Seigneur Esperen

Bij mij is het een goed perenjaar.

En verwonderlijk: er is nog nooit een jaar geweest dat de peren zo weinig belaagd zijn geweest. Vogels en insecten zijn normaal verzot op de zoete peren Seigneur Esperen. Direct veel schade; maar niet dus dit jaar. Ik heb er geen verklaring voor.

Pierre-Joseph Esperen werd geboren te Gent op 29/01/1780 en overleed te Mechelen op 13/08/1847. Hij was militair in het keizerlijke leger van Napoleon. Ook daarna bleef hij militair en bracht het in 1831 tot majoor.

In de 19 de eeuw was nieuwe perenrassen kweken geweldig in. Esperen was zeker de succesrijkste. Hij was actief te Mechelen.

Zijn eerste succes was Soldat-Laboureur in 1820. Ook een goede peer, doch dat boompje is bezweken.

In 1827 droeg Seigneur Esperen voor ’t eerst vruchten.

Bergamotte Esperen volgde in 1830. Ik heb een klein boompje met veel kleine vruchten. Had moeten dunnen.

Josephine de Malines dateert eveneens van 1830. Mijn boompje had twee jaar terug enkele vruchten (vorig jaar waren er helemaal geen peren), doch dit jaar ook geen enkele.

Er volgden nog meer perenrassen.

Als pruimen kweekte hij Drap d’or en Reine Claude de Bavay (1845) waarover ik veel goeds hoorde. Bij mij deden de bomen het echter totaal niet.

Seigneur Esperen blijft bij mij tamelijk gezond. De boom blijft tamelijk gezond (niet teveel schurft). De vruchten hebben wit, zoet, saprijk en smeltend vruchtvlees met aangenaam aroma. De vruchten zijn eerder aan de kleine kant tot gemiddeld.

De peer is normaal klaar voor consumptie in de tweede helft van september en bewaart tot oktober, zowel als eetpeer, kook- en stoofpeer, als voor stroop en drogen. De bloeitijd valt iets later. Bestuivers zijn o.a. Soldat Laboureur en Comtesse de Paris. Bij mij staan in de nabijheid Beuré de Naghin en het Pillnitzras David.

Bogaardendag te Eeklo (29/09) en Provinciaal domein Bulskampveld te Beernem

Deze zonnige namiddag naar de Bogaardendag in het Meetjesland op het Provinciaal Streekcentrum Huysmanhoeve te St Laureins,  stad Eeklo.

De sapmobiel van de Houtlandse Fruitsappen van Thijs Tanghe van Oedelem was voor de monumentale ingangspoort druk in de weer.

Ik was nog net op tijd voor de lezing van Jose De Buck van Bassevelde, tevens voorzitter van de Vlaamse Vaste Plantenvereniging (VVPV) over vergeten groenten.

Daarna kwam Etienne Raemdonck, een doorwinterde fruitenier van Velt aan het woord. Ik hoor altijd graag de eigen ervaringen.

Aan de NBS-stand stond Georges Cooman. Zijn formidabele pruimen (blog van 15-08-2009; klik aan in de rechter marge) zijn er misschien niet meer. Zijn bomen zijn na enkele jaren afgestorven. Ook de toen geënte bomen zijn niet aangepakt. Hij hoopt dat toch nog ergens  een boom in leven is met enten die hij uitdeelde. Wat zou toch een passende onderstam geweest zijn?

Het ‘Culinair Genootschap’ van het Plattelandscentrum stond er met proevertjes van appel met bloedworst. Smakelijk.

FOTO’S

Poortgebouw

Sapmobiel

Idem

Uitleg poortgebouw

Binnenkant poortgebouw

Huysmanhoeve

Idem

Culinair Genootschap

idem

BULSKAMPVELD

Vandaar naar het ‘Feest in het (provinciaal domein Lippensgoed-)Bulskampveld’ (te Beernem).

Een overweldigende belangstelling. Er was ontzettend veel te doen, vooral ook voor het jonge volk.

NBS en Velt hadden er een infostand. Naast hen meende ik de Ierse Folkgroep de ‘Dublinners’ te horen, doch het was de West-Vlaamse groep ‘Overigens’.

Voor mij was de stand van de plantentuin van de universiteit Gent met ‘Wat is zaad, wat is vrucht’ een intrigerende stand.

Als laatste kwam ik in de kruidentuin. Ook hier was veel te doen. Oude hoenderrassen door de Vereniging voor Bedreigde Neerhofdieren trok mijn aandacht. Als kind waren kippen voor mij spelmateriaal op de boerderij. Ik heb voor hen ontelbare regenwormen gezocht. En de kippen kenden mij.

Op de stand ‘groenten uit de middeleeuwen’ met kardoen ontmoette ik oude bekende Johan Deblaere.

Voor de rest veel te veel om op te noemen. Voor meer info verwijs ik naar:  www.west-vlaanderen.be/bulskampveld.

Dag 5 Cidermuseum Hereford en James Marsden van Gregg’s Pit

Hereford (Ik put uit de brochure van Jeanpierre) is een landelijk en op landbouw georiënteerd graafschap Het grenst tegen Wales. Dat impliceert dat deze regio ook een woelig verleden kende van invallen en oorlogen. Er zijn nogal wat kastelen in de regio. Het bekenste is Goodrich Castle bij Ross on Wye. Hampton  Court nabij Leominster is ouder dan het Londense Hampton Court. De centrale stad Hereford is een markt en winkelstad. Zoals vele centrumsteden heeft ook deze stad een typisch godshuis. Dit is gebouwd in roestbruine zandsteen. Een bij gebouw van de Hereford Cathedral herbergt één van de oudste wereldkaarten, de ‘Mapei Mundi’. Deze kaart van 1289 op kalsleer (1,58m x 1,33m) stelde de wereld voor zoals men hem toen zag met Jeruzalem als centrum en Hereford helemaal aan de rand.

Hereford is ook gekend om zijn runderras. Deze runderen ontwikkelden zich hier tegen de Welsh Border in de tweede helft van de 18^de eeuw tot het nu  meest voorkomende vleesras ter wereld. De Herefords  zijn rood-wit en goed gespierd. Het zijn harde, taaie koeien die zomer en winter buiten kunnen. In Canada kalven deze koeien bij -20° en minder. En dit zonder problemen voor moeder en kalf. Het zijn rustige beesten met goede moedereigenschappen. Door de fijne botstructuur gaat het afkalven vanzelf. Dat alles maakt dat dit ras vaak ingezet wordt voor de begrazingsprojecten van natuurgebieden.

Voor mij was het een verrassing dat we op weg naar Hereford de Malvern Hills dwarsten. Op de weekreis die ik in 1999 voor Velt inrichtte naar de Cotswolds reden we eerst naar die hoge plaats om de streek te overzien. De Malvern Hills behoren geologisch tot de oudste rotsen van Engeland en dateren uit het Precambium, van zo’n 580 miljoen jaar terug.

Tegen Hereford vielen diverse hoogstamboomgaarden op, wellicht hoofdzakelijk voor de ciderproductie.

Cidermuseum Hereford

Het graafschap Herefordshire heeft de hoogste ciderproductie.                          Het museum is gehuisvest in een vroegere ciderfabriek. Alle facetten van de ciderfabricatie worden hier aanschouwelijk voorgesteld. Van de mechanisatie van het appelrapen, over het persen, vergisten, afvullen en promoten. De museumshop heeft vele soorten cider, perry (met sap van geschikte perenrassen) en appelbrandy in stock bovenop een mooie selectie boeken en boekjes rond cider.

Ik heb slechts 1 organic (Engels voor biologisch) cider kunnen ontdekken.

We hadden er ook onze lunch.

James Marsden

Daarna reden we naar Gregg’s Pit te Much Marcle.

Op deze plaats staan de oude boomgaarden van James Marsden en maakt hij er zijn ambachtelijke cider (van appelen) en perry (van peren). Bij deze laatste gaat het om een 12 tal oude rassen. Een van die oude rassen draagt de naam Gregg’s Pitt.

James woont er van 1992. Er was veel werk aan het opknappen van het cottagehuisje en de eigen, oude boomgaard. Daarnaast huurt hij nog boomgaarden van boeren-buren.

Met gezwinde stap spoedden we ons door een grote weide. Om in de boomgaard te komen moest iedereen over een heg klimmen.

De boomgaard zou al van 1785 dateren. Er staan knoesten van oude perelaars die 300 jaar kunnen halen.  Maar niet allemaal houden ze het zo lang uit. Er is vernieuwingsaanplant. De grootste helft zijn appelbomen. Die worden niet zo oud. Op menige appelboom is maretak te vinden, mistletoe in het Engels. De appelbomen hangen allemaal zwaar beladen. De perenbomen daarentegen dragen dit jaar over het algemeen weinig. Maar aan die grote bomen vallen de kleine perrypeertjes ook niet direct op.

We wandelen nog verder naar een paar boomgaarden die hij huurt van boeren. Hier kunnen we de Hereford koeien bewonderen.

James onderhoudt de bomen. Hij beheert ze op biologische manier, organic in het Engels. Al 70 jaar werd hier niet meer bespoten.

Zes weken voor de rijpheid van de vruchten gaan de dieren uit de boomgaard.

James brengt ons terug tot een bijgebouw bij zijn huis. Half overdekt staat de oude, stenen pers. Binnenin is het modern met roestvrij stalen ketels. De rijpe vruchten worden met de hand geraapt van eind september tot midden november. Daarop volgt het malen. De pulp laat men overnachten. Dit verzacht de pulp, verwijdert wat van de tannine en verhoogt de sapextractie.

Het persen gebeurt op die oude stenen pers. Het gisten gebeurt met wilde, natuurlijke gist.

We proeven een perry van 1 ras en daarop een mengeling, om te eindigen met een parelperry met belletjes. Niet te versmaden!

In de 19^de en 20ste eeuw ging het bergaf met de perryproductie en – consumptie. Sinds een paar decennia weer in de lift. De kleine, lokale producenten leggen zich hoge eisen op. Het artisanale aspect (Maximum aan smaak in plaats van maximale opbrengst) maakt dat perry het steeds beter doet op de vele (boeren)markten en ver daar buiten. Ook niet onbelangrijk: perry staat voor Brits. Britten en chauvinisme; we kunnen ons daar wel wat bij voorstellen. De meeste perryperen vind je enkel in Groot-Brittannië. Vandaag bestaat er ook een nationale perry peren collectie. Dat was nodig. Dit soort perenbomen leeft erg lang, driehonderd jaar oude bomen zijn geen uitzondering. Toch is het tij maar net op tijd gekeerd. De Nationale Collectie te Malvern telt vandaag 123 bomen met 59 verschillende variëteiten of rassen.

Men gaat ervan uit dat perryperen het gevolg zijn van kruisingen van dessertperen met wilde peren. Rauw zijn ze oneetbaar vanwege de hoge zuurgraad en hoge concentraties aan tannine. Maar deze peren vergist geeft een heel ander verhaal.

Een prachtige dag, een enige boomgaardenwandeling, een begeesterd man en dit alles op een echt zomerse dag.

FOTO’S

Cider museum Hereford

We wachten op de opening

James Marsden (links) wacht ons op

Een traditionele Herefordshire boerderij

Vertrekkensklaar

Maretak in appelboom. Bij peren geraken ze niet door de harde bast

Klimmen over de afsluiting; voor sommigen wel een opgave

Idem

Hier werd de perelaar geënt; nauwelijks te zien

VERVOLG

Bij een machtige perenboom; 250 jaar ?

Nog zo’n entplaats

Hier is wel een duidelijk verschil in groeikracht. Deze van de onderstam is sterker dan van de entboom

Op deze foto zie je het omgekeerde. De geënte boom is veel groeikrachtiger

Nog een oude perelaar

In de boomgaard

Zwaluwen verzameld voor de trek. Een dergelijk beeld heb ik al vele tientallen jaren bij ons niet meer gezien. Waren het huiszwaluwen of boerenzwaluwen?

Koeien van het Hereford ras

Nog in een andere boomgaard

VERVOLG  2

Ciderappel, bekroond door een maretak

Machtige bomen

Hereford koeien

James Marsden

Op terugweg; een langgerekt peleton

De oude pers is opnieuw in dienst

James is fier over zijn perry

En laat proeven en wij genieten ervan

Een tevreden James met pretogen

Op Bezoek in de Boomgaard van Fik Denissen te Wommelgem

(11 september)

Fik volgde rond 1980 met enkele andere veltleden de opleidingscursussen van de NBS. Zij namen het initiatief om een eigen fruitwerkgroep op te richten, geanimeerd door Paul Bekaert, die vandaag ook van de partij was. Die groep (ik was er vanzelfsprekend bij, maar had de opleiding niet gevolgd) heeft ongeveer 10 jaar gefungeerd, een hele tijd in ’t Pleintje te Deurne, om te eindigen in Schildehof. We waren er op ’t einde niet langer welkom omdat er niemand van Schilde meer bij was.

We proefden en beoordeelden heel wat fruit, vooral appelen en in het winterseizoen werden veel enten uitgewisseld. Ik herinner mij vooral de eerste maal op het marktplein te Edegem. Een koude en natte bedoening.

Daarbij kwamen snoeidemonstraties, entlessen en bezoeken. Meermalen stond de bio-boomgaard van de gebroeders Vereyken te Berlaar op het programma.

Het was lang geleden dat ik in de boomgaard van Fik kwam. Dertig jaar terug kreeg ik van hem een lekkere perzik die het ongeveer 20 jaar uithield. De oorspronkelijke vruchten dateren nog van zijn grootouders die ermee 100 jaar terug naar de markt in Antwerpen trokken.

Uit historische bronnen zou het misschien over het ras Gros(se) Mignonne gaan?

Fik heeft dit ras via zaaien steeds verder gekweekt. De vrucht komt vrij getrouw terug. Het is een witvlezige vrucht. Hij onderscheidt wel twee types: een met een roodachtige steen en een meer gekleurd vel en een met een witter vel en een wittere steen.  Het zijn zeer sappige, lekkere vruchten die in smaak niet veel van elkaar afwijken.

In ’t totaal heeft Fik 22 bomen staan. Er is wel een zekere variabiliteit. Dit jaar valt de rijpheid rond 10 september.

Mij viel op hoe gezond de bomen er uitzien. Eén boom viel wel uit de toon met tot boven verschrompelde bladeren. Was dit nu spint of meeldauw?  Daar de aantasting tot boven liep, is dit waarschijnlijk meeldauw.   Bij A Hallemans ‘Plantenziekten’ lees ik:  Spaerotheca pannosa var. Persicae. Bladeren en scheuten witbepoederd en misvormd. Later op de perziken grote, bleekbruine vlekken die inrotten, soms ook gomdruppeltjes op de schil. De schimmel overwintert tussen de knopscheuten.

In buitenlucht zou dit minder voorkomen. Bomen in kassen zouden er meer onder lijden. Is de meeldauw te wijten aan het warme weer dat we tot vorige week kenden?

=Zijn perziken zijn wel vrij onderhevig aan de krulziekte in het voorjaar. Fik besteedt vrij veel aandacht aan het afplukken van de sterk aangetaste bladeren en het uitdunnen van de vruchten (om de 25 cm). Snoeien gebeurt enkel tijdens het groeiseizoen, te beginnen rond het uitbloeien.

Ik heb enkele stenen mee die best direct uitgeplant worden zonder ze te laten indrogen.

Op zijn stuk grond van een halve Ha staan ook verschillende, goed beladen notenbomen.

Zijn appelbomen dateren meestal van de aanvangsperiode van de fruitwerkgroep: Gravenstein, Jan Steen (machtige boom), Boskoop, Jacques Lebel, Bramleys’ Seedling, Dubbele Bellefleur, Berglander, Stark Earliest (nog een vrucht gevonden!), Bismarck (Hierbij een opmerking: één van de twee bomen staat pal onder de hoogspanningsleiding die boven het perceel loopt en ziet er veel minder fleurig uit dan de andere. Anderzijds een notenboom, eveneens er pal onder, groeit er formidabel onder!), verder de appel Wealthy, en een roodkleurende Mac Intoshachtige, met typische smaak, die niet iedereen waardeert.

Bij het kleinfruit behoren de rode bessen tot het ras Rovada. Enkele struiken dienen nog geplukt te worden. De zeer rijpe, donkere bessen, aan lange trossen hebben een zachtere smaak, nog geen spoor van rotting (botrytis) door de regen van de laatste dagen. Wij ook hebben geluk; geen regen deze namiddag tijdens ons lang bezoek.

Het perceeltje zwarte bessen, alhoewel maar een zestal jaren oud, voldoet niet. Blijkbaar ook maar één ras, allemaal bruine bladeren: meeldauw en roest?

Louis heeft een grote perzik meegebracht. Hij heeft die gemeten: 77mm en 215gram. Hij heeft dit jaar voor ’t eerst een 5 tal vruchten. Eén jaar na het nemen van de enten was de moederboom bij een kennis dood. We vinden het een goed smakende  vrucht, witvlezig met een rode steen-zie foto- met vast, weinig sappig vlees en een zeer zachte vruchthuid die makkelijk mee te proeven is.

Paul Bekaert had enkele Bühler Frühzwetsche meegebracht. Goede smaak, maar het waren zijn “eerste vruchten in twintig jaar”. En zeggen dat zijn grond in Ranst een geschikte leemgrond is voor pruimen!?

Louis heeft meerdere chips gezet. Van onderstammen zaailingen is Fik immers goed voorzien. Tussen haakjes, alhoewel de meeste perziken gemakshalve op de pruimenonderstam St Julien A geënt worden, is het veel beter te enten op een perzikzaailing. (Zie verslag Ludo Rosseel  en NBS Gelrode).

Fik heeft de hoogste plukladder (13 sporten). Hij heeft de verbrede steun onderaan nog verbreed met een zwaardere verlengbalk die hij al twintig jaar conserveert door die jaarlijks in te strijken met olijfolie. De ladder blijft jaar in jaar uit buiten liggen! (Zie foto’s). Paul demonstreerde hoe hij gelegenheidshelpers verplicht eerst met hun lichaam te zwieren om te constateren of de ladder wel stevig staat. De aanwezige tuinbouwleraar toonde hoe je voor de opgestelde ladder moest staan om te zien of die de gewenste spreidstand had. Als je je armen vooruit strekt moeten die de ladder raken.

Als frambozen heeft hij enkel zomerframbozen. Ik kan hem nog verblijden met herfstframbozen!

FOTO’S

Louis heeft een grote perzik bij, 1 van de vijf van de eerste dracht. Fik en Paul kijken toe.

Onderaanzicht

Bovenaanzicht

Fik heeft zijn nieuwe aardbeiplanten nog in grote potten staan tot het nieuwe perceel klaar is. De beworteling in stenen potten is duidelijk beter dan in plastiek potten.

In stenen pot

In plastiek

Fik met plukstok

Een voorjaarse, al vertakte scheut heeft een eigen naam: syleptische scheut.

Ter vergelijking : een vertakte en onvertakte scheut naast elkaar.

Fik met Paul Bekaert

VERVOLG

De verzwaarde en verlengde steunvoet van zijn plukladder.

De juiste spreidstand  van de ladder is wanneer men met de armen juist de sporten raakt.

Fik op zijn plukladder van 23 sporten, de hoogste die men kan aanschaffen.

Idem

Een roodvruchtige kloon.

De enige, ongezonde boom trekt de aandacht. De 21 andere staan er kerngezond bij.

Door meeldauw aangetaste tak

Aangetaste vrucht met bruine vlekken.

Zijn notenbomen dragen geweldig, doch er zijn ook aangetaste vruchten. Hier waarschijnlijk bacteriebrand (Pseudomonas (Xanthomonas) juglandis. Op de vrucht: zwarte, natte, rottige vlekken. Bij vroege zomerinfectie dringen de bacteriën door de schaal. De noot verrot en verslijmt. Op de bladeren kleine, bruine vlekjes. Bij sterke aantasting bladval.

(Uit Plantenziekten van A. Hallemans)

VERVOLG   2

Bovenkant meeldauwboom

Idem

Gezonde tak

Louis zet een chip

De geplaatste chip

Nu nog inbinden

Afgewerkt. De knop groeit door de afplakking in het voorjaar. Dan moet meteen de tak erboven afgeknipt worden

Nieuwe spruit

Fik

Nog Kaapse Bes

Reactie op de blog:

‘Beste, dit is niet juist, physalis pubescens is ten eerste niet hetzelfde als physalis pruinosa, ten tweede wordt de naam Kaapse bes of Kaapse kruisbes gebruikt voor physalis peruviana, ook wordt die ananaskers genoemd’

In 2000 zaaide ik Physalis pubescens van de Franse firma Terre de Semences die wegens moeilijkheden met de Franse staat opging in Kokopelli . (Bij Terre de Semences was geen ras vermeld.)

Deze firma verkoopt

Physalis “Physalis pubescens Aunt Molly”

This variety has small orange fruit with a taste which certain people say is close to a mandarin.
The variety “Aunt Molly” – called ‘Aent Moll’ by the Dutch of Pennsylvania is doubtless derived from the variety “Goldie” which was distributed by the seed merchant Walter Schell of Harrisburg, Pennsylvania, in 1920. The botanist William Darlington described this variety, with orange fruit in 1837 and named it Physalis Pennsylvania with a question mark. It was, in fact, introduced from the Caribbean in the 17th century.

Physalis “Physalis pubescens Goldie”

The sweet apricot colored berries are around 2 cm in diameter. The plants are profusely branching and very productive. They bear until frost.

Physalis “Physalis Peruviana”

Often called “goldenberry” in English. Sometimes (botanically) called “physalis edulis”. This Physalis is considered by certain people to be one of the best fruits of the solanaceae family. The height of the plant varies from 50 cm to 1 m. This plant is perennial in tropical or subtropical regions. Cultivated as an annual in our regions it takes a long time to grow. The plant can produce 200 g. of fruits. The fruit is yellow-orange in colour and is covered in a husk. When the fruit is ripe the husk turns brown and the fruit falls to the ground. They are used in preserves and jams and are eaten raw or dried.
This species is originally from Peru.

De Amerikaanse firma trade winds fruit uit Santa Rosa Californië USA

Verkoopt: ·  Physalis pruinosa - Aunt Molly's Ground Cherry

50-75 seeds per pack. A famous heirloom of the ground cherry, Aunt Molly's bears golden orange fruits with a clean citrus-like ground cherry flavor. Fruits can be eaten fresh or used in desserts and salads. Small, shrubby...

Physalis pruinosa - Ground Cherry
100 seeds per pack. Tomato relative producing orange colored fruits about the size of a cherry tomato. Flesh has tomato texture and consistency with hints of tomato flavor combined with pineapple. Plant as perennial or...

Physalis pubescens - Goldie Ground Cherry
40-60 seeds per pack. A prolific variety of ground cherry bearing medium sized fruits that ripen to a golden yellow. Fruits have an excellent and very sweet flavor, with a hint of strawberry and pineapple. Plants can grow to…

Ook de Engelse firma Haddons. ·  Atherstone  Warwickshire  GB  verkoopt

• Dwarf Cape Gooseberry - Physalis pruinosa, also known as 'Ground Berry'.
• A dwarf version of the standard Cape Gooseberry growing up to 90cm in height. Produces a tasty small round berry, yellow-orange in colour.
• Delicious raw, also as part of a mixed fruit salad or cooked for flans and tarts. Ripe fruits will store in their husks for several weeks if kept cool and dry.

Conclusie: Physalis pubescens en Physalis pruinosa zijn wel degelijk synoniemen.

In het Nederlands kan je die best vertalen als goudbes, Physalis pubescens. De Engelse firma heeft het over dwarf Cape Goosberry.

De ananaskers, Physalis peruviana wordt inderdaad algemeen benoemd als Cape Goosberry.

Problemen met Physalis

In Seizoenen 5/2013 verscheen een artikel ‘Kleurrijke bessen in ‘papieren’ verpakking’. Ik verneem er het bestaan van Physalis coztomatl, blijkbaar ook hier te kweken.

Tot nog toe gebruikten wij in het Nederlands altijd Kaapse bes voor de Physalis pruinosa of pubescens naar de vertaling van de eerste Engelse naamgeving Cape gooseberry, verwijzend naar de historische betekenis. Ik maakte er goudbes van naar de kleur van de bessen. Nog ten tijde van de zeilvaart en problemen met scheurbuik als gevolg van vitamine C tekort, had men ontdekt dat deze bessen, die in het wild groeien in de meer gematigde staten van V.S. dit probleem konden oplossen. De in een vlies gehulde bessen blijven maanden goed en zijn gemakkelijk mee te nemen. Men ging ze massaal kweken rond kaap de Goede Hoop in Zuid Afrika voor bevoorrading van de zeilschepen.

Het artikel in Seizoenen neemt de tweede Engelse benaming ground cherry over als grondkers. Kaapse bes gebruiken is veel zinvoller.

Ik schreef meermaals over de Physalis.

Als je bovenaan links bij zoeken goudbes invult krijg je het meeste te zien.

Het vervolg van mijn verhaal is minder positief.

Jaren ging alles schitterend. Drie jaar terug zag ik voor ’t eerst dat de goudbessen veel minder groeiden. Vorig jaar deden ze het echter totaal niet meer in de moestuin en ook de Tomatillo’s begonnen het minder te doen doch gaven nog vruchten.

In de belendende kippenren zag ik wel nog een paar gave goudbesplanten.

Dit jaar bleef een stuk van de geploegde moestuin verder onbewerkt liggen. Er verschenen massaal goudbessen. Toen ik ze begin juli flink uitdunde zagen ze er nog gezond uit. Daarna merkte ik dat ze niet meer groeiden en gele vlekken in de bladeren kregen. Ik vergelijk het met mosaïc virus in frambozen.

Desondanks kon ik op 17 september de eerste vruchten rapen. Als goudbessen rijp zijn vallen ze af. Rijpe Ananaskersen daarentegen blijven vastgehecht aan de struik.

Op een paar andere plaatsen zie ik toch nog gave planten. Ook de paar voorgekweekte Ananaskersen die ik kreeg van Juul groeien voorbeeldig.

Ook dit jaar vertonen de tomatillo’s meer weerstand.

FOTO’S

Misschien kunnen de foto’s meer duidelijkheid brengen.

Gezonde goudbes

Goudbessen die het minder doen.

Op 17/9 verzamelde goudbessen

Idem

De goudgele vruchten

Tomatillo

Idem

8. Ook de Tomatillo heeft last van vergeling

9. Vruchten

VERVOLG

10. Ananaskers (warm voorgekweekte planten)

11. Idem

12. Ananaskers  1,30 m

13. bloei

14. Zich vormende vruchten

15. Ook de yacon –gekocht plantje- groeit voorspoedig

16. Idem, 1,70 m

17. Ernaast oca’s

Jefkenspeer

Ik hield de Jeskespeer al een tijdje in de gaten. Enkele dagen geleden was er nog geen val. Toen ik daarstraks nog eens ging kijken was er wel veel val. Het signaal om ze onmiddellijk te plukken. Vandaag hadden we eindelijk ook een dag zonder regen.

De Jefkespeer is gekweekt door de proost Jan de Pameleirre - tevens pastoor van de Sint-Pieterskerk in Denderwindeke - in de priorij van de Premonstratenzers of 'Witheren' te Ninove en zijn hovenier Jozef (Jef) Thiebaut.

Door de tijd heen kreeg ze de naam van de hovenier, die het ras verspreidde: Jefkespeer.

Toen de Franse revolutie ook de Denderstreek overspoelde, werden alle kerkelijke goederen onder de hamer gebracht.
De boomgaard kwam terecht in de handen van de Ninoofse notaris Chaboceau, die de peer zijn naam gaf: Beurré Chaboceau, goed voor de burgerij, doch in de volksmond bleef het Jefkespeer.

Het is een eerder kleine, doch fijn smakende vrucht aan een gezonde boom, een goede groeier als ik vergelijk met mijn andere bomen. Naast de hogere middentak zijn er een drie, vier schuin zijwaarts groeiende takken, doorhangend van de vruchten, zodat ik ze van de grond kon plukken.

Men geeft als rijpheid begin oktober, maar midden en eind september lijkt mij realistischer, gezien het late seizoen dit jaar. Enkele vruchten zijn nu al op smaak. Het zou een zelf bestuivend ras zijn.

Bij Adrian Baggeley te Woodborough

Vier jaar terug waren we al eens bij hem op bezoek te Woodborough (gemeente Lowdham), halverwege Nottingham en Southwell.  Zie blog van 7/9/2009.

Adrian is lid van de selecte Fruitgroep van de Royal Horticultural Society en de Friends of Brogdale. Hij is vooral bekend als prijswinner op de grote fruitshows. Vele keren haalde hij er hoofdprijzen met zijn prachtige fruitpresentaties. Op de Tatton zomershow 2012 haalde Adrian de RHS Hogg medaille binnen voor een presentatie met 6 fruitvariëteiten: rode bessen Red Lake en Stanza, de kersen Lapins en Summer Sun, zwarte bes Ben Sarek en de stekelbes Keepsake. Bovenop nog een eerste prijs voor de mooiste fruitkorf. Op de grote RHS herfstshow 2012 won hij meerdere eerste prijzen Er was er een in class 11, wat staat voor een verzameling van negen borden met perfecte appelen en peren. Verdere eerste prijzen voor keukenappelen, peren als groep of voor enkele variëteiten. Ook zijn fruitkorf werd weer de mooiste bevonden. Die telde niet minder dan 28 verschillende fruitsoorten.

(Vul bij Google in: Tatton park summer Fruit show en je komt terecht op FRUIT FORUM van Joan Morgan met de foto’s.)

Adrian ontvangt ons eerst bij zijn kleinfruit (soft fruit in het Engels). Hij heeft  er 28 stuks: rode, witte en zwarte bes (waaronder Big Ben). Hij weet Marjon blij te maken met een jonge plant. Ook een aantal blauwe bessen doen het goed in een aangepast plantgat.

De bessen vallen danig in de smaak. Hij heeft o.a. ook Reuben, de nieuwe herfstbraam. Te vergelijken met de herfstframbozen. In hetzelfde jaar bloeien deze en geven vruchten. Dit gaat door tot de eerste vorst. In openlucht rijpt Reuben echter te laat in deze streek. Ik ben benieuwd wat het in mijn tuin wordt.

Adrian heeft een grote variatie aan fruit: 85 appelrassen. Zijn favoriete appel is Crowngold. Ook Otava is een van zijn lievelingen. Dit is ook mijn topappel; 50 peren, waaronder o.a. Beth, een lekkere peer die ik vorige week ook heb geplukt. 32 pruimen, waarbij enkele beschutting vinden achter speciaal opgerichte, houten schuttingen. Dit jaar zijn er maar weinig vruchten. Hij heeft Shiro, een grote, gele Japanse pruim (Prunus salicina). Als je er in bijt loopt het sap langs je mond. Het vraagt echter veel zorg om de zeer vroeg bloeiende struik bij vorstgevaar steeds in te pakken en overdag weer uit te pakken. De 11 kersen staan in een grote kooi met fijne draad er rond. Een plastieken zeil boven houdt de vruchten droog ; vier perziken, twee abrikozen, zeven druiven. De pitloze Himrod (in serre) ziet er aantrekkelijk uit  In een andere serre staan zelfs negen vijgenvariëteiten in plastiek zakken op een meter van elkaar, met onderin een dikke laag brokken van stenen en pannen die verhinderen dat de wortels door de afwaterringsgaatjes dringen. Hij verkiest White Marseilles boven Brown Turkey. Zijn favoriet is evenwel Rouge de Bordeaux.

Zoals bij de druiven al vermeld, behaalt Mr Baggeley de beste en mooiste resultaten met zijn houten afrasteringen Op zijn zuidelijk georiënteerd hellend terrein heeft hij zeven houten ‘muurtjes’ gebouwd. Hij noemt ze arme-mensen-muurtjes. Zo’n constructie bestaat uit drie houten panelen van 1,8m, gevat tussen palen van 12 bij 12 cm. De panelen bevinden zich 20 cm boven de grond. De panelen zijn bespannen met draad waaraan bamboestokken werden bevestigd om de espaliervormen te leiden.

Zo’n houten muurtje heeft tal van voordelen volgens Mr Baggeley. Het voornaamste voordeel is de hogere temperatuur die erop gehaald wordt. Op een zonnige dag worden de 40°C probleemloos bereikt. De bomen vangen veel minder wind en regen dan de vrij staande bomen. Je kan aan vorstbescherming doen door er een fleece voor te hangen. In de afrijpingstijd kun je een net hangen ter voorkoming van vogelschade. De vruchtkwalieit is ontegensprekelijk beter dan op de vrij staande bomen. Vruchten zijn groter, de dekkleur is meer uitgesproken en de vruchten hebben duidelijk minder te lijden van windschade. De opbrengst is hoger. Hij kweekt er vooral delicatere vruchten tegen.

Tussen serres (plastiek tunnels) en bomen vindt hij nog plaats voor een aantal groenten.

Tussendoor was het voor mij interessant John A. Beswick, chairman van RHS Fruit Group Midland Branch terug te spreken. Ik leerde hem kennen op de Europom, okt. 2010 te Wisley.

Adrian vroeg mij naar de woelmuizenvangst en hoe ik de emmer precies ingroef en hoeveel water in de emmer moest?

(Als je boven links bij zoeken woelmuizen invult kom je op de betreffende blogs terecht.)

Mijn antwoord: na zeven opeenvolgende vangsten van woelmuizen ving ik 2 spitsmuizen –dit vond ik erg jammer- want spitsmuizen, met hun scherp snoetje, zijn als insecteneters nuttige dieren. Gedaan met het verdrinking-vangen. Ik vraag mij af of je geen voorwerpen met een diepe,, rechte wand zou kunnen ingraven, zonder water, waaruit woelmuizen niet zouden kunnen ontsnappen? Daarna kan je ze nog altijd uitschakelen en een eventuele spitsmuis sparen. Nu - bij het oproepen van de betreffende blogs - merk ik dat toen iemand dit al suggereerde.

FOTO’S

De pup ‘Four Bells’, dichtbij het terrein van Adrian, waar we de vorige maal kwamen.

Adrian Baggeley

Idem

Uitdelen van documentatie over zijn soft fruit

Adrian en Jeanpierre

Appel

Idem

Rode appel

Peren

VERVOLG

Appel

Peren

Idem

Zeekool

Catillac of Pondspeer

Pruim

Idem  (Een Rivers pruim)

Muurtje met peren

Appelen

De Peer Beth

Dit jaar is het een goed jaar voor de peren. Mijn Kempische zandgrond is niet direct de beste grond voor peren, daarbij komen nog de late nachtvorsten. Beth is wel een van de laatste bloeiers.

Mijn vroegste is de peer Beth, seizoen eind augustus, midden september. Ik heb de peer leren kennen te Brogdale (Faversham), de grote fruitverzameling in Engeland. Naast de 2.200 appelen hebben ze er ook 500 peren.

Ik heb er diverse busuitstappen naar ingericht. Op een van die bezoeken had ik de eer Henk Houtman, de sterkhouder van de POMolgische Vereniging Noord- Holland en een bevriende fruitteler mee te hebben. Ze logeerden bij ons. Te Brogdale viel Beth danig in de smaak, een peer met sappig, smeltend vruchtvlees. Later deed hij mij een boompje cadeau.

Beth is een Engelse peer van East Malling uit een kruising van Beurré Superfin x Williams’ Bon Chrétien. Kreeg haar naam in 1974. Het is een kleine tot middelgrote vrucht.

Jim Arbury van Wisley in zijn boek Pears omschrijft ze als een betrouwbare en flinke drager met een plezante smaak. Een aanrader.

Foto’s

Op naar Sir John Starkey

We hebben sir John Starkey 4 jaar terug leren kennen ter gelegenheid van de viering van de 200 jarige  Bramley’s Seedling moederboom

(Vul bij zoeken, linksboven bramley in en je komt op de blogs van toen!) Sir John is een man met veel talenten: fruitkweker, dichter, zanger!

Tussen haakjes: Sir betekent van adellijke bloede.

Als we het domein oprijden zijn we niet alleen. Er is een ganse sliert auto’s van genodigden.

Eerst gaan we de oudere aanplant bekijken. Een Bramley behoort egaal groen te zijn. Een iets kleurende kloon blijkt uit den boze.

We vernemen ook dat hij op een andere plaats een cox boomgaard heeft, geen roodkleurende Queen Cox’s of Cox’s Rouge Des Flandres, die hebben niet meer de uitstekende smaak. Daarom grijpt hij terug naar de oorspronkelijke Cox’s Orange Peppin.

Sir John plantte een nieuwe Bramley boomgaard precies 100jaar nadat zijn grootvader John Ralph Starkey dat deed in 1910. Via de plaatselijke universiteit bekwam hij klonen van de oorspronkelijke boom. Deze bomen groeien op eigen wortel. Ze zijn dus niet geënt.

Het bezoek werd besloten met appelsap van Bramley met Golden, een lekkere mengeling van zoet en zuur. Hij liet ook appelmoes  (sauce in het Engels) van Bramley proeven die maar matig werd geapprecieerd.

Ik plukte liever de grote bramen die weelderig in de zijkanten groeiden. Daarna heb ik bij verdere bezoeken geen goede bramen meer gezien.

Daarop reed iedereen naar de pub ‘Nag’s Head’. Nagh is het dialect voor paard. We gingen dus naar de herberg ‘De Paardenkop’. Onderweg passeerden we de ‘4 Bells’ waar we vier jaar terug lunchten.

FOTO’S

Aankomst

Ontvangst

Bramley’s Seedling

Eigenlijk te gekleurd

2 Jarig boompje op eigen wortel

Bij de jongste aanplant

Idem

John met bindbuisdraad. Let op de uitgebogen takken

Uitgebogen en wat getorcheerde (gewrongen) takken