Dorebezen gesnoeid en opgebonden

Van het mooie weer geprofiteerd om in de tuin te werken.

Dorebezen is het Kempisch voor bramen.

Daarvoor heb ik wel een paar stevige handschoenen nodig.

Toen ik er aan begon was het nog een kluwen.

Eigenlijk was het veel eenvoudiger en werkbesparend geweest als ik eind september, begin oktober vorig jaar de zijstengels had afgeknipt op een halve meter. Nu zijn dat soms ranken van 3 m geworden. De top is in de grond gedrongen en heeft al een ferme wortelkluit gevormd. Deze nieuwe planten kan ik uitdelen.

Ik knip de zijranken af op ongeveer 30 cm.

De hoofdrank is nu veel beter te manipuleren bij het opbinden. Ik tracht deze zoveel mogelijk horizontaal op te binden. De hoogste draad is op 1,8 m. Later zullen de bloemstengels en daarna de vruchtentrossen hier mooi bovenuit steken, maar je kan er nog mooi aan. Je loopt geen schrammetje op bij het plukken.

Ik knip de ranken die gedragen hebben af tegen de grond. Soms zie ik dat men het groene gedeelte van een oude rank laat staan. Dan ontwikkelt de plant zich minder fel en bekom je matig ontwikkelde scheuten.  Maar ook de vruchten boeten hierbij in.

En wat ik nog spijtiger vind: er schiet te weinig groeikracht over voor het ontwikkelen van forse nieuwe scheuten. Van de regen in de drop.

Deze braam heeft men twintig jaar terug gevonden te Kingston-upon-Thames in Engeland. 

De vruchten, vanaf de derde week van augustus, zijn uitzonderlijk groot en bezitten de stevige bramensmaak die ik al ken van mijn kinderjaren.

Terecht kreeg dit ras de naam Fantasia.

De Royal Horticultural Society gaf er in 1993 haar The RHS Award of Garden Merit aan.

Bonobo’s en Fruit

 
Momenteel ben ik verdiept in het boek ’ De Mens van Morgen’ (1998 ) van Dirk Draulans, bioloog schrijver journalist over zijn bezoek in het oerwoud in de Evenaarsprovincie van Congo, toen nog Zaire, bij Ellen Van Krunkelsven, bioloog, gespecialiseerd in Bonobo’s, de vierde mensapensoort, voor 99 % erfelijk identiek met de mensensoort.

" Bonobo's zijn voedselspecialisten. Er zijn maar enkele producten van het woud waar ze echt op vallen, en waar ze sterk afhankelijk van zijn. Vele gewone apen zijn klimmende koeien: ze trekken van boom tot boom en grazen onderweg bladeren en kleine vruchten. De scheikundige stoffen in hun maag zijn krachtig genoeg om onrijpe vruchten vlot te verteren, iets wat de mens en de bonobo niet kunnen.

Het menu van de bonobo's in het Lomakowoud is hetzelfde als dat van de verzamelaars in de lokale mensengemeenschappen. De enige groente die ze met grote regelmaat eten, zijn de lookblaadjes van de bofili.
Tijdens hun wandelingen en in tijden van voedselschaarste plukken ze de stengels van de Kuumania: een kamerplantachtig gewas waarvan ze het merg en de jonge bladeren eten.

Ze zijn echter vooral op zoek naar fruit en verkiezen de zoetste vruchten, net als de mensen: inboorlingen én biologen.

De goede vruchtenbomen zijn echte woudreuzen. De Parinariu, bijvoorbeeld: een kanjer die de bompombo levert, een soort kiwi zonder haartjes met een pit van een centimeter doorsnee, die op de grond valt en daar nog twee dagen moet rijpen voor hij de suikerzoete en geparfumeerde smaak krijgt die hem zo lekker maakt. Een bonobo propt zo'n vrucht in zijn mond, kauwt, zuigt het sap op en spuwt de resterende vezelbal op de grond, soms vrij ver van de plaats waar hij de boom vond - zo zorgt hij meteen voor diens verspreiding. Een andere voedsel-bron is de Antiaris uit de vijgenfamilie, die massaal kleine bolletjes linkoko voortbrengt. Ellens favoriet is de bonenge van de Anonidiurn: een langwerpige vrucht met dertig grote pitten op een rij in een mangogele brij. 'Het beste wat ik ooit gegeten heb,' beweerde ze, maar jammer genoeg vonden we er geen toen ik in het woud was."

 Comeback oud inheems Fruit

Het aanplanten van vergeten, streekgebonden fruitrassen zoals Court-Pendu, Jefkespeer, Comtesse de Paris en mispels, wordt aangemoedigd in het kader van het in ere herstellen van het landschap.

Er worden hiervoor zelfs subsidies vrijge­maakt door de NBS (Nationale Boomgaardenstichting). Vroe­ger genoot Vlaanderen namelijk internationale bekendheid met zijn rijk assortiment aan fruitsoorten. De 18de en 19de eeuw kenmerkten zich zelfs door een ware 'perenmanie'. Ie­dere zelfrespecterende teler trachtte de mooiste, grootste en lekkerste peer te kweken. 1.100 nieuwe rassen passeerden toen de revue en waren bovendien onderhoudsvriendelijk en ziektebestendig. Momenteel kennen deze variëteiten een opkomst in de biologische teelt.

Veel fruitboomgaarden van weleer worden nieuw leven in­geblazen. Vooral de NBS schaarde zich achter dit project en maakte een inventaris op van ongeveer 3.500 hoogstammi­ge rassen, die men in een genenbank plaatste. Ook neemt deze stichting het behoud, de aanplant, studie en promotie van deze oude fruitvariëteiten voor zijn rekening. Meer dan 500 van deze rassen kunnen er worden aangekocht. Ook leveren de Regionale Landschappen inspanningen om de identiteit en landschapselementen te herstellen van fruitstreken, zoals de Vlaamse Ardennen en het Pajottenland. Het herinvoeren van hoogstamboomgaarden en boom­plantacties zoals in de Vlaamse Ardennen dragen daartoe bij. Streekbewoners kunnen tegen interessante prijzen en met begeleiding en subsidies streekeigen (fruit)bomen kopen. Ook zijn er heel wat telers die er een kunst van maken oude streekrassen terug tot leven te wekken. Een oude krieken­-soort  Prunus Cerasus, waarvan het fameuze kriekbier van de abdij van Affligem werd gebrouwen, kent bijvoorbeeld een tweede jeugd. Deze noordkriek bleek overigens immuun regen de schimmel Monilia. Succesvolle grijsaards bij de appels zijn Reinette Descadre, Reinette de Chênée, Jacques Lebel, Court-Pendu en Kattekop. Bij peren zijn Légipont, Comtesse de Paris, Jefkespeer en Dubbel Flip nog best te
pruimen. (Bron: Het Laatste Nieuws)

Subsidie's voor het planten van hoogstamboomgaarden

De vlaamse overheid wil gedurende 5 jaar de aanplant van hoogstambomen subsidieren.

Wil u weten of u in aanmerking komt voor deze subsidie, vraag dan de folder aan op het secetariaat van de Nationale Boomgaardenstichting.

www.nbs-vzw.be

Een nieuwe, hypergezonde Australische Pruim

Wetenschappers in Australië van het Queensland's Department of Primary Industries and Fisheries (DPI&F) hebben een nieuw pruimenras ontwikkeld met een aantrekkelijk uitzicht, een heerlijke smaak en met een voor de gezondheid formidabel gehalte aan waardevolle antioxydanten.

Het ras is ontwikkeld door Dr Bruce Topp, de hoofdonderzoeker voor steenfruit te Applethorpe (Queensland) in 1998 en wordt sindsdien elk jaar geëvalueerd. Het nieuwe ras werd bekomen door wel 20 kruisingen.

100 g van deze pruim bevat 250 milligram antioxydanten.

Dit is meer dan het dubbele van de gewenste, dagelijkse inname bij een westerse voeding.

Uit studies bleek dat antioxydanten leeftijdsgebonden ziekten tegengaan en het verouderingsproces vertragen. Antioxydanten gaan de vrije radicalen tegen die de cellen beschadigen en tot kanker en hartziekten leiden.

De eigenschappen van dit nieuwe pruimenras (o.a. kwaliteit en groei in verschillende streken van Australië, bewaarbaarheid en transport) worden nu verder onderzocht.

Ze worden eveneens uitgetest bij partners van DPI&F in Europa om ook daar de kwaliteiten te screenen. Waar dit is weet ik niet. Misschien iemand van de lezers?

Queensland is een streek met wijnklimaat. In ons land zitten we op de grens, maar of we willen of niet, ook bij ons wordt het warmer.

Nog Reanda

Ik wou mij vergewissen van de resistentiedoorbraak bij Reanda, een winterappel uit de RE-rassenreeks van het opzoekingsstation te Dresden Pillnitz.

Ik informeerde bij de Redactie van Obstbau, het vaktijdschrift van de Duitse fruittelers.

Ik kreeg volgend antwoord:

Die Schorfresistenz von Reanda geht auf die Wildart Malus floribunda zurück
und beruht somit auf einem einzelnen Gen, genannt Vf. Diese Resistenz findet
sich in den meisten der schorfresistenten Apfelsorten.

Das Durchbrechen dieser Resistenz wurde bereits von mehr als 10 Jahren zum ersten mal beobachtet. Mittlerweile tritt die neue Schorfrasse, die diese Resistenz
überwindet, an vielen Standorten auf. Der Ihre scheint dazu zu gehören.
Deshalb ist Reanda bei Ihnen schorfanfällig.

Eine Resistenz gegen Krebs wird in den Sortenbeschreibungen nicht angegeben.
Daher gehe ich davon aus, dass es bei Reanda zu einem Befall mit Krebs
kommen kann.

Mit freundlichen Grüßen

Dr. Annette Urbanietz
Redaktion OBSTBAU
 

De schurftresistentie van Reanda berust op de Malus floribunda, een wilde sierappel, met een specaal gen, genaamd Vf. Deze resistentie treft men aan in de meeste, schurftresistente appelrassen.

Het doorbreken van deze resistentie werd al meer dan 10 jaar terug vastgesteld.

Ondertussen dook dit nieuwe schurftras op veel plaatsen op.

Uw aanplanting schijnt daarbij te behoren. Vandaar de schurftaantasting van uw Reanda.

 
Een resistentie tegen kanker wordt bij de rasbeschrijving niet aangegeven. Vandaar ga ik er vanuit dat Reanda bij u kanker kan krijgen.

9 Januari 2007 14 ° C

en om 24 u nog 12 °

Toch wat hoog voor de tijd van het jaar!

Vanmiddag in mijn hemd gewerkt in de tuin en toch nog gezweet.

Ik ben een pruimenperceel verder aan het ruimen. Rondom de wortels afhakken van de stam en ze dan een meter ver uitgraven. Meestal strekken de wortels zelfs niet zo ver.

En ik heb gezelschap van een van mijn kippen. Een mooie, bruine kip. Ze is zo tam dat ik ze zelfs eventjes kan strelen. Ik ben voor haar de man die de grond open maakt, zodat ze de pieren maar op te pikken heeft. De andere kippen blijven meer uit de buurt.

Vandaag heb ik wel degelijk de myceliumdraden van de honingzwam gezien, doch de aantasting van de wortels was maar licht.

Op dit perceel ben ik van plan mijn zwarte bessencollectie over te brengen.

Na een goede 10 jaar is het wenselijk de collectie te verhuizen naar nieuwe grond.

Kleinfruit in Duitsland

Uit een artikel van de ‘Fruit Grower’, het Engelse maandblad voor de fruitvakman, Januari 2006.

“The other major trends in future production will come from the increased ‘greening’ of all German agriculture, where consumers seek ‘clean’ fruit with zero residues on them, whilst demanding better and better flavours to enjoy.”

De andere hoofdontwikkelingen in de toekomstige productie zullen komen van het groeiende ‘groener worden’ van de ganse Duitse landbouw. Consumenten zoeken ‘zuiver’ fruit, met een nultolerantie van residuen. Terzelfder tijd zijn zij vragende partij voor steeds betere en betere smaken.

Suikerpeer van Montluçon

In ‘Obst und Garten’ van deze maand prijst Hans-Jürgen Franzen uit Bremm aan de Moezel deze oude peer aan.

Deze zaailing werd in 1812 gevonden te Montluçon in Frankrijk, vandaar de naam Sucrée de Montluçon.

Dit ras werd ook beschreven en afgebeeld in ‘Nederlandse Fruitsoorten’ van 1942. Een aanduiding dat het ras ook bij ons kan voldoen.

De middelgrote vrucht weegt tussen de 150 en 250 g.

De steel is opvallend lang, 3 tot 4,5 cm.

De pel is groen, later geel met een roodachtige schijn.

Het vruchtvlees is halfsmeltend en wat grofcellig.

Al in groene, boomrijpe toestand is de vrucht zeer sappig en smaakt al zeer zoet. Best te genieten voor iemand die van een harde peer houdt.

Het suikergehalte bedraagt 78 ° Oe, het suikergehalte van Rieslingdruiven van gemiddelde kwaliteit!

Zijn peren (Moezeldal) zijn boomrijp midden oktober. Ze houden tot november.

Daar zijn boom niet op de zonnigste plaats staat en ook niet op een beste bodem trekt hij de conclusie dat het ras op een zonnige plaats, op een goede bodem en in een frisser klimaat ook zal voldoen. Olivier de Serre is in dat opzicht een moeilijker ras.

De suikerpeer van Montluçon is een zeer vruchtbaar ras en draagt regelmatig.

Daarenboven is de ziekteweerstand hoog. Schurftvrij aan de Moezel.

Van Andre Hendrickx (Stabroek) heb ik gehoord dat hij deze peer vroeger nog in zijn assortiment heeft gehad.

Charmante bezoekers

Sinds een drietal weken ben ik begonnen met de wintervoeding (vetbollen en pindanoten in zakjes). Hierop komen voornamelijk kool- en pimpelmezen af.

De gevallen brokjes zijn dan weer voer voor de vinken. Die fourageren op de grond.

Vanmorgen waren er nieuwe bezoekers: een koppeltje kuifmeesjes.

Ze waren vlug om een graantje mee te pikken.

Kempische Pruimen geveld

Vandaag heb ik een paar van mijn te talrijke Kempische pruimen geveld.

Het zijn uitlopers van de 2 pruimelaars die ik hier naast de moestuin in 1962 aantrof. Dat jaar waren de bloemen niet bevroren en was er een rijke oogst van vrij goed smakende, blauwe pruimen.

Later heb ik er uitlopers van uitgeplant en er ook tientallen uitgedeeld.

De laatste jaren waren er geen of zeer weinig vruchten op de bomen die ik vandaag rooide. Ik schat dat de bomen een goede 25 jaar oud zijn.

Een hypothese was dat de wortelen konden te lijden hebben van de honingzwam. De schoenveterachtige draden vielen echter niet te bespeuren.

Deze bomen moesten hun plan maar trekken en werden niet van compost voorzien. Bekalking was er nog niet zo lang geleden wel gebeurd.

Een gebrek aan bemesting is zeker een gedeeltelijke verklaring voor de uitgedoofde vruchtbaarheid. Pruimen verliezen hun vitaliteit ook veel vroeger dan appelbomen.

Pruimen, net als peren vragen in zandgrond een rijkelijke bemesting.

4 Januari

Zonder onvoorziene omstandigheden komt de container vandaag aan in Douala, de grote havenstad van Kameroen. Als de douane geen stokken in de wielen steekt gaat hij de trein op tot Ngaundere, een stad in het midden van Kameroen. Dan moet hij op een camion om nog 300 km verder naar Going in het droge Noorden te worden gebracht.

De streek van Ngaundere ligt zo’n 1000 m boven de zeespiegel en heeft een aangenaam klimaat. Toen ik er twee jaar terug was, ongeveer deze tijd, plukte men de eerste avocado’s.

Avocado’s groeien aan behoorlijk grote bomen, met een dicht bladerdak.

Lekkere Peren voor Januari

Momenteel komen de laatste peren van Beurré de Naghin en David aan de beurt. Comtesse de Paris heb ik nog tot eind januari.

Beurré de Naghin heeft goed gedragen, maar veel peren werden al rot op het ogenblik dat ze moesten geplukt worden. Ik heb de peren liefst met smeltend, nog zeer saprijk vlees. Deze peer zou ik eerder iets boven de middelmaat rangschikken. David, een recent Duits ras is nog een jong boompje. De peren zijn iets slanker, met een groengele pel. Ze blijven goed gezond. Hier geen uitval. De smaak is slechts middelmatig. Van smeltend vlees kan je niet spreken.

Comtesse de Paris is dit jaar echt super. Ze bewaren goed. Er is echter een maar. Ik heb drie bomen  en één ervan staat op de hoek van mijn plastiekserre (veel afstromend water). Tegen de oogst waren de meeste peren al gerot. Die uitval begon al volop in zeer regenrijke augustus.

Ik zoek een verklaring in de geconcentreerde nattigheid aan de voet, met een overdaad van schimmelsporen als gevolg.

De Appel Chantecler (Merknaam: Belchard)

Deze appel werd door het INRA van Angers (Institut National de Recherches Agronomique) in 1977 op de markt gebracht.

Het is een kruising tussen Golden Delicious (USA) en de franse appel Reinette Clochard.

De vruchten zijn middelgroot, rond, wat afgeplat, geelgroen en iets beroest.

Het vlees is vast en sappig, fijncellig met een uitstekende zoet-zuur verhouding, zeer aromatisch. De appel wordt laat geplukt en is zeer lang bewaarbaar (april).

Het bloeitijdstip is laat.

De groeikracht is sterk. De productie zet vroeg in en is hoog. Men raadt als onderstam M9 aan. Op MM106 zou het ras te fel groeien.

Gemiddelde gevoeligheid voor ziektes (schurft, meeldauw, kanker).

Zeker een appel voor het verlanglijstje: zeer lekker, zeer lang bewaarbaar, vruchtbaar.

Voor en tegen van resistente Appelrasssen

Wat betekent resistent? Resistere (latijn) : weerstand bieden. Resistentie is geen absoluut begrip. Veel hangt af van al of niet gunstige omstandigheden. Het ene ras is al resistenter, meer weerstand biedend dan het andere. Je hebt hebt eenvoudige resistentie: 1 factor, het VF-gen van bv Malus Floribunda en de meervoudige resistentie.

Zo las ik dat het Tjeckische ras Otava tot tweemaal toe opgenomen werd in de onderzoeksboomgaard van Wageningen en telkens afgevoerd werd als te weinig resistent tegen schurft. Mijn exemplaar (op MM106?) bekwam ik van de Nationale Boomgaardenstichting in 1994. Schurftaantasting heb ik nooit geconstateerd. Daarenboven is het een zeer smakelijke en zeer goed bewarende appel tot april.

Het ras is wel vrij beurtjaargevoelig. Maar er is nog een ander gebrek: het ras (bij
mij) is ook zeer kankergevoelig. Gelukkig bleef tijdens de eerste jaren de aantasting beperkt tot de fijnere takken, die ik regelmatig weghaalde om te verbranden.

Sinds een drietal jaar worden ook de spiltakken en stam zwaar aangetast. Zo heb ik na het oogsten dit jaar het sterk aangetaste bovenstuk van de stam met verkankerde takken drastisch weggenomen. Momenteel ziet de boom er weer toonbaar uit.

Bij Relinda, een schitterend ras, bleef de kankeraantasting tot nog toe zeer beperkt. Ook Remo doet het tamelijk goed, maar dient in het oog te worden gehouden. Rewena kreeg kanker op de stam, maar wist zich toch behoorlijk te herpakken. Mijn grootste ontgoocheling betreft het Re-ras  Reanda (2003 op M 26). Al dadelijk bleek een erge schurftaantasting; het jaar daarop de erge stamkanker. Ik heb een tak overgeënt. Afwachten wat het wordt. De moederboom is kapot. Reanda geldt als een ras met meervoudige resistentie! Het kan nog altijd zijn dat ik een verkeerde boom gekregen heb bij de Duitse boomkwekerij Herr in Meckenheim, nochtans een Mekka voor de boomkwekerij.

Ik zag ook veel te veel kanker op mijn Pinova, ooit een resistent ras, maar nu sterk schurftgevoelig, alhoewel de schurft dit jaar nog meeviel.

Wat de rassen van Hugh Ermen betreft: Winter Gem, op M26, geplant in 1998 gaf tot nog toe haast geen vruchten. Er zijn wel verzachtende omstandigheden: de boom werd in het voorjaar 2005 eerst voorbereid op de verplanting, wat inhoudt het afsteken van wortels voor de verplanting in de herfst. Dit jaar is de boom nog aan het herstellen van de verplanting. De jongste rassen Limelight en Scrumptions blijken bij mij sterk kankergevoelig. Red Devil heb ik nog maar een jaar staan en blijkt nog gezond, in tegenstelling met beide voornoemden, die al dadelijk sterke kankeraantasting vertoonden.

Ecolette blijft een zeer gezond ras. In al de jaren (geplant in 1999, onderstam MM 111) heb ik ooit maar 1 klein takje met kankeraantasting weggeknipt.

Nog een ras dat kapot ging aan kanker was het eerste (?) resistente, Franse ras van Delbard Querina Florina.

Erno Eersels van de NBS is er stellig van overtuigd dat resistente rassen een grotere vatbaarheid voor kanker vertonen.

Maar waarom?

Renora

Van de 17 in Pomologia vermelde, resistente rassen, bekoort mij dit ras het meest.

Al af te leiden uit de Re (van resistent) is dit ras eveneens afkomstig van het Institut für Obstforchung van Dresden-Pillnitz. Sinds 1996 in de handel.

Herkomst: kruising tussen Clivia en een schurftresistente Malus floribunda (sierappel).

Groei: zwak tot middelsterk, opgaande groeiwijze. Naast de nog niet doorbroken resistentie tegen schurft, ook weinig meeldauwgevoelig en weinig gevoelig voor bacterievuur.

Bloei: middenvroeg tot middenlaat, goede pollen, bestuiving door de meeste Rerassen en nog een hele boel andere. Bloemen weinig vorstgevoelig. De dracht zet vroeg in en is regelmatig.

Vruchtkwaliteit: middelgrote appelen, matrood op witgeelgroene ondergrond.

Goede tafelappel, De smaak is zoetzuur met een mild aroma, sappig, vast, knapperig vruchtvlees. Suikergehalte: 12,2- 16,4% Brix. Appelzuren: 7,4-9,9 g/l.

Pluktijdstip: eerste helft oktober. Eetrijp van december tot april/mei

(Dit is een eigenschap die mij zeer sterk bekoort!)