitwijkperceel vonden. En maar smullen! Sommigen wilden liever blijven dan de boterhammen aan te spreken.

Onderweg hadden ze zoveel gezien. Ze verzamelden van alles. Bij een steen hadden ze nogal wat gedeeltelijk verbrijzelde, kleurige huisjesslakken gevonden. De displaats van een zanglijster.

Jasmien maakte hen opmerkzaam op de Amerikaanse blauwbessen, haar favorieten, maar spijtig nog zo groen. Enkel van het allervroegste ras Bluetta begonnen een paar vruchten een zweem van blauw te vertonen.

“Mogen we nog terugkomen?”

Een eerste gelegenheid is op het 5 de Afrikaans Tuinfeest dat we op zaterdag 8 juli houden, ten voordele van het Afrika project – of zeg ik beter projecten?-  van Aleide. U, geachte lezer, met familie en kennissen, bent ook van harte welkom. U zult genieten van het meeslepend optreden van de groep AFRIBEL. En er is nog vanalles. Daarna kunt genieten van een deskundig gemarineerde, en op de barbecue, door Haman en mijn schoonzoon Aminou bereide Tilapia, een tropische zoetwatervis. Maar misschien hebt u meer zin in een sappig stukje vlees?  € 20. Rek 755-4287783-48 van CoZoeGo (Coöperatie Zoersel Going) Dit dient u echter wel vooraf te laten weten.

Fruitvrienden op Bezoek

Gisteren kreeg ik bezoek van Kristof en Ingolf van Schoten.  Zij behoren tot het zeldzame ras van de echte fruitliefhebbers. Ik heb hen leren kennen dank zij de Blog. We hebben intussen al enten uitgewisseld en de meeste groeien.  Straks, met chipbudden of volgend voorjaar volgen nieuwe mogelijkheden. Ze deden mij plezier met enkele pompoen – en tomatenplanten. Ze kunnen dienen voor de tombola op het Afrika Feest op zaterdag 8 juli.

Op de rondgang door de tuin, net voor de vlaag, wees ik hen op de zeer geringe dracht van de Reinette de Flandre, waarvan ik 2 bomen heb staan. Dit ras geldt als een regelmatige, goede drager. Ook zij hadden op dit ras praktisch geen vruchten, dit in tegenstelling met de meeste rassen, die na het beurtjaar van 2005, weer (te) overvloedig dragen.

Santana: een appel voor mensen met appelallergie

De Santana appel heeft vandaag het nieuws gehaald. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een appelallergie niet allergisch reageren op Santana appels

Onderzoek heeft uitgewezen, dat mensen allergisch kunnen zijn voor een bepaald eiwit in de appel. Ze krijgen last van jeuk, tintelingen en zwellingen aan lippen, tong en keel bij het eten van een appel. Patiënten met een appelallergie hebben volgens Wageningse onderzoekers ook last van hooikoorts in het voorjaar door rondzwevend berkenstuifmeel. Andere fruitsoorten kunnen eveneens klachten veroorzaken.

De Santana-appel is oorspronkelijk gekweekt voor de biologische tuinbouw. De soort is populair bij de biologische teler, omdat hij goed bestand is tegen appelziektes als schurft en boomkanker. Maar bij consumptie bleek dat driekwart van de allergiepatiënten het fruit ook goed kon verdragen.

De Santana lijkt op de bekende Elstar. De appel is geelgroen met een donkerrode blos. Het is een stevige, sappige vrucht met een frisse smaak. Tot nu toe wordt de Santana alleen in Nederland op bescheiden schaal geteeld.

Mijn boompje, geënt in 2000 op MM 106 bloeide schaars, maar heeft nog geen vruchten.

 bron: Bio-update, 22/06/2006

Zin in een speciale dag er op uit naar Engeland?

 Zat.  23 sept ‘06 : Daguitstap naar de Tuinen van KENT in hun

fruitweelde                        (org. VELT Zoersel in samenwerking met Reizen Verhoeven  

We bezoeken Yalding  Organic Gardens (Maidstone), de boeiende biologische tuin van de Henry Doubleday Research Association (zeg maar de Engelse Velt, hun tweede tuin, naast deze van Ryton)

met een reeks historische tuinen: van de middeleeuwse klooster-apothekerstuin tot de cottagetuin (William Cobbett) en verder verschillende speciale thematuinen : hoe biologisch tuinieren, zeer fijne (klein)fruittuin, watertuin, composttuin, childrens garden enz..    (organic  is het Engels voor biologisch). Middagmaal. Gidsbeurt van anderhalf uur met vertaling.

Daarna staat Brogdale ( Faversham) op het programma, met zijn fenomenale fruitcollectie: 2300 appels, 500 peren 350 pruimen enz.. Een levend fruitmuseum in zijn herfstweelde!

We worden er gegidst door de Friends of Brogdale  en zullen kunnen genieten van de fantastische verzameling en hier en daar de proef op de som kunnen nemen.

Tussendoor genieten we van een gezellige overvaart (Calais) en van het typische Engelse landschap.

                                                                      *****

Opstapplaatsen: Parkeerplaats Rond punt van Wommelgem vertrek om 6u 10 stipt;  Wees enkele minuten vooraf aanwezig. 

Opstapmogelijkheid in Gent, links van het U.Z.over de ring, aan hotel Campanile, naast Holliday Inn om 7u00  en  Loppem (rond punt afrit) om 7 u 40.      Terug rond 24 u.

Prijs: €  69 ( Velt en NBS) (€ 74  niet-lid):  inbegrepen: bus, drinkgeld chauffeur, overzet, alle inkomgelden, twee maal gidsen (vertaling voorzien) , een lekkere, biologische lunch te Yalding en afternoon cream coffee/tea met versnapering ( ken je al een scone?) te Brogdale.

Inschrijven door overschrijving op rek.  000 -0875684 – 65  van  D. Willaeys  2980  Zoersel. Dit kan desgewenst met een voorschot van 30 €.. Volledige betaling voor 1 juli. ( Vraag eerst of er nog plaats is). Voorzie in wat Engels geld voor drank en desgewenst een knabbeltje voor ’s avonds op de boot. Identiteitskaart bijhebben noodzakelijk!

Gelieve onderstaande strook (of kopie) in te sturen of te faxen of te E-mailen naar:  Lage Weg 60,  2980 Halle-Zoersel   Tel en Fax  03  383 12 37     E-mail:  daniel.willaeys@pandora.be

http://blog.seniorennet.be/fruit

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Inschrijvingsstrook                                                    Lidnummer………………………………………

Gezien de regelgeving voor de overzet hebben we van elke persoon nodig: naam, voornaam en leeftijd. (vereist voor de passagierslijst).

1(betaler) ………………………………………………………………………………………………………..

2…………………………………………………………………………………………………………………..

3…………………………………………………………………………………………………………………..

Adres (betaler)………………………………………………………………………………………………..……

………………………………………………………………………………Tel.:  ………………………………..

Eventueel: E-mail adres:………………………………………………………….schrijft in met ……..  personen en betaalt direct: € ………   op rek .  000 -0875684 - 65 v. D.Willaeys. 2980 Zoersel

Opstapplaats: ………………………Datum en Handtekening: …………………………………………….

Onze laatste Appelen

Vanmorgen sneed ik nog een viertal appelen van het ras Baujade in de blender om ze te mixen met rode bes en aardbeien.

Sinds eind oktober/ begin november staan die onder het naar de oostkant open afdak.  Ze hebben zowel koude als warme temperaturen getrotseerd. De oorspronkelijk groene appelen zijn nu geel en flink verrimpekd, maar nog bruikbaar voor verwerking. Er schieten er nog maar enkele over.

Zo’n laat ras vind ik heel interessant voor de liefhebber.

Baujade is daarenboven een schurftresistent ras, een Franse kruising met Granny Smith. Elk jaar is er een flinke oogst aan kleine en middelmatig grote vruchten.

Druiven

Gisteren (19/6) was neef Rik Dedeene op bezoek. Hij is zendeling in Kazakstan; nu een zelfstandige staat uit de vroegere Unie van Sovjetrepublieken.

Zondag hield hij een lezing in het Russisch in Antwerpen.

Na een drietal jaar in St Petersburg, 2 jaar in Moermansk, de havenstad in het hoge Noorden, met ’s winters temperaturen tot dicht tegen de – 50° C en nu 2 jaar Kazakstan, is hij het Russisch behoorlijk machtig en ook in het Kazakstans kan hij al een aardig woordje meepraten. Dat moet ook als je het woord van Jehova verkondigt.

Terwijl Aleide hem onderhield over haar Afrikaprojecten, snoeide ik de druiven in hun nabijheid tegen de zuidgevel.

Er staan nu 8 verschillende rassen en alle plaatsen zijn benut.

Het werd hoog tijd om de ranken in te nijpen. Nu kan je ze nog gemakkelijk afbreken. Nog later, als ze meer verhout zijn, moet het met de snoeischaar.

Meestal laat ik een 5 tal bladeren na de tweede tros staan. Op een kleine rank behoud ik maar één trosje.

De rank vormt – net als tomaten-  okselscheuten.

Ik laat daar één blad staan en neem het groeipuntje weg.

Vanmorgen was ik aardbeien aan het plukken en wat zag ik?  Een druivenzaailing! Nog nooit zoiets gezien.

Het ziet er een gezonde groeier uit, vrij donker van voorkomen.

Wat wordt het? Wordt het überhaupt iets?

In oktober zal ik die op een kweekbed zetten.

Daar alle plaatsen tegen de muren reeds ingenomen zijn,  zal ik een stukje wijngaard moeten aanleggen, want op het wachtbed staan reeds enkele druiven, in afwachting voor een definitieve plaats.

Lindebloesem

Overdag was het een gezoem van bijen, hommels en andere insecten. Enkele deelbloempjes zijn open, de andere nog gesloten.

Je kon de geur van honing opsnuiven. ’s Avonds heb ik enkele takken van de bloeiende Linde geknipt.

Toen ik de bloemblaadjes aan het afplukken was, merkte ik een mooie, teergroene rups met uitstulping achteraan boven op de rug. Waarschijnlijk de rups van de piramidevlinder, Amphipyra pyramidea L, een nachtvlinder.

Door een Woud van Verwondering

Vandaag eens iets anders of toch?

Terwijl de gedegen stichter-voorzitter, Lionel Van den Berghe met een insectensteekallergie opgenomen is in het ziekenhuis, wandelde ik mee op de poëziewandeling van het plaatselijke Davidsfonds van Halle-Kempen.

Ik loop door het eerste land

dat ik van kindsbeen af ken

maar later allengerhand

onvatbaar als glijdend zand

door mijn vingers verloren ben.

Ik zoek op het vergezicht

met kleuren van melk en oud mos

in verzonken namiddaglicht

langs een pad dat er niet meer ligt

vergeefs naar het vroegere bos

Misschien als ik volhoud en door

het hek van de hazelaar dring

vind ik een teken een spoor

en ga ik het vogelkoor voor

door een woud van verwondering

Anton van wilgenrode

Een formidabel Perkel – Perzikenjaar
In het Zoersels is dat Pèsejaar

Perkels dat is het West-Vlaams voor perziken.

Aleide en ik waren gisteren mee met de senioren van Zoersel op uitstap naar het West-Vlaamse Heuvelland. Het heenrijden verliep soms in de regen, die daarna gelukkig ophield. Aldus konden we beter genieten van de vele panoramische zichten.

Op de agenda stond o.a. een ontmoeting met Renata Bruggeman, de heksendame van Loker in Heuvelland. Een knappe verschijning die haar rol formidabel speelt. Een genoegen om te horen en te zien en tot besluit een liefdesdrankje van vlierbloesem op witte wijn te degusteren. Tussen haakjes: Nu bloeit de vlier overal overdadig: een geschikt moment om zelf aan de slag te gaan.

Huis en tuin liggen op een zuidelijke heuvelflank. 

De begroeiing rond het huis is zeer rijk. De kruiden, met naamkaartje, groeien er dat het een plezier is.

Aan de zuidkant van het huis staat een goeddragende vijg. “De bladeren zijn toch maar van een kleine maat voor een adamskostuum.” merkte Jules op. “Allez voor vroeger toch, nu al meer passend!”

De twee pruimenbomen hingen ‘Oh zo volgeladen’. Wat een verschil met hier in De Kempen. In een rijke kleigrond aarden pruimen ook veel beter.

Aan de perzik hingen haast meer vruchtjes dan bladeren. Hier valt dringend in te grijpen, anders is er veel kans dat het afkraakt onder zijn gewicht, zoals ik in het verleden meermaals gezien heb. Voeg daarbij dat je zonder dunnen veel te veel kleine, ongenietbare vruchten bekomt. Daarenboven put de boom zich nodeloos uit en houdt onvoldoende reservestoffen over voor het volgende jaar. Ze zouden ingrijpen zei Renata.

Dit jaar heb ik ook al mijn perziken sterk moeten dunnen.

Bij een liefhebber, dus ook bij mij, bestaat er allerminst gevaar dat er te sterk gedund wordt!

Appelzaagwesp en Fruitmot

Vandaag zag ik op 2 ver van elkaar staande bomen een gestoken appel met een hoopje bruine, uitgevreten pulp. De slechte geur kon ik niet ruiken. Lag het aan de 30 ° C? Als je de vrucht doormidden opensnijdt, ontdek je in de uitgevreten gangen de vuilwitte larve van de appelzaagwesp, Hoplocampa testudinea (Klug). die een slechte geur verspreidt.

De veel beter bekende appelmade van de fruitmot, Cydia pomonella (L) (syn. Laspeyresia pomonella (L.) ) - zie het stukje over ‘Fruitmot en Carpovirusine’ - komt pas later .

De appelzaagwesp komt enkel op appel voor. De fruitmot tast ook peren aan, ook wel perzik en zelfs walnoot.

Beiden zijn niet tevreden met één vrucht! De larve van de appelzaagwesp verhuist twee à drie maal naar een nieuwe vrucht. Ook de rups van de fruitmot trekt van de ene naar de andere vrucht. De zaagwesp overwintert in de grond. De rupsen van de fruitmot in (schors-) spleten.

Het boorsel van de appelwesp is vochtiger en plakkerig. Dit van de fruitmot droger.

De larve van de appelzaagwesp is vuil wit. De rups van de fruitmot is meer rozig.

De volwassen appelzaagwesp vliegt van half april tot eind mei. Het volwassen insect meet ca 6 mm, is donkergeel, met zwart berookte vleugels.

Het zit ’s morgens vroeg verscholen tussen de bloesem en vliegt bij zonnig weer.

Met zijn zaagvormige legboor prikt het in de zich pas vormende vruchtjes en legt er een ei in.

De fruitmot is ca 9 mm, grijsbruin en aan de vleugelpunt een goudkleurige vlek.

De mot vliegt in de avondschemering, indien de temperatuur minstens 13 °C bedraagt. Eiafzetting vanaf 15 °C. Een tijd terug heb ik er gevangen in een feromoonval.  Op de bodem ligt er een ingelijmd stuk karton en een rubberen dopje dat de seksgeuren van een vrouwelijke mot bevat. De mannelijke motten komen er op af en blijven ‘plakken’. Het aantal gevangen motten geeft een aanduiding van de infectiedruk. Slechts een beperkt gedeelte laat zich vangen!

De eieren worden afgezet op de vruchten, soms op de bladeren. Pas afgezet is het ei crème-kleurig. Na enkele dagen tekent er zich een rode ring op af.

Ik moet beter leren kijken! Zo’n ei heb ik nog nooit opgemerkt, wel een rupsje dat bezig was zich in te boren.

Antiworteldoek

Nu ligt er antiworteldoek rond gans het uitwijkperceel met het kleinfruit en enkele fruitbomen, in afwachting van de heraanplant, na de aanleg van de aardgasleiding.

Antiworteldoek is geweven uit zwarte plastiek. Het laat water door, maar geen licht, zodat de vegetatie eronder afsterft. Het vormt een barrière tussen de begroeiing en de cultuurplanten. Langs de grachtkant kan ik aldus makkelijk de netels in bedwang houden.

Aan de andere zijden worden vooral de wortelvormende grassen (pemen in het dialect) belet om binnen te dringen.

Dit bespaart mij vele uren hakwerk.

Aardbeien en vanille Roomijs

Hoera, de verhoopte droge periode is er voor de aardbeien. Ze rijpen dat het een plezier is.

Vanmiddag kwamen enkele kleinkinderen op bezoek en werd het roomijs van Bofrost, gemaakt met ‘Bourbon vanille’ , uit de diepvries gehaald.

In het roomijs zie je de zwarte puntjes van de vanille.

Ik wou weten hoe het met de ‘Bourbon vanille’ als natuurproduct nu juist in de haak zit.

De indianen in Midden America kenden deze zoete specerij al van de tijd voor Colombus.

Het woord vanille is afkomstig van het Spaanse woord voor peul, vaina. Het verkleinwoord is vainilla, wat de Fransen vertaalden als vanille. Het vanillestokje is de lange, zwarte vrucht van exotische klimplanten, o.a. de Vanilla planifolia (met gele bloemen) of de Vanilla imperialis (met roze bloemen), familie van de orchidee. Zodra de bloem is bestoven, groeien vanuit het hart lange, dunne peulen met daarin de zaadjes. Vanillestokjes worden geoogst voordat de peulen helemaal rijp zijn, anders zouden ze open knappen en de zaadjes eruit springen. De peulen krijgen pas na het drogen en fermenteren het bekende vanillearoma. De langste vanillestokjes zijn de beste. Ze moeten dik, glanzend, vettig en geurig zijn. Soms zijn de stokjes bedekt met witte kristallen: het uitgekristalliseerde vanilline.

Lange tijd had het koloniale Spanië de monopoliehandel van de vanille.

Andere landen hadden wel de vanilleliaan in handen gekregen en konden die ook verder kweken, maar er kwamen geen vruchten omdat de bloemen niet bestoven raakten.

Een Belgische botanicus, Charles Morren heeft in Mexico het waarom ontdekt. Hij vond er de inheemse bij die daar bij het verzamelen van pollen de bloemen bestuift. Dergelijke bijen ontbraken in de andere landen.

Hij zag dat vanille een zelfbestuiver is, die door het eigen stuifmeel bevrucht wordt. Dit bracht hem op het idee van de kunstmatige bestuiving met de hand, maar dat was niet eenvoudig. In 1838 publiceerde hij zijn methode.

De grote doorbraak kwam echter drie jaar later, toen een zwarte slaaf op het eiland Bourbon-Réunion de beste manier voor bestuiven vond.

Met een cactusdoorn wordt het vlies dat de meeldraden met de pollen of stuifmeelkorrels van de stempel scheidt, teruggebogen en met een zachte druk van duim en wijvinger duwt men het stuifmeel op de stempel. Zeven maanden later kan men de peulen oogsten.

Van het eiland Bourbon verbreidde de teelt zich naar het nabijgelegen Madagascar. Dit land werd dan de hoofdproducent van de Bourbon vanille.

Vanillestokjes worden nog steeds op het tropische eiland Bourbon, nieuwe naam Réunion geoogst, maar vanille wordt vooral in Mexico en Madagascar verbouwd. Goede vanillestokjes zijn donkerbruin en taai. Als het vanillestokje in de lengte wordt opengesneden, komen er kleine zwarte korreltjes te voorschijn (het merg). Vanillestokjes worden helemaal meegetrokken in vloeistof, maar ook het uitgeschraapte merg kan worden gebruikt. U kunt de stokjes verschillende keren gebruiken. Spoel ze na gebruik af en dep ze goed droog. Bewaar ze in een goed afgesloten pot onder een laagje suiker. Het stokje is pas uitgewerkt als het aan uw vingers geen geur meer afgeeft als u er lichtjes in knijpt.

Beste,

Door het slechte en koude weer in mei en begin juni is de fruitmot later aktief geworden dan in normale jaren. Er is ook een verschil van streek tot streek. Volgens de waarschuwingdienst van Gorsem zijn de allereerste volwassen fruitmotten waargenomen rond 12 mei. Dat was waarschijnlijk op plaatsen waar de infectiedruk van fruitmot vorig jaar zeer hoog was. Indien u Carpovirusine gebruikt als bestrijding van de rupsen van de mot, dan is een eerste bespuiting op 10 juni goed voor deze waarnemingen. Op veel plaatsen echter is de eerste volwassen fruitmot later waargenomen. In mijn eigen streek (zuid West-Vlaanderen) zijn de eerste ernstige waarnemingen pas gedaan op 3 juni. Met het warme weer dat we nu hebben, moet je daar drie weken bijtellen om de ontluiking van de eieren en dus het verschijnen van de eerste rupsen, vast te stellen. In ons geval is een eerste bespuiting dus pas zinvol rond 24 juni. Daarna zeker nog 2 bespuitingen uitvoeren, in ons geval rond 4 juli en 14 juli.

Indien u voor uw eigen streek het juiste moment van de rupsen wil kennen, neem dan best eens contact met een professionele fruitteler in de buurt, zij zullen zeker weten hoe de vork aan de steel zit.

Ik hoop u van dienst te zijn met deze informatie.

Bart Dequidt

Meer info: www.boomkwekerijdelinde.be

Weer geen Pruimenjaar

Vandaag (8/6) kwam Louis Eelen, de pruimenman, op bezoek.

We hebben onze rondgang gemaakt. De pruimen zijn weer schaars dit jaar.

Tijdens het grootste deel van de bloeitijd van de pruimen was het nog koud en nat. Er kwam nog wel een warme periode, maar de bijen en hommels waren zo weinig in aantal!

We constateerden dat op een zelfbestuiver als Queen Victoria amper een paar pruimen stonden.

De boom groeit niet meer naar behoren. De meeste verdroogde takken waren er al vroeger uitgeknipt.

De Kempische pruimen (naam die ik gegeven heb aan een wortelecht ras dat hier in 1962 stond toen we hier kwamen en waarvan ik er vele tientallen uitdeelde) doen het ‘iets’ beter dan vorig jaar, vooral deze die goed van compost voorzien werden.

Op Jubeleum staan er dit jaar wel een behoorlijk aantal vruchten. Vorig jaar heb ik deze boom duchtig onder handen genomen en nog zijn er takken die ik dien te verwijderen.

Louis heeft oog voor een open kroonvorming en evenwicht. We knipten een aantal naar binnen groeiende takken weg of kortten die in. Er werden een aantal spalken geplaatst om takken te dwingen om meer naar buiten te groeien.

Vele pruimenrassen dragen dit jaar weer niet. Ook de Gembloux rassen laten het afweten. Geen vruchten op Belle de Thuin, in tegenstelling met vorig jaar ook weinig op Wignon. Prune de Prince heeft gelukkig wel wat vruchtjes.

Wat een tegenstelling met de zeven kerspruimen, myrobolanen, Prunus cerasifera, (De gewone pruimen heten met hun wetenschappelijke naam Prunus domestica -gecultiveerd), allemaal naast elkaar, die overvol hangen als nooit te voren! Ook de vorige twee jaren waren die goed geladen.